Κνίδη Γρεβενών

53. Κνίδη, ο (Κοπρίβα-μεικτός οικισμός)

Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" 

σελίδες 386. Κοζάνη 2018

Σύσταση κοινότητας: Η κοινότητα Κοπρίβης συστάθηκε  στις 19-12-1918, με ΦΕΚ 260/1918. Οι συνοικισμοί που αποτέλεσαν την κοινότητα ήταν η Κοπρίβα, Γκουστόμ (Πόρος), Λούντσι (Λουτσίσινο, Λαγκαδάκια , καταργείται ως οικισμός  στις 5 Απριλίου 1981.), Βούρμπομπον (Ιτέα), Κολοκυθάκι (Πευκάκι . καταργήθηκε ως οικισμός στις 5/4/198), Πυλωρή[1] , Ράτσι[2]. Ο οικισμός Κοπρίβα (τσουκνίδα) μετονομάσθηκε σε  Κνίδη το 1927. Ο  νεοσυσταθείς προσφυγικός οικισμός Παλιοκόπριβα (Παλιοκνίδη) προσαρτήθηκε στην κοινότητα Κνίδης ο οποίος καταργήθηκε στις 7 Απριλίου 1951.

Με το νόμο του Καλλικράτη ο Δήμος καταργήθηκε και συνενώθηκε με το Δήμο Γρεβενών. Υψόμετρο οικισμού 687 μέτρα “Έχει 50 οικογένειες χριστιανικές, βρύση ολίγου ύδατος” (Σχινάς 1866).

Για τις πρώτες εκλογές της 31^ης Μαΐου 1915 η Κνίδη αποτέλεσε εκλογικό τμήμα «Το έβδομον με έδραν το χωρίον Κοπρίβα  (Κνίδη) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Τόριστα (Ποντινή), Σφίλτσι (Χρώμιο), Πυλωροί, Βάρεσσα (Βάρη), Έξαρχος, Βαΐπες (Δαφνερό), Παλαιόκαστρον, Λουτσίσινο (Λαγκαδάκια), Γκουστώμη (Πόρος) και Πισκόν  (Πιστικόν) τόπον δε  ψηφοφορίας ορίζομεν την δημοτικήν Σχολήν». Μετά την απελευθέρωση λειτούργησε Σταθμός Χωροφυλακής. Λειτουργούσε κέντρο ταξινόμησης ζώων από τη 9^η  Μεραρχία.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 99 χριστιανοί.

Τα εκλογικά είδη της κοινότητας Κοπρίβης παρεδόθησαν υπό της εφορευτικής επιτροπής στον εφημέριο του χωριού Παπαχρήστο Σαράντη. Υπογράφει στις 15-3-24 ο πρόεδρος Ευαγ. Δαλαμήσιος (60/1020).

Στην κοινότητα Κοπρίβας υπηρετούσαν στις 30-3-25 πέντε κοινοτικοί σύμβουλοι οι Ευάγγελος Δαλαμήτσιος (Πρόεδρος) 2) Γεώργιος Σαράντης 3) Δημήτριος Παπαδημητρίου 4) Γεώργιος Τσιουμάνης και Ιωάννης Γκουτσούνας (60/456).

Το κοινοτικό συμβούλιο στις 21-3-26 με πρόεδρο τον Αν. Λαμπρέτσα και μέλη τους Δημήτρ. Δηλιάγκα, Ευθ. Τζιμόπουλο, Χρ. Λαμπρέτσα, Αρ. Χατζιωαννίδη με Γραμματέα το  Γιώρ. Σαράντη  επιβάλλει διήμερο προσωπική εργασία στους άρρενες της κοινότητας συμπληρώσαντες το 18^ο έτος, ωσαύτως φόρο για τα μεγάλα ζώα δρχ. 1,5 για τα μικρά 0,50. Θα εξαιρούνται για κάθε οικογένεια τρία μεγάλα ζώα, είκοσι μικρά ως και οι θηλάζοντες γόνοι. Ο υποδιοικητής Γρεβενών  Δημ. Ξεπουλιάς τροποποιεί την απόφαση και ορίζει 5 δρχ. για μικρά ζώα, 10 για τα μεγάλα, για τους ετεροδημότες το διπλάσιο ποσό. Η κοινότης ασκεί έφεση και ζητά να πληρώνει 2 δρχ. για μικρό ζώο και 5 για μεγάλο. Για το θέμα της έφεσης ο υποδιοικητής Γρεβενών ζητά  την απόρριψη της αίτησης καθ’ ότι  η κοινότης στερείται άλλων πόρων.

Ο Γενικός Διοικητής Θεσσαλονίκης στις  25-8-1926  γνωστοποιεί στο Νομάρχη Κοζάνης ότι διορίστηκαν ειδικοί πάρεδροι της κοινότητας Κοπρίβας για τους Συνοικισμούς Πυλωρών ο Γεώργιος Τσουμάνης, στο Κολοκυθάκι ο Λάζαρος Μαυρίδης, στην Παλιοκόπριβα ο Γεώργιος Κωνσταντινίδης, στο Γκουστόμι ο Χρήστος Γκάνης, στο Πισκό ο Ιωάννης Κλησιάρης και στο Βούρμπομπο ο Δημήτρ. Παπαδημητρίου. Πρόεδρος κοινότητας το 1930 ο Ευάγγελος Δαλαμίσιος.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Κνίδης Λαμπρέτσας αναφέρει στο Νομάρχη στις 24-7-28 ότι δεν μπορεί να συντάξει δελτίο στατιστικών πληροφοριών για την Αη τριμηνία του 1927 γιατί δεν υπάρχουν ληξιαρχικά βιβλία της εποχής εκείνης. Τούτα αρχίζουν από 1^ης Απριλίου 1927 από τότε που διορίσθη ειδικός γραμματέας. Πληροφορίες δε δύναται να συλλεγούν προς σύνταξη δελτίου καθ’ ότι οι ιερείς δε διατηρούν βιβλία που να γράφουν τους γεννημένους και αποθνήσκοντες (60/1332).

