Λιβαδερόν Δήμου Σερβίων

 

 

 

Λιβαδερόν (Μόκρον)

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 980 μ. στη διαδρομή Σέρβια, Πολύρραχο, Τριγωνικό, Μικρόβαλτο, Τρανόβαλτο, Λιβαδερό. Απέχει από τα Σέρβια 32 χιλιόμετρα.

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Λιβαδερού, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων   το Λιβαδερον ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 2^η θέση.

Ο Κ.Γουναρόπουλους στο περιοδικό «Πανδώρα» το έτος 1872 αναφέρει ότι ο οικισμός είχε 80 σπίτια επαναστάντων το 1854, οι τούρκοι έκαυσαν τον ναό της Παναγίας.

Σύμφωνα με το οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1528 αριθμούσε 37 χριστιανικές εστίες (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Εκλογικά: Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1908 για πρώτη φορά οι 287 Έλληνες ψηφοφόροι εκλογείς των χωριών Μόκρου και Τρανοβάλτου εξέλεξαν εκλέκτορα το Γεώργιο Τσιόκανο (Λαμπρέτσας).

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 υπήρξε το τρίτο με έδρα το χωρίο Μόκρον (Λιβαδερόν) όπου ψήφισαν  οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Μεταξά και Δέλινον (Τριγωνικόν)  με τόπον ψηφοφορίας την κοινοτικήν σχολήν αρρένων.

Εκλογές της 25-9-32.  Ψηφοφορίσαντες: 192.  Φιλελεύθεροι: 16. Λαϊκοί: 63. Αγροτικοί:- Εργατικοί αγροτικοί: 76. Προοδευτικοί:- Εθνικοριζοσπαστικό: 37. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:- Δημ.Παπαδήμος:- (60/1519).

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν Λειβαδερό

Βασιλευομένη δημοκρατία 285. Αβασίλευτη δημοκρατία 0.  Λευκά 0.

Εκπαιδευτικά: Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης Ι .Μαργαρώνης στις 19-10-17.

 «Κοινόν μεικτόν σχολείον. Τάξεις 4. Μαθηταί εγγεγραμμένοι 54. Παρόντες 40. Κάτοικοι 650. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, μονώροφον και εν χώρω ελευθέρω πανταχόθεν. Σύγκειται εκ δύο αιθουσών, ων η μεν της παραδόσεως επαρκής τον χώρον και ανεπαρκής τον φωτισμόν, η δε χρησιμοποιημένη ως κατοικία του διδασκάλου, ανεπαρκής τον τε χώρο και φωτισμόν. Χρήζει διαρρυθμίσεως και ανυψώσεως της στέγης.

Υλικόν σχολείου: 12 θρανία παλαιού τύπου, 1 τράπεζα, 3 καθίσματα, ων το εν ξύλινον, 2 πίνακες, 4 χάρται, 1 θερμάστρα και 1 σημαία εθνική κατεστραμμένη.

Μαθήτριαι. Εκ των πέντε μόνον εγγεγραμμένων ουδεμία εφοίτα. Διετάχθη η ποινική δίωξις. Διδάσκαλος ο Κ. Αλεξίου, ετών 39, με υπηρεσία 13 ετών, της 7^ης του ημιγυμνασίου Ραιδεστού. Οι χωρικοί ποιούνται εύφημον μνείαν του ονόματός του ως καλού διδασκάλου και αγαθού ανθρώπου. Διδάσκει χαμηλή τη φωνή, όπερ ελάττωμα μετέδωκε και τοις μαθηταίς αυτού, οίτινες όμως αναγινώσκουσιν ευχερώς και καλλιγραφούσιν, αλλ’ υστερούσιν εν τη αριθμητική».

Ο Επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων Κοζάνης  λαβών υπόψη την αίτησιν του τελειοφοίτου της Γης τάξεως του γυμνασίου Κοζάνης Δημ.Αλβανού περί διορισμού του σε κενή θέση της περιφερείας Κοζάνης ή προσωρινά υποδιδασκάλου αφ’ ετέρου τα μεγάλα κενά άτινα δημιούργησε εις τας τάξεις του στρατού πλείστων διδασκάλων αποφασίζει να διορισθεί ούτος ως προσωρινός υποδιδάσκαλος εις το σχολείο Μόκρου μέχρι της αποστρατεύσεως του δημοδιδασκάλου Μάρκου Τελιοπούλου (26/3/1921).

Το διδακτήριο είναι οπωσδήποτε καλό, δύναται δια μικρής δαπάνης να γίνη πολύ καλόν, διότι εκτός του ότι κείται σε κατάλληλο τοποθεσία έχει και καλό προσανατολισμό. Οι προεστοί του τόπου διαβεβαίωσαν τον επιθεωρητή ότι την ερχομένη άνοιξη το σχολείο θα αλλάξει όψη. Ακόμη ανέφεραν ότι συνέλεξαν το ποσό των δέκα χιλιάδων δραχμών για την οικοδόμηση νέου διδακτηρίου και ζητούν άδεια υλοτομίας δωρεάν (9/10/1921).

