Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Δίπορον Γρεβενών







30. Δίπορον, το (Χολένιστα)

Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελίδες 385 Κοζάνη 2018








Γενικά: Ο οικισμός Χολένιστα, χτισμένος σε υψόμετρο 630 μέτρων από τη θάλασσα,  μετονομάσθηκε σε Δίπορον στις 20-1-1927 με το ΦΕΚ Α.18/1927. Για αρχιερατική εισφορά που πραγματοποιήθηκε από τη Μητρόπολη Γρεβενών το 1859 οι οικογένειες ήταν 27.
Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 48 χριστιανοί.
Το Μάρτιο του 1953 οι κάτοικοι του Διπόρου (190) και Νεοχωρίου (92)  με αίτημα στην Επαρχία Γρεβενών ζητούν να αποσπαστούν από την κοινότητα Σαρακίνης και να αποτελέσουν ιδία κοινότητα.
         “Έχει 30 οικίες, εκκλησία, βρύσες” (Σχινάς 1866).
           Απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό στις 8 Οκτωβρίου 1912 από τα εθελοντικά σώματα του Δικώνυμου Μακρή (1877-1939) και του Ιωάννου Καραβίτη (1883-1949).

Αρχαιότητες: Αρχαιολογικά ευρήματα στο χωριό Δίπορο έχουν αποκαλυφθεί στις εξής περιοχές: Στην περιοχή Κτιό και Παναγιά ευρήματα κατοικιών, εργαστηρίων κεραμικής καθώς και νεκροταφείο του οικισμού, τα οποία ανάγονται στη νεολιθική εποχή καθώς και στην ύστερη εποχή του χαλκού, στην περιοχή του Αγ. Αθανασίου 2 αγάλματα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ίχνη οικισμού και πολλά νομίσματα του 4ου π.Χ αιώνα, στην περιοχή του λόφου του Αγ. Κων/νου τείχη χρονολογημένα στον 3ο π.Χ αι., στο κέντρο του χωριού 2 μαρμάρινες επιγραφές του 2ου π.Χ αιώνα. Στον περίβολο του ναού του Αγ. Νικολάου αποκαλύφθηκε μαρμάρινη στήλη αφιερωμένη στον Ασκληπιό της εποχής του 2ου μ.X αι[1]

Εκκλησίες: Ενοριακός ναός Αγίου Δημητρίου, Κοίμησις της Θεοτόκου, Ταξιαρχών, Αγίας Μαρίνης, Άγιος Αθανάσιος, Προφήτης Ηλίας, Αγία Παρασκευή (κοιμητηριακός), Άγιος Νικόλαος.

Σχολείο: Έχει 140 κατοίκους, υπάρχει κοινός δάσκαλος, με μισθό 400 γρόσια που αμείβεται από την εκκλησία, μαθητές γύρω  στους 20 (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).
Ενθύμηση από το Μηναίο του ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Εξάρχου «Εις το 1886 εχριμάτισα Διδάσκαλος εγώ ο Δημήτριος Αναγνώστης[2] από χορίον Χωλενίστα εις χορίον Έξαρχου επίτροπος ίταν ο γιόργιος Χατζή Και ευφιμέριος παπα Χριστόδουλος Παλιωκαστρο” και άλλη ενθύμηση «Εγώ Σοφολογιότατος διδάσκαλος Ρούσης Χρί…από χωρίον Χωλέ…ήμουν διδάσκαλος εδώ εις το χωρίον Έξαρχου 520. Διάβαζα μαθητάδες 10 και προόδεψαν καλά 1895 Απριλίου 12».
Κατά την επίσκεψη του επιθεωρητή των Δημοτικών σχολείων Βοΐου κ. Οικονόμου στις 11-6-33 (Β.Ε) οι κάτοικοι παράτησαν τις εργασίες τους, προκειμένου να ακούσουν τα λόγια του επιθεωρητή που αφορούσαν την πρόοδο των παιδιών τους. 
Η κατάστασις του διδακτηρίου μετρία δυναμένη να βελτιωθεί ικανοποιητικώς αν εκτελεσθεί η μελέτη περί επισκευής του ως υπεδείχθη. Υπάρχουν ακατάλληλα θρανία και ελλιπή, πίναξ, υδρόγειος σφαίρα και ολίγοι χάρτες. Σχολικός κήπος αποτελείται από δενδρόκηπο καλώς καλλιεργημένο. Μαθητές εγγεγραμμένοι 29 (24-6-37). 

«Μαθητές: 29, 35, 33, 34, 32, 29, 30, 25[3].
Διδακτήριο: Διδακτήριο είναι υποφερτό, προσανατολισμός μεσημβρινός, αποτελείται από αίθουσα διδασκαλίας, γραφείο, δωμάτιο διδασκάλου (13/3/1931). Δεν παρουσιάζει ουδεμία μεταβολή (5/11/1931). Μετρία κατάσταση δυναμένη να βελτιωθεί ικανοποιητικώς αν εκτελεσθεί η μελέτη περί επισκευής του (24/6/1937). Εξευρέθησαν πόροι δια την εκτέλεση μελετηθεισών επισκευών (15/3/1938). Μετρία κατάσταση, επίκειται η εκτέλεση των αναγκαίων ριζικών επισκευών (21/5/1939).
Υλικό: Θρανία πολύεδρα, 2 θερμάστρες, 2 μαυροπίνακες, χάρτης Ελλάδος (13/3/1931). Προσετέθη γεωγραφικός χάρτης Ελλάδας μεγάλος (5/11/1931). Προσετέθησαν 7 χάρτες μικροί (1/6/1933). Προσετέθησαν δύο καθίσματα και 2 χάρτες (15/3/1934). Υπάρχουν ακατάλληλα θρανία και ελλιπή, πίναξ, υδρόγειος σφαίρα και λίγοι χάρτες (24/6/1937). Ελλιπέστατο σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα. Τα υπάρχοντα θρανία είναι ακατάλληλα (21/5/1939).
Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Σχολική βιβλιοθήκη δεν υφίσταται (13/3/1931). Σχολική βιβλιοθήκη ελλείψει μέσων δε συνεστήθη (5/11/1931). Πενιχρά προς χρήση διδασκάλου (24/6/1937).
Σχολικός κήπος: Φυτεύτηκαν προ λίγων ημερών εντός της αυλής μερικά δέντρα (13/3/1931). Εξευρέθη χώρος. Απομένει το περίφραγμα, μετά δυσκολίας θα επιτευχθεί λόγω ελλείψεως χρημάτων (5/11/1931). Καλλιεργείται και καπνός υπέρ του σχολείου (26/5/1932). Εφυτεύθησαν πλέον των 50 στρεμμάτων χέρσου γης με 2000 περίπου δέντρα. Η πράξη αύτη κέντρισε το ζήλο και των πέριξ συνοικισμών οι οποίοι προσπαθούν να τον μιμηθούν. Το σχολικό ταμείο με τα φυτευθέντα δένδρα θα εξασφαλίσει πάγιο εισόδημα (15/3/1934). Δενδρόκηπος καλώς καλλιεργημένος (24/6/1937). Υπάρχει αξιόλογος καλώς και αποδοτικώς καλλιεργούμενος (15/5/1938). Αξιόλογος καλώς και αποδοτικώς καλλιεργούμενος ως αμυγδαλεών (21/5/1939).
Φοίτηση: Τακτική θήλεις φοιτούν μόνο στην Α΄ τάξη (13/3/1931). Η διδαχθείσα ύλη είναι ανάλογη στα μαθήματα πλην της Αριθμητικής, των Τεχνικών και της Γραμματικής. Γενικώς τα αποτελέσματα της εργασίας του σχολείου είναι μέτρια δεδομένου ότι λειτούργησε με τις τρεις πρώτες τάξεις (10/6/1931). Εκ των 7 απουσιαζόντων οι δύο άρρενες μετενεγράφησαν στο δημ. Σχ. Πόρου (26/5/1932).
Διδάσκαλοι: Παπαδόπουλος Σάββας, Γιωτόπουλος Δημήτριος»[4].

Μονή  Ζάβορδας: Οι κάτοικοι στάθηκαν πολύ κοντά στο μοναστήρι. Τούτο καταδεικνύεται από το πλήθος των αφιερωτών για την ψυχική τους σωτηρία όπως καταγράφονται στον Κώδικα της Ζάμπουρδας.  Έτσι αφιερωτές της περιόδου 1534-1692 από Δίπορο έχουμε 151 και από 1693 και μετά 309. 

Οικονομία: Οικονομικά στηρίχθηκε στην καλλιέργεια  δημητριακών στα εύφορα κτήματα και στην κτηνοτροφία. Το Μάρτιο του 1934 η Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος εκποιεί 62 τεμάχια αγρού  από το αγρόκτημα Διπόρου. Λειτουργούσαν δύο νερόμυλοι εκ των οποίων ο ένας εκκλησιαστικός της Αγίας Μαρίνης.

Πληθυσμός:1859=27 στεφάνια. 1913=150.1920=165. 1928=168. 1940=189. 1951=197. 1961=274. 1971=228. 1981=185. 1991=139. 2001=119. 2011=85. (57ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 126 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 9.500 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 214 κατοικίες και ο φόρος ήταν 14.000 άσπρα.

Σύλλογος: Πολιτιστικός Σύλλογος Διπόρου με έτος ιδρύσεως το 1980.




[1] Άρης Λαναράς, Δίπορον Γρεβενών.
[2] Ψάλτης, οι διδάσκαλοι ήταν και ψάλτες
[3]Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 13/3/1931, 5/11/1931, 26/5/1932, 1/6/1933, 15/3/1934, 24/6/1937, 15/5/1938, 21/5/1939.
[4] Τάνια Αποστόλου .Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία  ΠΔΜ 2015


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου