Μεταμόρφωσις Κοζάνης

 

Από τον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης 1915

Μεταμόρφωσις,η (Δραβουτάνιστα)

(Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμου Κοζάνης” σ. 226 Κοζάνη 2022

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 780 μ. στους πρόποδες του Μπούρινου. Απέχει από τη Κοζάνη 19 χιλ. επί της διαδρομής Κοζάνη, Βατερό, Μεταμόρφωση.

Με το ΦΕΚ με ημερομηνία 27/8/1996 ο Ιερός ναός Αγίου Δημητρίου, μονόχωρος μεταβυζαντινός ναός με τοιχογραφίες των μέσων του 16^ου αιώνα κρίθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Έχει 508 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν τετρατάξιον, στην οποία διδάσκονται μαθηταί 32, μαθήτριες 12 υπό ενός διδασκάλου, ιερέα 1  (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Ο Νομάρχης στις 5-6-1928 αποστέλλει έγγραφο με τις νέες ονομασίες στις κοινότητες Ασπρονερίου εις Λευκοπηγή, Σωληναρίου εις Μεταμόρφωση, Πετροβούνου εις Πεντάλοφον, Κουφοξυλιάς εις Νόστιμον και Βλάτσης εις Βλάστην.

Εκλογικά: Στις εκλογές της 30^ης Μαΐου 1915 ψήφισαν στο  όγδοον με έδραν το χωρίον Σαχινλέρ –Σαϊνλέρ (Ξηρολίμνη) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Τσεκούρ Αμπάρ (Γεράκιον), Δραβουτάνιστα (Μεταμόρφωσις), Ντιντιλέρ (Σκήτη), Κιρμιτζίκιοϊ (Κοκκιναράς), Καλμπουτζιλάρ (Κοσκινιά-Ανθότοπος), Μπαξιλόβασι (Κηπάριο), Σαριχανλάρ (Αλωνάκια) και Γενήκιοϊ  (Άργιλος), τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν το Μουσουλμανικόν τέμενος.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 141 άρρενες εκλογείς εκ των οποίων ιερείς Παπασωτήριος Δεληγιάννης του Θεοδώρου 1874. ΠαπαΝικόλαος Καρανάτσου Αθανάσιος 1813. Πάρεδρος Κων/νος Δινοπούλου Νικόλαος 1865.  Μυλωθροί Αθανάσιος Δουγαλής του Κων/νου 1840. Γεώργιος Μπίσκα Κων/νος 1880. Στέργιος Χασιώτης του Αθανασίου 1844. Γεώργιος Ψιάνω του Εμανουήλ 1846. Αγροφύλακες Αθανάσιος Πούιας του Γεωργίου 1858. Σωτήριος Δεληγιάννης του Νικολάου 1879.

Εκλογές 9/6/1935 ψηφοφορίσαντες 93 (εγγεγραμμένοι 144). Λαϊκόν –Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα 87, Μακεδονική Ομάς Ανεξαρτήτων πολιτευτών 4. Μεμονωνένος υποψήφιος Παπαδόπουλος 0. Λευκά 2. Άκυρα 0.

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν στο εκλογικό τμήμα  Βασιλευομένη Δημοκρατία 163, Αβασίλευτη 0

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 71 οικισμούς που απογράφτηκαν  στο Δήμο Κοζάνης  η Μεταμόρφωσσις με πληθυσμό 346 κατοίκους  βρισκόταν στην 27η θέση.

Εκπαιδευτικά: Επιθεώρηση του σχολείου στις 3-5-1917: «Κοινόν μικτόν σχολείον. Τάξεις 4. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, διώροφον. Ο κάτω όροφος σύγκειται εκ δύο δωματίων, χρησιμευόντων ως κατοικία της διδασκαλίσσης και δύο αποθηκών, ο δε άνω εκ δύο αιθουσών παραδόσεως ανεπαρκών τον τε χώρον και τον φωτισμόν. Υλικόν του σχολείου: Δύο τράπεζαι, ων μία κατεστραμμένη, δύο καθίσματα και έτερον ξύλινον, 14 ανθυγιεινά θρανία, εν ωρολόγιον εκκρεμμές, 2 θερμάστραι, 3 πίνακες, 1 εικών της αγ. Τριάδος, εν αριθμητήριον και 4 γεωγραφικοί χάρται. Αρχείον: Χειρόγραφον μαθητολόγιον και πλέον ου. Μαθηταί μετά του νηπιαγωγείου 107. Παρόντες 75. Η διδασκάλισσα Ρούσα Παπαδέλη, δευτεροβ. Υποδιδ. της Δ΄ τάξεως του Γυμνασίου Κοζάνης, ετών 21, υπηρεσ. 3 ετών, ευπειθής και φίλεργος. Εν τω αυτώ σχολείω διδάσκει και ετέρα υποδιδ. ονόματι Αλεξάνδρα Αλεξίου μισθοδοτουμένη γλισχρότατα υπό της κοινότητος, ητήσατο δε, όπως αναγνωρισθή ως τοιαύτη υπό του δημοσίου».

Με πράξη του επιθεωρητή αποσπάται ο δημοδιδάσκαλος Γκομπλίτσης Σπυρίδων Περδίκας στο πλήρες δημοτικό σχολείο Δραβουτανίστης (26/3/1921).

Κάτοικοι 436, τάξεις 4,  εγγεγραμμένοι άρρενες 46, θήλεις 28. Διδακτήριον νέον διταξίου τύπου, αποπερατωθέν τον Αύγουστο του 1921 δαπάνη της κοινότητας και αρωγής του κράτους. Υπολείπεται η ισοπέδωσις, ο περιτοιχισμός της αυλής, η κατασκευή αποχωρητηρίων και η τοποθέτησις μαρμαρίνων βαθμίδων επί της κλίμακος της εισόδου. Ο δημοδιδάσκαλος Χαραλ. Ανδρεάδης τοποθετηθείς τον Δεκέμβριο του 1922, κατόρθωσε παρ’ όλη την ακαταστασία την οποία βρήκε στο σχολείο να επιβάλλει εντός ολίγου χρόνου την τάξιν, να υποχρεώσει την φοίτησιν όλων των μαθητών  των εχόντων την νόμιμον ηλικίαν (18-27/4/1923).

Με απόφαση του Επιθεωρητή Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης στις 24/11/25 αποσπάται ο δημοδιδάσκαλος Χαράλ. Ανδρεάδης εκ του διταξίου μεικτού Δραβουδανίστης στον αργούν διτάξιον μειτόν Σαϊνλέρ (Ξηρολίμνης).

Διδακτήριο και θρανία σε καλή κατάσταση. Διδακτικά όργανα και εποπτικά μέσα λείπουν. Παρά την αυλή του σχολείου καλλιεργείται μικρός αλλά θαλερότατος σχολικός κήπος (Σχ. έτος 1927-28 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Κων. Αδάμος, Μιχ. Τσιβελής, Ιω. Σάνας.

Το εποπτικόν Συμβούλιον  μετά από εισήγηση του Επιθεωρητή διορίζει την Μαριάνθη Παγούνη, πτυχιούχο διδασκαλείου Θεσσαλονίκης, στην κενή θέση του διταξίου δημοτικού σχολείου Μεταμορφώσεως. Η θέσις είναι κενή από 5 8βρίου 1929 μετά από εγκατάλειψη της θέσης από τη διδασκάλισσα Όλγας Δραγατσίκα (20-10-1929).

Μέλη σχολικής Εφορείας εκ μέρους των γονέων οι Δημήτριος Μπίσκας, Γεώργιος Τζιμόπουλος, εκ μέρους της κοινότητος Αστ. Ντινόπουλος, εκ μέρους του εκκλ. συμβουλίου Γεώργιος Τσίτουρας (Δεκέμβριος ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 75).

Διδακτήριο επισκευασθέν. Το υλικό αποτελείται από θρανία παλαιού τύπου τα πλείστα ακατάλληλα. Βιβλιοθήκη σχολική δεν υπάρχει. Μαθητές άρρενες 72, θήλεις 31 (5-11-34 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 122).

Διδακτήριο νεόδμητο τύπου διταξίου.. Σχολικός κήπος 150 τ.μ ο οποίος δεν ηλιάζεται επαρκώς  Μαθητές 123 (26/2/1938).

Σχολικός κήπος δεν υπάρχει ελλείψει χώρου. Ο σχολικός κλήρος δεν είναι κατάλληλος (25/2/39).