Ο Επιθεωρητής των Δημοτικών σχολείων Κοζάνης  στις 30 Νοεμβρίου 1921 διορίζει τη σχολική Εφορεία 1) Ιωάννης Φαρμάκης ως πρόεδρος 2)Δημ. Γκουτζιομήτρος ως ταμίας 3)Παπανικόλαος Μπατσίλας  ως τρίτο μέλος.

Το διδακτήριον είναι μεν ευρύχωρον και εις κατάλληλον τοποθεσίαν, αλλά χαμηλόν και ανεπαρκώς φωτισμένον. Είναι μεν πλουσία η κοινότης αλλά αδιαφορεί τελείως για την εκπαίδευση των τέκνων. Μετά πολλάς προτροπάς και παραινέσεις συγκατατέθη να μεταρυθμίσει το διδακτήριο ούτως ώστε να αποβεί κατάλληλο για διτάξιο σχολείο. Η επίπλωσις του διδακτηρίου είναι πενιχροτάτη (10-14/10/1923).

Με απόφαση του Επιθεωρητή Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης στις 24/11/25 αποσπάται ο δημοδιδάσκαλος Μάρκος Τελιόπουλος εκ του διταξίου μεικτού Μόκρου στον αργούν μονοτάξιον μεικτόν  δημ. Σχολείον Ραχόβου (Πολύρραχο).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Αθαν. Φ.Μίχου, Κ. Γ. Τσόκανος, Ξεν. Παπακωνσταντίνου.

Το Εποπτικόν Συμβούλιον μετά από αίτηση εννέα δημοδιδασκάλων για μετεκπαίδευση στο Γεωργικό Φροντιστήριο Λαρίσης για το σχολικό έτος 1930-31 επιλέγει τρεις σύμφωνα με το νόμο:1)Δημ. Ασβεστά δημοδιδάσκαλον του 6/ταξίου δημ. Σχολείου Πτολεμαΐδας 2) Δημ. Φυλακτόν δημοδιδάσκαλον του δημ. Σχολείου Λειβαδερού 3) Ιωάννη Θαβώρη δημοδιδάσκαλον του 5/ξίου Α΄δημ. Σχολείου Σερβίων  (9-8-1930).

Μαθητές 200. Τριάκοντα μαθητές μαστίζονται  από ελονοσία (17/6/38).

Διδακτήριον τριτάξιον εκ των νεωτέρων δεν επαρκεί δια τις ανάγκες του σχολείου, γειτνιάζει με το κοιμητήριον, τυγχάνει άνευ αυλής και δέντρων. Έχει τα απαραίτητα έπιπλα .Το σχολείο διαθέτει σχολικό κήπο εκτάσεως 2400 τ.μ απέχων από το σχολείο 300 μ. Συνολικά 256, κατά την επιθεώρηση στις δύο ανώτερες τάξεις  υπήρχαν 2 μαθητές (20/6/141).

Διδάσκαλοι: Παπαδόπουλος Γεώργιος εκ Πόντου, 1885, (Λιβαδερό 38).

Σταμπόλη Κλειώ, εκ Δρεπάνου, 1910, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Λειβαδερό 38).

Αμοιρίδης Χαράλαμπος εκ Δρεπάνου, πτυχιούχος 6/ξίου διδασκαλείου, (Λειβαδερό 38).

Επισιτισμός: Οι πρόεδροι κοινοτήτων Βασίλειος Δισερής Λιβαδερού, Ιωάννης Αλβανός κοινότητας Ελάτης, Παναγιώτης Παπαγεωργίου κοινότητος Καστανιάς, Γεώργιος Βαϊτσόπουλος κοινότητος Πλατανορεύματος με έγγραφο στο Νομάρχη Κοζάνης στις 20-9-1946 τονίζουν τα παρακάτω:

«Προ πολλού παρουσιάσθημεν ενώπιόν σας και εζητήσαμεν όπως η διανομή του ιματισμού κ.λ.π γίνει δια των κοινοτικών επιτροπών εκάστης κοινότητος, όπως κ. υμείς κ. Νομάρχα θα ενθυμείσθε.

Ασφαλώς αποφασίσατε όπως η διανομή ιματισμού και υφασμάτων ενεργηθεί υπό των κοινοτικών επιτροπών διανομής πλην όμως η υποεπιτροπή κέντρου διανομών Σερβίων δημιούργησε ένα πρατήριον εν Σερβίοις και διανέμει τα υφάσματα και ιματισμό εις τας κοινότητας ολοκλήρου της περιοχής Σερβίων και απεύθυνε έγγραφον εγκύκλιον εις όλας τας κοινότητας  όπως οι κονότητες συντάξουν καταστάσεις, συμπληρώσουν δελτίον και εφωδιάσουν τους κατοίκους των οι οποίοι μετά των δελτίων θα μεταβαίνει έκαστος εις το Γενικόν πρατήριον εις Σέρβια να λαμβάνει τον ιματισμόν του….

