Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024

Αηδονοχώριον,το Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Αηδονοχώριον,το Δήμου Βοΐου Κοζάνης


 

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ  ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 731 μ., στη διαδρομή Νεάπολη, Αηδονοχώρι, Χορηβός, με πλείστες διάσπαρτες αρχαιότητες. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι του Χαϊδάραγα, ο οποίος γύρω το 1795 το πούλησε στους κατοίκους (Αδαμίδης..Μπέηδες…).

Βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιόμετρα από τη Νεάπολη επί της παλιάς αμαξιτής οδού Κοζάνης Ιωαννίνων. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Νεάπολης. Μαζί με τον οικισμό Καλλιστράτι αποτελούν την τοπική κοινότητα Αηδονοχωρίου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 64 άρρενες εκλογείς άπαντες Έλληνες χριστιανοί εκ των οποίων οι 24 ασκούσαν το επάγγελμα του κτίστη.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο έβδομο εκλογικό τμήμα Λειψίστης (Νεάπολη) με τόπο ψηφοφορίας το Ναό του Αγίου Πνεύματος.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους κατοικημένους 76 οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  το Αηδονοχώριον ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 46η θέση με 45 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π. παιδικές κατασκηνώσεις).

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης  Γ.Χαρισίου στις 31 Αυγούστου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Κατά το Βαλκανικό πόλεμο εκάησαν οκτώ οικίες υπό των Τούρκων, οι οποίες επανακτίσθησαν. Σπίτια ωραία, καλοί και φιλοπρόοδοι οικοκυραίοι, λαμπρά εκκλησία η φροντίς να κτίσουν νεόδμητο σχολείο αξίζει να ονομάζεται Αηδονοχώριον (Αποστόλου:Οι οικισμοί…).

“Έχει 184 ψυχάς απάσας Ελληνικάς, σχολή τριτάξιο μικτή, μαθητές14, μαθητρίας 9, διδάσκαλον 1, ιερέα 1”  (Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Εκπαιδευτικά: “Αηδονοχώριον, 1/τάξιον, (γηγενής οικισμός)

Μαθητές: 28,25,45,40,38,31,38,31,33, 34,36,33 (Αντίστοιχα με ημερομηνίες επιθεωρήσεων: Οκτ.1919, 5/6/1923, 4/6/1924, 27/7/1924, 13/11/1924, 9/4/1930, 16/12/1930, 20/11/1931, 21/1/1933, 19/10/1933, 16/4/1937, 22/1/1938, 10/4/1940. Λειτούργησε ως μονοτάξιο).

Διδακτήριο: Καλή κατάσταση. Οι χωρικοί ουδεμία μεταρρύθμιση επέφεραν από το προηγούμενο έτος υποδειχθείσες κυρίως προς εύρυνση των παραθύρων. Ισχυρίζονται ότι δεν έχουν χρήματα και λείπουν τα απαραίτητα υλικά (Οκτ.1919). Πεπαλαιωμένο, κτήριο διώροφο βρίσκεται στη δυτική πλευρά της εκκλησίας (5/6/1923). Διευρύνθη η αίθουσα διδασκαλίας με κατάρριψη τοίχου (17/11/1923). Συνεχόμενο με το ναό, έτοιμοι οι κάτοικοι για την ανέγερση νέου (4/6/1924). Ανεγείρεται νέο διδακτήριο, προσωπική εργασία, υλικά από το παλιό σχολείο (27/7/1924). Την άνοιξη θα δοθεί σε χρήση (13/11/1924). Διδακτήριο μόλις αποπερατώθηκε μετά χώρου αυλείου (21/3/1927). Κατάσταση ικανοποιητική, μονοτάξιο, ανατολικό μεσημβρινό (16/12/1930).

Υλικό: 6 βάθρα, 1 πίνακας, 1 γεωγραφικός χάρτης (5/6/1923). Δεν προσετέθη τίποτε, οι μαθητές λόγω της έλλειψης θρανίων δυσκολεύονται να γράψουν (17/11/1923). 8 ελεεινά παλιά θρανία (4/6/1924). Θρανία νέα, χάρτες, εικόνες ηρώων μόνο (21/3/1927). Έχει 12 θρανία τρίεδρα νέου τύπου, πίνακα, έδρα, καθίσματα 3, χάρτες 9, σημαία, ωρολόγιον τοίχου (9/4/1930). 4 ιστορικές εικόνες, 2 τραπέζια, 1 λάμπα (16/12/1930). Σχεδόν επαρκές σε έπιπλα. Ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (11/11/1938).

 

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Τα υπάρχοντα υπηρεσιακά βιβλία τηρούνται εν τάξει (5/6/1923). Λείπουν το βιβλίο υλικού και πρακτικών (17/11/1923). Περιέχει λίγα βιβλία επαγγελματικά για χρήση του διδασκάλου (16/12/1930). Προσετέθησαν 5 τόμοι βοηθητικών διδασκάλου και μαθητών (21/1/1933). Πενιχροτάτη, μαθητική σχεδόν ανύπαρκτη (11/11/1938).

Σχολικός κήπος: Κήπος τριών στρεμμάτων περιφραγμένος (21/3/1927). Καλλιεργείται (9-4-1930). Καλλιεργήθηκε, απέκτησε έτερο κατάλληλο χώρο εκ 3 στρεμμάτων (9/6/1932). Αξιόλογος σε έκταση, θέση και ποιόν εδάφους. Καλλιεργούμενος θα αποδίδει ότι αναμένει η Πολιτεία και η Κοινωνία παρ’ αυτού (11/11/1938). Υπάρχει στον οποίο καλλιεργούνται δημητριακά και δασικά (10/4/1940).

