Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Λάβδας Γρεβενών







61.Λάβδας, ο

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ. 386 Κοζάνη 2018

Γενικά: Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 1040 μέτρων στις πλαγιές της Πίνδου (Όρλιακας) με πλησιέστερους οικισμούς το Πανόραμα, Πολυνέριο, Αβδέλλα, Ζάκας. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι, οι πέτρινες βρύσες, η πλούσια βλάστηση, τα  μανιτάρια που φύονται στις πλαγιές του Όρλιακα κάνουν τον οικισμό τουριστικό προορισμό.

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα της κοινότητας Λάβδα. Το 1997 προσαρτάται στο δήμο Θεόδωρου Ζιάκα και το 2010 στο Δήμο Γρεβενών. Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 114 χριστιανοί.
Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 183. Εκλέχτηκαν: Αθανάσιος Κουκουτάρης 65, Ιωάννης Χρ. Κητσούλης 61, Αθανάσιος Πατέλας 50, Κωνσταντίνος Δάδαλης 45, Δημήτριος Γ. Τσιάτας 32, Κων/νος Μπούλος 30, Στέργιος Καρασούλης 29, Χρήστος Δ. Τέγος 29, Βασίλειος Παπαξάνθης 24.
Γενομένων αρχαιρεσιών προς ανάδειξη προέδρου εξελέγη ο Σπ. Παπακώστας (Μ.Β 3-9-31).
Ο Έπαρχος Γρεβενών  στις 4-6-40 υποβάλει στο υπουργείο Εσωτερικών την απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου «περί επιβολής φόρου στα γαλακτοκομικά προϊόντα» και παρακαλεί να τον εγκρίνει διότι στις κοινότητες της Επαρχίας Γρεβενών πλην του δικαιώματος βοσκής και εν μέρει του φόρου προϊόντων όλες οι άλλες φορολογίες ελάχιστα αποδίδουν.
Προτείνεται για βράβευση για την κατασκευή υδραγωγείου μήκους 2022 μέτρων  για το έτος 1957.

Εκπαίδευση: Έχει 135 κατοίκους, το χειμώνα, ο  δάσκαλος αμείβεται με μισθό 300 γρόσια από την εκκλησία, μαθητές 20 (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).
Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: «Οίκημα δημόσιο. Αποτελείται από δύο δωμάτια 28,5 τ.μ με αριθμό μαθητευομένων μαθητών για έκαστο δωμάτιο 40 μαθητών. Το σημερινό οίκημα είναι κατάλληλο δια τη μελλοντική στέγαση του σχολείου, εφ’ όσον θα τύχει επισκευής της στέγης και των εσωτερικών αυτού καθόσον η στέγη έχει πέσει εκ του πνέοντος ανέμου και κατεσκευάσθη προσωρινώς δια προσωπικής εργασίας το δε εσωτερικό είναι σε αθλία κατάσταση. Δια όλη την εργασία απαιτείται δαπάνη τουλάχιστον 25.000 δραχμών» (60/619).

