Αξιόκαστρον,το (Σουρδάνιον) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

φωτό το βόιον

 

 

 

Αξιόκαστρον,το (Σουρδάνιον) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 654 μ. στη διαδρομή Νεάπολη, Περιστέρα, Λουκόμιο, Πυλώριο, Αξιόκαστρο. Βρίσκεται σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από τη Νεάπολη. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Νεάπολης. Μαζί με τον οικισμό Κλήμα αποτελούν την τοπική κοινότητα Αξιοκάστρου. Σεισμόπληκτος οικισμός με το σεισμό του 1995. Αποφασίστηκε λόγω του επισφαλούς του εδάφους (ΦΕΚ 181/ 3 -5-1985) οι οικισμοί Πεπονιά, Πολύλακκος, Αξιοκαστρο, Κλήμα, Τραπεζίτσα, Πανάρετη, Πυλώριο να μετεγκατασταθούν σε περιοχή κοντά στη Νεάπολη.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915  ήταν εγγεγραμμένοι  31 άρρενες χριστιανοί εκ των οποίων 9 κτίστες.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού στην ελληνική επικράτεια, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο έβδομο εκλογικό τμήμα με έδρα τη Νεάπολη.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  το Αξιόκαστρον  ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 54η θέση με 36 κατοίκους. Με την απογραφή απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί  Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π.παιδικές κατασκηνώσεις).

“Έχει 107 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν, μαθητάς 8, μαθητρίας 3, διδάσκαλον 1, ιερέα 1”(Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης Γ.Χαρισίου στις 17 Αυγούστου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: “Το χωρίον τούτο μέχρι του 1905 ήτο τσιφλίκιον και σήμερον ακόμη υπάρχουσιν ελάχιστα κτήματα βέηδων Λειψίστης. Πανταχού βλέπει τις δεντροφυτείαν. Οι κάτοικοι είναι γεωργοί και κτηνοτρόφοι και κτίσται, ξενητεύονται και εδώ. Το μικρόν αυτού σχολείον οπωσδήποτε είναι καλόν, μαθηταί και μαθήτριαι 30. Ο διδάσκαλος είναι και ιερεύς. Απεφασίσθη προσωπική εργασία με σκοπό την επιδιόρθωση δύο βρύσεων και η αποξήανσις ενός ελώδους δρόμου 40 μέτρων” (Αποστόλου: Οι οικισμοί…).

Αρχαιότητες: Ανατολικά του οικισμού και σε απόσταση δύο χιλιομέτρων και σε έκταση χιλίων στρεμμάτων βρέθηκαν θραύσματα αγγείων, χαλκά κοσμήματα, όπλα, νομίσματα βασιλέων της Μακεδονίας (γνωριμία με το νομό κοζάνης).

Εκπαίδευση:  “Αξιόκαστρον –Σουρδάνιον (γηγενής)

Μαθητές: 21, 33, 39, 38, 30,32, 30 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 26/1/1931, 26/11/1931, 19,20/12/1932, 28/3/1934, 20/11/1934, 20/3/1937, 3/3/1938).

Διδακτήριο: Νεόδμητο, διώροφο. Δε λειτουργεί. Δύο αίθουσες ανά όροφο. Εκ των αιθουσών του άνω ορόφου η μία θα χρησιμοποιείται ως αίθουσα διδασκαλίας και η άλλη ως κατοικία διδασκάλου (Νοε.1919). Διώροφο με κατοικία δασκάλου, ισόγειο για αποθήκη (29/11/1923). Παλιό, απεριποίητο, να περιφραχθεί η αυλή (2/2/1925). Επισκευάσθηκε με κρατική συνδρομή (19/11/1926). Νέο σχολικό κτήριο, επισκευασθέν υπό του κράτους, μεταρρυθμισθέν (27/11/1927). Η κατάσταση προσωρινώς ανεκτή. Κτήριο διώροφο, δια όλες τις ανάγκες της κοινότητας. Ανηγέρθη το 1913 με μεσημβρινό προσανατολισμό (26/1/1931). Η αυτή οικτρά κατάσταση. Εγένετο συγκέντρωση της πέτρας με προσωπική εργασία δια ανέγερση διδακτηρίου (19,20/12/1932). Δεν επετεύχθη η έναρξη της ανεγέρσεως νέου (28/3/1934). Η κατάσταση προσωρινώς υποφερτή. Οι ενέργειες δια την ανέγερση νέου διδακτηρίου παραμένουν επί διετίας στο αυτό σημείο (20/11/1934). Στεγάζεται σε κοινοτικό οίκημα κακής καταστάσεως (20/3/1937). Επίκειται η ανέγερση νέου (3/3/1938).

Υλικό: Η κοινότης ψήφισε 500 δρχ. για κατασκευή 12 δίεδρων θρανίων, ενός πίνακος, μίας θερμάστρας και μικρά επισκευή του κτιρίου (Νοέ. 1919). Τα βάθρα δίεδρα, κακότεχνα. Υπάρχει γεωγραφικός χάρτης της Ελλάδος και εικόνες της Ελληνικής Επαναστάσεως (29/11/1923). Παλιό, απεριποίητο, να περιφραχθεί η αυλή (2/2/1925). Στερείται σχολικών ειδών, διδακτικών μέσων (19/11/1926). Κατασκευάσθηκαν θρανία, αγοράσθηκαν χάρτες (27/11/1927). 11 θρανία άνευ σχεδίου δίεδρα και 2 τρίεδρα, θερμάστρα, πίναξ, χάρτης Μακεδονίας, αριθμητήριο, 2 καρέκλες, τραπέζι, 4 παραπετάσματα παραθύρων, 5 μικροί χάρτες (26/1/1931). Θρανία και πίναξ σε καλή κατάσταση, αριθμητήριο και γεωγραφικούς χάρτες (20/3/1937). Ελλιπές, πενιχρό (3/3/1938).

 

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Μαθητολόγιο, Γεν. Έλεγχος, βιβλίον δαμαλισμού και βιβλίο προς καταχώριση της ύλης η οποία όμως δεν κατεχωρήθη υπάρχουν (29/11/1923). Δεν κατηρτίσθη σχολική βιβλιοθήκη (26/11/1931). Ελάχιστα βιβλία προς χρήση διδασκάλου μόνο (20/3/1937).

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται (26/1/1931), καλλιεργείται ως πειραματικός αγρός και ανθόκηπος (19,20/12/1932), προβλέπεται η ίδρυσή του στο νέο διδακτήριο (3/3/1938).

Φοίτηση: ΄Οχι τακτική (2/2/1925), στη συνέχεια τακτική.

Άλλες πληροφορίες: Αργεί από το Μάρτιο αποσπασθέντος του διδασκάλου στο διτάξιο θηλέων Σελίτσης το οποίο αριθμεί 120 μαθήτριες. Ήδη από το Μάρτιο είχαν απομακρύνει τα τέκνα των στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Κατανοήσαντες την περυσινή διαγωγή προσήλθαν στον επιθεωρητή  και υπέβαλαν την παράκληση να τους διορίσει διδάσκαλο με την υπόσχεση ότι δε θα λείψουν τα παιδιά των  ούτε ημέρα από το σχολείο (Σεπτ.1919). Λειτούργησε με τις 4 πρώτες τάξεις με λίγους μαθητές. Η διδαχθείσα ύλη εκτός της Αριθμητικής και της Γραμματικής είναι ανάλογη προς τον διανυθέντα χρόνο και έγινε κτήμα των μαθητών. Τα αποτελέσματα γενικώς καλά. Ο διδάσκαλος έδειξε επιμέλεια και όχι διδακτική ικανότητα (Μάιος 1931).

Διδάσκαλοι: Μπέντας Παναγιώτης, Στεφάνου Αρήτη, Μάλαμας Νικάνωρ, Ατζάρης Τωάννης” (Αποστόλου Τάνια….).

Έκθεσις ανεγέρσεως του Δημοτικού Σχολείου Αξιοκάστρου: Το δημοτικό σχολείο Αξιοκάστρου ευρίσκεται εις το μέσο του χωρίου. Έχει αρίστη θέση, είναι ευάερο, ευήλιο, με αρκετά ευρύχωρο προαύλιο και εν συνεχεία ο κήπος του με υποδειγματική περίφραξη.

Η ανέγερσή του έγινε κατά το έτος 1939 με πρωτοβουλία της κοινότητος και την όλην εποπτεία του εργολάβου εκ Πενταλόφου Κάσση Ζήση χωρίς καμία βοήθεια κρατικήν.

Λόγω όμως της καταστάσεως του πολέμου που επηκολούθησε, παρ’ όλην τη φιλοτιμία των κατοίκων δεν κατορθώθη να αποπερατωθεί τελείως.  Προσωρινώς οι μαθηταί εστεγάζοντο εις εν κοινοτικόν χώρον αρκετά εξυπηρετικόν.

Η αποπεράτωσις του διδακτηρίου έγινε το έτος 1950-51 κατόπιν κονδυλίου 2.000.000 εκ του Υπουργείου και την ξυλεία του δαπέδου και κουφωμάτων που απέσπασεν το Σχολείον από το τμήμα στεγάσεως Τσοτυλίου.

Τούτο αποτελείται εκ μιας αιθούσης με 54 τ.μ και 240 κ.μ κι ενός γραφείου 9,90 τ.μ και μιας σάλας από 9,30 τ.μ.

Το όλον  διδακτήριον έχει 94,50 τ.μ και 425 κ.μ. Εσωτερικώς έχει τακτοποιηθεί καλώς, τελευταίως

Εξωτερικώς έχει ορισμένας ελλείψεις  αλλά ελπίζουμε να πραγματοποιηθούν κατόπιν της αρωγής που μας υπεσχέθη να χορηγήσει η κοινότης κατά το νέον σχολικόν έτος. Το προαύλιον έχει καλή όψιν ως και πλήρη ισοπέδωσιν. Του ελλείπει η μόνιμος περίφραξις αλλά και η προσωρινή δια ξύλων είναι αρκετά εξυπηρετική. Γενικά το σχολείον Αξιοκάστρου με την αρωγή που λαμβάνει κάθε χρόνο από την κοινότητα  και με τα ενοίκια τα προερχόμενα εκ της

Σχολικής περιουσίας σε πολύ χρονικό διάστημα θα τελειοποιηθεί από όλες τις απόψεις (4/4/1955  Ο διευθυντής Νικ. Μπανιωτόπουλος).

Ιερά: Άγιος Αθανάσιος, πολιούχος του οικισμού. Προφήτης Ηλίας στο δρόμο προς τον οικισμό Κλήμα.

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 13/2/34 με την απόσπαση του οικισμού Αξιόκαστρον από την κοινότητα Τραπεζίτσης και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Κλήμα αποσπάται από την κοινότητα Τραπεζίτσης και προσαρτάται στην κοινότητα. Στις

4/12/97 προσαρτάται στο δήμο Νεάπολης. Το 2010 με το νόμο του Καλλικράτη προσαρτήθηκε στο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα και ιστορική έδρα τη Νεάπολη.

Το κ.σ με πρόεδρο το Σπυρίδων Μητσόπουλο συνέταξε το Δελτίο Κοινοτικής Απογραφής ως ακολούθως: κατοικίες 27, πληθυσμός 158. Θύματα της περιόδου 1940-1944 δύο (αρ.2).

Οικονομία: Σύμφωνα με τα τουρκικά φορολογικά κατάστιχα οι κάτοικοι του οικισμού πλήρωσαν τους παρακάτω φόρους: χωριό Σιρντάν. Το 1530 φορολογήθηκαν οι 14 οικογένειες, 8 ανύπαντροι  (μη μουσουλμάνοι) με 2.258 άσπρα.

Χωριό Σερτάν. Το 1568 ο οικισμός Σερτάν, επί τουρκοκρατίας,  πλήρωσε στο σπαχή φόρο δεκάτης 2.000  άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ (επαρχία) της Χρούπιστας (Άργος Ορεστικό).

Φόρος καλλιέργειας για 14 οικογένειες 350 άσπρα. Φόρος καλλιέργειας για 10 ανύπαντρους 250 άσπρα. Οι κάτοικοι πλήρωσαν φόρο ακόμη για σιτάρι 20 κοιλά (1 κοιλό=20 οκάδες) 160, βρίζα 30 κοιλά 150, κριθάρι 30 κοιλά 150, ρόβι 10 κοιλά 80, φακή 5 κοιλά 40, μούστος 50 μέντρι (1 μέντρι=8 οκάδες) 400, φόρος από χόρτο και άχυρο 33, φόρος για χοίρους 33. Πρόστιμα, προικοσύμφωνα, αποθήκες καλλιεργειών, ταπιά (τίτλοι ιδιοκτησίας) 279. Φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 19 άσπρα, σιτάρι 3 κοιλά 24 άσπρα. Ανάμικτο σιτάρι 3 κοιλά 15 άσπρα (Γκέκας…).

Απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929 συγκροτήθηκε ως ακολούθως: Σπυρίδων Μητσόπουλος κοιν. Σύμβουλος. Νικάνωρ Μάλαμας δημοδ. Κων/νος Ευαγγελόπουλος αγροφύλαξ. Οι  κάτοικοι του Αξιοκάστρου στις 15-10-39 αναφέρουν στον Επιθεωρητή Δασών Κοζάνης ότι με απόφαση της  Δασικής αστυνομίας απηγορεύθη επ’ αόριστον η βοσκή των αιγών στην κοινότητα. Επειδή έχουν απόλυτη ανάγκη συντηρήσεως των οικογενειών με ολίγο γάλα, τυρί, βουτύρου, ζητούν να τους επιτραπεί η κατοχή 6 αιγών έως ότου ληφθεί γενικό μέτρο από το κράτος (60/1263).

Πληθυσμός: 1913=115. 1920=108. 1928=154. 1940=169. 1951=155. 1961=141. 1971=113. 1981=101. 1991=47. 2001=46 . 2011=36

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Αξιοκάστρου. Διοργανώνει τον ετήσιο χορό, του Προφήτη Ηλία.

 

Ανθοχώριον,το (Τσακνοχώρι) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

 

Ανθοχώριον,το (Τσακνοχώρι) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 670 μ. πολύ κοντά στο Τσοτύλι, 4 χιλιόμετρα, προς Γρεβενά. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Τσοτυλίου. Μαζί με τους οικισμούς Φυτώκι, Παρόχθιον αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανθοχωρίου. Πλησιέστεροι οικισμοί Λουκόμι,Τσοτύλι, Ρόκαστρο και με τα χωριά του νομού Γρεβενών: Δασάκι, Κριθαράκια και Κληματάκι. Εντυπωσιάζει το πέτρινο εξάτοξο γεφύρι επί του ποταμού Πραμόριτσα με ύψος 9,10 μ.,  μήκος 49 μ. και πλάτος 2,70 μ. Χτίστηκε το 1750 μ.Χ περίπου. Επισκευάστηκε το 1937 και τη δεκαετία του 1970. Κρίθηκε διατηρητέο μνημείο. Εκεί τελείται η τελετή του καθαγιασμού των υδάτων τα Θεοφά-

νεια. Συνέδεε τα Γρεβενά με το Τσοτύλι. Βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το Ανθοχώρι.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915  ήταν εγγεγραμμένοι  35 άρρενες χριστιανοί και είκοσι πέντε (αρ.25) μουσουλμάνοι.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο όγδοο εκλογικό τμήμα με έδρα το Τσοτύλιον.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  το Ανθοχώριον ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 23η θέση με 98 κατοίκους.