Φοίτηση: Όχι τακτική (17/11/1923), τακτική (13/11/1924), τακτική απόντες 4 (16/12/1930), τακτική απόντες 0 (13/4/1931), τακτική απόντες 3 (9/6/1932), τακτική απόντες 3 (21/1/1933), τακτική απόντες 2 (19/10/1933), τακτική απόντες 1 (16/4/1937), τακτική απόντες  0 (10/4/1940).

Άλλες πληροφορίες: Το σχολείο αργεί λόγω αναρρωτικής αδείας του διδασκάλου Ζηκοπούλου Θωμά. Οι μαθητές φοιτούν στα σχολεία Καλλιστρατίου και Νεαπόλεως (22/1/1938). Οι κάτοικοι έχουν 15000 δραχμές, το δημόσιο οφείλει να συνεισφέρει για θρανία, καθίσματα, ερμάριο, χάρτες, εποπτικά μέσα συνολικής αξίας 3750 δραχμών (27/7/1924). Οι μαθητές κατέχουν αρκετές γνώσεις, σκέπτονται, κρίνουν. Τα αποτελέσματα κρίνονται αρκετά ικανοποιητικά οφειλόμενα στην επιμέλεια και στη διδακτική ικανότητα του διδασκάλου Αριστ. Δαραβίγκα (5/5/1931).

Διδάσκαλοι: Ζηκόπουλος Θωμάς, Καραμπέρης Ευάγγελος, Μιχαήλ Αβραάμ, Χριστοδούλου Μαρία, Λύκος Αναστάσιος, Τσέλκας Κων/νος” (Αποστόλου Τάνια: Μεταπτυχιακή εργασία Π.Δ.Μ 2015 «Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΒΟΪΟΥ (ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΗΣ) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ  ).

         Έκθεσις περί του Διδακτηρίου Αηδονοχωρίου: Το διδακτήριον του χωρίου Αηδονοχωρίου ευρίσκεται νοτίως της Εκκλησίας του Αγίου Πνεύματος και Δυτικώς του χωρίου. Διδακτήριο εν τω χωρίω τούτο έχει κτισθεί προ του 1850 και εν τω μεταξύ επυρπολήθη υπό των Τούρκων και ανηγέρθη και πάλιν το έτος 1907.

Κατά το έτος όμως 1944 επυρπολήθη υπό των Γερμανών και κατά το έτος 1950 εκτίσθη εκ του εράνου των Βασιλέων Παύλου και Φρειδερίκης.

Δ/ντής επί της ανοικοδομήσεως του Σχολείου ήτο ο Ρετζέπης Παν. με υπεύθυνον επί του εν λόγω διδακτηρίου ήτο ο μηχανικός Μιχαηλίδης Χρήστος και με εργολάβον τον Χρήστον Ζήσην εκ Πενταλόφου.

Η αίθουσα διδασκαλίας εις τ.μ είναι 5Χ9=45 του γραφείου περίπου 3Χ3 =9. Ύψος 4.30 μ.

       Ο Διευθυντής του Σχολείου:Γκαραβέλης Δημήτριος

Επισιτισμός: Επιτροπή εκ Νέας Ζηλανδίας στις 3-9-53  διένειμε βάσει καταλόγου των κατοίκων δέματα περιέχοντα ρουχισμό, γεωργικά εργαλεία και οικιακά σκεύη.

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Νικολάου ανηγέρθη στις 13 Μαΐου 1904, στη θέση παλιότερης. Άγιος Αθανάσιος, κοιμητηριακός ναός, χτίστηκε το 1966 στη θέση παλιότερης.

Εξωκλήσι Αγίας Παρασκευής χτίστηκε το 1958 στη θέση παλιότερης(Αδαμίδης…)

Ο οικισμός πανηγυρίζει στις 2 Μαΐου.

Στην πρόθεση 421 της Ιεράς Μονής Μετεώρων το έτος 1592-93 ως συνδρομητές της Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης ήταν 3 (Γαϊδουροχώρι).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 19/10/1929 με την απόσπαση του οικισμού Αηδονοχώριον από την κοινότητα Νεαπόλεως και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Καλλιστράτιον αποσπάται από την κοινότητα Νεαπόλεως και προσαρτάται στην κοινότητα. Στις 7/8/1986 η κοινότητα προσαρτάται στο δήμο Νεαπόλεως και το 2010 στο δήμο Βοΐου.

Ο Διοικητικός Επίτροπος Ανασελίτσης Νικόλαος Κουσίδης με επιστολή προς τους ιερείς, προκρίτους της κοινότητος Αηδονοχωρίου και ειδικά για τον πρόκριτο Στέργιο Ανδρέου (Ανδρεόπουλος) ζητά να συνταχθεί πίνακας όλου του ζώντος πληθυσμού άρρενος και θήλεως, ο οποίος θα χρησιμεύσει για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές (Αποστόλου:Δ.Μ 1912).

Στις 26-2-1930 επιβάλει κοινοτικό φόρο 1% επί πάντων των γεωργικών προϊόντων, σιτηρών, οσπρίων, λαχανικών, γλεύκους (60/2011).

   Το κ.σ με πρόεδρο τον Γεώργιο Χασιώτη αποφάσισε προσωπική εργασία δύο κατά συνέχεια Κυριακών εις όλους τους άρρενες συμπεριλαμβανομένου και του συνοικισμού Καλιστρατίου από 18 ετών και άνω δια τον εμβολιασμό όσων το δυνατόν περισσότερων αγριοδέντρων από 1ης Μαρτίου ως τέλος Απριλίου 1930.

Στις 27-7-1930 διορίζονται από την κοινότητα ως οριοδείκτες υποδειχθέντες από την ολομέλεια των κατοίκων οι Χρήστος Γουσιόπουλος δια το χωρίον Αηδονοχώρι και ο  Κων/νος Χατζόπουλος για το συνοικισμό Καλιστράτιο με ημερομίσθιο 80 δραχμών.

Ο πρόεδρος της κοινότητος Αθ. Μηταλίδης υποβάλλει το Δελτίο Απογραφής στο Νομάρχη στις 8-12-45 ως ακολούθως: οικίες 43. Πληθυσμός 204. Καταστραφείσες κατοικίες ολοσχερώς 36 και μερικώς 4 δια πυρπολήσεως υπό των Γερμανών στις 10 Ιουλίου 1944. Νόσος ελονοσία. Θύματα της περιόδου 1940-44 ήταν επτά (αρ.7).

Οικονομία: Σύμφωνα με τα φορολογικά κατάστιχα επί Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι φορολογήθηκαν ως ακολούθως: Χωριό Γαϊντοχώρ. Το 1568 ο οικισμός  επί Τουρκοκρατίας  πλήρωσε  6.000  άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ  Χρούπιστας (Άργος Ορεστικό). Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανική οικογένεια με ζευγάρι 22 άσπρα. Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανική οικογένεια με μπένακ ζευγαριού παντρεμένος μουσουλμάνος, ο οποίος έχει γη μικρότερη από τσιφλίκ (ζευγάρι). Έκταση του τσιφλίκ 70 στρέμματα περίπου καλής ποιότητας.

Φόρος καλλιέργειας για 27 χριστιανικές οικογένειες 675 άσπρα, για 25 ανύπαντρους 625 άσπρα. Φόρος καλλιέργειας 1 οικογένεια με μπάστινα (υπό όρους κληρονομιά κτηματικής περιουσίας, κρατικής γης)  25. Φορολογήθηκαν για σιτάρι 200 κοιλά (1 κοιλό=20 οκάδες) 1600 άσπρα, βρίζα 50 κοιλά 250, κριθάρι 100 κοιλά 500, κεχρί 50 κοιλά 250, βρώμη 50 κοιλά 200, φακή και λαθύρι 10 κοιλά 80, ρόβι 5 κοιλά 40, ρεβίθια 2 κοιλά 16. Μούστος 125 μέντρι (1 μέντρι=8 οκάδες) 10. Δεκάτη από κρεμμύδια 10, από χόρτο 20, από μελίσσια 18, από κάνναβη 10, από λινάρι 20, από κουκούλια 150. Φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 10. Φόρος για χοίρους 148 (Γκέκας).

Η απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929 είχε την παρακάτω σύνθεση: Δημήτριος Μετλίδης κτηματίας, Ευάγγελος Νέττας ιερεύς, Θωμάς Ζηκόπουλος διδάσκαλος.

   Πεσόντες: Εντυπωσιακό το μνημείο πεσόντων που έστησαν  οι Αηδονοχωρίτες που συμβολίζει τη συμφιλίωση, την ενότητα του χωριού με πρωτοβουλία του αείμνηστου Αλκιβιάδου Νέττα γύρω στο 2000.

ΟΙ ΑΗΔΟΝΟΧΩΡΙΤΕΣ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΩΝ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΤΗΣΑΝΤΕΣ ΤΙΣ  ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

1)Γεώργιος Στεργ. Ανδρεόπουλος Μπιζάνι 1912. 2)Κων/νος Ν.Βασιλόπουλος  Μ.Ασία 1922.  3)Νικολαος Χρ.Βασιλόπουλος  Μ.Ασία 1922. 4) Στέργιος Χαρ.Σισμάνης Μ.Ασία 1922.   5)Ιωάννης  Χρ. Δημάκος, έτος γεννήσεως 1913 53 Σ.Π Μόροβα Αλβανία 2-11-1940.  6) Φώτιος Κ.Παπαδημόπουλος  Άγ. Γεώργιος Γρεβ.  1948. 7) Χρήστος  Δημ.Μιχαλόπουλος   Βογατσικό 1949. 8)Αχιλεας Αναστ.Τάσιου  Τατόι Αθηνών 1952.

Εκτελεσθέντες από Ιταλούς κατακτητάς

9)Κων/νος Σταυρ.Βασιλόπουλος Αηδονοχώρι 1943   10)Ιωάννης Δημήτρ. Γουσιόπουλος  Αηδονοχώρι 1943  11) Σταύρος Ευαγ. Βασιλόπουλος  Καστοριά 1943  12) Θωμάς Δημήτ. Γουσιόπουλος Καστοριά 1943.

