Βαθύλακκος,ο (Κιτσελέρ) Δήμου Σερβίων Κοζάνης

 

Βαθύλακκος,ο (Κιτσελέρ) Δήμου Σερβίων Κοζάνης

 

            Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Προσφυγικός οικισμός χτισμένος σε υψόμετρο 420 μ. στη διαδρομή, Κοζάνη, Πετρανά, Βαθύλακκος.  Πλησιέστεροι οικισμοί Μεσιανή, Ροδίτης, Αμυγδαλιά. Σύμφωνα με τον Προϊστάμενο Εποικισμού Κοζάνης στις 2 Οκτωβρίου 1928 οι εγκατεστημένοι πρόσφυγες  ήταν Θράκες 27, Μικρασιάτες 52, Πόντιοι  6 (ΓΑΚ   ΑΒΕ 22 ΣΑΕ 58).

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σερβίων, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων ο Βαθύλακκος ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 5^η θέση.

Σύμφωνα με οθωμανικό κατάστιχο του έτους 1528 ο οικισμός κατοικούνταν από Μουσουλμάνους, 9 εστίες (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Εκλογικά: Στις βουλευτικές εκλογές της 30^ης Μαΐου 1915 απετέλεσε το ενδέκατον εκλογικό κέντρο με έδραν το χωρίον Κιτσιλέρ (Βαθύλακκος) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Κιουτσούκ Τεκελέρ (Ανατολή), Μπουγιούκ Τεκελέρ (Αμυγδαλέα), Γιανουσλού (Ν. Σιγή), Χατζήρανη (Μεσιανή), Μπιτσελή (Κουβούκλια), Χατζομουρλού (Ροδίτης), Ακσακλή (Λεύκαρα), συνοικίαι Ορτουλάρ,  Χατζηϊσελέρ, Μεντισλή, Κιρτζιλέρ Κοφουλάρ, Δαουτλή, τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν το Μουσουλμανικόν τέμενος.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 105 άρρενες  εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι.

Εκλογές της 25-9-32: Ψηφοφορίσαντες 429.  Φιλελεύθεροι:234.  Λαϊκοί: 9. Αγροτικοί: 8. Εργατικοί αγροτικοί: 22. Προοδευτικοί:3.  Εθνικοριζοσπαστικό: 152. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:- Δημ.Παπαδήμος:- (60/1519).

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν

Βασιλευόμενη δημοκρατία 484. Αβασίλευτη δημοκρατία 2. Λευκά 1.

Εκπαιδευτικά: Το διδακτήριο τούτο είναι χρησιμοποιούμενο άλλοτε ως ιατρείον και φαρμακείον  των προσφύγων της περιφέρειας. Αποτελείται από δύο αίθουσες. Μαθητές  Α΄69, Β΄21, 13, 24, 17, 6 (28/1/38).

Έχει προαύλιο υπεραρκετό και περιφραγμένο. Ο σχολικός κήπος 3 ½ στρεμμάτων καλλιεργείται με 60 οπωροφόρα, 40 αμυγδαλιές  και με σπορείο δασικών φυτών. Μαθητές 158 (6/5/39).

Ο επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Αναστ. Δεληγεώργης αναφέρει στις 8-3-38 στο Νομάρχη ότι συμφωνεί με την απόφαση του κ.σ περί προσλήψεως κοινοτικής νηπιαγωγού. Υπέδειξε για πρόσληψη την πτυχιούχο νηπιαγωγό Ευαγγελία Ιωαννίδου.

Διδάσκαλος:Κανάκης Ερμής εκ Κωνσταντινουπόλεως,1898, μετεκπαιδευθείς σε μονοτάξιο Διδασκαλείο (Βαθύλακκος 34).

Ιερά: Ενοριακός ναός των Αγίων Ταξιαρχών. Πανηγυρίζει την 8^ην Νοεμβρίου.

Εξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου. Προφήτης Ηλίας.

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 ήταν ο  Πρόδρομος (60/1472).

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανεγέρσεως Ιερού Ναού Βαθυλάκκου-Νέας Σιγής Παπαναστάσης στις 22-11-33 ζητά τη χορήγηση αδείας  διοργανώσεως λαχείου υπέρ του ανεγειρομένου ναού. Εκδόθηκαν 1000 λαχνοί προς 10 δρχ. έκαστος η δε κλήρωσις θα γίνει την 1^η Ιανουαρίου 1934 στην αίθουσα του δημ. Σχολείου (60/881).

Κατοχή: Ο Ιωάννης Φιδέλης κάτοικος Βαθυλάκκου ιδιοκτήτης αλωνιστικού συγκροτήματος απασχολών 20 εργάτες ζητά επισιτιστική βοήθεια για την οποία ο Νομάρχης με έγγραφο στις 27-6-42 στη Γενική Διεύθυνση Επισιτιστικών Αναγκών Θεσσαλονίκης εισηγείται για διάθεση ελαίου, οσπρίων και άλλων ειδών τροφίμων. Αντιπρόσωπος παραλαβής τροφίμων ορίσθηκε ο διαχειριστής του αλωνιστικού συγκροτήματος Χριστοφορίδης Απόστολος (60/1013).

Πονεμένο χωριό το Νοέμβριο του 1944 σκοτώθηκαν από εμφύλια πυρά 35 κάτοικοι.