“Έχει 241 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν πεντατάξιον, μαθητάς 29, μαθητρίας 8, διδάσκαλον 1, ιερέα 1” (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης Γ. Χαρισίου στις 17 Αυγούστου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Έχει 75 οικογένειες εκ των οποίων 50 Ελληνικαί και οι λοιπαί 25 Μωαμεθανικαί Βαλαχάδων. Το χωρίον είναι κατάφυτον εξ οπωρικών δέντρων και αμπέλων. Όλα τα οπωρικά του χωρίου τούτου είναι καλής ποιότητος, ιδία τα απίδια αυτών είναι έκχυμα και εύγευστα. Οι κάτοικοι είναι γεωργοί, κτίστες εργαζόμενοι ως τοιούτοι εις Κων/πολιν και Θεσσαλονίκην αλλά και εις Αμερικήν. Επί Τουρκίας οι Μωαμεθανόπαιδες εμάνθανον οικεία βουλήσει και Ελληνικά γράμματα. Τώρα όμως ουδείς εκ των μαθητών των καταγίνεται εις την εκμάθησιν της Ελλην. Γλώσσης. Η τοιαύτη δυστροπία αποδίδεται εις τον Τουρκοδιδάσκαλον, όστις άριστος γνώστης της Τουρκικής και διπλωματούχος του Τουρκικού διδασκαλείου Μοναστηρίου άλλοτε, με τον βαθμόν άριστα, τυγχάνει λίαν φανατικός. Η Ελληνική Κοινότης Τσακνοχωρίου κατέχει εν Κων/πόλει μία οικία της οποίας τα ενοίκια είναι προωρισμένα  δια τα σχολεία της Ελλ. Κοινότητας. Απεφασίσθη προσωπική εργασία η κατασκευή δρόμου εντός του χωρίου που το χειμώνα καθίσταται αδιάβατος  (Αποστόλου 1912…).

Εκπαιδευτικά: “ Ανθοχώριον –Τσακνοχώριον (ημιπροσφυγικός)

Μαθητές: 56, 50, 62, 41, 45, 48, 51, 58, 63 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 1/11/ 1919, 7/6/1924, 31/1/1925, 5/11/1930, 12/1/1932, 22/6/1932, 21/11/1932, 20/4/1934, 19/4/1937).

Διδακτήριο: Νεόδμητο (Σεπτ.1919). Διατηρείται σε καλή κατάσταση (1/11/1919). Παλαιό μονώροφο κτήριο με ένα μικρό πρόδομο, εν Γραφείο και μία αίθουσα χρησιμεύει ως διδακτήριο. Τοποθεσία καλή. Σε μικρή απόσταση αγρός αρκετών στρεμμάτων  ο οποίος ανήκει στο δημόσιο, εκεί πρόκειται να ανεγερθεί νέο διδακτήριο (7/6/1923). Δεν καθαρίζεται με τις οδηγίες σχετικής εγκυκλίου (10/11/1923). Πανάρχαιο, όλως ακατάλληλο. Οι κάτοικοι έχουν εις χείρας ποσό και ετήσιο εισόδημα σχολ. περιουσίας ως και υλικά αρκετά. Προτίθενται να αρχίσουν την ανέγερση νέου τύπου 1ταξίου με σχέδιο του υπουργείου. Το γήπεδο είναι καλό (7/6/1924). Ακατάλληλο, ετοιμόρροπο. Έγιναν οι σχετικές προπαρασκευές δια την ανέγερση νέου διδακτηρίου. Θα ανεγερθεί εν ελευθέρω χώρω ευρυτάτω  δια όλες τις σχολικές ανάγκες (31/1/1925). Νέο διδακτήριο ανεγείρεται με συνδρομή του κράτους (17/3/1927). Το διδακτήριο προχώρησε (23/11/1927). Νεόκτιστο, θεμελιωθέν το 1924, παρεδόθη για χρήση το 1928. Έχει θαυμάσια θέση (5/11/1930). Ημιτελές αλλά η κατάσταση ικανοποιητική (21/11/32). Ικανοποιητική κατά σταση, έχει ανάγκη συμπληρώσεως επισκευών σκάλας, παραθύρων κα θυρών και καλυτέρας συντηρήσεως (29/11/1938).

 

Υλικό: 10 θρανία, 2 πίνακες, 1 έδρα, 1 κάθισμα, 7 χάρτες, 1 κώδωνα, 1 θερμάστρα (1/11/1919). Βάθρα παλιά, εικόνες, συλλογές δεν υπάρχουν (7/6/1923). Στερείται των πάντων (7/6/1924). Θρανία παμπάλαια, πίνακες γραφής μικροί, λείψανα χαρτών και εικόνων ιστορίας, θρησκευτικών τα μόνα στολίσματα (31/1/1925). Θρανία νέα (23/11/1927). 4 πίνακες, 6 γεωγραφικούς χάρτες γεωφυσικούς, 7 πολιτικούς Ελλάδας, 5 ηπείρων, 1 υδρόγειο σφαίρα, 2 θερμάστρες, 2 καθίσματα, 6 σφραγίδες, 1 τραπέζι, 1 έδρα, 14 θρανία τρίεδρα νέου τύπου, 12 πίνακες ζωολογίας, κινητή αλφάβητο, 3 πίνακες ανθρωπολογίας, 1 πίναξ γεωγραφικών όρων (5/11/1930). Επαρκές σε έπιπλα. Υπάρχουν και λίγα εποπτικά μέσα (19/4/1937). Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Λείπουν βιβλίο πιστοποιητικών, υλικού, καταχώρισης διδασκομένης ύλης (10/11/1923). Η σχολική βιβλιοθήκη περιέχει 30 τόμους παιδαγωγικής ύλης και σχολικής (5/11/1930). 20 τόμοι μαθητικής βιβλιοθήκης (21/11/1932). Προσετέθησαν 20 τόμοι βοηθημάτων διδασκάλου και μαθητών (20/4/1934). Παιδαγωγική και μαθητική υπάρχει με ικανό αριθμό βιβλίων (19/4/1937).

 

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται (1/11/1919), υπάρχει επαρκής και καλώς καλλιεργείται (19/4/1937).

Φοίτηση: Τακτική (5/11/1930), σχετικώς τακτική (20/4/1934), άτακτη (19/4/1937).

Άλλες πληροφορίες: Από τους γειτονικούς προσφυγικούς οικισμούς Φυτώκιον (Συγγκόλη) δύναται να προσέλθουν 50 μαθητές στο σχολείο (31/1/1925). Η ανάγνωση σε όλες τις τάξεις δεν ανταποκρίνεται πλήρως προς τις απαιτήσεις της υπηρεσίας. Γενικώς λαμβανομένου υπόψη τις συνθήκες με τις οποίες εργάσθηκε το σχολείο τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά οφειλόμενα στην επιμέλεια και διδακτική ικανότητα του διδασκάλου (3/5/1931). Σχολείο κλειστό, βρισκόταν σε ημερήσια εκδρομή λόγω του γενικού τρύγου του χωριού (9/10/1933).

Διδάσκαλοι: Αναστασιάδης Αναστάσιος, Αντωνόπουλος Αντώνιος, Μπακαΐμης Θωμάς”(Αποστόλου Τάνια…).

Η Σχολική Επιτροπή Δημοτικού σχολείου Τσακνοχωρίου με έγγραφο στο Νομάρχη αναφέρει ότι ήλθε σε συνεδρίαση  στις 14 Φεβρουαρίου 1927 παρουσία του προέδρου της κοινότητας προκειμένου να εξευρεθούν και εξοικονομηθούν χρηματικοί πόροι δια την αποπεράτωση του ημιτελούς σχολικού ιδρύματος, το οποίο κινδυνεύει να καταρρεύσει λόγω των ραγδαίων βροχών. Τονίζουν ότι «υπάρχει μεγίστη και απόλυτος ανάγκη να αποπερατωθεί, καθ’ ότι το παλαιό τοιούτο είναι ετοιμόρροπο και κίνδυνος υπάρχει κατασυντριβώσι και ταφώσι τόσαι αθώαι ψυχαί η μαθητιώσα δηλ. νεολαία υπερβαίνουσα τον 60 αριθμόν, ήτις θα δώση νέα ζωή και νέα αίγλη εις την πατρίδα μας Ελλάδα. Δια την καλυτέρα λοιπόν και ευρυτέρα μόρφωση των παίδων δια την χάλκευσιν και δημιουργία ακάμπτων βουλήσεων και ηθικών και ισχυρού χαρακτήρος χρειάζεται εκτός της ατομικότητος του διδασκάλου ως νομίζομεν κατά την ταπεινή μας γνώμη, και σχολείον υγιεινόν και τα παρεπόμενα.

Δια τους παιδαγωγικούς αυτούς λόγους αφ’ ενός και δια την αποφυγήν αισχύνης απέναντι της Ελλάδος αφ’ ετέρου εγκαίρως εζητήσαμεν με  αναφορά μας κρατικήν και κοινοτική συνδρομή. Ζητούν από το Νομάρχη να διατάξει τον πρόεδρο της κοινότητας  να ψηφίσει κονδύλιον εκ του Προϋπολογισμού της κοινότητας, να επιβληθεί φόρος στη συγκομιδή των καρπών, να διαταχθεί να ενοικιάσει προς όφελος του σχολείου τα υπό τη δικαιοδοσία του δυο λιβάδια –Συγγκόλη και Φυτόκη μη επιτρέπων την εκμετάλλευσιν τούτων υπό των πλησίον κειμένων κοινοτήτων.

Το κοινοτικό συμβούλιο στις 31 Μαρτίου 1939 ψήφισε πίστωση 2135 δρχ. για τους διδασκάλους νυκτερινών σχολών Τσακνοχωρίου Αντώνιο Αντωνόπουλο, για τον Κυριάκο Παπαδόπουλο της νυκτερινής σχολής Παροχθίου δρχ. 1400, για τον Ιωάννη Αλεξίου της νυκτερινής σχολής Φυτώκι δρχ. 800.

Οι κάτοικοι του συνοικισμού Τσακνοχωρίου το 1939  με αίτηση στο Νομάρχη Κοζάνης αναφέρουν τα παρακάτω: Με απόφαση της Σχολικής Εφορείας Τσακνοχωρίου επεβλήθη τριήμερος προσωπική εργασία εις άπαντας τους κατοίκους   ως και εις άπαντα τα φορτηγά ζώα και οχήματα δια την καλλιέργεια του σχολικού κήπου, αμμοχαλικώσεως σχολ. περιβόλου και στρεμμάτισμα 1000 τ.μ δια τη φύτευση αμπέλου προς εκμάθησιν των μαθητών. Όλως ευχαρίστως και άνευ ουδεμιάς αντιστάσεως οι κάτοικοι του Συν/μού Τσακνοχωρίου έχουν εκτελέσει την υποβληθείσα εις αυτούς εργασία όλως όμως παραδόξως η σχολική Εφορεία επέβαλε εις τους κατοίκους του Σ/μού Τσακνοχωρίου και άμεσον υποχρεωτικό έρανο κυμαινόμενον από δρχ. 250 μέχρι δρχ. 50 προς ενίσχυσιν του σχολικού Ταμείου. Σκοπός της επιβολής του εράνου ήταν το μεγάλωμα της αίθουσας δια την τέλεση των μοναδικών τελετών οι οποίες γίνονται στο τέλος του σχολικού έτους. Η τελετή μπορεί να γίνει είτε στο ύπαιθρο είτε στην αίθουσα διδασκαλίας η οποία τυγχάνει πολύ ευρύχωρος. Τονίζουν ακόμη ότι η σχολική εφορεία κέκτηται γεωργικού αγρού αποτελούμενο εκ δέκα περίπου στρεμμάτων και ως προς την ποιότητα άριστο

και ως εκ τούτου η σχολική εφορεία μπορεί να έχει αρκετό εισόδημα εάν θελήσει να τον καλλιεργήσει συστηματικώς.

 

Τελειώνοντας αναφέρουν: «Επειδή άπαντες οι κάτοικοι του Σ/μού Τσακνοχωρίου στερούνται γονίμων αγρών και απαγορεύεται εις αυτούς η καπνοκαλλιέργεια και ως εκ τούτου αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις οικογένειές  των μεταβαίνοντες εις την ξένην προς εξοικονόμησιν του επιουσίου άρτου μη δυνάμενοι ούτω να καταβάλλουν τον υποβληθέντα σε αυτούς έρανον.

Επειδή ο σκοπός του επιβληθέντος εράνου δε θεραπεύει τις απολύτους ανάγκες του Σχολείου, αλλά επιβάλλεται δια τρόπον τινά πολυτελείας.

Επειδή οι κάτοικοι της κοινότητας εκτός του φόρου αυτών έχουν επιβαρυνθεί με άμεσον υποχρεωτικόν έρανον υπό της κοινότητος και ως εκ τούτου θα στερηθούν και αυτού του επιουσίου άρτου αι οικογένειαί των. Δια ταύτα παρακαλούν όπως ακυρωθεί η ως άνω απόφασις». Υπογράφεται από  44 κατοίκους.

Έκθεσις περί του διδακτηρίου Ανθοχωρίου: Το διδακτήριον του χωρίου Ανθοχωρίου ευρίσκεται νοτίως της Εκκλησίας του Αγίου Πνεύματος και Δυτικώς του χωρίου.

Διδακτήριον εν τω χωρίω τούτο έχει κτιστή προ του 1850 και εν τω μεταξύ επυρπολήθη υπό των Τούρκων και ανηγέρθη και πάλιν το έτος 1907.

Κατά το έτος όμως 1944 επυρπολήθη υπό των Γερμανών και κατά το  έτος 1950 εκτίσθη εκ του εράνου των Βασιλέων: Παύλου και Φρειδερίκης.

Δ/ντής επί της ανοικοδομήσεως του Σχολείου ήτο ο Ρετζέπης Παν. με υπεύθυνον επί του εν λόγω διδακτηρίου ήτο ο μηχανικός Μηχαηλίδης Χρήστος και με εργολάβον τον Χρήστον  Χάσην εκ Πενταλόφου.

Η αίθουσα διδασκαλίας εις τ.μ είναι  5χ9=45, του γραφείου 9 .

Ο Διευθυντής του σχολείου Γκαραβέλης Δημήτριος

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Δημητρίου όπου και πανηγυρίζει στις 26 Οκτωβρίου.

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄Γραφή 0 και στη Β΄Γραφή  7 (Από το 1692 και μετά).

Κατοχή: Η Αθηνά χήρα Δημητρίου Παπαζήση  κάτοικος Τσακνοχωρίου Βοΐου με αίτηση στο Νομάρχη στις 19-12-1943 αναφέρει ότι ο σύζυγός της Δημήτριος ηλικίας 77 ετών εφονεύθη την 30^η Ιουλίου 1943 κι ως πυροπαθής ζητά να της χορηγηθούν ιματισμός και τρόφιμα (60/841).

Αίτησις Βασιλείου Πανερίτη του Παύλου κατοίκου Τσακνοχωρίου επαρχίας Βοΐου και ήδη διαμένοντος ενταύθα  στις 17-12-43 προς τον κ. Νομάρχη Κοζάνης «Λαμβάνω την τιμή να αναφέρω υμίν τα εξής: Κατάγομαι εκ της κοινότητος Τσακνοχωρίου της επαρχίας Βοΐου και τυγχάνω έφεδρος αξιωματικός πυροβολικού. Από του Νοεμβρίου του έτους 1941 διετέλουν πρόεδρος της ως άνω κοινότητος. Περί τα τέλη Δεκεμβρίου του έτους 1942 συνελήφθην υπό των Ιταλικών αρχών κατοχής και ενεκλείσθην εις τας φυλακάς Καστορίας ως όμηρος και μετά δεκάμηνον κράτησίν μου μετεφέρθην εις τας τοιαύτας Καλλιθέας Αθηνών αρχάς Σεπτεμβρίου ε.έ από όπου και απεφυλακίσθην την 26^ην Οκτωβρίου ε.έ υπό των Γερμανικών Αρχών κατοχής που προ ημερών αφίχθην ενταύθα. Κύριε Νομάρχα. Τυγχάνω πυροπαθής η δε εκεί περιουσία μου διηρπάγη και είμαι προστάτης εξαμελούς οικογενείας. Δια ταύτα Παρακαλώ υμάς όπως ευαρεστούμενοι ενεργήσετε ότι δει ως μοι χορηγηθεί χρηματικό βοήθημα, είδη  ρουχισμού…» (60/841).

Κοινοτικά:  Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Τσακνοχώριον. Στην κοινότητα προσαρτώνται και οι οικισμοί Συγκόλιον (Παρόχθιον) και Φυτόκιον. Ο οικισμός Τσακνοχώριον στις 30-4-1954  μετονομάζεται σε Ανθοχώριον. Στις 19-8-86 η κοινότης εντάσσεται στο δήμο Τσοτυλίου. Από το 2010 στο διερυμένο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

Στις κοινοτικές εκλογές 25-10-1925, ψήφισαν 93 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Ιωακείμ Καρβελιόγλου 51, Κων/νος Καραμιχαηλίδης 51, Δημήτριος Καραμιχαηλίδης 51, Παπαδόπουλος Χαράλαμπος 51, Χριστοφορίδης Ιωάννης 51, Σιμόπουλος Στέργιος 51, Σκούρτης Φώτιος 43

Το κοινοτικό συμβούλιο στις 4-4-27 διορίζει το διδάσκαλο Φουργκατσίου Δημήτριο Μαλτέζο γραμματέα της κοινότητας (60/1936).

Το κ.σ  στις 12-2-28 με πρόεδρο τον Ιωάννη Χριστοφορίδη εισηγήθηκε στο κοινοτικό συμβούλιο τα παρακάτω: « Έναντι του χωρίου Τσακνοχωρίου υπήρχε ιστορικό χωρίο ονομαζόμενο Κλήμα όπερ προ αμνημονεύτων ετών κατεστράφη. Αι κτηματικαί θέσεις του ως άνω χωρίου διαμοιράσθηκαν μεταξύ των απέναντι κειμένων χωρίων. Μερικά εξ αυτών περιήλθαν εις κατοίκους της κοινότητος Τσακνοχωρίου, οίτινες εκαλλιέργουν προ αμνημονεύτων ετών και έβοσκον τα μικρά και μεγάλα ζώα εις τας ειρημένας κτηματικάς θέσεις ανενοχλήτως μέχρι του παρελθόντος θέρους, οπότε η απέναντι κειμένη κοινότης Δουβρουνίστης (Μέγαρο) εξεδίωξε τα μικρά και μεγάλα ζώα των κατοίκων Τσακνοχωρίου εκ των ως άνω θέσεων εξ αιτίας δε τούτου αναγκάσθημεν να προβώμεν εις την αγωγή προσωρινών μέτρων. Επειδή όμως η ημετέρα κοινότης στερείται χρηματικών πόρων προς διεξαγωγή της δίκης δια τούτο προτείνω όπως διενεργηθεί άμεσος έρανος επί των αμέσως ωφελουμένων ζώων ήτοι επί των αιγοπροβάτων και μεγάλων ζώων». Το κ.σ επέβαλε φορολογία 10 δραχμών κατά κεφαλή επί των αιγοπροβάτων και μεγάλων ζώων. Η απόφαση της κοινότητας τοιχοκολλήθηκε στη θύρα του ιερού ναού.

 

Με απόφαση της 11^ης Μαρτίου 1928 αποφασίσθηκε η επιβολή προσωπικής εργασίας τεσσάρων ημερών για την κατασκευή των εξής κοινωφελών έργων. Της οδού αρχομένη από ναό Αγίου Δημητρίου ως ναό Αγίου Νικολάου δια λιθοστρώσεως μέχρι αμπέλου Δημ. Κωτσιοπούλου και δι επιχωματώσεως από αμπέλου μέχρι εκκλησίας Αγίου Νικολάου. Να επιχωματισθεί η οδός η βαίνουσα προς θέση Καγκέλια. Να λιθοκτισθεί η οδός η βαίνουσα από Τσακνοχώριο εις Λουκόμιον παρά θέση Λιβάδια. Να επιχωματωθεί υπό των κατοίκων του συνοικισμού Παροχθίου η οδός η βαίνουσα από Παρόχθιον εις τρεις υδρομύλους μέχρι λάκκου.

Στις 23 Αυγούστου 1928 πρόεδρος εξελέγη ο Δημήτριος Καραμιχαηλίδης κι αντιπρόεδρος ο Φώτης Σκούρτης (60/2008).

Εγκρίνεται στις 15-5-32 ο διορισμός ως κοινοτικού ιατρού του Γεωργίου Πανταζοπούλου με ετήσια αποζημίωση 7000 δρχ. στην κοινότητα Τσακνοχωρίου (60/590).

Το κοινοτικό συμβούλιο με απόφασή του στις 9 Ιουλίου 1939 απαλλάσσει τους πολύτεκνους της κοινότητας του ½ του κοινοτικού φόρου για τη χρήση 1939-40  ήτοι του δικαιώματος βοσκής, του φόρου προϊόντων γης και του φόρου εισφοράς Αγροφυλακής.

Το κοινοτικό συμβούλιο εγκρίνει τα πρακτικά της πλειοδοτικής δημοπρασίας ενοικιάσεως των καρυών των ευρισκομένων στην περιοχή του συνοικισμού Παροχθίου στη θέση τρεις μύλους. Τελευταίος πλειοδότης ανεδείχθη ο Θεόδωρος Παπουλίδης με το ποσό των 4300 δραχμών.

Ο πρόεδρος ζητά στις 14-8-39 αντίγραφο του δημοτικού δασμολογίου Κοζάνης προκειμένου να προβεί στην ορθή φορολογία προϊόντων κεραμωτικής και πηλίνων αγγείων.

Έκθεσις επ’ εκκλησίας αναγνώσεως: Ο υπογεγραμμένος Εφημέριος της Κοινότητας Τσακνοχωρίου παραλαβών παρά του προέδρου της Κοινότητος αντίγραφον της υπ’ αριθ. 19 της 25/6/39 αποφάσεως του Συμβουλίου προσδιορισμού μικρών και μεγάλων ανέγνωσα επ’ εκκλησία και εις επήκοκον πάντων. Εν Τσακνοχώρι τη 29 Ιουνίου 1939. Οι μάρτυρες. Ο Αναγνώσας ιερεύς +π.Διόδωρος Χονδροδήμος.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Τσακνοχωρίου Κων/νος Παπαδόπουλος με αναφορά στο Νομάρχη στις 30-8-1939 αναφέρει ότι επειδή εγένετο η επιστράτευσις των εφέδρων στις τάξεις του στρατού και μεταξύ αυτών εκλήθη και ο γραμματεύς της κοινότητας ζητά αν δύναται η κοινότητα να διορίσει για γραμματέα τον εφημέριο του χωριού Διόδωρο Νινδροδήμο. Αναφέρει ότι ο εφημέριος είναι απόφοιτος του ιεροδιδασκαλείου Βελλάς Ιωαννίνων, είναι μοναδικός εγγράμματος και συνάμα έμπιστος. Κατά την παρουσίαση του γραμματέως στο στρατόπεδο της Ε.Ο.Ν τον αντικατέστησε επάξια,. Έδειξε ζήλο και εργατικότητα χωρίς να παρουσιασθεί η παραμικροτέρα καθυστέρηση εγγράφων. Ο Νομάρχης απαντά ότι δεν είναι δυνατό να διορισθεί ο ιερεύς της κοινότητας ως κοινοτικός γραμματεύς. Το λειτούργημα του ιερέως δημιουργεί ασυμβίβαστο δι οιονδήποτε έτερον δημόσιον και κοινοτικό λειτούργημα. Ωστόσο μέχρις της επανόδου εκ των τάξεων του στρατού του κοινοτικού γραμματέα δύναται να διεκπεραιώνει την υπηρεσία της κοινότητας με καταβολή αναλόγου αποζημίωσης δια την υπηρεσία που προσφέρει.