Ο επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων επιβάλλει στις 15 Φεβρουαρίου 1943 χρηματικό πρόστιμο (500 δρχ οι 2, 400 δρχ οι 3 , 300 δρχ.οι 11) σε 16 γονείς μαθητών για παραβίαση της υποχρεωτικής φοιτήσεως για το μήνα Ιανουάριο.

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων με πράξη στις 27-10-42 μετά από

πρόταση του διευθυντή του Δημοτικού σχολείου επεβλήθη  χρηματικό πρόστιμο σε 16  γονείς (70/88).

Επισιτισμός: Αίτησις παρέδρου Δραβοτανίστης  στις 23/4/1917 προς τον κύριο Κυβερνητικό Επίτροπο Κοζάνης-Φλωρίνης. ΣΑΕ 1602.

«Λαμβάνω την τιμήν να γνωρίσω υμίν ότι εν τω χωρίω μας πλήρης και τελεία εγένετο κατ’ αυτάς η έλλειψις των δημητριακών και ως εκ τούτου πολλοί των κατοίκων  απειλούνται εξ ασιτίας ακόμη θάνατον. Οι κάτοικοι του χωρίου μας, οίτινες άνευ ουδεμίας εξαιρέσεως άπαντες επάλαισαν εν κρισίμοις στιγμαίς υπέρ του φιλελευθέρου κόμματος νομίζομεν ότι δικαιούμεθα να απαιτήσομεν παρά της Διοικήσεως όπως μας χορηγήσετε ποσότητα τινά αλεύρων εκ Κοζάνης. Και παρακαλούμεν όπως δοθεί υμίν τοιαύτη διαταγή εις τας ενταύθα αρμοδίας αρχάς»(Αποστόλου Βασίλη:Δ.Μ 1916-1917).

Ο Γεώργιος Μπίσκας παντοπώλης κάτοικος του χωριού Μεταμορφώσεως στις 5 Ιουνίου 1946 με έγγραφο στην Επιτροπή Διανομής των ειδών της ΟΥΝΡΡΑ Κοζάνης αναφέρει ότι από πολλών ετών τυγχάνει παντοπώλης στο χωριό Μεταμόρφωση και οι κάτοικοι προμηθεύονταν τα αναγκαιούντα αποικιακά από το κατάστημά του. Από την έναρξη του πολέμου τα είδη αποικιακών δεν υφίστανται στα παντοπωλεία και ο ίδιος παραμένει άνεργος μη δυνάμενος λόγω της ηλικίας να τραπεί σε άλλο επάγγελμα λόγω ηλικίας. Κατά τον πόλεμο απώλεσε τον υιό πεσόντα ενδόξως υπέρ της πατρίδος. Ζητά να του χορηγηθεί το ευεργέτημα να διανέμει στους κατοίκους τρόφιμα τα οποία χορηγούνται από την ΟΥΝΡΡΑ όπως γίνεται και με τις παντοπώλες Κοζάνης (60/786).

 Ιερά: α)Ο ενοριακός ναός Αγίου Νικολάου, πολιούχος του χωριού, κτίστηκε το 1889. Είναι τρίκλιτη Βασιλική χωρίς τρούλο. Χωρίζεται στο Άγιο Βήμα, τον κυρίως ναό και το γυναικωνίτη.

Ξωκλήσια: β)Αγίας Τριάδας, στο δρόμο Ξηρολίμνης-Μεταμόρφωσης.

γ) Προφήτη Ηλίας Γιορτάζει και λειτουργεί στις 20 Ιουλίου δ)Άγιος Θεόδωρος κοιμητηριακός.  ε)Άγιος Αθανάσιος. στ)Άγιος Δημήτριος. Κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο από την 11^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. ζ)Αγία Σωτήρα 1973. Πανηγυρίζει 6 Αυγούστου. Στην είσοδο δύο εικονοστάσια της Μεταμορφώσεως του Κυρίου και του Αγίου Αντωνίου. η)Δώδεκα Απόστολοι, χτισμένο μέσα σ’ ένα δάσος από αιωνόβιες βελανιδιές, βρύσες και κρυστάλλινα νερά που ρέουν άφθονα στις ρεματιές. Εορτάζει και λειτουργεί στις 29 Ιουνίου Πέτρου και Παύλου και στις 30 Ιουνίου Σύναξη Δώδεκα Αποστόλων. θ)Άγιος  Νικήτας Λειτουργεί 23 Αυγούστου. ι)Παναγία. ια)Άγιος Γεώργιος. ιβ)Άγιος Νικόλαος Λειτουργεί 20 Μαΐου. Εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης (Πηγή Ι.Ράπτης).

