Κυπαρίσσιον Γρεβενών

59. Κυπαρίσσιον, το (Μπίσιοβον)

 Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ.386 Κοζάνη 2018

Γενικά: Ονομαστό μαστοροχώρι είναι χτισμένος σε υψόμετρο 940 μέτρων με πλησιέστερους οικισμούς  Καλλονή, Τρίκορφο, Άγιο Κοσμά, Δασύλλιο. Η πλακόστρωτη πλατεία, τα πετρόχτιστα σπίτια κτισμένα από τοπικούς τεχνίτες δίδουν μια ομορφιά και αισθητική στον τόπο (Βικιπαίδεια). Μεγάλες παροικίες Κυπαρισσιωτών βρίσκονται σε Γρεβενά, Τρίκαλα, Αλεξάνδρεια, Καβάλα, Γερμανία, Αμερική και Αυστραλία. Άγαλμα του στρατηγού του δημοκρατικού στρατού Νικόλαου Θεοχαρόπουλου (καπετάν Σκοτίδα)  (1915-1949) στήθηκε στον οικισμό (kiparissi.webnode.gr)

Από δω κατάγεται ο διατελέσας πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιος Στεργιάδης (1927-2000) http://www.ellinismos.gr

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα κοινότητος Μπισόβου. Στις 1-2-1927 μετονομάζεται σε Δύσβατον και το 1928 σε Κυπαρίσσι. Προσαρτάται στο Δήμο Κοσμά του Αιτωλού το 1997 και το 2010 στο δήμο Γρεβενών. Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 95 εκλογείς. Στις εκλογές του 1915 ψήφισαν στο εκλογικό κέντρο Λουντζίου (Καλλονής).

Η Διοίκηση Χωροφυλακής Κοζάνης αναφέρει στο Νομίατρο στις 18-7-31 ότι στο χωριό Κυπαρίσσι σημειώθηκαν τέσσερα κρούσματα οστρακιάς εκ των οποίων το ένα θανατηφόρο (60/1666).

Ο πρόεδρος της κοινότητας στις 29-8-1937 αναφέρει στο Νομάρχη ότι οι οικογενειακές του ασχολίες και οι ελάχιστες γραμματικές γνώσεις κωλύουν την εκτέλεση του καθήκοντος ληξιάρχου για τούτο προτείνει ως ληξίαρχο της κοινότητας τον νυν υπηρετούντα ειδικό γραμματέα της κοινότητος Λάζαρον Σταυρόπουλον,  ο οποίος εργάζεται λίαν επιμελώς και ευκόλως δύναται να ανταπεξέλθει στα ληξιαρχικά καθήκοντα λόγω και της αρτίας του μορφώσεως, αμοιβή δε προς τα 20% επί του οργανικού του μισθού ως γραμματέως.

Ο πρόεδρος στις 12 Μαΐου 1950 αναφέρει ότι οι κάτοικοι μόλις επαναπατρίσθηκαν και δεν πρόλαβαν να καλλιεργήσουν.

Ο έρανος του Ε.Ε.Σ το έτος 1958 απέδωσε 88 δρχ. και το 1959 δραχμές 59.

Τον Οκτώβριο του 1959 διατέθηκε πίστωση 15.000 δραχμών για κατασκευή λεκανών ποτίσματος. Επίσης ψήφισε ποσό 500 δραχμών υπέρ της εκκλησιαστικής επιτροπής της κοινότητας, 1000 δρχ, υπέρ της σχολικής εφορείας, 1500 δρχ. υπέρ επισκευής του σταθμού χωρ\κής Καλλονής. Εκμίσθωσε πλεονάσματα βοσκών στην κοινότητα στον τελευταίο πλειοδότη Γεώργιο Τσιόνα κατοίκου Αβδέλης την περίοδο 1959.

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής 29-9-1946: Το κοινοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο το Χαράλ. Κωτουλόπουλο και μέλη Γεώρ. Ζησόπουλο, Βασ. Κωτούλα, Κων. Σταυρόπουλο αναφέρουν ότι  από τις 88 οικίες κατεστράφησαν 16 παρά των Γερμανών στις 10 Ιουλίου 1944. Θύματα τρία (αρ.3) ανά εν υπό των Γερμανών, υπό των ανταρτών, Αλβανικό μέτωπο.

Αρχαιότητες: Ίχνη αρχαίου οικισμού στη θέση “Παλαιόκαστρo” (Σαμσάρης).

Οικονομία: Οι γεωργοκτηνοτρόφοι Παπαδόπουλος Αθανάσιος, Παπαδόπουλος Κων/νος, Χασιώτης Στέργιος, Σταυράκης Αθανάσιος, Θεοχαρόπουλος Νικόλαος, Μιχαλόπουλος Παναγιώτης, Κυράτσιου Σώμινα, Παπαγιάννης Στέργιος, Στεργιάδης Σπυρίδων, Παπαγιάννης Στεργιάδης, Μιχάλινα Γκατρανάτσιου, Γιάννινα Παπαλεξοπούλου, Βασίλειος Παπαδόπουλος, Δημήτριος Μήκας, Νικόλαος Θ. Τζιόλας, Θεόδωρος Τζιόλας, Ματθαίος Μυλωνάς, Χρήστος Παπαγιάννης, Γιάννης Γκαπράνης, Νικόλος Γκαμπράνης, Λάμπραινα Γκαρανάτσιου, Βασίλειος Κωτούλας, Νικόλαος Κωτούλας, Θωμάνινα Κωτούλα, Νικόλαος Σ. Κωτούλας, Θεόδωρος Αναγνώστου, Νικόλαος Γκαρανάτσιος, Αλέξανδρος Ευαγγελόπουλος στις 12-5-26 αναφέρουν στο Νομάρχη  ότι το  κοινοτικό Συμβούλιο της κοινότητος Μπισιόβου την 4^ην Μαΐου 1926, το χρόνο που οι περισσότεροι απουσίαζαν μετά των αιγοπροβάτων στην  Ελασσώνα εσπευσμένως έλαβε απόφαση όπως απαγορευθεί η βόσκηση των αιγοποιμνίων στο ήμισυ της κτηματικής περιφερείας Μπισιόβου, το οριζόμενο στα σημεία Βούζλο, ποταμός, Κοσμά-Μύλος, δημόσιος δρόμος και Σέλιμα ήτοι έκταση 6-8 χιλιάδων στρεμμάτων με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατος ο ποτισμός των αιγοπροβάτων από Ιουλίου μέχρι και του Οκτωβρίου. Ζητούν την ανάκληση της αποφάσεως του Κοινοτικού Συμβουλίου (60/893).

Λειτουργούσαν δύο νερόμυλοι  εκ των οποίων ο ένας εκκλησιαστικός.

Στον οικισμό λειτουργεί η πρότυπη καθετοποιημένη Μονάδα “Επίλεκτα Πτερωτά Θηράματα” του Ευάγγελου Παπαδόπουλου με αναπαραγωγή και τυποποίηση των εκλεκτών ειδών πτερωτού κυνηγιού: του Φασιανού, της Πέρδικας και των Ορτυκιών (http://www.fasianos.gr)

Γεφύρι Παπατάκη. Χτίστηκε το 1920, τρία χιλιόμετρα ΒΑ του χωριού στο δρόμο Κυπαρισσίου-Αγ.Κοσμά.

Εκπαίδευση: Βίσοβον έχει 320 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν τερατάξιον εν η διδάσκονται 20 μαθηταί  και 8 μαθήτριαι υπό ενός διδασκάλου, ιερέα 1. (Μακεδονικόν Ημερολόγιον 1913 σελ.210).

Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Οίκημα δημόσιο. Μαθητές 80 σε μία αίθουσα (60/619).

Σήμερα το πέτρινο  δημοτικό σχολείο κτισμένο το 1915 ανακαινισμένο, φιλοξενεί είδη της παραδοσιακής παράδοσης, όπως εργαλεία, σκεύη, φωτογραφίες.

Αποτελείται από 80-100 οικογένειες, επειδή δεν επαρκούν εκ της γης παραγόμενα προϊόντα, αναγκάζονται να εκπατρίζονται σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Ο δημοδιδάσκαλος Κων. Παπαγεωργίου, ο αιδεσιμότατος Παπαγιάννης Στεργιάδης, ο προύχων Χαρ. Κωτουλόπουλος εργάζονται με ζήλο για το καλό της κοινότητας (Μ.Β 22-1-33).

Με την πρωτοβουλία του δημ. σχολείου Κυπαρισσίου την ημέρα της Πρωτομαγιάς εγένετο εκδρομή σχολική των Δημοτικών Σχολείων Κυπαρίσσι, Καλλονής, Τρικόρφου, Αγίου Κοσμά και Εκκλησιάς στη μαγευτική τοποθεσία του εξωκκλησιού του Αγίου Δημητρίου (Β.Ε 30-5-37).

Η σχολική Εφορεία  δια του γραμματέα της Γ. Παπαγεωργίου εκφράζει την άκρα ευαρέσκεια για 71 πατριώτες διαμενόντων στην Αμερική οι οποίοι με έρανο συγκέντρωσαν 100 δολάρια με σκοπό τον καλλωπισμό του σχολείου (Μ.Β 27-10-40).

Την 8^η Ιανουαρίου εγένετο η έναρξη της λειτουργίας μαθητικών συσσιτίων (ΜΒ 28-1-40).

 

Ιερά: Άγιος Γεώργιος βυζαντινή λιθόκτιστη, λιθόσκεπη εκκλησία (1867), Άγιος Δημήτριος, Προφήτης Ηλίας. Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 4 (1534-1692)  και στη Β΄ Γραφή 0 (από το 1692 και μετά).

Διαβατήρια: α)Ο ιερεύς και πρόεδρος της κοινότητος Δυσβάτου, Μπισιόβου πιστοποιούν  ότι η Ζωίτσα σύζυγος του εν Αμερική διαμένοντος Γεωργίου Στεργιάδου εγεννήθη εν Βραβονίστη την 2-10-1900 ο δε υιός Θεόδωρος του Γεωργίου Στεργιάδου γεννήθηκε στο Μπίσιοβο το έτος 1919. Διαβατήριο για Αμερική στις 2-7-27. β) Θεόδωρος υιός του εν Αμερική διαμένοντος Γεωργίου Στεργιάδου κάτοικος Μπισιόβου γεννηθείς το 1919 του χορηγείται διαβατήριο για Αμερική στις 2-7-27, Πρόεδρος Μπισιόβου Κ.Δημόπουλος. γ) Αθανάσιος Νικ. Παπαδόπουλος ετών 24 εκ Κυπαρισσίου στις 22 Οκτωβρίου 1929 υποβάλλει αίτηση για έκδοση διαβατηρίου, προκειμένου να μεταβεί στη Γαλλία (60/1421).

Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του συζύγου Γεωργίου Στεργιάδη  με ημερομηνία 4 Απριλίου 1927 από Αμερική: «Ιδιαιτέρως συζυγιά μου Ζωίτσα και υιέ μου Θεόδωρε σας ασπάζομαι και σας φιλώ. Μόλις λάβητε την επιστολήν μου σας διατάζω αμέσως να κινήσετε να έλθετε εδώ και να μην σας μέλει δια τα περαιτέρω. Να πάτε εις Γρεβενά εις τον Χαράλαμπο, έστειλα τα εισιτήρια δια Δευτέρα θέση καθώς και θα σας φέρη μέχρι τον Πειραιά και εγώ θα σας περιμένω εις την Νέαν Υόρκη. Εάν θα έλθη ο Χρίστος Παπαχρίστος από χωρίον Μαγέρη (Δασύλλιον) να έλθητε μαζί διότι θα σας φέρει μέσα εις το σπίτι. Αυτά έχω να σας γράψω και μην ακούτε τον έναν και τον άλλον ότι θα χαθείτε. Ο σύζυγός σου Γεώργιος γράφω και σας περιμένω».

Πληθυσμός:1913=370. 1920=358. 1928=369. 1940=411. 1951=125. 1961=140. 1971=83. 1981=84. 1991=127. 2001=111. 2011=43. (82^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011).

Σύλλογοι: Φιλοπροοδευτική Αδελφότης Κυπαρισσίου «Άγ. Γεώργιος» (31-5-29). Αγαθοεργός Αδελφότης Κυπαρισσίου «η Αναγέννησις» (27-5-30). Σύλλογος Κυπαρισσιωτών με έτος ιδρύσεως 1976 με πολλές εκδηλώσεις και εξωραϊστικά έργα.  Το έτος 2009 σε αίθουσα του δημοτικού σχολείου λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο  με πολλά εκθέματα.