Υπηρετήσαντες στον ΕΛΑΣ

13) Γρηγόριος Θωμά Ζηκόπουλος Ήπειρο 1944

Θύματα εμφυλίου πολέμου 1946-1949

14)Ζαχαρίας  Β.Ανδρεόπουλος Νεάπολη 1947. 15)Αθανάσιος Μιχ. Αντωνίου Θεσ/νίκη 1948.   16) Μιχαήλ Χρ. Αντωνίου Τσοτύλι 1948. 17)Χρήστος Μιχ. Αντωνίου Άγνωστον που 1948-1949.   18) Οδυσσέας Ευαγ. Βασιλόπουλος  Άγνωστον που 1948-1949.  19) Θωμάς Αθαν. Νέττας Αηδονοχώρι 1948.  20) Αριστοτέλης Νεσ. Παπαδημόπουλος Ασπρούλα 1948. 21)Γκλάρος Χρίστος Αηδονοχώρι 1948. 22)Στερ.Σταυρόπουλος Αηδονοχώρι 1948.  23)Αντώνιος Χρ.Δημάκος Άγνωστον που.

 

“Πραγματοποιήθηκε σήμερα 24 Μαρτίου 2019 επιμνημόσυνος δέηση και τελετή κατάθεσης στεφάνων από τον Δήμαρχο Βοΐου Δημήτρη Λαμπρόπουλο και τον πρόεδρο του χωριού Αθανάσιο Βασιλόπουλο, υπέρ των πεσόντων ηρώων από τους Ιταλούς στην πλατεία του Αηδονοχώριου Βοΐου Κοζάνης. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υποψήφιος Δήμαρχος Βοίου Κοσμίδης Δημήτριος, o Ακαδημαϊκός Δάσκαλος – Ερευνητής Τοπαλίδης Γεώργιος από το Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας ο οποίος τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για την περιοχή του Βοΐου και πλήθος κατοίκων του χωριού. Ακολούθησε μικρή εκδήλωση στο σχολείο του χωριού με κεράσματα και καφέ” (kozan.gr).

Πληθυσμός: Στον οικισμό το Νοέμβριο του 1924 κατοικούσαν 210 γηγενείς με σύνολο οικογενειών σαράντα (40). 1913=213.1920=181. 1928=131. 1940=343. 1951=153. 1961=156. 1971=70. 1981=66. 1991=56. 2001= 70. 2011=45.

Σύλλογοι: Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αηδονοχωριτών με έδρα τη Θεσσαλονίκη με έτος ιδρύσεως το 1983.

 (τεκμήρια ανέγερσης δημοτικού σχολείου)



Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2023

Ά. Θεόδωρος,ο (Τσάριστα) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 


Ά. Θεόδωρος,ο (Τσάριστα)

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 757 μ. στη διαδρομή Τσοτύλι, Ομαλή, Άγιος Θεόδωρος. Απέχει από το Τσοτύλι 12 χλμ. Ανήκει στην τοπική κοινότητα Αγιάσματος, της Δημοτικής Ενότητας Τσοτυλίου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 15 γηγενείς χριστιανοί και 16 Μουσουλμάνοι Βαλαάδες.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού στην Ελλάδα, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο ενδέκατο εκλογικό τμήμα Πενταλόφου.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  ο Άγιος  Θεόδωρος ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 57η θέση με 34 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π.παιδικές κατασκηνώσεις).

 

Εκπαίδευση: “Άγιος Θεόδωρος -Τσάριστα, 1/τάξιον, (ημιπροσφυγικός)

Μαθητές: 14, 18, 22, 22, 22, 31, 43, 44, 42, 44 (Αντίστοιχα με ημερομηνίες επιθεωρήσεων: 1/7/1929, 21/11/1930, 16/11/1931, 7/6/1932, 17/5/1933, 26/2/1934, 27/5/1937, 17/11/1937, 3/6/1939,18/4/1940. Λειτούργησε ως μονοτάξιο).

Διδακτήριο: Διδακτήριο ανηγέρθη το 1927-28, εισφορά του εν Αμερική συλλόγου, εράνου και κατοίκων, κρατική αρωγή δε χορηγήθηκε. Έχει ανάγκη εσωτερικής και εξωτερικής επιχρίσεως δι’ αμμοκονίας και κατασκευής (1-7-1929). Στο εσωτερικό λείπουν τα κονιάματα, δεν έγινε με σχέδιο του υπουργείου, έχει δωμάτιο για το διδάσκαλο (21-11-1930). Λίαν ικανοποιητική κατάσταση. Φοιτούν οι μαθητές του συνοικισμού Αγίας Παρασκευής (27-5-1937) (Οικισμός Αγία Παρασκευή (πρώην Μπάνια) δεν απέκτησε ποτέ δικό του σχολείο, βλέπε Αδαμίδη, Α. (1981) Η Αγία Παρασκευή Βοΐου, σ.33.)  Ο αυλόγυρος βρίσκεται από 3ετίας ημιτελής και ημικατεστραμμένος (3-6-1939).