Επειδή κ. Νομάρχα αποφασίσατε ως προφορικώς μας διαβεβαιώσατε ο ιματισμός θα διανεμηθεί μέσω των επιτροπών διανομής των κοινοτήτων και επειδή τα μέλη τόσον των τοπικών επιτροπών όσον και οι κοινοτικοί υπάλληλοι οι οποίοι θα ενεργήσουν την σύνταξιν καταστάσεως δελτίων ως και τη διανομή οφείλουσι να παρακολουθήσουν.

Επειδή επί της αξίας του ιματισμού εισπράττεται 2% ποσοστό υπέρ της επιτροπής κ.λ.π τα οποία εισπράττει η επιτροπή κέντρου Διανομών Σερβίων η οποία διαμένει εις την έδραν όπου αι οικίαι και αι οικογένειές  των και δεν είναι κατατρεγμένοι παρά των αναρχικών συμμοριτών….

Λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς όπως ευαρεστούμενοι και έχοντες υπόψη τα ανωτέρω διατάξητε να ιδρυθεί εν Σερβίοις δεύτερον πρατήριον δια τας ανωτέρω κοινότητας διορισθώσι δε ως επιτροπαί οι πρόεδροι των κονοτήτων Λειβαδερού, Ελάτης, Καστανιάς, Πλατανορεύματος και ως υπάλληλο του πρατηρίου οι γραμματείς των κοινοτήτων Καστανιάς και Πλατανορεύματος, ίνα η διανομή γίνει ενωρίτερα και δικαιοτέρα».

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Νικολάου 1964-1977. Μεταμόρφωση του Σωτήρος 1989. Εξκκλήσια Αναλήψεως 1965. Παναγίας. Αγίων Αποστόλων. Αγίου Αθανασίου, Προφήτου Ηλία. Αγίου Γεωργίου.

 Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 89 και στη Β΄ Γραφή  63 (Από το 1692 και μετά).

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 Μπατσίλας Νικόλαος, Κουτζομήτρου Ευάγγελος (60/1472).

Για την αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση το έτος 1863  το Λιβαδερόν φορολογήθηκε  για 69 στεφάνια (οικογένειες) 897 γρόσια και 30 ¼ παράδες.

Κατανομή περιουσίας: Στην Επιτροπή δια την κατανομή της μεικτής περιουσίας ήταν ο Ειρηνοδίκης Σερβίων Χαρ. Μαλάκης  ο οικονομικός έφορος Κωνστ. Μούστρης. Ο επιθεωρητής Δημ. Εκπαιδεύσεως Μιλτ. Σταβάρας και αντιπρόσωποι της κοινότητας Ιωάννης Φαρμάκης και Ευάγγελος Τσιόκανος την οποία κατένειμαν στις 9-10-26 ως ακολούθως: Σχολείο: Παραχωρεί κατά κυριότητα τα κάτωθι ακίνητα τα διαχειριζόμενα σήμερα υπό της εκκλησιαστικής επιτροπής α) ένα υδρόμυλο β) τα δύο μαγαζεία γ) εν οίκημα υπό την ονομασία φάμπρικα ανήκον σήμερα στην εκκλησία. Ένα καθαρολείβαδον εκτάσεως 2 στρεμμάτων. Αγρούς  90 στρεμμάτων σε 19 τοποθεσίες.

Στην εκκλησία παραχωρεί άπαντας τους αγρούς τους καλλιεργουμένους σήμερον παρά των 3 κολλήγων της εκκλησίας Χαρ. Βέττα και αδελφών Νικ. και Ιωάν. του Δημ. Πανίστα και του Χρ. Μπατσίλα.

Κατοχή: Ο πρόεδρος της κοινότητας στις 14-8-41 ζητά να δοθεί σολόδερμα στον Κων\νο Κοντοθόδωρο για κατασκευή υποδημάτων για τις ανάγκες των κατοίκων. Πληροφορεί ότι είναι ο μόνος υποδηματοποιός όστις εργάζεται στο χωρίο.

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Μόκρον (λιβαδότοπος). Στις 8/8/1928 μετονομάζεται σε Λιβαδερόν. Στις 7/6/2010 προσαρτάται στο δήμο Σερβίων-Βελβεντού και στις 9/3/2019 στο δήμο Σερβίων.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-25 ψήφισαν 126 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Βασ. Παν. Τσανάκας 92, Αθανάσιος Φ.Μίχου 91, Ευάγγ. Κωνστ. Νίκου 81, Βασίλειος Χρ. Δεσερής 59, Θεόδωρος Ν. Γκουτζογιάννης 57, Φώτιος Ν. Γκουτζομήτρος 51, Νικόλαος Ι. Πουρνάρας 47.

