Τρίτη 27 Ιουλίου 2021

Μπούρινος 6ο "Προλογικά"

 

 

1.ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

            Ο Επιμορφωτικός Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Εξάρχου Γρεβενών “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ”  ιδρύθηκε το έτος 1978. Είχε ενεργή δραστηριότητα ως το 1990 η οποία εστιαζόταν κατά κύριο λόγο στον εξωραϊσμό του χωριού. Επαναλειτούργησε το 2008 με κύρια δραστηριότητα την καταγραφή, προβολή της ιστορίας, της παράδοσης της περιφέρειας Βεντζίων Γρεβενών Κοζάνης με την έκδοση του ετήσιου περιοδικού “ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ”.

            Ως σήμερα κυκλοφόρησαν έξι τεύχη για το 2009 (64 σελίδες), 2010 (80 σελ.), 2011(80 σελ.), 2012 (96 σελ.), 2013 (160 σελ.) και το παρόν για το 2014 (…σελ.).Ακόμη το βιβλίο ΕΞΑΡΧΟΣ Γρεβενών (304 σελ.), ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΝ Κοζάνης (…σελ.)

            Με το τωρινό 6ο τεύχος ολοκληρώνουμε τη συνοπτική παρουσίαση των είκοσι τεσσάρων οικισμών των Βεντζίων (Παλαιόκαστρον, Δαφνερόν, Βάρης, Χρώμιον, Πευκάκιον, Πυλωροί, Ποντινή, Παλαιοχώρι, Δίπορο, Νεοχώρι, Σαρακήνα, Κέντρο, Νησί, Αγαλαίοι, Παναγία, Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος, Ιτέα, Κνίδη, Αγάπη, Πόρος, Λαγκαδάκια, Μικροκλεισούρα). Επεκτείναμε τη δραστηριότητά μας και με τους γρεβενιώτικους οικισμούς Τρίκωμον, Αμυγδαλέαι ,Φελλί και Πεντάλοφο Κοζάνης.

            Στο γενικότερο πολιτικό επίπεδο συνεχίστηκαν οι παρεμβάσεις της δικομματικής κυβέρνησης στη μείωση των δαπανών του δημοσίου, στην αύξηση των εσόδων μέσω της φορολογίας με άμεσο στόχο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος με τα ενιαύσια έσοδα να είναι μεγαλύτερα από τα έξοδα. Βέβαια τα συσσωρευμένα χρέη της πατρίδας μας είναι πολλά. Οι τόκοι, οι δόσεις των δανείων είναι δυσβάτακτοι.

            Το ποιος φταίει που φτάσαμε ως εδώ είναι παγκοίνως γνωστό. Ιεραρχικά οι κυβερνήσαντες πολιτικοί, τα πολιτικά πρόσωπα, οι συνδικαλιστές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η σιωπή της πνευματικής ηγεσίας, η σιωπή των οικονομικών πανεπιστημίων, η σιωπή των οικονομικών επιμελητηρίων, όλοι μας.

            Το τι πρέπει να γίνει πάλι είναι γνωστό. Νοικοκύρεμα, κρατικοί προϋπολογισμοί με πρωτογενή πλεονάσματα συνταγματικά κατοχυρωμένα, προσέλκυση επενδύσεων, αξιοκρατία, σταθερότητα, φορολογική συνείδηση, σταδιακή μείωση φορολογίας. Διαφάνεια ως προς την εκτέλεση των κρατικών προϋπολογισμών, δημοσίων φορέων, δήμων με δημοσιοποίηση των μηνιαίων εσόδων και εξόδων.

            Όταν εργαζόμουν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους Αρχεία ν.Κοζάνης εντύπωση μου έκανε ένα έγγραφο του Δήμου Βελβενδού με ημερομηνία  2-3-1914 που αναφερόταν στο μηνιαίο απολογισμό του Ιανουαρίου 1914.

Έσοδα: Υπόλοιπο παρελθόντος μηνός 266,13 γρόσια. Έσοδα από φόρο οικοδομών 187,25. Οργανοπαίκτες 30, εξαγωγή καθεκλών 43. Λοιπά έσοδα 848,60. ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ:1108,85. Έξοδα μισθόν δημάρχου 216, δημογραμματέως 108 . Λοιπά έξοδα 761,20. ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ 1085,20.[1]

            Αν το κράτος κι όλοι οι δημόσιοι φορείς κάνανε το αυτονόητο, αυτά που έκανε ο Δήμος Βελβεντού το 1914, ποτέ δε θα φτάναμε στο σημερινό αδιέξοδο να είμαστε οι επαίτες της Ευρώπης. Αξιοπρέπεια χρειάζεται, να στηριζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις, στα δικά μας οικονομικά αποτελέσματα κι όχι στα δανεικά. Για την τωρινή κατάστασή μας φταίμε εμείς. Δεν μπορούμε να έχουμε έσοδα 30 και να ξοδεύουμε 50.

 

Ξημερώματα Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.



[1] Βασίλη Αποστόλου “ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 1912-1915”  Αθλητικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μηλέας Κοζάνης “Ο Προοδευτικός” Κοζάνη 2009.

 

Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021

Μπούρινος 6ο "Δραστηριότητες Πολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου-Καλοκαίρι 2013"

 

 

Κεφάλαια 2, 3, 4. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ-ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2013

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Ο Ε.Ε.Ε Σύλλογος Εξάρχου Γρεβενών “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2013 τις παρακάτω δραστηριότητες.

Τρύπια Πέτρα: Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του συλλόγου “Γνωρίζω τον τόπο μου”, στις 8 Αυγούστου 2013, μετά από περπάτημα τεσσάρων χιλιομέτρων μέσα από δρυοδάση και δύσβατα μονοπάτια φτάσαμε στο μνημείο της φύσης της κατακίτρινης “Τρύπια Πέτρα”.  Ο τόπος βρίσκεται στη συμβολή των ρεμάτων του Μαντανόλακα και Ντιλμπάνου, στα όρια των περιοχών των οικισμών Εξάρχου-Δαφνερού. Ο τόπος γέμει από κρανιές, φουντουκιές, αγριολεύκαδα, κέδρα, βελανιδιές. Ήταν και είναι τόπος συνάντησης των κυνηγών, των τσοπαναραίων. Όλοι τους περνάνε το σώμα τους μέσα  από την τρύπια πέτρα και αρέσκονται να γράφουν τα ονόματά τους. Εκεί πήραμε το παραδοσιακό τοπικό τσίπουρο με εκλεκτούς τσιπουρομεζέδες και αναψυκτικά  για τα σχολιαρόπαιδα που συμμετείχαν. Η διαδρομή ήταν πολύ κοπιαστική καθότι τα μονοπάτια έχουν κλείσει από την πυκνή βλάστηση.

Έξαρχος-Βάρης: Συνεχίσαμε τη γνωριμία του τόπου μας ακολουθώντας στις 20-8-2013  με τη διαδρομή Έξαρχος-Βάρης. Στα επτά χιλιόμετρα πεζοπορίας μας δόθηκε η δυνατότητα να μιλήσουμε για την ιστορία του τόπου, για την τοποθεσία “Σταυρός” όπου ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός κατά το πέρασμά του έστησε σταυρό το έτος 1775 ( πρώτο χιλιόμετρο  Εξάρχου-Βάρης) για τα τοπωνύμια, για τις οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής, για τον οικισμό Βάρης. Καταλήξαμε στο μοναδικό καφέ του χωριού. Οι κάτοικοι είδαν θετικά την επίσκεψή μας.

Εξωραϊσμός του χωριού: Στις εισόδους του χωριού στήσαμε καλαίσθητες πινακίδες  με καλωσόρισμα των ταξιδιωτών, με παράκληση να μειώσουν οι οδηγοί την ταχύτητα. Στην κεντρική πλατεία με τη συνδρομή των μαθητών του χωριού βάψαμε τη βρύση του συλλόγου, τοποθετήσαμε γρανιτένια ομοιώματα από την πανίδα του χωριού, πέρδικα, αετός κι από τη χλωρίδα ένα μανιτάρι. Τοποθετήσαμε ενημερωτικές πινακίδες στη βρύση για το υψόμετρο του οικισμού (730μ), του Μπούρινου (1866μ), για την απελευθέρωση του χωριού (9-10-1912), την αναθηματική στήλη με τους πεσόντες του χωριού. Για πολλές ημέρες οι μικροί μας μαθητές ασχολήθηκαν  με το βάψιμο της παιδικής χαράς. Ο Σύλλογος αντάμειψε τα παιδιά με τη λειτουργία του γηπέδου του βόλεϊ με την προμήθεια μπάλας, διχτυού.

Ο Σύλλογος θέλει να εκφράσει δημόσια τις ευχαριστίες προς τη νεολαία του χωριού που αγκάλιασε τις εκδηλώσεις του συλλόγου μας, που νοιάσθηκε  και συμμετείχε  βιωματικά στον εξωραϊσμό του χωριού, που διψά να μάθει για την ιστορία του γενέθλιου τόπου.

 

 

 

 

 


 

 

 


 


 


 

 


 




 

 


Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού-

Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

 

 

 

 


 

Τετάρτη 21 Ιουλίου 2021

Μπούρινος 6ο "Κοινωνική οργάνωση του Παλαιοκάστρου Κοζάνης"

 


 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

Γράφει ο δάσκαλος Κώστας Ζιωντάκης

 

“Απόσπασμα εργασίας από λαογραφικά στοιχεία Παλαιοκάστρου κατατεθείσα στην Ακαδημία Αθηνών. Γράφτηκε στις 15-7-1962”.

 

Στην κοινότητα επί Τουρκοκρατίας υπήρχε ο Κοτζάμπασης ή Μουχτάρης (πρόεδρος) και οι Αζάδες (κοινοτικοί σύμβουλοι). Αντιπροσώπευαν το χωριό απέναντι του Τουρκικού Κράτους, φρόντιζαν για τα έργα του χωριού, δια την είσπραξη των φόρων (εκτός από τη δεκάτη που πουλιούνταν) για παπά, δάσκαλο έβαζαν με συνεργασία του χωριού, δραγάτη (αγροφύλακα) και αγελαδάρη. Οι κάτοικοι πλήρωναν φόρους, όπως το μπιντέρ (για την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας), το βεργί (κτηματικό φόρο), το γκιόλ (φόρο για οδοποιία). Όποιος δεν πλήρωνε υποχρεούνταν από τις Τουρκικές Αρχές να εργάζεται στους διαφόρους δρόμους. Τη δεκάτη (φόρο για τα εισοδήματα) και το τζιλέπ (φόρο για τα πρόβατα). Τους φόρους του Δημοσίου μάζευε ο Ταξιντάρης (εισπράκτορας). Οι κάτοικοι του χωριού σε όλες τις εκδηλώσεις των ήταν αγαπημένοι. Συνεργάζονταν στις δουλειές των κτημάτων και του σπιτιού, ξεσπύρισμα καλαμποκιού, πλέξιμο και οποιαδήποτε δουλειά που απαιτούσε πολλά χέρια. Τα νυχτέρια έμειναν αλησμόνητα, εξακολουθούν να γίνονται και τώρα.

            Το πνεύμα της φιλοξενίας ήταν πολύ ανεπτυγμένο ίσως γιατί πολλοί ξενιτεύονταν και γνώριζαν τις πίκρες και τα φαρμάκια της ξενιτειάς. Όταν ξεκινάει κάποιος για τα ξένα κάμνει το σταυρό του. Στο κατώφλι του σπιτιού τοποθετείται ένα ποτήρι κρασί και ένα τεμάχιο σίδερο δίπλα. Ο ξενιτεμένος περνά απ’ επάνω, σπρώχνει με το πόδι του το ποτήρι με το κρασί να χυθεί για να πάει στον προορισμό του γρήγορα όπως χύνεται το κρασί.

            Το σίδερο δείχνει πώς θα είναι γερός όπως είναι αυτοί. Κατά το κατευόδιο οι συγγενείς του ξενιτεμένου κερνούν κρασί όποιον βρουν στο δρόμο και αυτός λέγει το “ώρα καλή”. Αυτοί που τον ξεπροβοδούν μετά το χωρισμό και το “ώρα καλή να πας καλά”, κατά το γυρισμό κόβουν κλαδιά χλωρά και τα πετούν στα κεραμίδια για να έχει ο ξενιτεμένος δροσιά και να είναι καλά στην υγεία του. Εκείνη την ημέρα δε σκουπίζουν διότι νομίζουν, ότι τον διώχνουν μια για πάντα και δε θα γυρίσει ποτέ. Οι γυναίκες πηγαίνουν στα εξωκκλήσια και ανάβουν τα καντήλια για να βοηθήσουν τα βακούφια τον ξενιτεμένο.

            Κατά το χρόνο που ο δικός τους λείπει στα ξένα λένε  το εξής τραγούδι:

                                  Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο

Η ξενιτειά σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καημό μου.

                                  Τι να σου στείλω ξένε μου τι να σου παραγγείλω.

                                  Να στείλω μήλο σέπεται κυδώνι μαραγκιάζει

                                  να στείλω και το δάκρυ μου σ’ ένα μαντήλι μέσα

                                  το δάκρυ είναι καυτερό και καίει το μαντήλι.

Όταν ξαναγυρίζει κάποιος από τα ξένα εκείνος που θα τον πρωτοδεί τρέχει να πάρει τα συχαρίκια.

            Η οικογένεια παρουσιάζει μεγάλη ενότητα. Τα παιδιά σέβονται τους γονείς και οι γονείς αγαπούν τα παιδιά μα πιο πολύ το τελευταίο “το σουγκάρι”.

            Η γέννηση κοριτσιού δεν ήταν και δεν είναι τόσο αρεστή. Τα κορίτσια δεν πήγαιναν στην εκκλησία παρά μόνο τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.

            Η νύφη σέβονταν υπερβολικά τα πεθερικά. Όταν θα πλενόταν ο πεθερός του έριχνε η νύφη νερό, καθόταν στην κόγχη του τζακιού και έπειτα τον χτένιζε. Την ώρα του ύπνου πριν ξαπλώσει ο πεθερός δεν ξάπλωνε η νύφη. Σκέπαζε τον πεθερό της και έπειτα ξάπλωνε για ύπνο. Δε μιλούσε μπροστά στον πεθερό της. Η νύφη αποκαλείται στο όνομα του άνδρα της.

            Τα παιδιά εάν μείνουν ορφανά από πατέρα αποκαλούνται στο όνομα της μητέρας.

            Ο άνδρας πηγαίνει καβάλα κι η γυναίκα πεζή. Οι οικογένειες δεν χώριζαν εύκολα και αποτελούνταν από πολλά άτομα. Την οικογένεια τη διηύθυνε ο παππούς.