 

Υλικόν: Θρανία καινούργια, 4 παλαιού τύπου πολύεδρα, τραπέζι, κάθισμα, πίνακα, 10 εικόνες ηρώων του 21, χάρτες Αμερικής, Ασίας, Ελλάδας (1-7-1929). Έχει 5 πολύεδρα θρανία, θερμάστρα, κομμάτι πίνακα (21-11-1930). Προσετέθη μεγάλος χάρτης της Ελλάδας (16-11-1931). Προστέθηκαν 6 τρίεδρα θρανία και ένας μαυροπίναξ (26-2-1934). Τα υπάρχοντα θρανία ακατάλληλα και ανεπαρκή. Υπάρχουν χρήματα να γίνουν 6 ακόμη θρανία. Εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα δεν υπάρχουν, μόνο λίγοι γεωγραφικοί χάρτες (27-5-1937). Εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα δεν υπάρχουν (3-6-1939). Αρκετά έπιπλα, εποπτικά μέσα ελάχιστα (18-4-1940).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία ελλειπή. Υπάρχουν μαθητολόγιο, γεν. έλεγχος, κατάλογος προσκλήσεως (1/7/1929). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει (21/11/1930). Δεν επλουτίσθη ελλείψει πόρων (17/5/1933). Προσετέθησαν 5 τόμοι βοηθημάτων διδασκάλου και μαθητών (26-2-1934).

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται (1/7/1929). Υπάρχει, ανάγκη προμηθείας κηπουρικών εργαλείων (27-5-1937). Υπάρχει στον οποίο καλλιεργούνται οπωροφόρα δένδρα και θα σπαρούν δημητριακά (18-4-1940).

Φοίτηση: Τακτική (1/7/1929). Τακτική πλην των εξ  Παρασκευής μαθητών λόγω της αποστάσεως και του παρακειμένου χειμάρρου (3-6-1939).

Άλλες πληροφορίες: 9 γηγενείς και 11 προσφυγικές οι οποίοι ομιλούν την τουρκική και λαζική (1/7/1929). Αποτελέσματα πενιχρά, οι μαθητές λίγες γνώσεις παπαγαλιστί έμαθαν (16-11-1931). Αποτελέσματα μηδαμινά, ουδεμία καλλιέργεια αυτενεργείας, σκέψεως και κρίσεως (7/6/1932).

Διδάσκαλοι: Δασκαλόπουλος  Γ. Κωνσταντίνος, Δασκαλόπουλος Αντώνιος, Μιχαηλίδου Στέλλα, Μπακαΐμης Θωμάς” (Τάνια Αποστόλου…)

Ιστορικόν ανεγέρσεως Διδακτηρίου: Το διδακτήριο ανηγέρθη δαπάνης Συνοικισμού κατά το έτος 1927. Ανηγέρθη εις οικόπεδο ανταλλάξιμο με υλικά κατεστραμμένης ανταλλαξίμου οικίας. Κατά την τοιχοποιία εδαπανήθησαν 6000 δρχ. προσφερθείσαι υπό κατοίκων. Το έτος  1930 διετέθησαν υπό των κατοίκων 4 χιλ. δια το εσωτερικό του Δ/ρίου. Κατά το έτος 1934 υπό του υπουργείου διετέθησαν 12 χιλ. προς τελειοποίηση του κτηρίου. Διαστάσεις διδακτηρίου 5,60 Χ10,20.

   Εκτίσθη το 1927 επερατώθη το 1935. Εκτίσθη υπό οικοδόμων και ουχί εργολάβου τη επιβλέψει Σχ. Επιτροπής Αν.Παρτσάλη κατοίκου Αγ.Θεοδώρων.

Εν Αγίω Θεοδώρω 3 Μαΐου 1955 Ο Διευθυντής του σχολείου Μπακαΐμης

Ιερά: Ιερός ναός Αγίας Παρασκευής, χτισμένη στην είσοδο του χωριού, κοιμητηριακός ναός.

            Κοινοτικά: Στις 31/12//1918 προσαρτάται στην κοινότητα Λικνάδων. Στις 31/3/1920  αποσπάται από την κοινότητα Λικνάδων και προσαρτάται στην κοινότητα Αγιάσματος. Στις 30/8/1927 μετονομάζεται σε Άγιος Θεόδωρος. Στις 4/5/1965 ορίζεται έδρα της κοινότητος Αγιάσματος. Στις 4/12/1997 εντάσσεται στο δήμο Τσοτυλίου. Στις 7/6/2010 προσαρτάται στο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

Οικονομία: Σύμφωνα με φορολογικά κατάστιχα επί Τουρκοκρατίας. Χωριό Τσιάριν (στ)α. Το 1568. Φόρος παζαριού 1000 άσπρα το έλαβε ο Βεζίρης Χιζίρ Πασάς και βεβαιώθηκε στη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό).

 Ο Ιωάννης Αθανασιάδης παντοπώλης με αίτηση στο Νομάρχη στις 27-2-41 αναφέρει ότι ο Συνοικισμός Άγιος Θεόδωρος, Αχλαδιά και Κοιλάδι υπάγονται στην αστυνομία Αυγερινού.

Επειδή το κέντρο Αυγερινού δεν έχει μπακάλικο και επειδή το κέντρο Τσοτυλίου έχει απ’ όλα τα είδη μπακαλικής και επειδή οι ανωτέρω συνοικισμοί επιθυμούν να τους προμηθεύσω εγώ ως παντοπώλης του συνοικισμού Αγίων Θεοδώρων ζητά να διατάξει να προμηθευτεί είδη μπακαλικής από το Κέντρο Τσοτυλίου (20/1621).

Πεσόντες: Στρατ. Τσιρέλας Φίλιππος του Ιωάννη, γεννηθείς το 1910, 53 ΣΠ, Ύψ. Χότσιστα Μόραβας 21-11-40.