Ο πρόεδρος της κοινότητας αναφέρει  στις 20-8-34 ότι δεν υποβάλλει τον κατάλογο χειμερινής βοσκής λόγω του ότι οι κτηνοτρόφοι απομακρύνουν τα ποίμνιά των εκ του ψύχους εις θερμότερα μέρη και πληρώνουν εις ετέρας κοινότητας (60/623).

Ο Νομιοκτηνίατρος Κοζάνης αναφέρει στις 15-11-1939  ότι κατόπιν εξετάσεων διαπίστωσε ότι στο χωρίον Ελάτη υπάρχει πανώλη των χοίρων η οποία μεταδόθηκε στο χωρίον Λειβαδερό. Αίτηση για τη θανατηφόρο νόσο των χοίρων και αγελάδων είχε κάνει η κοινότης Ελάτης στις 5-11-1939 (60/1264).

Πεσόντες: Αγοραστός Φώτιος στρατιώτης 2/12/1940, ύψ 1532 ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ 27^Ο Σ.Π γεν.1918.

Δαρδούμπας Αθανάσιος στρ. 4/4/1941 υψ.2058 27^Ο Σ.Π γεν.1916

Πληθυσμός:1913=909. 1920=993. 1928=1163. 1940=1491. 1951=1714. 1961=2000. 1971=1638. 1981= 1517. 1991=1558. 2001=1645. 2011=1232.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Λιβαδεριωτών Κοζάνης (ετήσιος χορός 2017) (χορευτική παράσταση 2018).
          Πολιτιστικός Σύλλογος Λιβαδερού "Νέα Γενιά" (Συναυλία -Αφιέρωμα στον Απόστολο Καρδάρα 2017) (χορευτική παράσταση Αποκριές 2018).
          Πολιτιστικός Σύλλογος Λιβαδεριωτών Ελβετίας (Πρωτοχρονιά-Ρεβεγιόν 2017-2018).

 

Ελάτη (Λουζιανή) Κοζάνης

 

φωτό to voion

Ελάτη (Λουζιανή)

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 620 μ. στους πρόποδες του όρους Μπουνάσα, κατάφυτη από έλατα, στη διαδρομή Σέρβια, Πολύρραχο, Τριγωνικό, Μικρόβαλτο, Τρανόβαλτο, Λαζαράδες, Ελάτη, Βρίσκεται στα όρια των Νομών Κοζάνης, Γρεβενών, Λαρίσης. Συνορεύει με Λιβαδερό, Λαζαράδες, Λουτρό Ελασσώνας.

Σύμφωνα με το οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1528 αριθμούσε 145 χριστιανικές εστίες (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1857 ο οικισμός πουλήθηκε στη Μονή της Ζάβορδας με το ποσό των 250.000 γροσίων. Απέχει 38 χιλιόμετρα από την Κοζάνη και 14 από τη Δεσκάτη (Λαμπρέτσας).

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σερβίων, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων η Ελάτη ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 9^η θέση.

 Εκλογικά: Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1908 για πρώτη φορά οι 275 Έλληνες ψηφοφόροι εκλογείς των χωριών Λουζιανής, Λαζαράδων, Πάδης, Νιζισκού και Ζιδανίου εξέλεξαν εκλέκτορα τον Νικόλαο Αρβανιτόπουλο (Λαμπρέτσας).

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο 4^ο εκλογικό κέντρο της Υποδιοικήσεως Σερβίων με τόπο ψηφοφορίας την κοινοτική σχολή αρρένων Τρανοβάλτου. Το τέταρτο με έδρα το χωρίο Τρανόβαλτον ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και του χωρίου Μικροβάλτου, Λαζαράδες, Νιζισκού (Φρούριον),  Ζειδάνι, Πάδες (Βογγόπετρα), Λουζιανή (Ελάτη), τόπο δε ψηφοφορίας ορίζομε την κοινοτική σχολή αρένων.

Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν

Βασιλευομένη δημοκρατία  151. Αβασίλευτη δημοκρατία 0. Λευκά 0.

Εκπαιδευτικά: Ο Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Κωνσταντίνος Ματουλόπουλος στις 8-12-1891 με αναφορά στο Μουστερίφη Σερβίων αναφέρει  «Εις Λουζιανή, αλληλοδιδακτική σχολή με 60 μαθητάς, 1 διδάσκαλο…» Λαμπρέτσας.

Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης Ι .Μαργαρώνης στις 17,18 Οκτωβρίου 1917 «Κοινόν μικτόν σχολείον, τάξεις 4. Μαθητές εγγεγραμμένοι 55, παρόντες 27. Κάτοικοι 600 περίπου. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν διώροφον (πρώην τουρκικός σταθμός) επί του υψηλοτέρου μέρους του χωρίου εκτισμένον, ακατάλληλον εντελώς προς τον σκοπόν ον εκπληροί, ως ανεπαρκές τον χώρον και απόκεντρον. Χρήζει επισκευής ο άνω και κάτω όροφος απαιτούσης δαπάνην χιλίων περίπου δραχμών, όπως ευρυνθώσι δια κατεδαφίσεως των διαφραγμάτων αι αίθουσαι της παραδόσεως. Επί του παρόντος η διδασκαλία γίνεται εν στενή αιθούση του άνω ορόφου όπου οι μαθηταί συνωστίζονται ασφυκτικώς. Μετά την εφαρμογή του νόμου περί υποχρεωτικής φοιτήσεως, οπότε οι μαθηταί θ’ ανέλθωσιν ως υπολογίζεται, εις 80  και πλέον ο συνωστισμός θα γίνη επαισθητότερος.

Υλικόν  του σχολείου: 7 θρανία παλ. τύπου, 5 χάρται, 1 τράπεζα, 1 ωρολ. άχρηστον, 2 πίνακες, 1 θερμάστρα, 1 βιβλιοθήκη, 1 κώδων και 1 εθνική σημαία. Αρχείον: Μαθητολόγιο, γενικός έλεγχος, βιβλίον ύλης, κατάλογος προσκλήσεων, κώδιξ σχολ. νομοθεσίας και ωρολόγιον πρόγραμμα.

Ο τριτοβάθμιος υποδιδάσκαλος Κ. Ντίνας της Βας γυμνασίου Κοζάνης, ετών 41, μαστίζεται υπό οικονομικής δυσπραγίας ένεκα της πολυμελούς  οικογενείας και διατελεί εν απογνώσει. Οι μαθηταί του επεδείξαντο εις πάντα σχεδόν τα μαθήματα ικανοποιητική πρόοδο ως και εις την ορθογραφίαν καλλιγραφούσιν και είναι εξασκημένοι εν τη ιχνογραφία, χωλαίνουσιν όμως εν τη αριθμητική οι μαθηταί των δύο κατωτέρων τάξεων».

Διδακτήριον τελείως ακατάλληλον. Ο Επιθεωρητής τους συνέστησε επί του ήδη τοιούτου κατεδαφιζομένου κατασκευασθεί νέον διτάξιον δια μικράς σχετικής δαπάνης καθ’ ότι η πέτρα υπάρχει, ξυλεία θα υλοτομηθεί δωρεάν εκ του ιδικού των θαυμασίου δάσους και μόνον εργατικά θα δαπανήσουν. Δεν υπάρχει διδάσκαλος επιστρατευθέντος του υπηρετούντος Μ.Τελλιοπούλου (μαθητές άνω των 80) (10/10/1921).

Ο Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων στις 19 Αυγούστου 1922 διορίζει σχολική επιτροπή τους 1)Αθαν. Τσικόπουλος ως πρόεδρον 2) ΠαπαΚωνσταντίνος Κούσιας ιερεύς  ως ταμίας 3)Ιωάννης Γκούμας ως τρίτο μέλος.

Ανηγέρθη νέον διτάξιον διδακτήριον κατά το 1926 το οποίο παραμένει ημιτελής η μία αίθουσα υπολείπεται η επίπλωσις και ο εφοδιασμός δια διδακτικών οργάνων, μαθητές 57 άρρενες και 41 θήλεις (4-10 ως 18/12/1926  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Το νέον διδακτήριον αποπερατωθέν κατέστη καταλληλότατο, υπολείπεται μόνο η εξωτερική αμμοκονίαση αυτού και ο εφοδιασμός διδακτικών οργάνων και μερικών σχολικών επίπλων (Σχ. έτος 1927-28 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Ιω. Γκόρτσιας, Ιω. Μανιτσιώτης, Δημ. Χριστοδούλου.

Μαθητές 101 (15/6/38).

Διδακτήριον διτάξιον, επαρκές για τις ανάγκες του σχολείου. Ανεγέρθη το 1926. Στερείται αφοδευτηρίων. Σχολικός κήπος υπάρχει σε απόσταση50 μέτρων από το σχολείο αφθόνως αρδευόμενος, εκτάσεως ημίσεως στρέμματος.  Μαθητές συνολικά 118. Κωνσταντίνος Τερζής, διευθυντής του σχολείου εκ Λάστας Γορτυνίας, 21 ετών, απόφοιτος Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Βασίλειος Παλέας εκ Τριπόλεως 21 ετών, απόφοιτος Παιδαγωγικής Ακαδημίας (19/6/141).

Ουλκέρογλου Σωτήριος προσωρινός διευθυντής του δημοτικού σχολείου Λουζιανής (Ελάτη) 21/1/1924 με μηνιαίο διευθυντικό επίδομα δραχ.20.

Ντίνας Ξενοφών εξ Ελάτης, 1913, πτυχιούχος 5/ξίου διδασκαλείου (Ελάτη 38).

Βλατή Μαρία, εκ Βελβενδού, 1902, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Ελάτη 38).

Έρανοι: Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης η κοινότης ψήφισε 100 δρχ. το έτος 1928.