Ο πρόεδρος της κοινότητος Κνίδης στις 20-3-31 αναφέρει στο Νομάρχη ότι στην κοινότητα δε συνετάχθη εκλογικός κατάλογος γυναικών διότι ουδεμία γυνή συγκέντρωνε τα υπό του Νόμου οριζόμενα προσόντα. Οι γυναίκες έπρεπε να είναι άνω των 25 ετών και να γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή. Το ίδιο συνέβη στην Πηγαδίτσα, στον Αιμιλιανό, Κοκκινιά, Σπήλαιο, Ζιάκα, Πανόραμα (60/689).

Σύμφωνα με εμπιστευτικό έγγραφο του Επάρχου Γρεβενών στις 26-3-31 προς το Νομάρχη Κοζάνης λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες. Ως γραμματέας Κνίδης διορίσθηκε ο Αναστάσιος Θ. Βούρος στις 1-4-1927 αντί 1.000 δραχμών μηνιαίως. Στους προϋπολογισμούς του οικονομικού έτους 1930-1931 ανεγράφη ποσό 500 δραχμών κατά μήνα. Σύμφωνα με τα έσοδα της κοινότητας αυτά υπερβαίνουν τις 15.000 όχι όμως και τις 40.000 και συνεπώς ο μισθός του κοινοτικού γραμματέως δε δύναται να υπερβεί τις 480 δραχμές. Οι κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν  για τα οικονομικά έτη 1927-28 και 28-29 που ελάμβανε αποζημίωση 1.000 δραχμών καθ’ ότι εργαζόταν και ως δάσκαλος. Ο έπαρχος προτείνει να μετατεθεί ο δάσκαλος στην περιφέρεια Γρεβενών όπου υπηρετεί κι ο πατέρας του Θ. Βούρος ως γραφεύς (60/1996).

Η κοινότης Κνίδης στις 12-12-31 με πρόεδρο το Γεώργιο Σαράντη αναφέρει ότι ουδεμία τροποποίηση μπορεί να επέλθει στο ήδη υφιστάμενο εκλογικό τμήμα καθ’ όσον η κοινότης αποτελείται από δέκα συνοικισμούς (60/668).

Στην Κνίδη πραγματοποιήθηκε στις 9-4-32 ταξινόμηση ζώων από την 9^η  Μεραρχία  για τις κοινότητες Εξάρχου και Χρωμίου (60/1872).

Το κ.σ στις 10-7-32 με πρόεδρο το Γ. Σαράντη και μέλη τους Ιωάννη Πάσχο, Γεώργιο Κωνσταντινίδη, Κων/νο Ταγάρα, Ευάγγελο Δαλαμήσιο και Ευθύμιο Τζημόπουλο υπέδειξαν ως μέλη της πρωτοβαθμίου Επιτροπής συντάξεως κοινοτικού κτηματολογίου τους Ευθύμιο Τζημόπουλο και Ευάγγελο Δαλαμήσιο.

Το 1935 πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Τζημόπουλος Ευθύμιος κι αντιπρόεδρος ο Κων/νίδης Δημήτριος.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Δ. Κωνσταντινίδης καταθέτει στην Εθνική Τράπεζα Γρεβενών το ποσό των 28 δραχμών προερχόμενο από έρανο  που πραγματοποιήθηκε στις 25-3-37 υπέρ των ορφανοτροφείων και οικοτροφείων (60/1632).

  Στις εκλογές (26-1-1936) στο εκλογικό κέντρο Κνίδης  από τους εγγεγραμμένους 350 ψηφοφόρους, ψήφισαν 232, με τους Φιλελεύθερους να λαμβάνουν 99, λαϊκοί 77, λαϊκοριζοσπαστική 43, Παλαϊκή 9, Αγροτικοί 3 και ένας φάκελος βρέθηκε κενός.

Υποβάλλεται στις 31-7-37 στο Νομάρχη κατάσταση με τα ονοματεπώνυμα εννιά ευυπολήπτων πολιτών κατοίκων της κοινότητας αγόντων ηλικίαν άνω των 50 ετών καταλλήλων για τη συμμετοχή ως μελών στη Μόνιμη Περιφερειακή Επιτροπή συγκεντρώσεως πληροφοριών επί των υπαρχόντων αποθεμάτων τροφίμων Ευάγγελος Χρίστου Δαλαμήσιος, Δημήτριος Κων/νου Διλιάγκας, Γεώργιος Χρήστου Παπαθεοδώρου, Θεόδωρος Ιωάννου Παπαθεοδώρου, Χρήστος Δημητρίου Λαμπρέτσας , Αντώνιος Γεωργίου Λαμπρέτσας και Δημήτριος Γεωργίου Δαλαμίσιος (60/1288).

Κοινοτικός γιατρός που υπηρετούσε στις 24-7-1938 ήταν ο Εμμαν. Καλιτσάκης (60/1463).

Το Υπουργείο Εσωτερικών στις 2-9-39 με εγκύκλιο Διαταγή υποχρεώνει τις κοινότητες να ανεγείρει κάθε οικισμός αναθηματική στήλη για τους πεσόντες. Ο πρόεδρος της κοινότητας Κνίδης στις 2-9-39 αναφέρει ότι η κοινότητα δεν προέβη στην ανέγερση αναθηματικής στήλης ελλείψει πόρων.