Πληθυσμός: 1913=105.1920=95. 1928=98. 1940=135. 1951=125. 1961=107. 1971=79. 1981=71. 1991=61. 2001= 70. 2011=34.

Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023

Άγιοι Ανάργυροι, οι (Βρόστιανη) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 


Άγιοι Ανάργυροι, οι (Βρόστιανη) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 929 μ. στη διαδρομή Τσοτύλι, Ομαλή, Ανθούσα, Άγιοι Ανάργυροι. Απέχει από το Τσοτύλι 21 χλμ. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Τσοτυλίου. Ονομαστά τα κάστανα, παλιότερα η καλλιέργεια φακής, οπωροκηπευτικών. Τα πλούσια δρυοδάση, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις συντελούν στην ύπαρξη σοβαρής πανίδας όπως  ζαρκάδια, αρκούδες, αγριογούρουνα.

 Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 89 άρρενες εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι. Πρόκειται για Έλληνες οι οποίοι αλλαξοπίστησαν. Σύμφωνα με τη Σύμβαση ανταλλαγής των Ελληνικών και Μουσουλμανικών πληθυσμών που υπογράφτηκε στη Λοζάνη της Ελβετίας, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, στις 30 Ιανουαρίου 1923 αποχώρησαν και στον οικισμό εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες Έλληνες.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο ενδέκατο εκλογικό τμήμα Πενταλόφου.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  οι Άγιοι Ανάργυροι ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 53η θέση με 37 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π. παιδικές κατασκηνώσεις).

Εκπαιδευτικά: Άγιοι Ανάργυροι –Βρόστιανη, 1/τάξιον, (προσφυγικός)

Μαθητές: 25, 14, 34, 41, 62, 78, 80 (Αντίστοιχα με ημερομηνίες επιθεωρήσεων:(7-6-1925). (3-7-1929). (9-5-1933). (15-6-1934). (8-6-1937). (9-4-1938). (18-8-38). Λειτούργησε ως μονοτάξιο). Λειτούργησε ως μονοτάξιο.

Διδακτήριο: Τέως τουρκικό, 2ταξίου τύπου, έχει αύλειο χώρο απερίφρακτο, υπεδείχθησαν μεταρρυθμίσεις. Το ημιυπόγειο χρησιμεύει για κατοικία του διδασκάλου (7-6-1925). Επισκευάσθη με συνδρομή του κράτους (23-6-1927). Διδακτήριο χρησιμοποιείται το πρώην τουρκικό, έχει ανάγκη επιχρίσεως με αμμοκονίαμα (3-7-1929). Η κατάσταση ανεκτή. Λειτουργεί Α΄ και Β΄ τάξη με 32 και 2 μαθητές αντίστοιχα (9-5-1933). Ικανοποιητική κατάσταση μετά τη γενομένη επισκευή και ανακαίνιση (8-6-1937). Σχεδόν ικανοποιητική κατάσταση, αλλά προ του αυξανομένου αριθμού μαθητών ανεπαρκές (9-4-1938). Ανάγκη η ανέγερση νέου (18-8-38).

Υλικό: Θρανία κατασκευάσθηκαν νέου τύπου, πίνακας γραφής (7-6-1925). Αγοράσθηκαν χάρτες (23-6-1927). Θρανία παλαιού τύπου τετράεδρα, καινούργια 11, πίνακας, τραπέζι, 3 καθίσματα, χάρτες Αμερικής, Ασίας, Ελλάδος, εικόνες ηρώων του 21 (3-7-1929). Λείπουν θρανία. Υπάρχουν μόνο ελάχιστοι γεωγραφικοί χάρτες (8-6-1937). Έγιναν ελλείποντα θρανία, ελλιπέστατο σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (9-4-1938). Ελλιπέστατο σε εποπτικά μέσα, διδακτικά όργανα (18-8-38).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Μαθητολόγιο, έλεγχος, πρωτόκολλο, βιβλίο διδασκομένης ύλης (3-7-1929). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υφίσταται (9-5-1933). Υπάρχει μαθητική με λίγα βιβλιαράκια (8-6-1937). Με ελάχιστα βιβλία προς χρήση διδασκάλου κυρίως και μαθητών (18-8-38).

Σχολικός κήπος: Ακαλλιέργητος (3-7-1929). Καλλιεργείται (15-6-1934). Αρκετή η προς τούτο διατεθείσα εύφορος έκτασις (18-8-38).

Φοίτηση: Άτακτη (3-7-1929), τα υπόλοιπα τακτική.

Άλλες πληροφορίες: Η Αγγλική περίθαλψη κάλεσε τους πρόσφυγες στη Λειψίστα για να τους ενδύσει (7-6-1925).  45 οικογένειες εκ Σεβαστείας ομιλούντες την τουρκική. Υπάρχουν 30 νήπια ο επιθεωρητής προτείνει την κατάργηση του δημοτικού και την ίδρυση νηπιαγωγείου. Εκ των φοιτώντων ένας 20 ετών, 4 μαθήτριες 15 ετών, 2 μαθητές 17 ετών (3-7-1929). Λειτουργεί με Α΄, Β΄, Γ΄ με 22, 11, 1 μαθητές αντίστοιχα (15-6-1934).

Διδάσκαλοι: Παρασκευόπουλος Ι. Μπλιούρης Μιχαήλ. Παυλάντης Τριαντάφυλλος. Σαραϊλής Ιω. Αγγελής Αγγέλης” (Τάνια Αποστόλου…).