Ιστορικά: Εφεδρικά επιδόματα στρατευθέντων οπλιτών από 1-3-41 ως 31-3-41 άτομα 39.

Κατασκήνωση: Το κέντρο κοινωνικής Προνοίας Κοζάνης  στις 12-10-59 αναφέρει στο Υπουργείο Κοιν. Προνοίας ότι από του έτους 1953 το κέντρο Κοιν. Προνοίας δια των αποφάσεων του Νομάρχου Κοζάνης αναπτύσσει κατασκήνωση στη Μεταμόρφωση Κοζάνης. Κατά την κατασκηνωτική περίοδο 1958 ανηγέρθη κτίσμα 6 χ 8 μέτρα, το οποίο χρησιμοποιείται για αποθήκη υλικού. Την τοποθεσία κρίνει ακατάλληλο καθόσον κείται εντός δάσους δρυών πλην όμως λίαν επικλινούς εδάφους. Λόγω του χωραφόδρομου μήκους 7 χιλιομέτρων ο δρόμος καθίσταται απροσπέλαστος και δια τα στρατιωτικά αυτοκίνητα ακόμη. Δια την αποστολή τροφίων πολλάκις χρησιμοποιήθηκαν τρακτέρ. Κατά την πρώτη κατασκηνωτική περίοδο διαρκείας 21 ημερών απεστάλησαν 137 εσωσχολικά παιδιά και 23 προσωπικό κατά τη δευτέρα περίοδο διάρκειας 15 ημερών απεστάλησαν 63 εσωσχολικά και 56 εργαζόμενα. Κατά την εφετεινή κατασκηνωτική περίοδο για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν μαθήτριες των δύο τελευταίων γυμνασιακών ως κοινοτάρχαι και ομαδάρχαι τάξεων (60/160).

Κοινοτικά: Στις 31/12/1918 ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητος Δραβουτανίστης. Στις 1/2/1927 μετονομάζεται σε Σωληνάρι και στις 14/5/1928 μετονομάζεται σε Μεταμόρφωσις. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Κοζάνης.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 62 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Ιωάννης Γ. Δεληγιάννης 58, Σωτήριος Ν. Δεληγιάννης 46, Δημήτριος Χρ. Ράπτης 29, Μάρκος Ν. Δουγαλής 26, Νικόλαος Κ. Τζιμόπουλος 20, Νικόλαος Ι. Δεληγιάννης 11.

Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης δρχ. 100 το έτος 1927.

Το κ.σ με πρόεδρο το Σωτήριο Δεληγιάννη το 1935 αποφάσισε την επιβολή εράνου. Τα χρήματα θα διατεθούν δια τον δικαστικό αγώνα που περιήλθε η κοινότητα με τις γειτονικές κοινότητες Αγίας Παρασκευής και Λευκοπηγής για τη διανομή της περιφέρειας « Ζυγόστι» (60/1891).

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν

Βασιλευομένη  Δημοκρατία 163. Αβασίλευτη δημοκρατία 0.  Λευκά 0.

Πληθυσμός: 1914=526. 1920=436. 1928=541. 1940=674. 1951=676. 1961=798. 1971=563. 1981=549. 1991=546. 2001=491. 2011=346.

Σύλλογοι: Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος: Οργανώνουν πανηγύρι, Λαζαρίνες το τριήμερο Λαζάρου-Βαϊων, γιορτή τσαγιού, ρυζόγαλου, Λουκατζιάρια την Πρωτοχρονιά.

 

Κρανίδια (Κρανίκ Τζίντζηρα) Κοζάνης

 

Κρανίδια,τα (Κρανίκ Τζίντζηρα)

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 320 μ. Οικισμός παραλίμνιος, με πολλά καρπερά χωράφια, αναπτύσσεται σε δύο γειτονιές. Πλησιέστεροι οικισμοί Σέρβια, Αυλές, Γούλες.

