Πεντάλοφος Κοζάνης

 

ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ (φορολογία αυτοχθόνων-παραθεριζόντων 1-4-25)

Περιοδικό «Μπούρινος» Τεύχος 5^{ο (κεφάλαιο 44)}

Επιμέλεια: Βασίλης Αποστόλου

Η κοινότητα Ζουπανίου αναγνωρίστηκε με το  Δ. 19-12-1918, ΦΕΚΑ 260/1918 μετονομάστηκε ως κοινότητα Πετροβούνου με Δ.20-8-1927, ΦΕΚ Α 179/1927 και ως κοινότητα Πενταλόφου με Δ. 12-3-1928, ΦΕΚ Α.81/1928.

Η περιοχή ορεινή οικονομικά στηρίχθηκε στην αιγοπροβατοτροφία. Μεγάλο πρόβλημα του τόπου η προτίμηση που έδειχναν οι βλαχοποιμένες διαφόρων περιοχών για χρήση των βοσκοτόπων του χωριού για τα ποίμνιά τους που συνήθως προσλαμβάνονταν από τους αυτόχθονες ως βοσκοί των κοπαδιών τους. Τούτο το βλέπουμε μέσα από τις φορολογικές αποφάσεις της κοινότητας.

Φορολογία για αυτόχθονες: Το κοινοτικό συμβούλιο με  πρόεδρο τον Χαράλ. Καραβελιά και τους συμβούλους Δ. Τσιαφίλη, Δ. Αλιαπούλιου, Γ Ρούκη, Αν. Προυτσάλη, Στ. Πανταζή, Αλ. Αργυροπούλου και Αχ. Λοτσιοπούλου σε συνεδρίαση της 1^ης Απριλίου 1925 αποφάσισε πληρωμή φόρου δια δικαίωμα βοσκής  στους αυτόχθονες κατοίκους Ζουπανίου ως παρακάτω:

α) Δια έκαστον μεγάλο ζώο, βουν, αγελάδα, ίππον, φορβάδα, ημίονον και όνον μη φορτηγόν βόσκον εν αγέλη άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως ή εκπτώσεως δραχ. 10.

 β) Δια έκαστον ζώον, ίππον, φορβάδα, ημίονον, και όνον φορτηγόν  των εχόντων κατοίκων Ζουπανίου  άνω των τριών (3) τοιούτων ωσαύτως δρχ. 10.

 γ) Δια έκαστον αιγοπρόβατον, αμνόν, ερίφιον των εχόντων άνω των τριάκοντα (30)  τοιούτων δια μεν την αίγα και το πρόβατο δρχ.  τρεις (3) δια δε τον αμνόν και το ερίφιον δρχ. μία (1).

Δεν υπόκεινται εις πληρωμήν δικαιώματος βοσκής όσοι αυτόχθονες κάτοικοι Ζουπανίου έχουσι φορτηγά μεγάλα ζώα μέχρι τριών ως και αιγοπρόβατα μετά των αμνών και εριφίων μέχρι τριάκοντα (30).

δ) Εις έκαστον κρεοπώλην κάτοικον Ζουπανίου επιβάλλει φόρον δικαιώματος βοσκής κατ’ αποκοπήν και την αξία του επί τη βάσει της παρελθούσης καταναλώσεως σφαχθέντων ζώων.

Καταργεί το φόρο των σφαζομένων ζώων και αφήνει ελευθέρους τους κρεοπώλες να πουλούν όπου θέλουν. Εκ των άνω προσόδων εξαχθησομένου κοινοτικού ποσού επιβάλλει έρανο 2% δια το Ταμείο της Αγροτικής Ασφαλείας.

Φορολογία για παραθερίζοντες  βλαχοποιμένες: Πρόκειται για ξένους σκηνίτες παραθερίζοντες  βλαχοποιμένες οι οποίοι χρησιμοποιούνταν ως ποιμένες των αυτοχθόνων κατοίκων Ζουπανίου  οι οποίοι είχαν στην κατοχή τους ως 50 αιγοπρόβατα. Όσοι απ’ αυτούς είχαν πάνω από 50 αιγοπρόβατα  η φορολογία βοσκής που αποφασίστηκε την 1^η Απριλίου 1925 ήταν η παρακάτω:

α) Δια εκάστην αίγα και πρόβατον  δρχ. 7

β) Δια έκαστον αμνόν και ερίφιον  δρχ. 3,50

γ) Δια έκαστον μέγα ζώον φορτηγόν ή μη φορτηγόν ήτοι ίππον, φορβάδα, ημίονο, όνο, βουν και αγελάδα εκτός των θηλαζόντων δρχ. τριάκοντα (30).

δ) Στο δικαίωμα υδρεύσεως και ξυλεύσεως κοινώς λεγόμενον (φαμελιάτικον) δια εκάστην οικογένεια παραθερίζουσαν μετά αιγοπροβάτων και μεγάλων ζώων δρχ. εκατόν (100).  Δια εκάστην οικογένεια παραθερίζουσα μόνον με τα φορτηγά ή μη φορτηγά ζώα και άνευ αιγοπροβάτων παραθεριζόντων τούτων εις άλλην κοινότητα δρχ. 150.

Εκ του ως άνω κοινοτικού προσόδου εξαχθησομένου ποσού επιβάλλει και έρανο 2% δια το ταμείο της αγροτικής ασφαλείας. Οι κοινοτικοί πρόσοδοι θα διατεθούν για την κατασκευή οδών, βρύσεων, γεφυρών κλπ.

 

 (ΠΗΓΗ ΓΑΚ Κοζάνης)

 

Πόρος Γρεβενών (η γέφυρα)

 

ΓΕΦΥΡΑ ΠΟΡΟΥ Γρεβενών

Γράφει η Άννα Αποστόλου (Μπούρινος Τεύχος 5^ο)

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι των οικισμών της περιφέρειας Βεντζίων ήταν η οδική πρόσβαση με την πόλη των Γρεβενών, Δεσκάτης. Διοικητικά, εκκλησιαστικά όπως και σήμερα έτσι και προπολεμικά ανήκαν στην επαρχία Γρεβενών και στην Ι.Μ.Γρεβενών αντίστοιχα. Το εμπόδιο ήταν ο ποταμός Αλιάκμονας λόγω της μεγάλης ποσότητας νερών καθίστατο αδιάβατος. Τα πενιχρά οικονομικά των οικισμών,  η έλλειψη συντονισμού των αρχών, η αδιαφορία των Οθωμανών κατακτητών στέρησε την περιοχή από κατασκευή γεφυριών όπως αυτό συνέβαινε στους  ορεινούς οικισμούς των Γρεβενών.  Η επικοινωνία με τα Γρεβενά γινόταν με καράβι ή με εναέριο στα διάφορα ασφαλή περάσματα όπως στον Πόρο, Παναγιά, Ζάμπουρντα. Πολλές φορές τα ορμητικά νερά παράσερναν ανθρώπους μαζί με τα ζώα τους. Μία προσπάθεια του υποδιοικητή Γρεβενών το 1922 για χρηματοδότηση κατασκευής γέφυρας από επιβολή φόρων στα κτηνοτροφικά και γεωργικά προϊόντα των εύπορων κοινοτήτων των Βεντζίων δεν τελεσφόρησε. Σημαντικές είναι οι πληροφορίες που λαμβάνουμε για την αγωνία, για τον καημό των κατοίκων σχετικά με τη γεφύρωση του ποταμού Αλιάκμονα στον οικισμό Πόρο. Δεν έλειψε η παρέμβαση των κοινοτήτων με πρωτοβουλία της κοινότητος Ταξιάρχου για κατασκευή γέφυρας  που θα ένωνε τον Ταξιάρχη, Γρεβενά με τους οικισμούς των Βεντζίων.

 

Χαρακτηριστικές οι δημοσιεύσεις  στον τοπικό τύπο σχετικά με την αναγκαιότητα και τα προβλήματα για τη γέφυρα.

Β.Ε 25-5-34: «Μερικότερο ζήτημα των Γρεβενών με το οποίον ησχολήθη ο κ.Έπαρχος είναι ο Σύνδεσμος Κοινοτήτων Ταξιάρχου με σκοπό την κατασκευή γεφύρας αξίας ενός εκατομμυρίου επί του Αλιάκμονος δια να επικοινωνούν ευχερώς τα Βέντζια με την αγορά Γρεβενών. Προς τούτο εζητήθη χρηματική ενίσχυση εκ του Ταμείου Επαρχιακής οδοποιΐας».

Μ.Β 3-6-34: Ένα όνειρο της εγκαταλελειμμένης γωνίας του Νομού μας, η οποία ακούει εις το όνομα Βέντζια και ήτις κείται μέσα στα απρόσιτα Χάσια, εκπληρούται χάρις εις τας δραστηρίας ενεργείας των βουλευτών μας  κ.Κουπαρούσου, Ποντίκα και Μπιτοπούλου. Ο κ. επί της συγκοινωνίας υπουργός διέθεσε εκ του κρατικού προϋπολογισμού δραχ. 1.600.000 δια την κατασκευή επί του Αλιάκμονος της γεφύρας Μαρκουδιά. Τοιουτοτρόπως τα βάσανα των Βεντζιωτών τελειώνουν και θα δυνηθούν και αυτοί να επικοινωνήσουν με τον λοιπόν νομό μας και την λοιπή Ελλάδα ημέρες και νύχτες, χειμώνα και θέρος. Η σημασία της κατασκευής της γέφυρας ταύτης είναι κατά τοσούτο σημαντική καθόσον πολλάκις παριστάμεθα μάρτυρες όχι μόνο της ολοτελούς διακοπής της συγκοινωνίας των χωρίων των Βεντζίων μετά του λοιπού κόσμου αλλά και μάρτυρες πλείστων πνιγμών ανθρωπίνων υπάρξεων από τα ρεύματα του πλημμυρίζοντος και  ορμητικού Αλιάκμονος.

 

Β.Ε (30-9-34)( Κείμενο των Στέργιου Γούλα και Χρ.Κλεισιάρη)  Εδώ και αρκετές ημέρες άρχισε η κατασκευή της γεφύρας Βεντζίων  η οποία προόρισται να εξυπηρετήσει  σπουδαίους τους κατοίκους Βεντζίων δεδομένου ότι θα συνδέσει ταύτη με την πόλη των Γρεβενών. Δυστυχώς όμως όταν άρχισε η κατασκευή εκ μέρους των αναλαβόντων ταύτην εργολάβων, φαίνεται ότι   αύτη δε θα ζήσει πολύ χρόνο. Ως εργάτες που ειργάσθημεν εκεί διαπιστώσαμεν ότι  1) το χαρμάνι που γίνεται πρέπει να γίνεται με δυο τσουβάλια  τσιμέντο ενώ ο εργολάβος βάζει μόνο ένα τσουβάλι τσιμέντο δικαιολογεί όμως δυο

τσουβάλια τσιμέντο, 2) Το χαλίκι δεν το πλένουν καθόλου ούτε και την άμμο. Δια να ιδεί κανείς την εργασία που γίνεται εκεί σας  λέγομε ότι εργάστηκαν 18 εργάτες και έκαμαν μέσα σε 4 ώρες 50 χαρμάνια δεδομένου ότι 18 εργάτες κανονικά αν δουλέψουν 8 ώρες θα βγάλουν 12 χαρμάνια ενώ μέσα σε 4 ώρες έβγαλαν 50 χαρμάνια!. Έχουν γνώσιν της τοιαύτης εργασίας οι αρμόδιοι μηχανικοί. Και εάν ναι, διατί δεν επεμβαίνουν δια να γίνει εργασία σωστή ώστε να μη υπάρχει άμεσος κίνδυνος καταρρεύσεως της γεφύρας. Αλλά ρωμιοί δεν είμαστε;

21-4-35 Β.Ε : (Ανταπόκριση από τους Πυλωρούς  Β.Σ) Αποκλεισμός γενικός παρατηρείται από την έλλειψη γέφυρας επί του Αλιάκμονος. Φαίνεται ότι όλη την άνοιξη θα την περάσουμε εν αποκλεισμώ από τον άλλο κόσμο. Μήπως έχουμε να επικοινωνήσουμε με τα Γρεβενά. Δε γνωρίζουμε τι γίνεται.

30-9-35 Β.Ε: Η μεγάλη γέφυρα επί του Αλιάκμονος παρά τον Πόρον  γίνεται, ενώ η ετέρα επί του Δοξαρά εδημοπρατήθη αντί δρχ. 550 χιλιάδες.

 

1-1-36: Β.Ε (ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ) Είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος ξεχνά τα βάσανά του. Είναι μερικά που ο γοργόφτερος χρόνος δεν μπορεί να σβήσει. Πώς να ξεχάσουν οι Βεντζιώτες τον πανικό τον οποίο ενέσπειρε εδώ  στα πέριξ ο τρομερός Αλιάκμον. Τείχος απροσπέλαστο, κινούμενο το ρεύμα του. Εγένετο μία γέφυρα και για μας τον Πόρο. Τρίβαμε τα μάτια μας γιατί μας θυμήθηκαν. Αλλά η γέφυρα αυτή επί δύο σχεδόν χρόνια δεν τελείωνε. Είχε μισογίνει και κουτσά στραβά περνούσαμε τον Αλιάκμονα. Τώρα πάλι το ρεύμα

την παρέσυρε και γυρίσαμε πάλι στα πρώτα. Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα. Τώρα πάλι αρχίζουν οι ακροβασίες. Κρεμασμένοι από ένα σχοινί ύψους 10 μέτρων περνάνε αιωρούμενοι σαν ακροβάτες όλοι οι Βεντζιώτες. Κι αν πέσει κανένας μέσα στο ρέμα του Αλιάκμονα δεν έχει σημασία. Τι σημασία έχει ένας Βεντζιώτης για το κράτος

10-5-36 Β.Ε: (Χωρικός από Κέντρο Βεντζίων)  Από το 1925 περιμέναμε να έλθουν τα συνεργεία διανομής, να μοιράσουν οριστικώς τα χωράφια που καλλιεργούμε. Είμαστε σήμερα στο 1936, αν δεν κάνουμε λάθος και ακόμη περιμένουμε τα Συνεργεία διανομής. …

Κανείς δε μας επισκέπτεται , αλλά και να θελήσει κανείς να μας επισκεφτεί δεν μπορεί να έλθει όλο το χειμώνα και την Άνοιξη διότι γέφυρα στον Αλιάκμονα δεν έχουμε. Ημείς  εδώ τα   όνειρά μας  σταματούν στη διανομή και στη γέφυρα!!  Όταν θα γίνει η οριστική διανομή της γης μας και όταν μας κάνουν και μία γέφυρα να μην πνιγόμαστε κ. Υπουργέ των Οικονομικών όταν τρέχουμε να πληρώσουμε  στα Γρεβενά τους φόρους μας… θα είπωμεν τότε ότι δεν υπάρχουν ευτυχέστεροι άνθρωποι από μας.

(Τη φωτογραφία για το πέρασμα του ποταμού Αλιάκμονα του Κώστα Καραπατάκη στον οικισμό Πόρο  τη δημοσίευσε ο Κώστας Χαστάς στην ομάδα του facebbok  ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΕΝΤΖΙΩΝ)

 

 

 

Μπούρινος 5ο " Σκούμτσια Γρεβενών"

 

 

46. ΣΚΟΥΜΤΣΙΑ

 

   Η Σκούμτσια μία ορεινή περιοχή με υψόμετρο 620 μέτρων  του νομού Γρεβενών. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού, κοντά στα όρια με τον νομό Κοζάνης, στα δεξιά του ποταμού Αλιάκμονα. Υπάγεται διοικητικά στο Γεωγραφικό διαμέρισμα της Παναγιάς του  δήμου  Δεσκάτης. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε στις 19 Μαρτίου 1961 και καταργήθηκε  στις 12 Μαΐου 2011 με απόφαση του Δήμου Δεσκάτης επειδή δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις. Στη φωτογραφία (μας παραχωρήθηκε από την κ. Μητσιάκου Μαίρη  και την οποία ευχαριστούμε) φαίνεται το εργοστάσιο επεξεργασίας του μεταλλεύματος χρωμίτη που εξορύσσονταν από το όρος Μπούρινος από διάφορες εταιρείες.

 

          Οι εργάτες της εταιρείας του Ηλιόπουλου με επιστολή τους στις 1-4-1955, στον Επόπτη Εργασίας διαμαρτύρονται για τις αμοιβές τους και συγκεκριμένα α) για την τακτική πληρωμή β) για τις μη αποδοθείσες αυξήσεις που εγκρίθηκαν το έτος 1954. Καθότι οι άλλες εταιρείες του Μποδοσάκη, Αποστολίδη το έχουν εφαρμόσει γ) για καταβολή των ανθυγιεινών σε όσους δουλεύουν στα υπόγεια πισταλοδόροι, μπαζαδόροι. Τονίζουν ότι τους αδικούν σκληρά, τους τρώνε το δίκαιο και με τα χρήματα που αμείβονται δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε ψωμί. Η επιστολή γράφτηκε σε γραφομηχανή και ήταν ανώνυμη.

Δημοσίευμα διαμαρτυρίας υπάρχει και στην εφημερίδα Δ.Μ (14-3-55) για την καθυστέρηση πληρωμής των εργατών μεταλλείων χρωμίου της εταιρείας Ελληνικαί Μεταλλευτικαί Επιχειρήσεις.

Πληθυσμός: 1961=103, 1971=26, 1981=23, 1991=1, 2001=2

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2013,  σελίδες 160, κεφάλαια 86.

5o Τεύχος. Έτος 5^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2012.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.