Ιερά: Ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1770). Μεταξύ των αγιογραφιών ο νεομάρτυς Άγιος Γεώργιος εξ Ιωαννίνων.  Αγία Παρασκευή (1726). ΄Αγιος Χριστόφορος με θρησκευτική πανήγυρη την 9^ην Μαΐου. Άγιος Δημήτριος 1965. Άγιος Αθανάσιος. Άγιος Νικόλαος 1984. ΄Αγιος Γεώργιος. Προφήτης Ηλίας. Γενέσεως της Θεοτόκου.

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή  284 και στη Β΄ Γραφή  286 (Από το 1692 και μετά).

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 ήταν οι  Γκούπας Κων/νος, Ντίνας Γεώργιος (60/1472).

Κατανομή περιουσίας: Πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1926 διενεμήθησαν υπέρ του σχολείου  αγροί 50 στρ. καλλιεργημένοι και 100 χέρσοι.

Κατοχή: «Στις 12 Φεβρουαρίου 1943, επειδή προ ημερών οι ανταρτικές ομάδες του ΕΛΑΣ είχαν σκοτώσει δύο Γερμανούς προς Παλιουργιά, δύναμη γερμανικού στρατού επέδραμε, πυρπόλησε, έκαψε το χωριό». Ι.Δημόπουλου: Τα παρά τον Αλιάκμονα…

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα της κοινότητας Λουζιανής, η οποία το 1928 μετονομάζεται σε Ελάτη. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Καμβουνίων (έδρα Τρανόβαλτον), στις 7/6/2010 στο δήμο Σερβίων-Βελβενδού. Μετά την επανίδρυση του Δήμου Βελβεντού  στις 19/3/1919  ανήκει στο δήμο Σερβίων.

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-25 ψήφισαν 75  εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Πούλιος Αλβανός 61, Ιωάννης Τσιτσόγλης 57, Αθανάσιος Τσίγγας 44, Δημ. Χριστοδούλου 43, Περικλής Μάρκου 39, Νικόλαος Γκαραβέλας 37, Βασίλειος Κόλεου 34.

Υπέρ του Εθνικού οικοτροφείου Θηλέων Κοζάνης χρηματικό ένταλμα 100 δρχ. (16-4-1927).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Λουζιανής αναφέρει στο Νομάρχη στις 18-4-28  ότι την εποχή που διετάχθη να εκτελέσει έρανο μετά της 5μελούς υποεπιτροπής του χωρίου και κατά την επικρατούσα συνήθεια στο νάρθηκα της εκκλησίας ένθα συγκεντρώνονται οι χωριανοί μετά τη θεία λειτουργία, οι χωρικοί όχι μόνο δεν επέτρεψαν να κυκλοφορήσει ο δίσκος προς συλλογήν εράνου αλλά διέταξαν να  διαλυθώσι και μη προσφέροντες ούτε πεντάρα δηλώσαντες ότι αποθνήσκουν εκ της πείνης (60/635).

Η κοινότης Ελάτης στις 3-3-39 ζητά από τη Νομαρχία Κοζάνης να παραταθεί η προθεσμία της ενάρξεως διανοίξεως αντιπυρικής λωρίδος από του κινδύνου των πυρκαϊών  του κοινοτικού δάσους παρά του Δασαρχείου Κοζάνης ή Υπουργείου Γεωργίας καθόσον οι κάτοικοι προτίθενται να προβούν στην εκτέλεση του έργου πλην όμως δεν υπάρχει ήδη προσωπική εργασία διατεθείσα εις εκτέλεση κοινοτικών έργων η δε επιβαλλομένη δια το έτος 1939-40 δεν ενεκρίθη εισέτι.

Ο Νομιοκτηνίατρος Κοζάνης αναφέρει στις 15-11-1939  ότι κατόπιν εξετάσεων διαπίστωσε ότι στο χωρίον Ελάτη υπάρχει πανώλη των χοίρων η οποία μεταδόθηκε στο χωρίον Λειβαδερό. Αίτηση για τη θανατηφόρο νόσο των χοίρων και αγελάδων είχε κάνει η κοινότης Ελάτης στις 5-11-1939 (60/1264).

Ο πρόεδρος της κοινότητας  Κούσιας στις 23-1-43 αναφέρει στο Νομάρχη ότι οι κάτοικοι δυστυχούντες κινδυνεύουσιν  του θανάτου της πείνης και της στερήσεως απάντων των ειδών της συντηρήσεως ήτοι ελαίου, σάπωνος, πετρελαίου, ζακχάρεως και των μέσων υγείας φαρμάκων κινίνης. Το τρέχον έτος θα προκύψουν πολλοί θάνατοι εκ των κακουχιών της στερήσεως απάντων των ειδών (60/653).