Ο Κ.Γουναρόπουλος στο περιοδικό «Πανδώρα» το έτος 1872 αναφέρει ότι ο οικισμός Κρανίκ είχε 20 οικογένειες Ελλήνων και 5 στην Τσίντζιρα.

Σύμφωνα με το οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1528 αριθμούσε 204 χριστιανικές εστίες (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σερβίων, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων τα Κρανίδια ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 8^η θέση.

Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο 2^ο εκλογικό κέντρο με τόπο ψηφοφορίας την εκκλησία των Γουλών. 

Εκπαιδευτικά: Έκθεσις του Επιθεωρητή σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης Ι.Μαργαρώνη στις 14-10-17  «Κοινόν μικτόν σχολείον. Τάξεις 4. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, διώροφον. Ο κάτω όροφος χρησιμοποιείται ως αποθήκη, ο δε άνω σύγκειται εκ δύο δωματίων, εκ των οποίων το μεν χρησιμοποιείται ως κατοικία του διδασκάλου, το δε ως αίθουσα παραδόσεως ανεπαρκής τον τε χώρον και φωτισμόν.

Υλικόν του σχολείου: 6 θρανία παλαιού τύπου, 1 πίναξ, 4 χάρται, 1 ωρολόγιον, 2 θερμάστραι, 4 καθίσματα, 1 τράπεζα και 1 εθνική σημαία. Μαθηταί εγγεγραμμένοι 33, φοιτώντες 27. Κάτοικοι 280 περίπου. Καθαριότης άμεμπτος. Ο υποδιδάσκαλος Δ. Χατζηζήσης, της Δης γυμνασίου Κορυτσάς είναι τακτικός εις το έργο του, ευπειθής και φίλεργος».

Διδακτήριο ανώγειο και οπωσδήποτε καλόν, δύναται όμως δια μικρής δαπάνης να γίνει τέλειο. Ο Επιθεωρητής υπέδειξε τούτο εις τον πρόεδρο της κοινότητας και εις τον ιερέα οι οποίοι του υποσχέθηκαν, ότι θα συμμορφωθούν. Ως διδάσκαλος υπηρετεί ο υποδιδάσκαλος Δημήτριος Χατζηγιάννης, εργατικός, φιλότιμος (6/10/1921).

Ο Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων στις 7 Μαΐου 1922 διορίζει σχολική επιτροπή τους 1)Αθαν. Παπατσιόν ιερέα ως πρόεδρον 2)Παναγιώτη Χατζούλα  ως ταμίας 3)Γεώργιο Παρασκευά ως τρίτο μέλος.

Το διδακτήριο ανώγειον, αποτελείται εκ μιας ευρυχώρου και ευφωτίστου αιθούσης και κείται εντός της μικράς αυλής της εκκλησίας. Τα θρανία παλαιά και ανεπαρκή, ο πίναξ μικρός. Κάτοικοι 238. Τάξεις 4. Μαθητές 33 (9-19/5/1923).

Απεφασίσθη η ανέγερση νέου διδακτηρίου και ετοιμάσθηκαν τα οικοδομικά υλικά. Μαθητές 28 άρρενες και 14 θήλεις (4-10 ως 18/12/1926  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Σχολική βιβλιοθήκη αρτισύστατος, περιέχουσα λίγα βιβλία παιδαγωγικά και διδακτικά, αλλά καταβάλλεται προσπάθεια προς πλουτισμόν αυτής. Μαθητές 82 (1933).

Διδακτήριο διτάξιο, ανεπαρκές, περιβάλλεται από γηπέδου εκτάσεως 4 στρεμμάτων στο οποίο άρχισε η δεντροφύτευση πεύκων. Στερείται αφοδευτηρίων (23/6/1941).

Εποπτικά μέσα και βιβλία δεν υφίστανται, διαρπαγέντων απάντων των υλικών του Σχολείου κατά την τελευταίαν περίοδο του προσφάτου πολέμου (23/6/1941).

Μαθητές ανέρχονται σε 143. Κατά την επιθεώρηση του Σχολείου ουδείς παρίστατο καθόσον οι πλείστοι τούτων προσεβλήθησαν υπό κοκκίτιδος οι δε άλλοι απασχολούνται υπό των γονέων των σε γεωργικές ασχολίες (23/6/1941).