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας με έδρα τον οικισμό Κιτσιλέρ στις 31-12-28. Μετονομάζεται σε Βαθύλακκος στις 8/8/28. Η κοινότης Νέας Σιγής προσαρτάται στην κοινότητα στις 31-3-1930. Ο οικισμός Νέα Σιγή στις 19/3/1961 καταργείται και προσαρτάται στον οικισμό Βαθύλακκος. Αναγνώριση του οικισμού Προφήτης Ηλίας στις 14/3/1971 και προσάρτηση στην κοινότητα Βαθυλάκκου. Η κοινότης στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Σερβίων.

 Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης το ποσό των 200 δρχ. το έτος 1927.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 28-2-26 έλαβαν ψήφους οι Γεώργιος Κωνσταντινίδης 45, Αντώνιος Πετροπάνης 24, Μενέλαος Παταπούδης 24, Στέφανος Ντεγκιάρης 24, Δημήτριος Γκώγκος 24, Βασίλειος Νερατζόγλου 21, Σταύρος Σαϊόγλου 21.

Εισφορά της κοινότητας στις 24-4-1930 υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης δρχ. 100.

Το κ.σ. Βαθυλάκκου στις 13-12-32 ψηφίζει  επιβολή εράνου στους κατοίκους της κοινότητας για προμήθεια τεσσάρων θρανίων του Δημοτικού Σχολείου (60/1252).

Στις 14-4-38 το κ.σ σε συνεδρίαση με πρόεδρο τον Ελευθέριο Ιακώβου συντάσσει το φορολογικό κατάλογο με φορολογουμένους 152, μεγάλα ζώα 393 και μικρά 810 (60/1888).

Στις 18-4-38 ψηφίζει πίστωση 1000 δραχμών για πραγματοποίηση μαθητικής εκδρομής στη Θεσσαλονίκη.

Στις 24-8-38 ψηφίζει πίστωση 1000 δραχμών δια έξοδα υποδοχής του διελευσομένου εκ της κοινότητος Βασιλέως (δια έξοδα εγκαταστάσεως αψίδας).

Για τον έρανο του Παναγίου Τάφου ο οικισμός πρόσφερε   1087,50 δρχ. (Β.Ε 1-10-39).

Οικονομία: Σύνθεση απογραφικής επιτροπής γεωργικών προϊόντων δια την διενεργηθησομένη απογραφή από 11 μέχρι 20 Δεκεμβρίου 1929: Κωνσταντινίδης Δημήτριος δημοδιδάσκαλος. Παπαναστάσιος Κωνσταντινίδης εφημέριος. Κωνσταντινίδης Κων/νος πρόεδρος. Βασίλειος Τσινόγλου αγροφύλαξ (60/175).

Πληθυσμός:1913=373. 1920=399. 1928=213. 1940=558. 1951=338. 1961=739. 1971=551. 1981=604. 1991=617. 2001=652. 2011=615.

Σύλλογοι: Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Βαθυλάκκου (παρουσίαση χορευτικών 2017)
          Σύλλογος Φαρασιατών Καπαδοκίας Βαθυλάκκου  (Το σύνδρομο του Επιζήσαντα 2017)

Υγεία: Ο Νομάρχης στις 17 Ιουλίου 1926 με έγγραφο στο υπουργείο Εσωτερικών-Διεύθυνση Υγιεινής αναφέρει ότι η ιατρική περίθαλψις των απόρων εκτελείται ως εξής: α) Λειτουργούν τέσσερα αγροτικά ιατρεία παρέχοντα ιατρική περίθαλψη σε τεσσαράκοντα περίπου κοινότητες και συνοικισμούς προσφύγων. β) Επίσης λειτουργούν τέσσερα νοσοκομεία προσφύγων στα Καΐλάρια, Κοζάνη, Λειψίστα και Γρεβενά. γ) Υπάρχουν διορισμένοι 5 ιατροί πρόσφυγες. δ) Οι εύπορες κοινότητες έχουν διορίσει κοινοτικούς ιατρούς οι οποίοι παρέχουν δωρεά την ιατρική περίθαλψη στους απόρους κατοίκους κάθε κοινότητας.

Τα αγροτικά ιατρεία  στις 11-6-1926 και οι συνοικισμοί που υπάγονταν σε κάθε ιατρείο ήταν: α)  Σοφουλάρ: Σοφουλάρ (Καπνοχώρι), Χατζή-Χασανλή (Προσκυνητάριον Καπνοχωρίου), Κιοσελέρ (Θυμαριά), Καραμανλή (Κρεμαστή), Σαϊνλέρ , Ισκιουπλέρ (Κοιλάς), Κουτσιούκ Εβρενεσλή (Ανατολικόν), Μορανλή (Ρυάκι), Τοπτσιλάρ (Α.Δημήτριος), Χάδοβον (Πολύμυλος), Ισικλάρ (Λεβέντης), Ιντίλοβα (Αυγή), Οκιούζοβα (Σκάφη), Ισακλάρ (Α.Χαράλαμπος), Τσοπανλή (Βοσκοχώριον), Ντορταλή (Τετράλοφος), Οκτσιλάρ (Άγιοι Θεόδωροι).

β)Κιτσιλέρ: Κιτσιλέρ (Βαθύλακκος), Σαρτακλή (Σπάρτο), Μπουγιούκ-Τεκελέρ (Αμυγδαλέα), Κουτσιούκ-Τεκελέρ (Ανατολή), Χασλάρ (Σταυρωτή), Γιανοσλού (Ν.Σιγή), Τζιτζιλέρ (Πετρανά), Χατζή Ομορλού (Ροδίτης), Χατζήρανη (Μεσιανή), Μπιτζελή (Κουβούκλια), Ιλεσλή (Οινόη), Ακ-Σακλή (Λεύκαρα).