            Ο έπαρχος Γρεβενών στις 13 Δεκεμβρίου 1939 διαλύει το κοινοτικό Συμβούλιο Κνίδης αποτελούμενο από το Δημήτριο Κωνσταντινίδη, πρόεδρο και μέλη τους Γεώργιο Σαράντη, Γεώργιο Κωνσταντινίδη, Ευθύμιο Τζημόπουλο, Θεόδωρο Μαυρίδη και Ανδρέα Δαλαμίσιο. Το σκεπτικό της διάλυσης ήταν ότι στους 8 συνοικισμούς δεν πραγματοποιήθηκε κανένα έργο, πλην μιας ημιτελούς βρύσης στην Κνίδη, δεν υπάρχει αύξηση εσόδων στον προϋπολογισμό .

Ο έπαρχος στις 12-2-1940 εγκρίνει τα πρακτικά της ενεργηθείσης την 25^η Ιανουαρίου 1940 επαναληπτική πλειοδοτική δημοπρασία για την ενοικίαση του φόρου αγοραπωλουμένων ζώων με τελευταίο πλειοδότη  τον Απόστολο Ιωάν. Μωυσιάδη κατοίκου Αγάπης με την εγγύηση του Ιωάννη Γεωργ. Πάσχου κατοίκου Κνίδης (60/1464).

      Η κοινότης Κνίδης δαπανά 290 δρχ. δια πληρωμή μιας σημαίας αγορασθείσης υπό της κοινότητος προς χρήση της ΕΟΝ (60/1464).

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1940 ο έπαρχος Ι. Ριζοδήμος  εγκρίνει τα πρακτικά της ενεργηθείσης πλειοδοτικής δημοπρασίας στις 19 Σεπτεμβρίου για την ενοικίαση του δικαιώματος χρήσεως ασκεπούς κοινοτικού χώρου και του φόρου αγοραπωλουμένων ζώων για τις ημέρες της εμποροπανηγύρεως στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου 1940, επ’ ονόματι του αναδειχθέντος τελευταίου πλειοδότου Δημητρίου Φασέκη κατοίκου Γρεβενών με την εγγύηση του Κων\νου Νικολ. Παπαγεωργίου, κατοίκου Παλαιοκάστρου για το συνολικό μίσθωμα των 8.110 δραχμών.

            Επίσης εγκρίνει τα πρακτικά της ενεργηθείσης στις 25-8-1940 επαναληπτικής πλειοδοτικής δημοπρασίας για την ενοικίαση του φόρου επί των προϊόντων γης για το οικονομικό έτος 1940-41 στο όνομα του αναδειχθέντος τελευταίου πλειοδότου Μιχαήλ Θεοδ. Λέτσιου, με την εγγύηση του Νικόλαου Π. Τζήμα κατοίκων αμφοτέρων Γρεβενών με συνολικό ετήσιο μίσθωμα 25.880 δραχμών.

            Εγκρίνεται πίστωση 290 δραχμών στις 27-3-1940 για την πληρωμή μιας σημαίας προς χρήση της Ε.Ο.Νέων.

            Επιβάλλεται φόρος για τα γαλακτοκομικά προϊόντα για το οικονομικό έτος 1940-41.

     Το 1952 η κοινοτική επιτροπή Διανομών αποτελούνταν από τον Ιωάννη Παπαθεοδώρου πρόεδρο κοινότητος, το Βασίλειο Κωνσταντινίδη πρόεδρο σχ. Εφορείας, το Θεόδωρο Χαριζόπουλο πρόεδρο Συνεταιρισμού, το Χρήστο Σπυρίδη πρόεδρο εκκλησιαστικής επιτροπής και το Γεώργιο Μπιζάκη Διευθυντή Δημοτικού Σχολείου.

Υπόμνημα της κοινότητος Κνίδης, συμπεριλαμβανούσης και τους συνοικισμούς Ιτέας, Αγάπης, Πιστικού, Πόρου, Λαγκαδάκι, Μικροκλεισούρας, Παλιοκνίδης και Κολοκυθάκι, επαρχίας Βεντζίων Γρεβενών  στις 5-5-52 προς το Νομάρχη. Αναφέρουν ότι “είμεθα τετρακόσιες οικογένειες και μοναδικό πόρο ζωής έχουμε την κτηνοτροφία και το πενιχρό της αποδόσεως της γης μας. Ούτε ξενητευόμεθα, ούτε εμπορευόμεθα, ούτε άλλο πόρο ζωής έχουμε. Είμεθα γηγενείς και παλαιοί πρόσφυγες, διακριθήκαμε  για τις προς το έθνος υπηρεσίες μας και τα παθήματά μας από την λαίλαπα του “ανταρτοπόλεμου” είναι περισσότερο από κάθε άλλο τμήμα της επικρατείας μας. Τέλος επαναπατρισθήκαμε εις τα ερείπια και ανασυγκροτούμε τiς περιουσίeς μας μόνοι μας, αποκλεισμένοι από τα κέντρα και τις αρχές και την κρατική μέριμνα τη συναντούμε με την κατά καιρούς επίσκεψη του χωροφύλακος, εισπράκτορος και δασοφύλακος.

            Ζώμεν εν αποκλεισμώ  και αισθανόμεθα την ανάγκη να αναφερθούμε ήδη ευσεβάστως εις Υμάς και να εκθέσουμε ζωτικό ζήτημά μας, το οποίο είναι το εξής:

            Όλες οι οικογένειές μας, ως αναφέρουμε είναι κτηνοτροφικές, λίγα γίδια, μια αγελάδα, μια φορβάδα, ένας όνος, είναι η περιουσία μας. Τα δάση αυτά η Επιθεώρηση  Δασών Κοζάνης θέλει σήμερα να προστατεύσει και μας απαγορεύει τη διατήρηση αιγών. Τον Απρίλιο του 1952 μας κοινοποίησε διαταγή να εξαφανίσουμε τα γίδια μας εντός του μηνός, πλην όμως η Γενική Διοίκηση ως πληροφορούμεθα εξωδίκως ανέστειλε ταύτη δια το τρέχον έτος. Αλλά είναι δυνατόν να κρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη η αναστολή αυτή. Είναι δυνατόν εφέτος να διατηρήσουμε τα γίδια και να τα ξεχειμωνιάσαμε και τον Απρίλιο του επομένου έτους να έχουμε νέα απαγόρευση. Και αν απαγορευθεί η διατήρηση της περιουσίας μας αυτής (γίδια) με τι θ’ αποζήσουμε τις οικογένειές μας.

Ίσως να μας συστηθεί να διατηρήσουμε πρόβατα, αλλά ημείς απαντούμε ότι στα δάση δε δύναται να διατηρηθούν πρόβατα. Θερμά παρακαλούμε όπως μη ισχύσει δια παντός-συνεχώς η απαγορευτική διάταξη διατηρήσεως αιγών  στα δάση των Βεντζίων, καθότι ταύτα είναι μεγάλα δέντρα, είναι εκτεταμένα, δεν έχουν φόβο καταστροφής, από γίδια αλλά μόνο από πυρκαγιάς και λαθροϋλοτομίας, είναι δε σήμερα γεμάτα άγρια ζώα, λύκους κλπ. Η μικροκτηνοτροφία μας είναι ζωτική δια τις 400 οικογένειες και καθίσταται προβληματική η ζωή εάν εκλείψει το  μοναδικό  εισόδημα των γιδιών” (60/659).

Μετά από σχετικές αναφορές των προέδρων κοινοτήτων με απόφαση του Έπαρχου  στις 9-9-52 ανασυγκροτήθηκαν οι παρακάτω επιτροπές  διανομών τροφίμων λόγω των ουσιωδών μεταβολών που επήλθαν στα πρόσωπα υπό του Νόμου 786 προβλεπόμενα. Παπαθεοδώρου Ιωάννης, Κωνσταντινίδης Ευθύμιος, Σπυρίδης Χρίστος, Χαριζόπουλος Θεόδωρος, Μπιζάκης Γεώργιος.

Στις 30 Νοεμβρίου1953 το κοινοτικό συμβούλιο απoτελούμενο από τον πρόεδρο Χρήστο Μούστο και κοινοτικούς συμβούλους  Ιωάννη Παπαθεοδώρου, Αχιλλέα Χαριζοπούλου, Σάββα Ουζουνίδη του Ιωάννη, Αχιλλέα Ταγάρα, Σάββα Ουζουνίδη του Δημητρίου αποφάσισαν την οικονομική ενίσχυση των ταμείων των δημοτικών σχολείων των οικισμών Κνίδης, Ιτέας, Αγάπης, Πόρου, Λαγκαδάκι, Μικροκλεισούρας. Επίσης τον Ιανουάριο του 1953 ψηφίζει πίστωση υπέρ της ανέγερσης του Μητροπολιτικού Μεγάρου Γρεβενών.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Κνίδης  στις 16-5-55 αναφέρει στο Νομάρχη ότι δια την κατασκευή του κοινοτικού καταστήματος συνετάχθη μελέτη η οποία προβλέπει την κατασκευή της τοιχοποιίας εξ ασβεστοκονιάματος. Επειδή η κοινότης ευρίσκεται εις οικονομική αδυναμία και αδυνατεί την δια εξ ασβεστοκονιάματος κατασκευή της τοιχοποιίας παρακαλούν να τροποποιηθεί η μελέτη και να χρησιμοποιηθεί λασποκονίαμα για την κατασκευή της τοιχοποιίας, δεδομένου ότι το χώμα του τόπου μας δια την κατασκευή της λάσπης είναι αργιλώδης.

Στις 5 Ιουνίου 1955 ο πρόεδρος Θεόδωρος Χαριζόπουλος καθορίζει την τιμή χονδρικής πωλήσεως των προϊόντων ως παρακάτω. Μαλλί προβάτου 20 δρχ. κατά οκά, μαλλί αιγός 15, γάλα προβάτου 3 και γάλα αιγός 2 δρχ.

Το κ. συμβούλιο  στις 16-10-55 με πρόεδρο το Θεόδωρο Χαριζόπουλο και μέλη τους Νικόλαο Λαμπρέτσα, Χρήστο Μούστο, Γεώργιο Τουρλακίδη, Νικόλαο Δασκαλόπουλο, Γεώργιο και Αθανάσιο Νατσόπουλο υπέδειξαν ως μέλη στην επιτροπή καταρτίσεως του κτηματολογίου της κοινότητος τους Γεώργιο Τουρλακίδη και Θεόδωρο Χαριζόπουλο (60/718).

Στην Κνίδη ορίσθηκε εκπρόσωπος ταξινομήσεως κτηνών για το έτος 1960 ο Καρασίμος Ιωάννης του Γεωργίου.

Το κ.σ Κνίδης στις 5-11-61 απαρτιζόταν από τον πρόεδρο Χρήστο Αποστόλου και μέλη τους Βασίλειο Κωνσταντινίδη, Σάββα Ουζουνίδη, Χρήστο Μούστο, Νικόλαο Λαμπρέτσα, Μιχαήλ Ζολώτα, Νικόλαο Δασκαλόπουλο.

Στις 23-1-63 ο πρόεδρος Κνίδης Βασίλειος Κωνσταντινίδης με τηλεγράφημα στο Νομάρχη τονίζει ότι η κτηνοτροφία της κοινότητας κινδυνεύει. Οι κάτοικοι βρίσκονται σε απόγνωση. Ενεργήστε αποστολή ζωοτροφών σε αποθηκευτικό κέντρο Κνίδης.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καποδίστριας στην Π.Ε Γρεβενών  την περίοδο 1998-2009 λειτούργησε ως έδρα δήμου   με την επωνυμία Δήμος Βεντζίου: Κνίδη, Ιτέα, Μικροκλεισούρα, Πιστικό, Πόρος, Έξαρχος, Βάρης, Κέντρον, Αγαλαίοι, Νησί, Παλαιοχώρι, Ποντινή, Πυλωροί, Σαρακήνα, Δίπορο, Νεοχώρι. Δήμαρχοι διετέλεσαν οι:α)Αγνάντος Δημήτριος, εκπαιδευτικός (1998-2001)β)Μασμανίδης Νικόλαος, ιατρός (2002-2005) γ)Αγνάντος Δημήτριος (2006-2009).

Αρχαιότητες: Στο μέσο δύο μεγαλύτερων νεολιθικών οικισμών των θέσεων Κρεμαστός και Παλιόχωρα πραγματοποιήθηκε σωστική ανασκαφή στη θέση Ματσούκα  Ράχη σε μικρό οικισμό 2 στρεμμάτων που χρονολογείται στο 6.000 π.Χ (αρχαιότερη νεολιθική εποχή με χρηματοδότηση τη ΓΕΩΕΛΛΑΣ). Βρέθηκαν γραπτή και εγχάρακτη κεραμική, πήλινα ζωόμορφα, σπάνια ανθρωπόμορφα ειδώλια. Στο χώρο αυτό γινόταν επεξεργασία  λίθινων εργαλείων από πέτρες που μεταφέρονταν από μακρινή απόσταση[3].  

Εδαφικές διεκδικήσεις: Από την εποχή της Τουρκοκρατίας υπήρχε διαμάχη για την κυριότητα του χερσότοπου και εγκαταλειμμένου οικισμού Όπεσι με την κοινότητα Εξάρχου. Από το 1924 με την εγκατάσταση των προσφύγων στο Κολοκυθάκι τέθηκε θέμα διεκδίκησης της περιοχής Βοϊδόλακκος αρχικά από τους πρόσφυγες κι αργότερα από Κνίδη[4]. 

Εκκλησίες: α) Ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ο οποίος ανηγέρθη το έτος 1873, με το ΦΕΚ με ημερομηνία 5-2-1969 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Αγιογραφήθηκε το 1909 από το Σαμαριναίο αγιογράφο Πιτένη.  Το περικαλλές καμπαναριό χτίσθηκε το 1927. β) Αγίου Δημητρίου (ενιαίος χώρος με σχολείο και Δημαρχείο). γ) Προφήτης Ηλίας, ανήμερα του εορτασμού προσφέρεται φαγητό (γεύμα αγάπης) στους εκκλησιαζόμενους. δ) Άγιος Γεώργιος. ε) Αγία Παρασκευή στο δρόμο προς την Ιτέα στ) Βαπτίσεως ζ) Άγιος Νικόλαος στην Παλιοκνίδη ο οποίος κατοικήθηκε από Έλληνες πρόσφυγες της Μ.Ασίας κι εγκαταλείφθηκε  το 1950.

Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Γρεβενών θεωρεί ορθή την πάκτωση (ενοίκιο) των κτημάτων της εκκλησίας του χωρίου Κοπρίβης που συνεφώνησε ο επίτροπος Γιάννης παπα Θεοδώρου μετά του Τζήμα Μανδραβέλλη εκ Σαμαρίνης η οποία θα είναι επωφελής για ευπρέπεια εκκλησίας και διατήρηση σχολείου (20-3-1883 σελ.405)[5].

Ο Παπα- Ευάγγελος της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών ευρισκόμενος σε περιοδεία γράφει από Κοπρίβα στις 22-10-1895 προς το Μητροπολίτη Κοζάνης ότι οι ιερείς των

Βεντζών προσκαλούμενοι υπό των Αρχών έρχονται απ’ ευθείας στη Μητρόπολη Κοζάνης χωρίς άδεια καταπατούντες τα προνόμια. Με την επιστολή ενημερώνει το Μητροπολίτη Κοζάνης ότι έδωσε τις δέουσες οδηγίες στους ιερείς της επαρχίας και του τμήματος Βεντζών να επισκέπτονται μετά από σχετική άδεια.

Εκλογές: Στις εκλογές Μαρτίου του 1933 στο εκλογικό κέντρο Κνίδης οι υποψήφιοι βουλευτές έλαβαν: Ζωγράφος 81. Ταλιαδούρος 92. Φείδας Αθ. 13. Ντούντας Γ. 10. Μπιτόπουλος 143. Ποντίκας Γ.146. Παπαδήμας 0. Σπανός Γ. 7. Στην περιφέρεια Γρεβενών ο Κ. Μπιτόπουλος έλαβε 3981 ψήφους, ο Γ. Ποντίκας 3781, ο Κ. Ταλιαδούρης 1969, ο Π. Ζωγράφος 1854, ο Γ. Σπανός 277. 

Εκπαίδευση: Σύμφωνα με την Επετηρίδα του Ηπειρωτικού Φιλολογικού Συλλόγου το σχολικό έτος 1873-1874  λειτουργούσε σχολείο με 20 μαθητές και η ετήσια δαπάνη συντήρησης ανερχόταν στα 300 γρόσια. 1873-74. (Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία). Από  έκθεση του προξενείου Ελασσώνος το έτος 1901-1902  στη Δημοτική Σχολή φοιτούσαν 40 μαθητές με ένα δάσκαλο.

Το 1912-13 λειτουργούσε  σχολείο δύο τάξεων της  Α΄ και Β΄ με 4 και 2 μαθητές αντίστοιχα και 9 στην προκαταρκτική. Ως δάσκαλος υπηρετούσε ο Γεώργιος Παπαγεωργίου ετών 20 με ετήσιο μισθό 12 ½ λίρες και τρόφιμα για τη συντήρησή του. Οι πάγιοι πόροι του σχολείου προέρχονταν από χωράφι 40 στρεμμάτων, 1 μύλο, 70 αιγοπρόβατα, 3 αγελάδες και 1 μουλάρι που ανήκαν στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Μετά την απελευθέρωση υπηρετούσε ο δάσκαλος από Κοπρίβα Αθανάσιος απόφοιτος της Γ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου Κοπρίβας έναντι ετήσιου μισθού 6 λιρών.

 «Μαθητές: 40, 44, 50, 64 [6].

Διδακτήριο: Διδακτήριο νέο, ευπρεπές (2/4/1927). Διδακτήριο ανηγέρθη το έτος 1920 με δαπάνη εκκλησίας, κατοίκων άνευ κρατικής αρωγής, κατάλληλο με αρκετό φως επί εγκεκριμένου σχεδίου, έχει ανάγκη εξωτερικής επιχρίσεως δι’ αμμοκονίας και αυλοτοίχου (17/5/1930). Κατάσταση λίαν ικανοποιητική, είναι τύπου διταξίου και ανηγέρθη το 1919, έχει προσανατολισμό μεσημβρινό (16/3/1931). Ικανοποιητική κατάσταση 2ξίου μετριαζομένη εκ της μη καλής συντηρήσεως (26/6/1937).

Υλικό: Θρανία παλιά, χάρτες επαρκείς (2/4/1927). Έχει 8 θρανία παλαιού τύπου, τραπέζι, 2 καθίσματα, πίνακα, 10 γεωγραφικούς χάρτες, 2 εικόνες της επαναστάσεως του 21 (17/5/1930). 2 μαυροπίνακες, 8 πολύεδρα θρανία, 11 μικροί γεωγραφικοί χάρτες Ελλάδος και ηπείρων και εις μεγάλος Ελλάδος, τραπέζι, 2 καρέκλες, κώδων, 2 θερμάστρες (16/3/1931). Υπάρχουν θρανία πολύεδρα ανεπαρκή, πίνακες, χάρτες, τίποτε άλλο (26/6/1937). Θρανία ανεπαρκή, πολύεδρα, 2 πίνακες, 3 χάρτες, λίγες εικόνες ιστορικών προσώπων (17/5/1938).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει (17/5/1930). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει (16/3/1931). Δεν επλουτίσθη ελλείψει πόρων (3/6/1933). Υπάρχουν ελάχιστα βιβλία προς χρήση του διδασκάλου (26/6/1937).

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση (16/3/1931). Υπάρχει καλός καλλιεργούμενος υπό των μαθητών (26/6/1937). Αξιόλογος με καλλιέργεια και απόδοση επιτυχή (17/5/1938).

Φοίτηση: Τακτική (16/3/1931). Το σχολείο λειτουργεί με τις 4 πρώτες τάξεις με δύο πρώτες την Α΄ μεγάλη (με διετείς) και την Α΄ μικρή. Η διδαχθείσα ύλη στις τέσσερις τάξεις είναι ανάλογος προς το διανυθέντα χρόνο και κτήμα εν πολλοίς των μαθητών πλην της Αριθμητικής και Γραφής στη Β΄ τάξη. Γενικώς τα αποτελέσματα καλά. Ο διδάσκαλος Αν. Βούρος ειργάσθη με σχετική επιμέλεια και διδακτική ικανότητα (11/6/1931). Όχι τακτική, απόντες 9, λόγω απασχόλησης σε γεωργοκτηνοτροφικές εργασίες (3/6/1933). Απόντες 8, όσοι κατοικούν σε συνοικισμούς απέχοντες υπέρ την ημίσεια ώρα δε φοιτούν τακτικώς (13/3/1934).

Διδάσκαλοι: Βόγγολης Επαμεινώντας, Βούρος Αναστάσιος, Τζώνου Γεώργιος, Τανιμανίδης Αναστάσιος»[7].

Η σχολική Εφορεία Κνίδης στις 10-12-58  με πρόεδρο τον Αγνάντο Νικόλαο, ταμία τον Πάσχο Χρίστο και το διευθυντή του σχολείου ως γραμματέα Σταυρόπουλο Κωνσταντίνο προέβησαν στην εκποίηση των σχολικών αγρών. Τελευταίοι πλειοδότες ανεδείχθησαν οι 1) ο Δηλιάγκας Βασίλειος με εγγυητή το Ταγάρα Γεώργιο αντί 480 δρχ. κατά στρέμμα και ο Γυφτόπουλος Αχιλλεύς με εγγυητή το Χαριζόπουλο Αχιλλέα  αντί 500 δρχ. κατά στρέμμα.

Ο νομάρχης στις 16-1-57 προάγει το νυκτερινό Κνίδης με 41 μαθητές σε 2/ξιο (60/757).

Νυκτερινά σκολεία το σχολικό έτος 1962-1963 ιδρύθηκαν στο Δασύλλιο, Έξαρχο, Πολυνέρι,, Κνίδη, Γρεβενά, Δήμητρα.

Επισιτιστική βοήθεια: Στις 21 Νοεμβρίου του 1951 συνήλθε η επιτροπή Κ.Ε.Δ Κνίδης αποτελουμένη από τον πρόεδρο της κοινότητας Αχιλ. Χαριζόπουλο, τον πρόεδρο του Γ.Π. Συνεταιρισμού Θεοδώρου Χαριζόπουλου, του Γεωργίου Μπιτζάκη Δ/ντού του Δημοτικού Σχολείου και του Γραμματέα της Επιτροπής Απόστολου Μωυσιάδη και προέβη στη διανομή τροφίμων βάσει του προγράμματος του Υπουργείου Εμπορίου με την παρακάτω μερίδα κατ’ άτομο. άλευρο οκάδες 6,300 προς 2450 δρχ. κατά οκά. Ζάχαρη 1 οκά προς 9600 δρχ., όρυζα μισή οκά προς 6000 δρχ. κατά οκά.

Καταγωγή Ποντίων: Κατάγονται από την Αργυρούπολη, το Ακ-Δαγ-Μαδέμ του Εβτζή και Τοχούζ της Μ. Ασίας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν το 1950 μετά την εγκατάλειψη του οικισμού Παλιοκόπριβα.

Κώδικας της Ζάβορδας: Ο κώδικας είναι ένα χειρόγραφο βιβλίο, στο οποίο ο προσκυνητής Ιωάννης Ζωγράφος από Γιάννενα κατέγραψε το 1692 τα ονόματα που είχαν κατατεθεί  στην πρόθεση του Ναού για μνημόνευση από το 1534 με την ίδρυση της Μονής. Επικράτησε να λέγονται Αφιερωτές  Α΄ Γραφής (71 για την Κνίδη).  Οι μοναχοί συνέχισαν  να ενημερώνουν τον κώδικα με αφιερωτές για μνημόνευση (Β΄ Γραφής από 1692 και μετά 210 για την Κνίδη). Μεταξύ των αφιερωτών έχουμε Αγαθής μοναχής. Σημαντικά είναι τα χωράφια που οι κάτοικοι δώρισαν στη μονή.

Οικονομία: Οι φαλαγγίται της Κνίδης έλυσαν το οικονομικό πρόβλημα εξορύσσοντας κατ’ επανάληψη στα μεταλλεία του βουνού μεγάλες ποσότητες πισσάνθρακος εκ της εκποιήσεως του οποίου προμηθεύτηκαν διάφορα είδη ιματισμού και γραφείων (Β.Ε 14-1-40)

Το 1945 καλλιεργήθηκαν στην κοινότητα Κνίδης αραβόσιτος, σίτος, κριθή, βρώμη, σίκαλη, τριφύλλια, γεώμηλα, φακή, ερέβινθοι, λαθούρια, ρόβι, μποστάνια, ντομάτες, κρόμμυα, τριφύλλια. Στη θέση Ποταμιά λειτουργούσαν τρεις νερόμυλοι του Κατρανά, Καλιαντέρη, Βακούφικος. Τα πολλά και πυκνά δρυοδάση προσφέρουν άφθονη καύσιμη ύλη στο χωριό. Λειτουργεί σύγχρονος αλευρόμυλος της οικογένειας Μωυσιάδη.

Η Διοίκηση Χωροφυλακής Γρεβενών με έγγραφο  στις 21-8-57 στην Ανωτέρα Δ.Χ. Δυτ. Μακεδονίας αναφέρει ότι την 16^ην Αυγούστου 1957 και ώρα 14^η εξεράγη πυρκαγιά εις εν τμήμα συγκεντρωμένων σιτηρών εις απόσταση 50 μέτρων βορειοδυτικώς του χωρίου Κνίδη. Οι προκληθείσες  εκ του πυρός ζημιές ανήλθαν σε 80.000 οκάδες σιτηρά, 20.000 οκάδες ζωοτροφές, 25 αχυρώνες και οπωροφόρα δέντρα ανήκοντα σε 25 κατοίκους του χωριού Κνίδη (60/1242).

Οργανοπαίκτες: Ο χορός, η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του ανθρώπου. Ονομαστοί οργανοπαίκτες που διασκέδαζαν τους Κνιδιώτες ήταν ο Τζάτσος με το κλαρίνο, ο Δερίλας Γιάννης  με το βιολί, Δερίλλας Στέργιος με το λαούτο, Σάββας Ουζουνίδης με το ζουρνά κι ο Λαυρέντης Χατζηπαρασίδης με το μεγάλο νταούλι (Ζυγούρα  Αναστασία Ιστορία του χωριού Κνίδης (Κοπρίβας) Γρεβενών).

Παζάρι: Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην περιφέρεια Βεντζίων, στο μουσουλμανικό χωριό Βέντζι,  λειτουργούσε παζάρι «Βέντζι παζάρ». Με την αναχώρηση των Μουσουλμάνων το 1924 οι Βεντζιώτες ζητούν την επαναλειτουργία της εμποροπανήγυρης στους  Πυλωρούς.  Οι Γρεβενιώτες ζητούν τη μεταφορά τους στα Γρεβενά. Οι Κνιδιώτες με πρόεδρο τον Ευθ. Τζημόπουλο  κατορθώνουν να το λειτουργήσουν στο χωριό τους το 1930 παρά τις διαμαρτυρίες των προσφύγων του οικισμού Κέντρου.

“Η κατ’ έτος τελουμένη μεγάλη εμποροπανήγυρις  Κνίδης «Βέντζι Παζάρ» τελεσθήσεται εφέτος εν Κνίδη (Κοπρίβα) την 9^ην και 10^ην Σεπτεμβρίου ήτοι Σάββατον και Κυριακήν. Εφ ω διαβεβαιούμεν τους θέλοντας να προσέλθωσι ότι θα τύχωσι της προθύμου υποστηρίξεως και συνδρομής ημών. Εν Κνίδη τη 14 Αυγούστου 1933. Ο πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Σαράντης” (M.B 3-9-1933).

Πρόεδροι κοινοτήτων για το 1931 ο Δαλαμήσιος Ευάγγελος, το 1934 ο Γεώργιος Κωνσταντινίδης, το 1935 ο Ευ. Τζημόπουλος, το 1936 ο Γ.Σαράντης, το 1937 και 1938 ο Δημ. Κωνσταντινίδης, το 1940 Γεώρ.  Σταυρόπουλος σύμφωνα με τις δημοσιευμένες διακυρήξεις για την εμποροπανήγυρη

Πανηγύρι. Αρχικά το πανηγύρι πραγματοποιούνταν στις 15 Αυγούστου. Για αποφυγή της χαλαζόπτωσης που κατέστρεφε τη γεωργική παραγωγή, μετατέθηκε στη γιορτή Αναλήψεως για να καταλήξει  στη γιορτή του προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου. 

Πεσόντες: Το κοινοτικό συμβούλιο με πρόεδρο το Γεώργιο Αντ.Σαράντη και μέλη τους Τζημόπουλο Ευθύμιο,Ταγάρα Κων/νο, Κων/νίδη Γεώργιο και Βλάχο Γεώργιο συμπλήρωσαν στις 24-2-1946 το κοινοτικό δελτίο απογραφής τα παρακάτω στοιχεία. Από τα 298 σπίτια κατεστράφησαν 108  παρά Γερμανών, Ιταλών και Δυνάμεων αντιστάσεως στις 6 Αυγούστου 1943, 7 Ιουνίου 1944 και 12 Ιουλίου 1944 με σύνολο θυμάτων 12.

α) Μακεδονικός Αγώνας Θεόδωρος Γ. Λαμπρέτσας. β) Μικρασιατική εκστρατεία: Καρασίμος Χρήστος, Σκόδρας Χρήστος, Μπαλιάκας Αθανάσιος γ) Ελληνοϊταλικός πόλεμος: Μαυρίδης Κων/νος. δ) Κατοχή-Αντίσταση 1941-1944: Πρωτόγερος Λάζαρος, Δηλιάγκας Γεώργιος, Παπαϊωάννου Γρηγόριος, Παπαδόπουλος Ευθύμιος, Γυφτόπουλος Ηλίας. ε) Εμφύλιος πόλεμος:  Χαριζόπουλος Δημήτριος, Λαμπρέτσας Κων/νος, Παπαθεοδώρου Δημήτριος, Καρασίμος Αθανάσιος, Παπαγόρας Γεώργιος, Δαλαμήσιος Ηλίας του Χρ., Κωνσταντινίδης Γεώργιος, Βλαχόπουλος Ευάγγελος, Γυφτοπούλου σύζυγος Παναγιώτη, Κοκόγια Στεργιανή, Ντάγκας Ηλίας, Τσιάνα Δάφνω, Τζήκα Ζωή, Τριανταφύλλου Γεώργιος, Καρασίμος Γεώργιος, Παπαϊωάννου Στέργιος, Βάμβας Χ.Δημήτριος, Παπαγόρας Α.Νικόλαος, Παπαγόρας Α.Ιωάννης, Κωνσταντινίδης Δημήτριος, Τριανταφύλλου Ηλίας, Γυφτόπουλος Γεώργιος[8]. Στις 21-11-1949 έχασε τη ζωή του από έκρηξη νάρκης ο μόνιμος χωροφύλακας Δημήτριος Μπιτσάκης του Αντωνίου κλάσεως 1949 από Κεραμωτή Χανίων.

Πληθυσμός: 1859=30 στεφάνια. 1873=150 άρρενες. 1905=260. 1913= 320. 1928=560, 1940=460, 1951=560, 1961=566, 1971=442, 1981=380, 1991=338, 2001=443, 2011=264. (18^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 71 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 6.700 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 101 κατοικίες και ο φόρος ήταν 5.500 άσπρα.

Σεισμός: Με το σεισμό της 13^ης Μαΐου 1995 ερειπώθηκε το σχολείο, ο Άγιος Δημήτριος, το Πνευματικό κέντρο, τα περισσότερα σπίτια. 

Σύλλογοι: α)Εκπολιτιστικός-Λαογραφικός Σύλλογος Κνίδης “Η Κοπρίβα”. β)Μαύρη Θύελλα Κνίδης, ποδοσφαιρική ομάδα.

---

[1] αναγνωρίσθηκε ως αυτοτελή κοινότητα στις 11-8-1930, μετονομάσθηκε σε Πυλωροί, (οι).

[2] Αγάπη, η οποία στις 16-10-67 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Καλοχίου.

[3] Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη Έφορος Λ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων

[4] Περισσότερα:Β.Αποστόλου Έξαρχος….

[5] Σεργίου Σιγάλα Μητροπολίτου Γρεβενών Ο Κώδικας Αλληλογραφίας του Μητροπολίτου Γρεβενών Κυρίλλου (1874-1888)…

[6] Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως:16/3/1931, 23/5/1932, 3/6/1933, 13/3/1934.

[7] Τάνια Αποστόλου Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοϊου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015

[8] Σταυρόπουλου Κων/νου: Η Κνίδη από το χθες στο σήμερα, 2010