Ο δάσκαλος των Αγίων Αναργύρων Ιωάννης Αθ. Βασιλόπουλος στις 2-2-38 αναφέρει στον Επιθεωρητή των Δημοτικών Σχολείων ότι συνυποβάλλει αίτηση  προς τον κ. Νομάρχη Κοζάνης προς χορήγηση κανονικής άδειας γάμου και αναφέρει τα κάτωθι: «Επεστράφη αίτησή μου διότι δεν πρόκειται περί εξαιρετικής ανάγκης διότι δύναται να τελεσθή ο γάμος και κατά τας διακοπάς του Πάσχα ή Απόκρεω. α)Αν δεν συνέτρεχον λόγοι εξαιρετικής ανάγκης δεν θα εζήτουν άδειαν. Τον γάμο μου πρόκειται να τελέσω και δεν θεωρείται εξαιρετικήν ανάγκη; β)Διακοπές κατά τας Απόκρεω ή Πάσχα δεν υπάρχουν νομίζω, επομένως και πάλι θα χρειασθεί άδεια. γ) Κατά τους εκκλησιαστικούς κανόνες γάμος δεν επιτρέπεται από την Κυριακή των Απόκρεω 28η τρέχοντος μηνός μέχρι της Κυριακής του Θωμά. Πώς είναι δυνατόν τότε να γίνη; Δια τούτο θα σας παρακαλέσω πολύ κ. Επιθεωρητά όπως εισηγηθείτε πρότασιν χορηγήσεως της αιτουμένης αδείας διότι οι προετοιμασίες δια την τέλεσιν του γάμου έγιναν και εν εναντία περιπτώσει θα υποστώ ζημίαν. Το ζήτημα της τελέσεως των γάμων επείγει διότι οικογενειακοί λόγοι επιβάλλωσι την όσον το δυνατόν ταχυτέραν τέλεσιν των γάμων» (60/1607).

 

Ο ίδιος δάσκαλος στις 3-2-38 αναφέρει στον επιθεωρητή ότι «επειδή στην έδρα του οι κάτοικοι εκκλησιάζονται κατά δεκαπενθήμερον διότι δύο ενορίες έχουν τον ίδιον ιερέα και ως εκ τούτου η παρουσία μου κατά τας ανωτέρω Κυριακάς που δεν τελείται λειτουργία δεν είναι απαραίτητος και η απομάκρυνσίς μου εις ουδένα δύναται να βλάψη το έργο μου. Δια ταύτα ζητώ να εγκρίνητε και απομακρύνομαι κατά τας ανωτέρω Κυριακάς εκ της έδρας μου προς μετάβασιν εις την ιδιαιτέρα μου πατρίδα ήτις απέχει ημίσειαν ώραν δια να επισκέπτομαι τους οικείους μου». Το αίτημά του εγκρίνεται.

Έκθεσις περί ανεγέρσεως του  διδακτηρίου 2/θεσίου Δημοτικού σχολείου Αγίων Αναργύρων Βοΐου: «Μετά τον επαναπατρισμόν των κατοίκων του χωρίου κατά το Φθινόπωρον του 1949 προέκυψε  επιτακτική ανάγκη της επαναλειτουργίας του Δημοτικού σχολείου δια την μόρφωσιν ογδοήκοντα μαθητών τέκνων προσφύγων  γονέων εκ Μ. Ασίας ομιλούντων την Τουρκική  παραμεινάντων δε των μαθητών τούτων με ελλειπή στοιχειώδη μόρφωσιν λόγω του συμμοριτοπολέμου. (ΦΕΚ 18/9/1989 Αριθμός φύλλου 204. Η περίοδος από την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής μέχρι 31-12-1949 αναγνωρίζεται ως «περίοδος εμφυλίου πολέμου». Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος «συμμοριτοπόλεμος» αντικαθίσταται με τον όρο «εμφύλιος πόλεμος» και όπου συμμορίτες με τον όρο «Δημοκρατικός Στρατός» ).  

Το σχολείον δε διέθετε διδακτήριον καθ’ ότι τούτο είχε πυρποληθεί υπό των Γερμανών το 1944. Ούτω το Σχολείον αρξαμένης της λειτουργίας του κατά το 1950, εστεγάσθη προσωρινώς επί ενός λυομένου ROMNEY παραχωρηθέντος υπό της υπηρεσίας Ανοικοδομήσεως. Η κατάστασις όμως των μαθητών εντός του Romney  ήτο σχεδόν αφόρητος από πάσης απόψεως.

Υπό τας συνθήκας αυτάς κατόπιν ενεργειών του κ. Επιθεωρητή των Δημοτικών Σχολείων Βοΐου και εν τη γενικωτέρα επιδιώξει  του Κράτους όπως αποκτήσουν τα ορεινά πρωτίστως  χωρία διδακτήρια κατάλληλα, απεφασίσθη η ανέγερσις και του διδακτηρίου ημών.

Το διδακτήριον ημών κείμενον επί της βορειοανατολικής παρυφής του χωρίου κατέχει δεσπόζουσα θέσιν εν αυτώ. Η τοιαύτη δε τοποθεσία του παρέχει εις τούτο όλα τα πλεονεκτήματα από υγιεινής απόψεως. Η ανέγερσις τούτου ήρξατο  τον Μάιον του 1951» (ΓΑΚ Κοζάνης 107/95)

 Ιερά: Ιερός ναός Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, πανηγυρίζει την 1η Ιουλίου.