Κοινωνική Αλληλεγγύη: Ο Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης με την εγκύκλιο 2 της 20-1-51 ζητά να του γνωστοποιηθούν οι δραστηριότητες των μαθητών και των δασκάλων των σχολείων από το 1940 ως το 1950. Ο διδάσκαλος αναφέρει ότι οι μαθητές προσέφεραν στον Εθνικό Στρατό πεντήκοντα ζεύγη κάλτσες και 20 ζεύγη χειρόκτια και 10 κουκούλες.

Οικονομία: Σύνθεση απογραφικής επιτροπής γεωργικών προϊόντων δια την διενεργηθησομένη απογραφή από 11 μέχρι 20 Δεκεμβρίου 1929. Κων. Παπαευθυμίου Κούσιας ιερέας. Κων/νος Δημ. Ντίνας διδάσκαλος. Κων. Κουλιός αστυν. Σταθμάρχης. Φώτιος Κων. Νάνου αγροφύλαξ (60/175).

Πεσόντες: Μανισιώτης Χρήστος στρ. 28/4/1941 Ελάτη ΙΧ Σύνταγμα Πυρ/κού γεν.1913

Πληθυσμός:1913=641. 1920=523. 1928=555. 1940=645. 1951=617. 1961=886. 1971=836. 1981=720. 1991=806. 2001=568. 2011=415

Σύλλογοι: Αθλητικός και Μορφωτικός Σύλλογος “ ΕΛΑΤΟΣ” Ελάτης. Ιδρύθηκε το 1979.

Αθλητικός Σύλλογος “Έλατος Ελάτης”

Μορφωτικός Σύλλογος «Ελάτη».

Μεταξύ των εκδηλώσεων η οργάνωση ανταμώματος, την παραμονή της πρωτοχρονιάς αναβιώνουν «τα ρουγκατσάρια», η διατήρηση μουσείου, χορευτικά τμήματα παραδοσιακών χορών.

Γούλες Δήμου Σερβίων Κοζάνης

 

Γούλαι,αι

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμων Σερβίων-Βελβεντού”  σ. 177 Κοζάνη 2022

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 290 μ. δίπλα στη λίμνη Πολυφύτου στη διαδρομή Σέρβια, Αυλές, Γούλες,Ρύμνιο.

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σερβίων, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 26 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Σερβίων αι Γούλαι ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 17^η θέση.

Σύμφωνα με το οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1528 αριθμούσε 126 χριστιανικές εστίες  και 3 μουσουλμανικές (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Εκλογικά: Για τις εκλογές της 30^ης Μαΐου 1915 υπήρξε έδρα εκλογικού τμήματος όπου ψήφισαν οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και των χωρίων Κρανίκ Τζίντζηρα (Κρανίδια), Ρύμνιο, Αυλές, Ράχοβον (Πολύρραχον) και Καλντάδες (Προσήλιον),  με τόπον ψηφοφορίας την εκκλησίαν.

Εκλογές της 25-9-32.  Ψηφοφορίσαντες: 150. Φιλελεύθεροι: 64. Λαϊκοί:3.  Αγροτικοί:14.  Εργατικοί αγροτικοί:26. Προοδευτικοί:1. Εθνικοριζοσπαστικό: 35. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:6. Δημ.Παπαδήμος:6  (60/1519).

Εκπαιδευτικά: Διδακτήριον τέλειον από όλες τις  απόψεις στο μικρό τούτο χωρίον οφειλομένη εις την προς τα γράμματα αγάπη των κατοίκων του χωριού και εις τον φιλοπρόοδο και φιλόδοξο πρόεδρον της κοινότητος. Μόνο τα παράθυρα είναι μικρά τα οποία θα τα μεγαλώσουν άμεσα. Το σχολείο μένει κλειστό λόγω ελλείψεως διδασκάλου (12/10/1921).

Το διδακτήριον επισκευασθέν και μεταρρυθμισθέν κατέστη κατάλληλον, έχουν ιδιαίτερο δωμάτιο για κατοικία του διδασκάλου και άλλο για κοινοτικό γραφείο. Το σχολείον ήργει επί τριετίαν από έλλειψιν του νομίμου αριθμού των μαθητών. Μετά την εγκατάστασιν όμως προσφυγικών οικογενειών διορίσθη διδάσκαλος από το Σεπτέμβριο του 1926 ο Λύσσανδρος Κολυβάς. Κάτοικοι 110 γηγενείς και 30 πρόσφυγες, μαθητές 19 άρρενες και 9 θήλεις (4-10 ως 18/12/1926  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Ευθ. Τρίγκας, Νικ. Μίχος, Θεόδ. Γιαγκούλης.

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης την 5^η Δεκεμβρίου 1935 λαβών υπόψη την αναφορά της Διευθύντριας, του προέδρου της Συνελεύσεως των γονέων, την ένστασιν γονέων και κηδεμόνων διατάσσει επαναληπτική εκλογή δύο μελών σχολικής εφορείας καθ’ ότι ψήφισαν 19 γονείς εκ των 39 εγγεγραμμένων. Στις επαναληπτικές εκλογές εξελέγησαν ο Γεώργιος Βήτας και Φώτιος Καραχατζής . Μέλος της σχ. Εφορείας ο εκκλησιαστικός επίτροπος Λάζαρος Πολακεσίδης την 1^η -4-36 (4/12/1935 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 75).