 

Το κ.σ με πρόεδρο το Βασίλειο Πανερίτη στις 14-12-45 συντάσσουν το Δελτίο Κοινοτικής Απογραφής ως ακολούθως: Κατοικίες 140. Πληθυσμός 570. Οικίες καταστραφείσες ολοσχερώς 110 και μερικώς 30 δια πυρπολήσεως υπό των Γερμανών και Ιταλών στις 28 Ιουλίου 1943. Νόσος ελονοσία. Θύματα της περιόδου 1940-1944 δεκαέξι (αρ.16).

 

Ο Πρόεδρος της Κοινότητας Ανθοχωρίου Θόδωρος Δολαπτσόπουλος κατέθεσε αίτημα στην Δημοτική Αρχή Βοΐου, να ονομαστεί η πλατεία του χωριού σε «Μητροπολίτη Παύλου». Θυμίζουμε πως επί της θητείας του Μακαριστού Μητροπολίτη Παύλου, ξεκίνησε ο Αγιασμός των Υδάτων τα Θεοφάνια στο υπέροχο γεφύρι του χωριού με την αδιάλειπτη παρουσία του έκτοτε. Η δημοτική αρχή ενέκρινε την πρόταση, ενώ θα υπάρξει και τοποθέτηση μιας αναμνηστικής πινακίδας που θα αναφέρεται στον πρώην Μητροπολίτη (24-10-2019 Πρωινός Λόγος sierafm.gr).

Οικονομία: Στα φορολογικά τουρκικά κατάστιχα οι κάτοικοι του χωριού πλήρωσαν τους παρακάτω φόρους: χωριό Τσακνοχόρ. Το 1530 στον οικισμό φορολογήθηκαν 57 χριστιανικές οικογένειες, 14 ανύπαντροι, 3 χήρες με σύνολο φόρου 4634 άσπρα (Γκέκας).

Απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929 την αποτελούσαν οι Αντώνιος Αντωνόπουλος γραμματεύς. Χρήστος Σίμος αγροφύλαξ. Ιωακείμ Παπαδημητρίου ιερεύς

Οι καλλιεργηθείσες εκτάσεις της κοινότητας Τσακνοχωρίου σε στρέμματα το 1932 ήταν : κρόμμυα 5, σκόρδα 2, αραβόσιτος ξηρικός 500, βρώμη 20, γεώμηλα ξηρικά 10 (60/1739).

Καλλιεργούν αρωματικά φυτά, με λειτουργία τοπικού αποστακτήριου.

Πεσόντες: Στις 17 Ιουλίου 1943 σφαγιάστηκαν 18 Ανθοχωριτες από τα στρατεύματα κατοχής.

Πληθυσμός: 1913=415. 1920=354. 1928=292. 1940=358. 1951=162. 1961=176. 1971=143. 1981=138. 1991=111. 2001=74 . 2011=98.

Σύλλογοι: Ο Σύλλογος «Άγιος Αθανάσιος» με χρηματικό κεφάλαιο πολύ σημαντικό αποτελείωσε το υδραγωγείο «Νορούτι» (Μ.Β 9-7-1933).

Ο Νομάρχης στις 13-12-38 συνιστά στον Πρόεδρο της κοινότητας να καταβληθούν τα οφειλόμενα ενοίκια στον Αγαθοεργό Σύλλογο Τσακνοχωρίου «Άγιος Αθανάσιος».

 Σύλλογος Αγαθοεργών Ανθοχωρίου «Άγιος Αθανάσιος» στις 24-4-55  αναφέρει προς το Νομάρχη. «Από παλαιών ετών υφίστατο υπό την επωνυμίαν «Σύλλογος Αγαθοεργών Τσακνοχωρίου Άγιος Αθανάσιος» μέχρι το έτος 1940 όπου λόγω της κατοχής διελύθη. Ιδρύθη και πάλιν υπό την αυτήν επωνυμίαν το έτος 1954. Εις το χρονικόν αυτό διάστημα 1940-1953 ουδέ μίαν επαφήν είχομεν με την εν Κωνσταντινουπόλει περιουσίαν. Μετά της ιδρύσεως του Συλλόγου ο προσωρινός εκεί πληρεξούσιος απέστειλε εις το προηγούμενο προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου ως εμφαίνεται εκ του αποδοθέντος λογαριασμού του προέδρου αυτώ 18680 δραχμαί αι οποίαι εδαπανήθησαν. Δια αποφάσως της γεν. συνελεύσεως εξελέγη 3μελής επιτροπή ίνα ασκήσει τον έλεγχο των δαπανηθέντων χρημάτων και ακολούθως υποβάλη έκθεσιν εις την γεν. συνέλευσιν προς έγκρισιν των δαπανών. Αναφέρω δε ότι το εν Κωνσταντινουπόλει οίκημα επειδή απαγορεύεται η ίδρυσις Σωματείων εν Τουρκία ενεγράφη επ’ ονόματι του Θωμά Ζηκοπούλου αποβιώσαντος το έτος 1912 και κληρονόμος τυγχάνει η σύζυγος αυτού Ζαχαρένια».

Κατάστασις εμφαίνουσα την σύνθεση του Δ.Σ του Συλλόγου Αγαθοεργού Ανθοχωρίου: Αθανάσιος Β.Καλφόπουλος Πρόεδρος, Βασίλειος Θ.Βούλγαρης Ταμίας, Ιωάννης Β. Καραγιάννης Αντιπρόεδρος, Βασίλειος Π.Πανερίτης Γραμματεύς, Γεώργιος Δ.Αλβανόπουλος μέλος.

Σύμφωνα με το καταστατικό του Συλλόγου (13-3-1953) η επωνυμία: Σύλλογος Αγαθοεργών Τσακνοχωρίου «Ο Άγιος Αθανάσιος» με έδρα το Τσακνοχώριον τίθεται τιμής ένεκεν  και εις ανάμνησιν της εν Κωσταντινουπόλει, εν έτει 1893 ιδρυθείσης Αδελφότητος υπό των διαμενόντων εκεί Τσακνοχωριτών.

 

Σύλλογος Νέων Ανθοχωρίου. Διοργανώνει μουσικοχορευτικές παραστάσεις το τριήμερο του δεκαπενταύγουστου, γιορτή τσιγαρίδας, ποδοσφαιρικές συναντήσεις με όμορους οικισμούς.

 

Ανθούσα Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Ανθούσα,η  (Ρέζνη) μεικτός οικισμός

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 814 μ., στη διαδρομή Τσοτύλι, Ομαλή, Ανθούσα, στις παρυφές του Βοΐου όρους. Απέχει από το Τσοτύλι 14 χλμ. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Τσοτυλίου. Μαζί με τον οικισμό Τριάδα αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανθούσας. Χωρίζεται σε δύο γειτονιές. Στον ένα μένουν οι γηγενείς και στον άλλο οι απόγονοι πρόσφυγες Μικρασιάτες.

 Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι άρρενες εκλογείς 39 χριστιανοί και 69 μουσουλμάνοι.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο δωδέκατο εκλογικό τμήμα με έδρα το χωρίον Αυγερινός.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  η Ανθούσα  ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 60^η θέση με 30 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού.