γ)Κρύφτσι (Κιβωτός Γρεβενών):  Κρύφτσι (Κιβωτός), Τσούρχλι (Α.Γεώργιος), Σούμπινο (Κοκκινιά), Δοβρούνιστα (Κληματάκι), Γιάγκοβη (Μεσοπόταμον), Δοβράτοβον (Βατόλακκος), Λουτσίσινο (Λαγκαδάκι), Κοντσικιώτη (Ελεύθερον).

δ) Τόριστα (Ποντινή): Τόριστα, Βέντζια (Κέντρο), Νησηνίκος (Νησί), Αγαλαίοι, Κολοκυθάκι, Βάϊπες (Δαφνερό), Σαδοβίτσα (Μικροκλεισούρα), Δημηνίτσα (Καρπερό), Φιλί, Πλέσσα (Μελίσσι)  (60/1599).

 

 

 

Νέα Σιγή

Σύσταση της κοινότητας: Συνεστήθη στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Γιοννουσλού (Ν.Σιγή). Ο οικισμός στις 8/8/1928 μετονομάζεται σε Νέα Σιγή. Στις 31/3/1930 προσαρτάται στην κοινότητα Βαθυλάκκου.

Σύμφωνα με οθωμανικό κατάστιχο του έτους 1528 ο οικισμός κατοικούταν από Μουσουλμάνους, 15 εστίες ραγιάδων  (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Εκλογικά:  Στις κοινοτικές εκλογές στις 28-2-26  ψήφισαν 62 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Ιωσήφ Μπακαρατζής 59, Κωνσταντίνος Χελενεζάρης 46, Βασίλειος Καραβάνατζης 46, Παναγιώτης Δαδούδης 44, Δημήτριος Αλεξόπουλος 42.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 131 άρρενες εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι.

Εκπαιδευτικά: Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων στις 19 Αυγούστου 1926 μεταθέτει το διδάσκαλο Λύσανδρο Κολυβά από τον προσφυγικό συνοικισμό Γιαννουσλού  στο αργούν μονοτάξιον Γουλών, διότι εν Γιαννουσλού δεν μπόρεσε να εύρει κατοικία κατάλληλο για την οικογένειά του.

Μαθητές 70 (Α’ 41, Β’ 12, Γ’ 5, Δ’ 7, Ε΄1. Στ 4) (28/1/38).

Διδακτήριο παλαιό, η κυρία δοκός της στέγης στηρίζεται επί στύλων. Περιβάλλεται από αρκετής αυλής και στέγης. Δεν έχει επάρκεια θρανίων. Οι μαθητές ανέρχονται στους 164 (13/11/1941).

Κοινοτικά: Η κοινότης Γιανουσλού (Νέα Σιγή) στις 26-10-25  αναφέρει στο Νομάρχη ότι:

“όπως είναι γνωστό ο εποικισμός ένωσε τις κοινότητες Γιανουσλού και Κιτσιλέρ δια τον λόγο ότι δεν ήτο δυνατόν να γίνει η διανομή των αγρών εις μίαν εκάστην των εν λόγω κοινοτήτων κεχωρισμένας. Οι κάτοικοι όμως της κοινότητος Γιανουσλού νομίζοντες ότι κατά τις εκλογές προς ανάδειξη κοινοτικών συμβούλων θα ψηφίσουν μετά των κατοίκων της κοινότητας Κιτσιλέρ δεν υπέβαλον υποψηφιότητες καθότι οι υποβαλόντες τοιαύτας Κετσιλεριότες ήταν αρεστέοι εις τους Γιανουσλιώτας. Κατά την ημέραν των εκλογών μεταβόντες εις το τμήμα Κιτσιλέρ ένθα εγένετο η ψηφοφορία ευρέθημεν προ απροόπτου καθότι μας υπεδείχθη ότι δεν είναι δυνατόν να ψηφίσωμεν εν τω τμήματι Κετσιλέρ λόγω του ότι απαρτίζομεν Διοικητικώς κεχωρισμένη κοινότητα. Ζητούν την επομένη Κυριακή να αναδείξουν τους δικούς τους κοινοτικούς συμβούλους (60/1407). Ο Αστυνομικός Σταθμός Γιανουσλού  με  έγγραφο στο Νομάρχη στις 14-12-25 αναφέρει ότι εκ της διοικητικής εξετάσεως προέκυψε ότι το πρόγραμμα των εκλογών ετοιχοκολλήθη στην πόρτα  του παντοπωλείου Β. Νεραντζλόγλου την 4-12-25 ήτοι 8 ημέρες πριν των εκλογών. Ο πίναξ των υποψηφίων την προηγουμένην των εκλογών ήτοι 12-12-25. Ως εδήλωσε ο πρόεδρος της κοινότητας ότι ο πίνακας των υποψηφίων έλαβε την ίδια ημέρα και εκοινοποιήθη. Επομένως κατά τη γνώμη του Σταθμάρχη δεν υπάρχει δόλος επί της παρακειμένης  υποθέσεως” (60/1337).

Εισφορά της κοινότητας στις 24-4-1930 υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης δρχ. 100.

Πληθυσμός: 1913=501. 1920=498. 1928=276. 1940=171.1951=394

Προσφυγικά: Ο πρόεδρος της κοινότητας συνέταξε κατάλογο με τις οικογένειες που δικαιούνται κλινοσκεπάσματα:  Οικογένειες 72. Καταγωγή. Σιγή 38 οικ. oι λοιποί από Κίος, Τρίγλια, Μουδανιά, Σπάρτη, Πάνορμος Αμάσεια. Επιτροπή Βασίλειος Καραβάνατζης. 6-3-24.

           

 

Αυλαί Δήμου Σερβίων

 

Αυλαί,αι

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Μεικτός οικισμός, κατοικείται από γηγενείς και ποντίους  χτισμένος σε υψόμετρο 360 μ. στο 4^ο χλμ. της Εθνικής οδού Σερβίων-Ελασσώνος. μεταξύ της λίμνης Πολυφύτου και τα Καμβούνια  όρη. Ήταν αυλή των ανακτόρων του κάστρου των Σερβίων στα χρόνια του βασιλιά Ηράκλειου. Πλησιέστεροι οικισμοί Κρανίδια, Γούλες, Σέρβια.

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σερβίων, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων αι Αυλαί ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 12^η θέση.

Επί Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι μπέηδων. Πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν στην Κοζάνη μεταξύ αυτών και η οικογένεια Αυλιώτη.

   Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο 2^ο εκλογικό κέντρο με τόπο ψηφοφορίας την εκκλησία των Γουλών.

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν

Βασιλευόμενη δημοκρατία 270. Αβασίλευτη δημοκρατία 7. Λευκά 0[1].

Βουλευτικές εκλογές 26-1-36: Λαΐκό 17. Φιλελεύθεροι 176, Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση 5, Δημοκρατικός Συνασπισμός 55,  Αγροτικό 7, Παλαϊκό Μέτωπο 14, Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό 0, Μεμονωμένοι 2, άκυρα 1.

Εκπαιδευτικά: Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης Ι .Μαργαρώνης στις 16-10-17«Μαθητές 22. Κάτοικοι 150 περίπου. Το διδακτήριο είναι κοινοτικόν, μονώροφον, η οροφή του οποίου φτάνει εις ύψος τόσον ώστε η κεφαλή ημών ήγγιζε ταύτην. Είναι υγρόν και ανεπαρκές στο χώρο και φωτισμόν.

Εν τω χωρίω υπάρχει και έτερον οίκημα βέη τινός εγκαταλελειμμένον, όπερ κατέχεται ήδη υπό τινος εντοπίου. Δέον να διαταχθή η έξωσις αυτού και η απαλλοτρίωσις του κτήματος υπό του δημοσίου, όπερ επισκευαζόμενον καταλλήλως και δια δαπάνης 2 ως έγγιστα χιλ. δραχμών να χρησιμοποιηθεί ως διδακτήριον.

Υλικόν του σχολείου: 4 θρανία παλαιού τύπου, 1 πίναξ, 1 θερμάστρα και 1 χάρτης. Ο υποδιδάσκαλος Θ. Καραόγλου, της Γ. γυμνασίου Αδριανουπόλεως, ετών 38, έγγαμος πρόσφυξ» (Αποστόλου Β. Δ.Μ 1916-17).

Ως διδακτήριο χρησιμοποιείται εν οίκημα συνεχόμενον της εκκλησίας, το οποίον είναι κυριολεκτικώς μπουντρούμι και ακατάλληλο για σχολείο, αλλά και για κάθε άλλο. Συνέστησα όπως εγκατασταθούν οι μαθητές αμέσως εις εν δωμάτιον κενόν εν τω κονακίω του άλλοτε Οθωμανού τσιφλικούχου. Ως διδάσκαλος υπηρετεί εις προσωρινός υποδιδάσκαλος τελειόφοιτος της Ε΄ Δημοτικού (6/10/1921).

Διδακτήριον στενόν, χαμηλόν, σκοτεινόν, υγρόν παρά τον νάρθηκα της εκκλησίας, αληθής τρώγλη. Δύο σαθρά θρανία και εις μικρός πίναξ είναι τα μόνα έπιπλα και όργανα του σχολείου. Κάτοικοι 146, τάξεις 3, μαθητές 21  (9-19/5/1923).

Το διδακτήριο βρίσκεται στην αυτή ελεεινή κατάσταση. Κατόπιν απειλής ότι θα κλεισθεί το σχολείο απεφάσισαν οι κάτοικοι να ανεγείρουν νέο διδακτήριο, άρχισαν να συγκεντρώνονται τα απαιτούμενα υλικά. Η εγκατάσταση των προσφύγων οικογενειών είναι εις επί πλέον λόγος επισπεύδων την ανέγερση διδακτηρίου. Τάξεις 4. Μαθητές 28. Κάτοικοι 146 (10-14/10/1923).

Το σχολείο λειτουργεί εντός δωματίου ακαταλλήλου. Παρά τις επανειλημμένες συστάσεις δε θέλησαν οι κάτοικοι γηγενείς και πρόσφυγες να ανεγείρουν νέο διδακτήριο, κάτοικοι 246 γηγενείς και 100 πρόσφυγες (4-10 ως 18/12/1926  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων στις 19 Αυγούστου 1926 μεταθέτει το διδάσκαλο Μάρκο Τελλιόπουλο εκ του διταξίου μεικτού Μόκρου εις το αργούν μονοτάξιον Αυλών δια λόγους οικογενειακούς, για να βρίσκεται στην οικογένειά του η οποία βρίσκεται εγκατεστημένη μονίμως στις Αυλές.

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Κυρ. Βουχάρας, Παν. Γαλογαύρος, Παν. Σιαφαρίκας.

Διδακτήριον νεόδμητον τύπου μονοταξίου. Μαθητές 86, δε φοιτούν 3 οι οποίοι εμηνύθησαν (28/3/38).

Διδακτήριον νέον, ανεπαρκές λόγω αυξήσεως των μαθητών. Περιβάλλεται από γηπέδου το οποίο επαρκεί για σχολικό κήπο.  Μαθητές ανέρχονται στους 96, στην επιθεώρηση ήταν μόνο 4.

Διδάσκαλος: Κολυβάς Λύσανδρος εκ Περγάμου, 1894, μετεκπαιδευθείς σε μονοτάξιο Διδασκαλείο κατά τον Νόμο 4374  (Αυλές 38,41).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Γεωργίου (1936-1961). Στον κατάφυτο λόφο (πουρναριές) πάνω από τον οικισμό, υπάρχουν τα εξωκκλήσια του Αγίου Νεκταρίου και του Αγίου Αθανασίου (Πολιτιστικός Σύλλογος Αυλών).

“Το χωριό τιμά τον άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα στο ομώνυμο ασκητήριό του το πρώτο Σάββατο της μεγάλης Τεσσαρακοστής. Είναι ένα ασκητήριο του ενδέκατου αιώνα μήκους επτά μέτρων με λαξευμένη Αγία Τράπεζα, από τον ασκητή Θεόδωρο που ασκήτεψε σε αυτό. Πάνω από το ασκητήριο υπάρχουν δυο σπηλιές με αγιογραφίες” (Νικολαΐδου Δέσποινα Κυριάκου: Το ασκηταριό του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος στις Αυλές Κοζάνης. Μνημεία, παραδόσεις, λαϊκή ευσέβεια. Συμβολή στην τοπική αγιολογία της Κοζάνης ΑΠΘ 1917).

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 12 και στη Β΄ Γραφή  24 (Από το 1692 και μετά).

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου  στις 28-3-27 ήταν ο ιερέας  Στάμκου κυρ Χρήστος (60/1472).

Για την αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση το έτος 1863 οι Αυλές φορολογήθηκαν για 25 στεφάνια (οικογένειες) 310 γρόσια και  ¼ παράδες.

Κατανομή περιουσίας: Στην Επιτροπή δια την κατανομή της μεικτής περιουσίας ήταν ο Ειρηνοδίκης Σερβίων  Χαρ. Μαλάκης  ο οικονομικός έφορος Κωνστ. Μούστρης. Ο επιθεωρητής Δημ. Εκπαιδεύσεως Μιλτ. Σταβάρας και αντιπρόσωποι της κοινότητας Ιωάννης Τελιόπουλος, Χαρίσιος Παναγιωτόπουλος 7-8-26 την κατένειμαν ως ακολούθως: Εκκλησία άμβυκα. Σχολείο δύο αγροί συνολικής εκτάσεως 14 στρεμμάτων.

 Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/3/1920 με την απόσπαση του οικισμού Αυλές από την κοινότητα Σερβίων και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Στις 16/10/1940 το όνομα διορθώνεται σε Αυλαί. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Σερβίων.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-25 ψήφισαν 51 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Κων/νος Γ. Νταλαγιώργος 42, Αθαν. Φ. Γαλογαύρος 39, Γεώργ. Στ. Τελλιόπουλος 39, Παν. Φ. Γαλογαύρος 38, Στέργιος Β. Τελιόπουλος 29, Δανιήλ Αληχανίδης 20, Χαρίσης Κοκολιός 20, Ιωάννης Δ. Δημόκας 14, Ιωάν. Γ. Δαλαγεώργος 7, Χαρίσιος Στ. Τελλιόπουλος 4.

Στις 8 Ιουλίου 1925 υπέρ του Ειδικού Ταμείου Τηλεφωνικής Συγκοινωνίας Μακεδονίας 50 δρχ.

Υπέρ του αρρεναγωγείου Σερβίων το ποσό των 100 δρχ. το έτος 1927.

Η κοινότης Αυλών με αναφορά στο Νομάρχη Κοζάνης στις 5 Φεβρουαρίου 1931 αναφέρουν ότι το κ.σ κατόπιν αποφάσεώς του κατήρτισε το πρόγραμμα της προσωπικής εργασίας και προσκάλεσε τους εγκατεστημένους άρρενες τους υποχρέους προς προσωπική εργασία όπως μεταφέρουσι έκαστος και εκ της θέσεως «δέμα»  25 αμάξια πέτρα δια την κατασκευή του κοινοτικού σχολείου και εντός 30 ημερών πάντες οι γηγενείς συμμορφώθηκαν και μετέφεραν την ανάλογο πέτρα μόνο οι πρόσφυγες εστάθη αδύνατον να μεταφέρουν την ανάλογο πέτρα ισχυριζόμενοι ότι δε θέλουν σχολείο καίτοι έχουσι τα απαιτούμενα  προς μεταφορά της πέτρας αμάξια και ζώα μόνο και μόνο ότι δε θέλουν σχολείο και εσχάτως όταν είδον θα πληρώσωσι το αντίτιμον της προσωπικής εργασίας προσέφυγαν σε εσάς  ισχυριζόμενοι ότι θέλουν  να εργαστούν εις τους κατεστραμμένους δρόμους πράγμα το οποίο γνωρίζει και το κ.σ την ανάγκη της κατασκευής αυτών αλλά θεώρησε και έκρινε ιερώτερο τον σκοπόν δια την κατασκευήν του σχολείου διότι ελλείπει τελείως και συναθροίζονται τα τέκνα εις ένα σκοτεινό και ανθυγιεινό δωμάτιο. Η  κατασκευή των οδών της κοινότητας παραμένει για το ερχόμενο έτος και δεν είναι μεγάλη ανάγκη διότι κατά το παρελθόν έτος 1925-26 κατασκευάσθηκαν τα επικίνδυνα μέρη των δρόμων και διέρχονται αι άμαξαι ακόμη και αυτοκίνητα ενώ ήτο αδύνατος η διάβασις (60/1911).

Στις 28-12-36 υπό την προεδρία του Αναστασίου Αποστολίδη ψηφίζει πίστωση 300 δραχμών δια την αναθηματική στήλη Πόρτες.

Στις 5-4-37 αναφέρουν ότι η κοινότητα είναι άπορος και δε δύναται να πληρώσει τον ιατρό που θα συμφωνηθεί για το δαμαλισμό και αναδαμαλισμό των δημοτών.

Το κ.σ έχοντας υπ’ όψιν την από 4^η Αυγούστου και εντεύθεν δημιουργουμένη Νέα Ελλάδα πυρετωδώς εργαζομένη δια την αναδιοργάνωση των Εθνικών μας δυνάμεων, την ανασύνταξη και ανασυγκρότηση αυτών δια την αναγέννηση του ιστορικού και Μεγάλου Έθνους ψήφισε πίστωσιν 750 δρχ. υπέρ της Βασιλικής Αεροπορίας στις 7-8-1937.

 Το κ.σ Αυλών με πρόεδρο τον Κων. Δελικωστόγλου στις 8-9-37 ψήφισε πίστωσιν 50 δραχμών δια την αγορά παρά της Αστυνομίας στριχλίνης προς δηλητηρίασιν των αδεσπότων και επικινδύνων κυνών (60/1952).

Με ψήφισμα στον εθνικό κυβερνήτη Ι.Μεταξά, υπουργό στρατιωτικών, στον αντιπρόσωπο της κυβερνήσεως κ. Κ.Βλαχόπουλο  και προς τον τετιμημένο στρατηγό Διοικητή της ΙΧ Μεραρχίας Κοζάνης Μπασακίδην στις 15-3-1937  το κ.σ εκφράζει θερμές ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη των κατοίκων για την εγκατάσταση τμήματος Στρατού της Φρουράς Κοζάνης για τα Σέρβια.

Το υπουργείο Υγιεινής και Πρόνοιας ζητά από τις κοινότητες να συμπληρώσουν Δελτίο Κοινοτικής Απογραφής. Το κ.σ με πρόεδρο  το Λεόντιο Λαζαρίδη σε συνεδρίαση στις  29-9-46 το συνέταξαν ως ακολούθως: Κατοικίες 85. Πληθυσμός 460. Δεκαπέντε κατοικίες υπέστησαν μερική καταστροφή δια βομβαρδισμού παρά γερμανικών αεροσκαφών στις 13-4-1941. Νόσος ελονοσία. Θύματα 15.  Εκ πολέμου 12 και από ομάδες αντίστασης 3 (60/1331).

Το κοινοτικό συμβούλιο στις 27-8-51 με πρόεδρο τον Αθανάσιο Γαλογάβρο λαβών υπόψη τη θέση Ποταμιά ήτις εκαλύπτετο υπό δάσος ιτεών και πλατάνων και λόγω της ανωμάλου καταστάσεως κατεστράφη τελείως και επειδή η έκτασις αύτη επιβάλλεται να αναδασωθεί λόγω του ότι είναι παραποτάμιος και κινδυνεύει να παρασυρθεί υπό του ποταμού Αλιάκμονος αλλά και για την ξύλευση των κατοίκων, για λόγους εθνικής οικονομίας και υγείας αποφάσισε την απαγόρευση την βοσκήν των αιγών και την ξύλευσιν για μία πενταετία.

Το κ.σ με πρόεδρο τον Αθανάσιο Γαλογάβρο στις 8-9-58 αποφάσισαν την κατασκευή της βρύσης του χωριού την εξαγωγή των σαθρών σωλήνων και την τοποθέτηση νέων  (60/1702).

Πληθυσμός:1913=130. 1920=146. 1928=295. 1940=440. 1951=494. 1961=634. 1971=526. 1981=481. 1991=490. 2001=394. 2011=293.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Αυλών.

 

 

---

[1] 25 Μαρτίου 1924 κήρυξη αβασίλευτης δημοκρατίας η οποία επικυρώθηκε με δημοψήφισμα στις 13 Απριλίου 1924. «Ναι» στην αβασίλευτη δημοκρατία ψήφισε το 69,98% (758.472 ψήφοι) των εκλογέων. Στις 3 Νοεμβρίου 1935 διεξάγεται δημοψήφισμα, το ποσοστό υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας  ανήλθε σε 97,88%.