Παλαιό διώροφο, στον κάτω όροφο στεγάζεται το γραφείο της κοινότητος. Σχολικός κήπος δεν υπάρχει ελλείψει ύδατος  Μαθητές: Α΄=17, Β΄16, 9, 9, 6, 3. Εκ των υποχρέων προς φοίτησιν δεν προσήλθαν δύο μαθητές και ετιμωρήθησαν δια προστίμου. Η υγεία των μαθητών δεν είναι πολύ καλή, διότι το χωρίον μαστίζεται υπό ελονοσίας (30/1/38).

Διδακτήριον παλαιόν, ανεπαρκές. Ανευρέθη γήπεδον για την ανέγερση που θα εξυπηρετεί εντοπίους και πρόσφυγες. Μαθητές72, δεν προσήλθαν στο σχολείο ο διδάσκαλος Μάρκος Τελλιόπουλος εξ Αυλών έγγαμος, 5 τέκνα. Στον προσφυγικό οικισμό επιβάλλεται η λειτουργία νηπιαγωγείου (22/6/1941).

Διδασκάλισσα Κουτσιούκη Βασιλική εκ Κοζάνης, 1911, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Γούλες 38).

Ιερά: Αγίου Νικολάου ενοριακός, Αγίων Αποστόλων, Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αγίου Αθανασίου κοιμητηριακός. Αγίου Γεωργίου.

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 111  και στη Β΄ Γραφή  44 (Από το 1692 και μετά).

Μέλη του Ιερατικού Συνδέσμου Κοζάνης  στις 28-3-27 ήταν ο Παπαπαύλου Στέργιος (60/1472).

Για την αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση το έτος 1863 οι Γούλες φορολογήθηκαν για 29 στεφάνια (οικογένειες) 360 γρόσια και 20 ¼ παράδες (Βασίλη Αποστόλου «Ελιμειακά»).

Κατανομή περιουσίας: Στην Επιτροπή δια την κατανομή της μεικτής περιουσίας ήταν ο Ειρηνοδίκης Σερβίων Χαρ. Μαλάκης,  ο οικονομικός έφορος Κωνστ. Μούστρης. Ο επιθεωρητής Δημ. Εκπαιδεύσεως Μιλτ. Σταβάρας και αντιπρόσωποι της κοινότητας Χριστόδ. Στεργιόπουλος και Χρίστος Βήτας στις 7-8-26 την κατένειμαν ως ακολούθως: Στο σχολείο μία οικία στην οποία διαμένει ο Χριστόδουλος Στεργιόπουλος τέως κολλήγος, αγρό εκτάσεως 24 στρεμμάτων, άλλους 13 αγρούς 62 στρεμμάτων συνολικά.

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 18/7/1920 με την απόσπαση του οικισμού Γούλες από την κοινότητα Σερβίων και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Ρύμνιον αποσπάται από την κοινότητα Σερβίων και προσαρτάται στην κοινότητα. Ο οικισμός Ρύμνιον στις 13/2/1931  αποσπάται από την κοινότητα Γουλών και ορίζεται έδρα της κοινότητας Ρυμνίου. Το όνομα του οικισμού Γούλες στις 16/10/1940 διορθώνεται σε Γούλαι. Ο οικισμός Γούλαι  στις 4/12/1997 αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Σερβίων.

Στις κοινοτικές εκλογές 25-10-1925 ψήφισαν 68 εκλογείς και εξελέγησαν οι Λάζαρος Κ. Γκουντούλας 50, Δημήτριος Κοεμτζίδης 49, Αναστ. Μπολακτσίδης 49, Γεώργιος Π. Γελτίδης 49, Χρήστος Βήτας 49, Ευθύμιος Π.Τρίγκας 21, Βασίλειος Νταλίπης 19.

Το κ.σ με πρόεδρο τον Ιωάννη Γώργουλου σε συνεδρίαση  ζητούν κρατική αρωγή καθ’ ότι τα σιτηρά επί μία τριετία κατεστράφησαν εντελώς λόγω ανομβρίας και του λίβα, τα ζώα λόγω του χειμώνα θα αποθάνουν και ταύτα (αιγοπρόβατα και μεγάλα ζώα), οι κάτοικοι της κοινότητος βρίσκονται σε τελεία απόγνωση (Μ.Β 10-1-32).

Για τον έρανο του Παναγίου Τάφου ο οικισμός πρόσφερε   2869,20δρχ. (Β.Ε 1-10-39).

Πληθυσμός:1913=78. 1920=76. 1928=236. 1940=314. 1951=323. 1961=445. 1971=354. 1981=299. 1991=250. 2001=226. 2011=185.