Διδάσκαλοι: Αντώνιος Ζανδές εκ Βελβενδού, ηλικίας 33 ετών, πτυχιούχος τριταξίου διδασκαλείου. Δημήτριος Τολίκας εκ Καστανιάς Σερβίων 44 ετών, πτυχιούχος τριταξίου Διδασκαλείου (23/6/1941).

Υπάρχει σχολικός κήπος εκτάσεως 300 τ.μ με σπορείο οπωροφόρων δέντρων και φυτώριον 500 δασικών δέντρων (20/1/38).

Ο πρόεδρος της σχολικής Εφορείας Κρανιδίων με έγγραφο στο Νομάρχη στις 25-3-32 αναφέρει ότι το κοινοτικό συμβούλιο δεν ενέγραψε στον προϋπολογισμό χρήσεως 32-33 κονδύλιο υπέρ του σχολικού Ταμείου, ως όφειλε κατά το Νόμο 5019 «περί ιδρύσεως σχολικών Εφορειών». Ζητά από το Νομάρχη να εγγράψει απ’ ευθείας στον προϋπολογισμό χρήσεως 1932-33 σεβαστό ποσό, καθ’ ότι μόνοι πόροι του Σχολικού Ταμείου είναι οι υπό της κοινότητος και εκκλησίας χορηγίες και ελάχιστα ενοίκια σχολικών αγρών (60/1926).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Παρ. Παπαστάμου, Γ.Παρασκευάς, Πα. Ζαρογιάννης

Διδάσκαλος: Ζανδές Αντώνιος εκ Βελβεντού, 1908, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Κρανίδια34, 38)

Έρανοι: Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης η κοινότης ψήφισε 150 δρχ. το έτος 1927.

Από έρανο που πραγματοποιήθηκε από κατοίκους περιφέρειας Κοζάνης υπέρ Παναγίου Τάφου το ποσό ήταν 43 δραχμές.  Το ποσόν απεστάλη στο υπουργείο Εξωτερικών στις 25-5-1929.

Ιερά: Προφήτης Ηλίας. Άγιος Γεώργιος. Αγίων Αποστόλων. Αγίου Νικολάου ενοριακός. Πανηγυρίζει την εορτή του Αγίου Γεωργίου και την 20^η Ιουλίου. Στην τοποθεσία «σκηταριό» απαντάται υπόγειος ναός προς τιμήν του Αγίου Θεοδώρου (Γνωριμία με το Νομό Κοζάνης).

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 38 και στη Β΄ Γραφή  45 για τον οικισμό Κρανίκ (Από το 1692 και μετά ). Για τον οικισμό Τζίντζιρα ήταν αντίστοιχα 12 και 6.

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 Παπατάτσιου Αθανάσιος (60/1472).

Για την αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση το έτος 1863  ο οικισμός Κράνικον φορολογήθηκε για 31 οικογένειες 385 γρόσια και 14  ¾ παράδες και για τον οικισμό Τσήνθοηρα  για 11 οικογένειες 136 γρόσια και 29 ¾ παράδες.

Ιστορία: Εφεδρικά επιδόματα στρατευθέντων οπλιτών από Κρανίδια από 1-2-1941 ως 28-2-41 στρατευμένοι οπλίτες που οι οικογένειες δικαιούνταν εφεδρικά επιδόματα 39 (60/1571).

Δεκατρία θύματα πολέμου του χωριού Κρανίδια εκ των οποίων ένδεκα γυναίκες, χήρες, με έγγραφο στη Γενική Διοίκηση Δυτικής Μακεδονίας στις 11 Ιανουαρίου 1946 μεταξύ άλλων τονίζουν. Κατά τη διάρκεια της Εαμοκρατίας αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν τα Κρανίδια και να εγκατασταθούν οικογενειακώς στα χωριά Κοζάνης όπως Βαθύλακκο, Μεσιανή, Οινόη, Μεσιανή κλπ. Οι οικίες των πυρπολήθηκαν, τα ζώα διηρπάγησαν ως και όλη η κινητή περιουσία εις ιματισμό, τροφή, οικιακά σκεύη. Δηλώνουν ότι κατά την καταστροφή του Βαθυλάκου το Νοέμβριο του 1944 έχασαν πάνω από 20 θύματα. Στα Κρανίδια επανήλθαν τον Αύγουστο του 1945. Ζητούν από τη Γενική Διοίκηση τα παρακάτω: Να τους δοθούν υποδήματα, ρούχα, σκεπάσματα, αυξημένη μερίς τροφίμων αν είναι δυνατόν. Να δοθούν ζώα για καλλιέργεια των αγρών. Να δοθεί σιτόσπορος «τριμίνι» από την Ούνρα καθ’ ότι ο σίτος ούτος σπέρνεται το Φεβρουάριο και θερίζεται μαζί με το σίτο άλλων ποικιλιών τον Ιούνιο. Τελειώνοντας τονίζουν ότι τους ενδιαφέρει κυρίως ο ρουχισμός, η υπόδηση, η τροφή και ο σπόρος (60/786).