Εφεδρικά επιδόματα 1940-41:  Προκειμένου να χορηγηθεί εφεδρικό επίδομα στην οικογένεια ο διοικητής της στρατιωτικής μονάδας χορηγούσε βεβαίωση για την υπηρεσία του στρατιώτη. Παραθέτουμε τη χορήγηση βεβαιώσεως για στρατευμένους του χωριού Λάβδα Γρεβενών την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41. Η σύζυγος λάμβανε για κάθε μήνα 300 δραχμές. Τα δε προστατευόμενα μέλη παιδιά, παππούς, γιαγιά από 60 δραχμές.
α)Ο λοχαγός της 1ης Πυροβολαρχίας Περρωτής Γεώργιος βεβαιώνει ότι ο πυροβολητής Σκόδρας Σπυρίδων εκ Λάβδας της επαρχίας Γρεβενών κλάσεως 1934, υπηρετεί στην πυροβολαρχία από της 2-10-1940. β)Στις 19-11-40 ο Διοικητής του ΙΧ Νοσηλευτικού τμήματος Γκόλιας Ταξιάρχης βεβαιεί ότι ο  Κάλτσας Ιωάννης του Παναγιώτου, κλάσεως 1927 υπηρετεί εις την υπ’ εμέ Μονάδα. γ)Στις 19-11-40 ο  Διοικητής Νοσηλευτικού τμήματος Γκόλιας Ταξιάρχης βεβαιεί ότι υπηρετεί εις την υπ’εμέ Μονάδα ο έφεδρος στρατιώτης Κλώνας Στέργιος του Χρίστου εκ Λάβδας.δ) Στις 20-11-40 βεβαιούται ότι ο στρατιώτης Μπόλης Στέργιος του Βασιλείου κλάσεως 1927, εκ του χωρίου Λάβδα Γρεβενών, υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχο.ε) Στις 22-11-40 ο ιατρός Ελευθερίου Γεώργιος Δ/της του ορεινού χειρουργείου βεβαιώνει ότι ο στρατιώτης Μπούσιος Νικόλαος εκ Λάβδας κλάσεως 1927 υπηρετεί στη μονάδα του.στ) Ο Διοικητής του 27ου Συντάγματος Πεζικού  Κοκοτός Ιωάννης βεβαιεί ότι ο στρατιώτης Σκόδρας Ιωάννης κλάσεως 1929 εκ χωρίου Λάβδα υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχο από 2-12-40. η) Στις 2-12-40 ο λοχαγός πεζικού Αναγνωστάτος Βασίλειος βεβαιώνει ότι ο Καρακώτσιος Ανδρέας του Νικολάου υπηρετεί στο λόχο από 2-10-40.θ) Ο ανθυπολοχαγός πεζικού του 27ου Συντάγματος βεβαιώ Θεοφάνους Νικόλαος διοικητής 3ου Λόχου πολυβόλων ότι ο στρατιώτης Παπακώστας Νικόλαος του Σπύρου υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ Λόχο από 24 Αυγούστου 1949, κλάσεως 1936 από 3-12-40.ι) Επίσης ο Παπακώστας Ανδρέας του Βασιλείου κλάσεως 1932 εκ του χωρίου Λάβδας υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχο από 24 Αυγούστου 1940.ια) Στις 3-12-40 ο ανθυπολοχαγός Πεζικού Θεοφάνης Νικόλαος Διοικητής ΙΙΙ Λόχου βεβαιώ ότι ο στρατιώτης Δήμος Νικόλαος του Γεωργίου υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχο από 24 Αυγούστου 1940. ιβ) Στις 3-12-40 ο  υπολοχαγός πυροβολικού Παπατέρπος Αλέξανδρος βεβαιώ ότι ο στρατιώτης Καματούλης Χρίστος του Ιωάννου κλάσεως 1935 εκ Λάβδας υπηρετεί στη μονάδα ως έφεδρος. ιγ) Στις 6-12-40 ο λοχαγός της 573 Μονάδος Αθανασιάδης Γεώργιος διοικητής βεβαιώ ότι ο Κοκοτάρης Διον. του Αθανασίου κλάσεως 1936 εκ του χωρίου Λάβδας υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχο. ιδ) Στις 9-12-40 ο ανθυπολοχαγός πεζικού Γεωργουλόπουλος Ιωάννης βεβαιώνει ότι ο Μπόλης Δημ. Βασιλείου  κλάσεως 1932 εκ Λάβδας υπηρετεί στον υπ’ εμέ λόχο από 23-8-40.ιε) Στις 10-12-40 ο ανθυπολοχαγός Πεζικού Θεοφάνης Νικόλαος βεβαιώνει ότι ο στρατιώτης Καραλής Ν. του Δημητρίου κλάσεως 1934 εκ Λάβδας υπηρετεί ως έφεδρος εν επιστρατεύσει από 23-8-40 και εντεύθεν.ιστ) Στις 12-12-40 ο Διοικητής του Λόχου των Όλμων λοχίας Γκατζούλης Λουκάς υπηρετεί εις τον υπ’ εμέ λόχον όλμου 571 Μονάδος. ιζ) Ο Διοικητής βεβαιώνει ότι ο δεκανεύς Μπόλης Ιωάννης κλάσεως 1929 εκ του χωρίου Λάβδα υπηρετεί στον 10ο λόχο του Β΄ κινητού Εμπέδου.ιη) Στις 17-12-40 ο λοχαγός πεζικού Μπέλος Ιωάννης βεβαιώνει ότι ο στρατιώτης Κουτσοτόλιος Βσίλειος Νικ. Κλάσεως 1938 εκ Λάβδας υπηρετεί ως έφεδρος.ιθ) Στις 5-1-41 ο επίλαρχος Φαληρέας Ευάγγελος βεβαιώνει ότι ο ιππεύς Σατραζέμης Χρίστος του Βασιλείου  εκ Λάβδας υπηρετεί από 2-10-1940 στην ομάδα του ως έφεδρος οπλίτης.κ) Στις 15-1-41 ο ανθυπολοχαγός Πεζικού Γεωργολόπουλος Ιωάννης διοικητής του 10ου λόχου βεβαιώνει ότι ο στρατιώτης Παπακώστας Γεώργιος του Σπύρου κλάσεως 1930 εκ Λάβδας υπηρετεί στο λόχο από 23 Αυγούστου 1940.κα) Στις 12-2-41 ο Διοικητής της ομάδας αναγνωρίσεως αντισυνταγματάρχης Ιππικού Λυκούργος Παπαδημητρίου βεβαιώνει ότι ο ιππεύς Δημήτριος Κοκοτάρης εκ Λάβδας κλάσεως 1934 υπηρετεί στη Μονάδα από 28ης Αυγούστου. Η παρούσα βεβαίωση του χορηγείται ίνα τύχει σύμφωνα με το Νόμο εφεδρικό επίδομα η σύζυγος του ως άνω ιππέως Μαρία Κοκουτάρη.κβ) Ο λοχαγός Πεζικού του 9ου Λόχου του 3ου Τάγματος Καραφωτιάς Αλέξανδρος βεβαιώνει στις 23-1-41 ότι ο στρατιώτης Κωτούλας Ανδρέας του Δημητρίου εκ του χωρίου Λάβδας της επαρχίας Γρεβενών υπηρετεί στο λόχο του από της 23 Αυγούσου 1940 μέχρι σήμερον.