 Η Ενοριακή επιτροπή αναφέρει ότι ο αιδεσιμότατος Άνθιμος Μποϊκίδης παρακινηθείς υπό του Μητροπολίτου κ. Διοδώρου παρακολουθεί τα Ιερά μαθήματα της Σχολής Κοζάνης της οποίας προΐσταται ο Μητροπολίτης Κοζάνης και Σερβίων κ. Ιωακείμ (Β.Ε 13-2-1938).

         Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας με την απόσπαση του οικισμού Βρόστιανη από την κοινότητα Κωσταντσίκου  στις 31-2-1920 και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Βρόστιανη της κοινότητας στις 30/8/1927 μετονομάζεται σε Άγιοι Ανάργυροι. Η κοινότητα μετονομάζεται σε κοινότητα Αγίων Αναργύρων. Ο οικισμός Άγιοι Ανάργυροι  στις 4/12/1927 αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Τσοτυλίου. Από το 2010 ανήκει στο διευρυμένο δήμο Βοΐου.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-1925: Έλαβαν οι Μπουϊκίδης 36, Θεόδωρος Τουτουντζίδης 23, Εφραίμ Μπουϊκίδης 19, Νικόλαος Μπουϊκίδης 18.

Ο πρόεδρος της κοινότητας με έγγραφο στο Νομάρχη στις 4-2-37 αναφέρει τα παρακάτω: “Από 1ης τρέχοντος μάλλον κοπάδια λύκων από 4-5 αποτελουμένων περιφέρονται εις την αγροτική μας περιοχήν και προξενούν μεγάλη ζημία στην κτηνοτροφία. Όχι μόνον την ημέραν επιτίθενται εις τα ποίμνια και προξενούν ζημία και κατά τας νύκτας επέρχονται εντός του χωρίου κατά ώρα 6 μ.μ επιτίθενται  στους κύονας των κυνηγών γυρίζοντες ανάμεσα   στα σπίτια μας και είμεθα εις επικίνδυνον κατάστασιν και τρομαγμένοι. Κύριε Νομάρχα επειδή στερούμεθα όπλα δια την

ασφάλειά μας και εξόντωσιν των λύκων, οι κάτοικοι και κτηνοτρόφοι μας παραπονούνται δια την λήψιν καταλλήλων μέτρων εναντίον των θηρίων”. Ζητούν από το Νομάρχη να τους χορηγηθούν 5 όπλα  (μάουζερ) δια την ασφάλεια της κτηνοτροφίας και εξόντωσιν των λύκων (60/1735).

Για την τελετή της 4ης Αυγούστου 1937 δαπανήθηκαν τα παρακάτω ποσά. Για 4,5 οκάδες ούζο δρχ. 270, για 1 οκά καραμέλες 40 δρχ., για 15 πακέτα τσιγάρα 90 δρχ., για τους οργανοπαίκτες δρχ. 80 και για 4 οκ. λουκούμι 120 δρχ.

Ο πρόεδρος της κοινότητος Δημοσθένης Βασιλάκης συμπληρώνοντας το Δελτίο κοινοτικής Απογραφής στις 22-8-1945 αναφέρει ότι οι κατοικίες ήταν 48, ο πληθυσμός 300 κάτοικοι. Καταστραφείσαι οικίαι ολικώς υπό πυρκαγιάς ήταν 30, μερικώς 11 οικίες, με κάψιμο από Γερμανοβούλγαρους στις 6 Ιουλίου 1944. Θύματα την περίοδο 1940-44 ήταν επτά (αρ. 7).

Οικονομία: Σύμφωνα με τα τουρκικά φορολογικά κατάστιχα οι κάτοικοι πλήρωσαν τους παρακάτω φόρους: χωριό Μπράστανι. Το 1530 φορολογήθηκαν οι 55 οικογένειες, 24 ανύπαντροι,  (μη μουσουλμάνοι) με 3.575 άσπρα (Γκέκας).

Μέλη της απογραφικής επιτροπής  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929. Ήταν οι Νικόλαος Κοκόλης κεραμοποιός. Στέργ. Παυλίδης διδάσκαλος. Κων/νος Γκαλγκούρας μυλωθρός.

Ο πρόεδρος της κοινότητας αναφέρει  στις 22/11/1933 ότι η πραγματοποιηθείσα παραγωγή γεωργικών προϊόντων ανήλθε σε οκάδες φακή 1200, ρόβη 5.500, βίκου 400, ερεβινθίων 2000, φασολίων ξηρικών 200 (60/1901).

Στις 17 –6-38 αναθέτει την εξακρίβωση των παραχθέντων στην περιφέρεια της κοινότητας γεωργικά προϊόντα ήτοι σίτου, κριθής, βρώμης, σικάλεως,  αραβοσίτου, ρόβης, ερεβύνθου και φακής σε τριμελή επιτροπή απαρτιζόμενη από το Βασίλειο Μπαργιαμίδη, Ηλία Ταγκαλίδη και Στυλιανό Μποϊκίδη.

Πληθυσμός: 1913=279.1920=286. 1928=178. 1940=286. 1951=289. 1961=230. 1971=84. 1981=55. 1991=57. 2001= 49. 2011=37.

   Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίων Αναργύρων. Διοργανώνει πανηγύρι την 1η Ιουλίου εορτή των Αγίων Αναργύρων.