Κατανομή περιουσίας: Στην Επιτροπή δια την κατανομή της μεικτής περιουσίας ήταν ο Ειρηνοδίκης Σερβίων Χαρ. Μαλάκης  ο οικονομικός έφορος Κωνστ. Μούστρης. Ο επιθεωρητής Δημ. Εκπαιδεύσεως Μιλτ. Σταβάρας και αντιπρόσωποι της κοινότητας Κων. Σταυρόπουλος Γεώργ Γκανάτσας στις 2-9-26 την κατένειμαν ως ακολούθως: Σχολείο τρεις συνεχόμενες οικίες εντός του Κρανίκ, έμπροσθεν της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. Αγροί 24 στρεμμάτων. Άπαντες τους αγρούς της εκκλησίας τους καλλιεργουμένους κολληγικώς υπό του κολλήγου της εκκλησίας Ευθυμ. Σχοινά, ποτιστικοί και ξηρικοί εκτάσεως 80 στρεμμάτων ήτοι περίπου 160 ταγαρίων.

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Κρανιά-Τζίντζηρα (διορθώνεται σε Κρανίκ Τζίντζηρα στις 17/10/1919). Μετονομάζεται στις 1/2/1927 σε Κρανίδια. Ο οικισμός Κρανίδια  στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Σερβίων.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-25 ψήφισαν 66 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Γεώργιος Αντ. Καλίτσιος 58, Αθανάσιος Δ. Δελησάρης 38, Ευάγγ. Ν. Καραμπαμπάς 36, Γεώργιος Ι. Κουρτίδης 30, Παναγιώτης Χατζούλας 29, Ιωάννης Β. Κτενίδης 28, Βασίλειος Ν. Τζιούτζιας 27.

Στις 8 Ιουλίου 1925 υπέρ του Ειδικού Ταμείου Τηλεφωνικής Συγκοινωνίας Μακεδονίας Κρανίκ 50.

Υπέρ του Εθνικού οικοτροφείου Θηλέων Κοζάνης χρηματικό ένταλμα 150 δρχ. (16-4-1927).

Το κοινοτικό συμβούλιο Κρανιδίων στις 8-4-28 συγκείμενον εκ του προέδρου αυτού κ. Ευαγγέλου Καραμπαμπά και μελών αυτού Γεωργίου Καλλίτσιου, Δημητρίου Τσιμούλα, Αθανασίου Μελισάρη και Ιωάννου Κτενίδη, συνελθών στο νάρθηκα της εκκλησίας και συσκεφθέν περί της γενομένης ζημίας στην περιφέρεια Κρανιδίων υπό των τελευταίων πλημμυρών απεφάνθη ως ακολούθως: α)Ότι ο ποταμός Αλιάκμων πλημμύρισε και κάλυψε δι’ άμμου 400-500 περίπου στρεμμάτων βοσκοτόπων εις τον οποίον έβοσκον τα ζώα των κατοίκων κατά την χειμερινήν και θερινήν περίοδον μεγάλα και μικρά. β)Παρέσυρεν δέντρα πλατάνου και λεύκης χρήσιμα προς υλοτομία 50-60 τεμάχια γ)Παρέσυρεν έδαφος σπαρμένων αγρών διαφόρων γεωργικών προϊόντων μέχρι 10-20 στρέμματα, υπολογιζομένης ολικής ζημίας εις δραχμές 15000 έως 20000 έγγιστα.