 “ Έχει 121 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν, μαθητάς 9, μαθητρίας 2, διδάσκαλον 1, ιερέα 1” (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης  Γ.Χαρισίου στις 1 Ιουλίου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Έχει 74 οικογένειες εκ των οποίων 52 είναι οθωμανικές έχουν ως μητρική γλώσσα την Ελληνική και 22 χριστιανικές ελληνικές. Οι Ελληνικές οικίες, οι δρόμοι αυτών, η περιβολή αντρών και γυναικών αυτών διαφέρουν κατά την καθαριότητα από των Οθωμανών. Οι δρόμοι της Οθωμανικής συνοικίας γέμουν ακαθαρσιών και τα αποχωρητήρια αυτών έχουν την διέξοδο αυτών εις τους δρόμους. Το μόνον τέμενος αυτών ευρίσκεται εις αθλίαν κατάσταση, επίσης και το μικρόν σχολείον των. Οι ολίγιστοι Έλληνες με όλην την πτωχεία επιδιορθώνουν την παλαιάν των εκκλησίαν κτισθείσαν στα 1842. Απεφασίσθη η προσωπική εργασία 4 ημερών όλων των κατοίκων δια τους δρόμους και της κατασκευής μιας υπονόμου στον μόνο κεντρικό δρόμο του χωριού (Αποστόλου: Οι οικισμοί…).

   Εκπαιδευτικά: “Ανθούσα -Ρέσνα, 1/τάξιον, 2/τάξιον, (ημιπροσφυγικός).

Μαθητές:22, 23, 15, 21, 33, 48, 89, 101, 90, 91 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: Οκτ.1919, 5/5/1925, 2/7/1929, 17/11/1930, 9/5/1932, 11/6/1934, 18/5/1937, 19/11/1937, 7/6/1939 λειτουργεί ως 2/τάξιο, 20/4/1940 ο.π.).

Διδακτήριο: Κατοικούμενο κυρίως υπό Οθωμανών δεν είχε ιδιαίτερο διδακτήριο. Τώρα χρησιμοποιείται εν μικρό οίκημα από 2 δωμάτια εκ των οποίων το εν χρησιμοποιείται για αίθουσα διδασκαλίας το άλλο για κατοικία του διδασκάλου. Είναι ανθυγιεινά, στενά, χαμηλά, δεν φτάνουν τα 2 μέτρα. Οι μαθητές πατούν επί του χώματος, η δε υγρασία μεταδίδεται σε όλο το σώμα, δια τούτο τα παιδιά είναι ωχρά τελείως αναιμικά. Άνδρες δεν υπάρχουν νέοι, παρά μόνο γέροντες, καθόσον οι νέοι οι οποίοι κάτι θα μπορούσαν να κάνουν για το σχολείο, έχουν εκπατρισθεί προ πολλών ετών και δουλεύουν σε ξένες χώρες προς αποφυγή της τουρκικής στρατολογίας και ελλείψει κτημάτων. Τούτα κατέχουν οι Οθωμανοί οίτινες ευτυχούσι και οι ημέτεροι πένονται (Οκτ. 1919). Τρισάθλιο, με μικροσκοπικά παράθυρα και χωματένιο δάπεδο. Στο χωριό υπάρχει και μουσουλμανικό σχολείο με δύο αίθουσες καλές, γραφείο και πρόδομο σε καλή τοποθεσία. Ο επιθεωρητής συνιστά την επισκευή δεδομένου ότι οι μουσουλμάνοι θα αποχωρήσουν από το χωριό, το σχολείο δε λειτουργεί (13/10/1923). Η επιτροπή κατέχει 22  χιλ., παλιά υλικά, άσβεστο, αναμένει ποσό από Αμερική (3/8/1924). Νεόδμητο 2ταξίου τύπου (5/5/1925). Διδακτήριο ανηγέρθη με τη συνδρομή του κράτους (26/5/1927). Ανηγέρθη το 1924 με εισφορά της εν Κωνσταντινουπόλει Αδελφότητος, εν Αμερική κοινότητος και κρατικής αρωγής 15 χιλ. δραχμών (2/7/1929). Διτάξιο άνευ σχεδίου υπουργείου, έχει μεσημβρινό προσανατολισμό (17/11/1930). Ικανοποιητική κατάσταση, μικρές σχετικώς αίθουσες (7/6/1939).

Υλικό: Βάθρα ελεεινά, πίνακας 0,50Χ0,25. Μία τράπεζα (13/10/1923). Τα παλιά θρανία δεν αντικαταστάθηκαν (5/5/1925). Κατασκευάσθηκαν θρανία μόνο (26/5/1927). Έχει 5 καινουργή τρίεδρα, τραπέζι, 2 καθίσματα, χάρτες 5 ηπείρων, εικόνες ηρώων του 21 και θερμάστρα (2/7/1929). 5 θρανία τρίεδρα, εν πολύεδρον, 1 θερμάστρα, 1 τραπέζι, 2 καρέκλες, κώδων, 15 ει-

κόνες ηρώων, μικροί χάρτες ηρώων και μικροί χάρτες Ευρώπης, Ασίας, Αφρικής και 2 της Ελλάδας (17/11/1930). Προσετέθησαν πέντε τρίεδρα θρανία, 1 μαυροπίναξ, 1 χάρτης της Ελλάδας μεγάλος (9/5/1932). Προστέθηκαν 10 θρανία τρίεδρα (11/6/1934). Ελλιπές και ανεπαρκές σε θρανία, πίνακες, εποπτικά μέσα. Λίγοι χάρτες υπάρχουν (18/5/1937). Συμπληρώθηκαν ελλείποντα θρανία. Λίαν πενιχρό σε εποπτικά μέσα διδασκαλίας (19/11/1937). Πενιχρόν και ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα, θρανία συμπληρώθηκαν (7/6/1939). Έπιπλα αρκετά, εποπτικά μέσα ελάχιστα (20/4/1940).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Δόθηκαν οδηγίες περί της καλυτέρας τηρήσεως των υπηρεσιακών βιβλίων, παρηγγέλθη η αγορά των ελλειπόντων. Στοιχειώδη βοηθητικά έχει (13/10/1923). Υπάρχει με ελάχιστα βιβλία (19/11/1937).

Σχολικός κήπος: Βρέθηκε  έδαφος για σχ. κήπο (2/7/1929), δεν υπάρχει (17/11/1930), καλλιεργήθηκε μικρός σχ. κήπος με λαχανικά (21/5/1931), υπάρχει, επεκτείνεται και σχεδόν καλώς καλλιεργείται (19/11/1937), μικρή έκταση με λίγα οπωροφόρα δέντρα (20/4/1940).

Φοίτηση: Όχι τακτική (13/10/1923), στη συνέχεια τακτική.

Άλλες πληροφορίες: Οι 11 μαθητές της Αης τάξης δεν έχουν διδαχθεί όλα τα 24 γράμματα και τα διδαχθέντα μόλις διακρίνουν και αναγνωρίζουν. Η Β΄ τάξη στην Αριθμητική μόνο πρόσθεση και αφαίρεση μέχρι το 20 κάνουν. Γενικώς τα αποτελέσματα πολύ πενιχρά (21/5/1931).

Διδάσκαλοι: Ιωαννίδης Χριστόδουλος, Δασκαλόπουλος Κ., Κοντογιάννης Κωνστ. Βασίλειος, Ζήσης Γεώργιος, Παπακωνσταντίνου Μιλτιάδης, Μπακαΐμης Σωτήριος, Τσιμπούρη Αναστασία, Χασιώτης Θεολόγος” (Αποστόλου Τάνια...).

Έκθεσις Ιστορίας ανεγέρσεως  του 2/τάξιου διδακτηρίου του Δημοτικού Σχολείου  Ανθούσης: Το Δημ. Σχολείο Ανθούσης προ του έτους 1925 εστεγάζετο και ελειτούργει εις μικρόν οίκημα ανεπαρκές και ακατάλληλο ανήκον εις την κυριότητα του Σχολείου. Εν έτει 1923 επί προεδρίας της κοινότητος Μιχ. Ζηκοπούλου ήρχισαν οι εργασίες διανοίξεως των θεμελίων του νέου διδακτηρίου το οποίον κείται  εις το μέσον του χωρίου Ανθούσης και επί της κεντρικής κοινοτικής οδού Τσοτυλίου-Αυγερινού. Τα πρώτα κεφάλαια εξευρέθησαν εξ εράνων  διενεργηθέντων μεταξύ των ομογενών και ομοχωρίων των ευρισκομένων εν Αμερική και των προαιρετικών εισφορών των κατοίκων της κοινότητος.