Ιερά: Αγίων Αποστόλων 1900 όπου και η τοπική γιορτή και πανήγυρις, Άγιος Γεώργιος, ενοριακός ναός, Κοίμηση της Θεοτόκου, Προφήτης Ηλίας. Στον κώδικα της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας  ο οικισμός αναφέρεται ως Λαύδα με 13 αφιερωτές της Α΄ Γραφής (1534-1692) και 1 της Β΄ Γραφής μετά το 1692.
Στις 14 Απριλίου 1954 πυρκαγιά κατέκαυσε το ναό του Αγίου Γεωργίου. Η πυρκαγιά προήλθε από άναμμα μικρού κανδηλιού το οποίο τοποθετήθηκε επί των σανίδων του στασιδιού κάτωθεν της εισόδου της τοιχογραφίας του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Προκειμένου να ανεγερθεί η πυρποληθείσα εκκλησία του χωριού  Άγιος Γεώργιος 61 κάτοικοι του χωριού εκ των οποίων τέσσερις από την Αμερική (δύο από το Λάβδα και δύο από το Πολυνέρι) συγκέντρωσαν το ποσό των 21.225 δραχμών. Η ανώτατη εισφορά είναι 5000 δρχ. και η κατώτατη 30. Το έγγραφο έχει ημερομηνία 15-7-1961.

Κοινοτικό Δελτίο απογραφικό 1945. Πρόεδρος Νικόλαος Παπαστεργίου. Οικίες 80. Πληθυσμός 610. Νόσοι ελονοσία. Θύματα 4.

Οικονομία: Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την υλοτομία, τον τουρισμό λόγω της γειτνίασης με το χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας 12 χιλιόμετρα και τη Βάλια Κάλντα 15 χιλιόμετρα. Λειτουργούσαν τέσσερις νερόμυλοι[1]. Η προβλεπόμενη παραγωγή για καλλιέργειες το 1933  ήταν  σε οκάδες  σταφυλές φαγητού 6000, φακή 50, καπνός 25, ρόβη 800, αραβόσιτος ξηρικός 6.000.

Πεσόντες Ε.Π: α)Στρατ. Κουτσοτόλης Απόστολος του Κων/νου, 1910, 27 ΣΠ, Υψ.1548 Μόροβα 21-11-40 β) Στέφος Γεώργιος του Στεργίου, γεννηθείς το 1916, πέθανε υπηρετών στο 27 ΣΠ (ΔΙΣ).

Πληθυσμός: 1859=27 στεφάνια. 1913=393.1920=243.1928=344. 1940=400. 1951=273. 1961=238. 1971=174. 1981=153. 1991=134. 2001=132. 2011=49. (78ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011).

Σύλλογοι: «Ο πολιτιστικός σύλλογος Λαβδανιωτών ιδρύθηκε το 1979 από Λαβδανιώτες κυρίως της Θεσσαλονίκης και η αρχική επωνυμία του συλλόγου ήταν Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Λαβδανιωτών με έδρα την Θεσσαλονίκη. Αργότερα ο σύλλογος άλλαξε επωνυμία και ονομάστηκε Πολιτιστικός Σύλλογος Λαβδανιωτών «Η ΛΑΒΔΑ» με έδρα πλέον το Ομώνυμο χωριό ΛΑΒΔΑΣ Γρεβενών» http://www.topoikaitropoi.gr». Δημιούργησε το μουσείο μανιταριών, το πρώτο στην Ελλάδα, του οποίου τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 6 Νοεμβρίου 2011. Στεγάζεται σε ένα πέτρινο παραδοσιακό κτήριο, όπου εκεί εκτίθενται παντός είδους μανιταροπροϊόντα. Ακόμη λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο, αναβιώνει παραδοσιακά έθιμα, οργανώνει πανηγύρια των Αγίων Αποστόλων, Προφήτη Ηλία, Δεκαπενταύγουστο.



[1] Παπαδημητρίου. Σελίδες ιστορίας  Γ΄ σελ. 39.







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου