Κάστρον Γρεβενών

47.Κάστρον, το (προσφυγικός οικισμός)

 Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ. 386. Κοζάνη 2018

Γενικά: Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 802 μέτρα. Κατοικείται από πρόσφυγες της περιοχής Τραπεζούντας (Λιβάδια, Γαλίανος), Αμάσειας.

“Έχει 150 οικογένειες οθωμανικές” (Σχινάς 1866). 

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 προσαρτάται στην κοινότητα Δόβρανης (Ελάτου) και στις 4-12-1997 στο Δήμο Γρεβενών.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 44 μουσουλμάνοι  οι οποίοι αναχώρησαν από το Κάστρο  σύμφωνα με το  άρθρο 3 της σύμβασης της Λοζάνης που υπογράφτηκε στις 30-1-1923 περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών  στις 7-4-1924.

Αίτησις Χρήντου  στις 14-3-1921 γεωργού κατοίκου Κάστρου. Προς την Ειδικήν Στρατολογικήν Επιτροπήν Κοζάνης δια τους στρατευμένους Μουσουλμάνους: «Εκλήθην υπό τα όπλα ως γεννηθείς κατά το έτος 1895. Ως  εξάγεται εκ του συνημμένου πιστοποιητικού η μεν περιουσία μου ανέρχεται εις αξίαν δραχμών επτά χιλιάδων τετρακοσίων[1]. Το δε ετήσιο εισόδημα ανέρχεται εις δραχμές 600. Επειδή δικαιούμαι επί καταβολή αντισηκώματι να τύχω υπό του Νόμου χορηγουμένης αναβολής κατατάξεως.

Δια ταύτα

Εξαιτούμαι και παρακαλώ υμάς ίνα ευαρεστούμενοι ενεργήσητε τα δέοντα προς καθορισμόν του καταβλητέου αντισηκώματος και παροχήν του υπό του Νόμου ωρισμένης αναβολής κατατάξεως». Από την επιτροπή του χορηγείται απαλλαγή στράτευσης με συνολικό αντισήκωμα δρχ. 1.000 καθ’ ότι η επιτροπή  εκτίμησε ότι η ετησία πρόσοδος ανέρχεται στις 3.000 δραχμές (60/1640).

Αρχαιότητες: Αρχαίος οικισμός στις θέσεις “Μπαμπανάρ” και “Γαζέπ” σε επιφάνεια 100 στρεμμάτων με πολλούς κιβωτιόσχημους τάφους, κεραμίδες βαμμένες κόκκινες (Σαμσάρης).

Γεφύρι Κάστρου: Κοντά στον οικισμό και επί του ποταμού Γρεβενίτη υπάρχει μονότοξη λιθόκτιστη γέφυρα, η οποία σε οδηγεί στον οικισμό Μέγαρο. Κτίστηκε το 19^ο αιώνα. Το μήκος της διάβασης είναι 21 μέτρα και πλάτος 2,90 μ. Εργασίες αποκατάστασης της γέφυρας πραγματοποιήθηκαν το 1999.

Εκπαίδευση: Η σχολική Εφορεία αναφέρει στις 22-9-38 στο Νομάρχη Κοζάνης δια του κ. Επιθεωρητού δημ. Σχολείων Γρεβενών ότι “οι κάτοικοι  πληροφορηθέντες κατ’ Αύγουστον π.έ ότι η Σεβαστή Εθνική Κυβέρνηση κατόπιν μακροχρονίου σκότους και αμαθείας την οποία διανύσαμε από έλλειψη σχολείου προέβη στην ίδρυση. Προς τούτο διέθεσε δέκα καρυόδενδρα προ της οριστικής διανομής γενομένης κατά Νοέμβριο τα οποία εκποιήθηκαν αντί είκοσι χιλιάδων δραχμών τα οποία κατατέθησαν δια λογαριασμό του Σχολικού  Ταμείου στο  υποκατάστημα Εθνικής Τραπέζης Γρεβενών. Η καταβολή του μισθώματος του διδακτηρίου επί μακρόν χρόνο βαρύνει τους γονείς”.

Νικόλαος Τζημουράγκας του μονοταξίου δημοτικού σχολείου Κάστρου απολυτηριούχος γυμνασίου με υπηρεσία 21 ετών με ευρεία γενική μόρφωση, φιλόπονος, κοινωνική εμφάνιση και δράση καλός. Εισήγηση για την απονομή επιδόματος εκ δραχμών 160 μηνιαίως (31-12-1940 ΑΒΕ 70. ΣΑΕ 52).

Ιερά: Οι κάτοικοι  πριν εξισλαμισθούν διατηρούσαν δύο εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη και της Αγίας Παρασκευής. Μετά τον ομαδικό εξισλαμισμό μετέτρεψαν την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής σε τέμενος. Σήμερα λειτουργεί  η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους.

Πληθυσμός: 1913=95. 1920=246. 1928-=72. 1940=88. 1951=88. 1961= 87. 1971=51. 1981=84. 1991=31. 2001=29. 2011=13. (102^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011).

Πολιτιστικά: Στον οικισμό δραστηριοποιείται ο εκπολιτιστικός σύλλογος Κάστρου “Ο Άγιος Χαράλαμπος”.

Εκπολιτιστικός και Επιμορφωτικός Σύλλογος των Απανταχού Καστρινών.

---

[1] Σύμφωνα με πιστοποιητικό του προέδρου της κοινότητας Δόβρανης η περιουσία ανερχόταν α)15 στρέμματα αγρών αξίας δραχμών 4.000 β) μίαν οικιαν 3000 δρχ. γ) ένα στρέμμα αμπέλου 400 δρχ. δ) το ετήσιο εισόδημα 600 δρχ.