 

 

Αγία Κυριακή (Σκούλιαρη) Δήμου Βελβεντού Κοζάνης

 

Αγία Κυριακή (Σκούλιαρη) Δήμου Βελβεντού Κοζάνης

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Η Αγία Κυριακή βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νομού Κοζάνης, στα ΒΔ. Πιέρια, σε υψόμετρο 760 μ, σε ορεινή τοποθεσία που δεσπόζει στο βόρειο τμήμα της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα, στη διαδρομή Βελβεντού- Αγία Κυριακή αποστάσεως 8 χλμ. με πλησιέστερο οικισμό τον Πολύφυτο. Απέχει από την Κοζάνη, 75 χλμ. περίπου, προς τα ανατολικά. Στον οικισμό μένουν ελάχιστοι. Οι περισσότεροι μετακόμισαν στο Βελβεντό, Κοζάνη, Βέροια. Στον οικισμό λειτουργεί κοινοτικός ξενώνας.

Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς  ψήφισαν στο 8^ο εκλογικό κέντρο της Υποδιοικήσεως Σερβίων με τόπο ψηφοφορίας τον οικισμό Καταφύγι.

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν Βασιλευομένη δημοκρατία  165. Αβασίλευτη δημοκρατία 0  Λευκά 0

Εκπαιδευτικά: Έκθεση του Επιθεωρητή Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης Ι .Μαργαρώνη στις 15-5-17 «Μονοτάξιον μικτόν. Τάξεις 5. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, νεόδμητον, διώροφον και ευήλιον. Εν τω κάτω ορόφω είναι δωμάτιον προς κατοικίαν του διδασκάλου και αποθήκη. Εν τω άνω 3 αίθουσαι παραδόσεως επαρκείς τον τε χώρον και τον φωτισμόν. Παρά το σχολείον σχολικός κήπος, την κυριότητα του οποίου αμφισβητεί γείτων τις, όστις δια προσωρινών μέτρων κατεδίκασε την εναγομένην κοινότητα. Ένεκα τούτου οι αντιπρόσωποι της κοινότητος ητήσαντο την αντίληψιν ημών επί του προκειμένου προς αναθεώρησιν της δίκης.

Υλικόν του σχολείου: 1 έδρα, 2 καθίσματα, 3 πίνακες, 1 κώδων, 6 χάρται γεωγραφικοί, 17 θρανία καινουργή παλαιού τύπου και 2 θερμάστραι. Αρχείον: Μαθητολόγιον, γεν. έλεγχος και πλέον ου. Μαθηταί εγγεγραμμένοι 110, λίαν ευφυείς. Ο διδάσκαλος Αδ. Ηλιάδης, τριτοβ. δημοδιδάσκαλος του λυκείου Κων/πόλεως. Οι μαθητές του έχουσι πλουσίας γνώσεις, απαιτεί δε ν’ απαντώσι αυτώ οι μαθηταί τάχιστα, ως οι εβραίοι, κατά την έκφρασίν του».

            Η Σχολική Επιτροπή που συγκροτήθηκε τον Αύγουστο  του 1928 αποτελούνταν από τους  Γεώρ. Παπαμάρκου πρόεδρο,  Αστ.Κακούλης ταμίας, Νικολ. Παπαδημητρίου  μέλος.

            Οι είκοσι εννέα μαθητές του δημ σχ,. Σκούλιαρης στις 2-2-41 εισέφεραν για τα μαθητικά συσσίτια 1940-41 από 15 δρχ. (60/1443).

            Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων με πράξη στις 27-10-42 μετά από πρόταση του διευθυντή του Δημοτικού σχολείου επεβλήθη  χρηματικό πρόστιμο  σε 23 γονείς για πλημμελή φοίτηση των παιδιών τους στο σχολείο (70/88).

Διδάσκαλοι

Παπαβασιλείου Ελένη εκ Βελβενδού, 1912. πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Σκούλιαρη 34,  38)

Το εποπτικό συμβούλιο στις 30-6-39 προτείνει όπως απονεμηθεί έπαινος και τιμητική διάκρισις στον Αθανάσιο Μανωλή του διταξίου δημοτικού σχολείου Σκούλιαρης

«Αθανάσιος Μανωλής. Κατάγεται εκ Σκούλιαρης, είναι ετών 30 υγιής και έγγαμος, κέκτηται πτυχίον τριταξίου Διδασκαλείου, υπηρετεί με βαθμόν Γραμματέως Β΄και έχει συνολικήν υπηρεσίαν 13 ετών. Η γενική και επαγγελματική αυτού μόρφωσις είναι πολύ καλή. Από απόψεως διδακτικής ικανότητος είναι διδάσκαλος ικανός. Από διοικητικής λίαν δεξιός. Από απόψεως φιλοπονίας λίαν φιλόπονος και πολύ καλός ως προς την εξωτερικήν εμφάνισιν. Κατορθώνει να έρχεται σε ψυχικήν επαφήν με τους μαθητάς και γονείς αυτών. Μολονότι τυγχάνει πτωχός οικογενειάρχης, εκ ζήλου προς περεταίρω αυτοβελτίωσιν, εξοδεύει διαρκώς προς προμήθειαν παιδαγωγικών και άλλων βιβλίων, καταρτίζων ούτω πλουσίαν ατομικήν βιβλιοθήκην.  Έξωθι του σχολείου του, όπερ στεγάζεται εις νεόδμητον διδακτήριον, δια την αποπεράτωσιν του οποίου ούτε ολίγον συνετέλεσε, ίδρυσε θαυμάσιον σχολικόν κήπον, ον δεν χρησιμοποιεί μόνον δια διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς αλλά προς διδασκαλίαν και διαφώτισιν των κατοίκων της κοινότητος ως προς την ανάπτυξιν και αξίαν της δενδροκομίας, ην θέλει να καταστήσει την σπουδαιοτέραν πλουτολογικήν πηγήν αυτής, διότι το έδαφός της, ως λίαν κατωφερές είναι ακατάλληλον δια πάσαν σχεδόν άλλην καλλιέργειαν. Προς τούτο ωργάνωσε θαυμασίως τον σχολικόν κήπον ου μόνον δια φυτεύσεως οπωροφόρων και άλλων  δέντρων και δια καλλιεργείας λαχανικών και ανθέων, αλλά και δια πολλών σπορείων και φυτωρίων οπωροφόρων και άλλων καλλωπιστικών και δασικών, τα οποία διαρκώς διανέμει εις τους μαθητάς και τους κατοίκους, επαυξάνων διαρκώς την δενδροκομίαν της κοινότητός του. Δεν πρέπει δε να παραλείψωμεν να τονίσωμεν ότι, λόγω του χθαμαλού πολιτιστικού επιπέδου των κατοίκων της Κοινότητος, εργάζεται υπό τας πλέον δυσμενείς συνθήκας. Εν τούτοις πιστεύων εις την δυναμικότητά του δεν αποθαρρύνεται επιμένει, εργάζεται».

 Έρανοι: Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης 100 δρχ. το 1927

Ιερά: Ενοριακός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπου και πανηγυρίζει.  Ανηγέρθη το 1875. Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Μερκούριος, Αγία Κυριακή.

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 ήταν οι Γεώργιος…και Κων/νος Ανθίτσης (60/1472).

         Κατανομή περιουσίας:  Στις 2-9-1926 η επιτροπή αποτελούμενη από Αστέριο Κακούλη και Δημ. Παπαμάρκου παραχωρεί στην εκκλησία το ήμισυ εξ αδιαιρέτου του υπ΄αυτής διαχειριζομένου λειβαδίου εκ πέντε στρεμμάτων στη δε σχολική παραχωρεί κατά κυριότητα προς συντήρηση του σχολείου το έτερον ήμισυ.

Κατοχή: Η Αναστασία χήρα Δημητρίου Χρήστου Σγούρου κάτοικος Σκούλιαρης  δηλώνει στις 10-10-46 στο Γενικό Διοικητή Μακεδονίας ότι ο σύζυγός της εφονεύθη υπό Γερμανών στρατιωτών στη Γέφυρα της κοινότητας Λεπτοκαργιάς το Φεβρουάριο μήνα του έτους 1944. Ο ειρηνοδίκης Πιερίας στις 27-9-46 έδωσε παραγγελία στο Ληξίαρχο της Λεπτοκαργιάς να συντάξει ληξιαρχική πράξη. Την ίδια ημέρα την γνωστοποίησαν ότι το κοινοτικό κατάστημα και το Ληξιαρχείο κατεστράφη υπό των αναρχικών (60/1053).

Η Επιτροπή Μητέρων απόρων τέκνων της Σκούλιαρης με υπόμνημα στο Γενικό Διοικητή Μακεδονίας στις 5-5-1952 μεταξύ άλλων αναφέρει. «Το χωρίο κείμενο επί αποκρήμνων ορέων έγινε παρανάλωμα του πυρός υπό των Γερμανών, οι δε κάτοικοι τούτων πεινώντες και γυμνητεύοντες διασκορπίσθηκαν προσπαθούντες έκαστος να εξοικονομήσει το ψωμί των πεινώντων παιδιών». Ζητούν να συμπεριληφθούν σε καταστάσεις διανομής τροφίμων τα άπορα τέκνα ,60 τον αριθμό (60/1246).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918  με έδρα τον οικισμό Σκούλιαρη. Στις 20/6/1961 μετονομάζεται σε Αγία Κυριακή.  Στις 7/10/1985 προσαρτάται στο δήμο Βελβεντού.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-25 ψήφισαν 89 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Ιωάννης Μπαλατζής 63, Δημ. Σγουρός 61, Αθαν. Ρηγ. Νατσιούλας 55, Δημήτριος Παπαμάρκου 54, Δήμος Λόγας 48, Γεώργιος Σταμάτης 26, Αθανάσιος Καραμανώλας 23, Αθανάσιος Μανώλας 22, Δημήτριος Δούπουλος 22, Αντώνιος Ανθίτης 21, Αναστάσιος Βέιος 14, Αθανάσιος Βέιος 13, Γρηγόριος Πγιάλας 10, Χρίστος Κακούλης 3, Λάμπρος Λόγας 3.

Διενέξεις  ως προς τα όρια το 1926 είχε και η κοινότητα Σκούλιαρης με τις κοινότητες Καταφυγίου και Φυτίβιανης.

Ο Νομάρχης Κοζάνης στις 23-3-39 ζητά από τους προέδρους των κοινοτήτων Σκούλιαρης, Καταφυγίου, Παλιογρατσάνου να διαθέσουν από 100 τουλάχιστο ημερομίσθια προσωπικής εργασίας δια την καταδίωξη της κάμπιας ήτις επικινδύνως εξηπλώθη επί των δασών πεύκης της περιφέρειας Σερβίων. Παρακαλεί επίσης να συστήσουν στα μέλη της Ε.Ο.Ν να συμβάλλουν στο έργο της καταπολεμήσεως της κάμπιας (60/1675).

Πληθυσμός:1913=675. 1920=585. 1928=560. 1940=. 1951=. 1961=. 1971=. 1981= 24. 1991=46. 2001=59. 2011=14