Χρησιμοποιήθηκαν κεφάλαια από την εκποίηση του παλιού σχολείου. Με χορηγία της Νομαρχίας Κοζάνης με το ποσό των 15.000 δρχ. αποπερατώθηκε το έτος 1925. Τις εργασίες ανεγέρσεως ανέλαβε ο εργολάβος  Γεώργιος Θεοδωρόπουλος (11-4-1955 Ο Διευθυντής του Σχολείου).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αποστόλου Θωμά ανεγερθείς το 1841. Προφήτης Ηλίας ανεγερθείς το 1968 στη θέση παλιότερου (είχε ανεγερθεί το 1923 με χορηγία του Μιχαήλ Ζηκόπουλου) καταστραφέντος την περίοδο του εμφυλίου πολέμου.

Ιστορία: Κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, δύο κάτοικοι της Ανθούσας (οι Π. και Σταύρος Κωνσταντίνου) δραστηριοποιήθηκαν στο πλευρό των ένοπλων μακεδονομάχων ως πράκτορες γ' τάξης (Κολιόπουλος σ.98).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31-12-1918 με έδρα τον οικισμό Ρέζνη. Ο οικισμός Πέτσιανη (Τριάδα) αποσπάται από την κοινότητα Πλαζούμης και προσαρτάται  στις 31-3-1920 στην κοινότητα. Στις 8-8-1928 ο οικισμός Ρέζνη μετονομάζεται σε Ανθούσα. Στις 19-8-1986 η κοινότης εντάσσεται στο δήμο Τσοτυλίου. Από το 2010 εντάσσεται στο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

Το κ.σ με πρόεδρο το Μιχαήλ Παπαδόπουλο  στις 11-9-1927 αποφασίζει προσωπική εργασία 6 ημερών για κατασκευή της οδού από εκκλησία «Άγιος Θωμάς» μέχρι Πλάζουμης. Εκ των έξι ημερών τις τρεις θα εργαστούν το Φθινόπωρο μέχρι το Νοέμβριο και τις άλλες τρεις την άνοιξη μέχρι τον Απρίλιο (60/1739).

Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Ζηκόπουλο στις 18-7-45 συνέταξε το Δελτίο κοινοτικής απογραφής με τα παρακάτω στοιχεία: Κατοικίες 91. Πληθυσμός 530. Θύματα έχει έξι εξ Αλβανικού πολέμου, δύο εκ Γερμανών, δύο παρά των ανταρτών του ΕΛΑΣ και εν παιδίον εξ αμελείας

Για την ανέγερση του μνημείου του εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσόστομου πραγματοποιήθηκε παλλαϊκός έρανος την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 1929. Ποσά που συγκεντρώθηκαν από τους παρακάτω οικισμούς ήταν: Ανθούσα 120, Βροντή 80, Βυθός 127,  Κωντσικό 220,  Εράτυρα 271,5, Καλονέριον 37,5, Στρογγυλό (Χρυσαυγή) 106, Σισάνιον 50, Ροδοχώριον 86  ο δάσκαλος Αριστ. Δαραβέλης εξήρε τας αρετάς του μεταστάντος, Σταυροδρόμιον 100, Σιάτιστα 726,10, Χορηγός 30, Τσοτύλιον 385, εκφωνήθη και πανηγυρικός υπό του δημοδιδασκάλου Τρ. Παυλάντη. Νεάπολη 325, εκφωνήθησαν λόγοι και ποιήματα (60/1645).

 

 

Οικονομία: Στα φορολογικά τουρκικά κατάστιχα οι κάτοικοι του χωριού φορολογήθηκαν ως ακολούθως: χωριό Μεγκάλι Ρέσνη. Το 1530 φορολογήθηκαν οι 22 οικογένειες, 12 ανύπαντροι, 3 χήρες  (μη μουσουλμάνοι) με 3.774 άσπρα.

χωριό  Γόλεμο Ρεζν Το 1568. Φόρος παζαριού 400 άσπρα το έλαβε ο Βεζίρης Χιζίρ Πασάς και βεβαιώθηκε στη Χρούπιστα (χάσι) (Άργος Ορεστικό).

Χωριό Μεγάλη Ρέζν. Το 1568 ο οικισμός  επί Τουρκοκρατίας  πλήρωσε  6.300  άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ Χρούπιστας. Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανικής οικογένειας με ζευγάρι 22 άσπρα.

Φόρος καλλιέργειας 26  οικογένειες 650, φόρος καλλιέργειας 14 ανύπαντροι 350.

Φόρος καλλιέργειας 4 οικογένειες  με μπάστινα (υπό όρους κληρονομιά κτηματικής περιουσίας, κρατικής γης) 100 άσπρα.

 Φορολογήθηκαν για σιτάρι ανάμικτο 125 κοιλά (1 κοιλό=20 οκάδες) 1000 άσπρα, βρίζα 100 κοιλά 500, κριθάρι 100 κοιλά 500, κεχρί 20 κοιλά 100, λαθύρι 5 κοιλά 40, ρόβι 10 κοιλά 80, βρώμη 10 κοιλά 40. Μούστος 200 μέντρι (1 μέντρι=8 οκάδες)1600 άσπρα. Φόρος για κοφίνια τρύγου 10, φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 160. Δεκάτη από μελίσσια 160, από κρεμμύδια 45, από σκόρδα 25, από λινάρι 130, από χόρτο 25, από κάνναβη 130. Πρόσοδος από άχυρο 100. Φόρος για 1 νερόμυλο 15. Φόρος για χοίρους 218. Πρόστιμα, προικοσύμφωνα, αποθήκες καλλιεργειών, ταπιά (τίτλοι ιδιοκτησίας) 130 άσπρα (Γκέκας…).

Πεσόντες: Στρατιώτης Ζαχαρόπουλος Μιχαήλ του Βασιλείου, γεννηθείς το 1914, 67 ΣΠ, έπεσε στην Τρεμπεσίνα στις 12-4-41.

Πληθυσμός: 1913=390. 1920=380. 1928=241. 1940=315. 1951=251. 1961=210. 1971=124. 1981=103. 1991=56. 2001=54 . 2011=30.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Ανθούσας. Διοργανώνει εκδηλώσεις στις 20 Ιουλίου.

Ταχυδρομείο: Αίτησις προέδρων κοινοτήτων Ανθούσης (με τα χωριά Ανθούσα και Τριάδα), Αγιάσματος (με τα χωριά Αγίασμα, Κοιλαδίου, Αχλαδιάς, Αγ.Θεοδώρων και Αγ. Παρασκευής), Διχειμάρρου, Σταυροδρομίου επαρχίας Βοΐου  στις 20-9-38 αναφέρουν προς το Νομάρχη Κοζάνης ότι, με το νυν δίκτυον της ταχυδρομικής υπηρεσίας κατά το οποίον υπαγόμεθα εις Τ.Τ.Τ (Ταχυδρομείο, Τηλέγραφος, Τηλέφωνο ). Γραφείον Αυγερινού, δεν εξυπηρετούμεθα, διότι επί πολύ καθυστερείται η Διανομή λόγω του ότι το εν λόγω γραφείο ευρίσκεται εις το ακραίον και πλέον απομεμακρυσμένον σημείον της περιφερείας των κοινοτήτων μας. Ζητούν να καταταγούν τα παραπάνω χωριά στο Γραφείο Τ.Τ.Τ Τσοτυλίου  προκειμένου να διεξάγηται η διανομή 2-4 ημέρας ενωρίτερον (60/1220).