Η Κοινότης Κρανιδίων στις 3-5-34  αναφέρει προς τον πρόεδρο του Ταμείου Επαρχιακής οδοποιίας ότι μεταξύ του χωρίου Κρανιδίων και του συνοικισμού προσφύγων της ημετέρας κοινότητος υπάρχει ορμητικός χείμαρρος, ο οποίος λόγω του αφθόνου ύδατος κατά το χειμώνα ιδίως εμποδίζει τη διέλευση των κατοίκων από του ενός συνοικισμού εις τον έτερον, προς τούτοις δε και των μικρών μαθητών του Συνοικισμού προσφύγων, οίτινες κατά τους χειμερινούς μήνες διακόπτουν εξ αυτού την φοίτησίν των εις το Σχολείον το οποίον ευρίσκεται εις το κυρίως χωρίον Κρανίδια και ούτω παρεμποδίζεται και δυσχεραίνεται κατά πολύ η στοιχειώδης  εκπαίδευσις. Διευκολύνει ακόμη τη διέλευση των κατοίκων καθώς και των ζώων των δύο συνοικισμών, κατόπιν δε ενεργειών μας επιτύχαμε την χορήγηση παρά του υπουργείου Προνοίας 12 ομολογιών, οίτινες και εξωφληθείσαι απέδωσαν το ποσόν των 6.600 δραχμών.  Η εξαγωγή 12 ½ κυβικών μέτρων ξυλείας λεύκης απέφερε το ποσό των 3250 δρχ. Για την κατασκευή της γέφυρας απαιτούνται 20.000 δρχ. για τούτο ζητούν από το Ταμείο Επαρχιακής Οδοποιΐας Ν.Κοζάνης το ποσό των 10.000 δρχ. για την κατασκευή της γέφυρας καθ’ ότι η κοινότης στερείται πόρων και μόλις επαρκεί δια την πληρωμήν των απαραιτήτων εξόδων της Διοικήσεως.

Μακεδονομάχοι: Ενώπιον του ειρηνοδίκου Κοζάνης Βασιλείου Πετροπούλου και του Γραμματέως Αντωνίου Μπιλιώνη ενεφανίσθη ο Ιωάννης Μερ. Γιαννούλης κάτοικος Κοζάνης συνεπεία της αιτήσεώς του από 28-2-35 ο οποίος ζήτησε την εξέταση μαρτύρων επί του εν αιτήσει του θέμα: Οι μάρτυρες Δημήτριος Ν. Ντάλας γεννηθείς εν Κρανίκ  ετών 48 γεωργός  κάτοικος Κοζάνης και Δημήτριος Δραγατσίκας γεννηθείς εν Κρανίκ κάτοικος Κοζάνης δήλωσαν τα παρακάτω «ο ως άνω αιτών από το έτος 1903 έως και το 1908 ειργάσθη εις τον Μακεδονικόν Αγώνα μεταφέρων όπλα, σφαίρας και εν γένει τροφοδοτών τους τότε δρώντας αντάρτας εν Μακεδονία περιθάλπων τους τραυματίες και ασθενείς των σωμάτων, χρησιμεύσας δε και ως σύνδεσμος μεταξύ ανταρτών και διαφόρων επιτροπών, τούτο γνωρίζομεν καλώς και βεβαιώμεν  ενόρκως  ως λαβόντες μέρος εις τον Μακεδονκόν Αγώνα, θύτης είη ημίν ο θεός βοηθός και το ιερόν αυτού Ευαγγέλιον» (60/1313) .

Οικονομία: Σύνθεση απογραφικής επιτροπής γεωργικών προϊόντων δια την διενεργηθησομένη απογραφή από 11 μέχρι 20 Δεκεμβρίου 1929: Χρίστος Βελισσάρης πρόεδρος κοινότητος, Κων/νος Σπυρόπουλος πρόεδρος Συνεταιρισμού, Αθανάσιος Παπατάσιος ιερεύς (60/175).

Πεσόντες: Βλαχάβας Βασίλειος στρ, 4/4/1941 Γκούρι Τοπιτ 27^Ο Σ.Π

Διαμαντής Γεώργιος στρ. 9/3/1941 υψ.2107 53^Ος.π γεν.1915

Πληθυσμός:1913=320. 1920=245. 1928=238. 1940=430. 1951=678. 1961=787. 1971=900. 1981= 721. 1991=699. 2001=563. 2011=461.