Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Πευκάκιον-Κολοκυθάκι



Καταργηθέντες-εγκαταλειμμένοι οικισμοί

Πολλοί οικισμοί στο διάβα  του χρόνου εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους ένεκα φυσικών καταστροφών σεισμοί, πλημμύρες, κατολισθήσεις, πολεμικών γεγονότων, αναταραχών, λόγους ασφαλείας, οικονομίας. Στον τόπο μας έχουμε πολλούς οικισμούς που εγκαταλείφθηκαν από πολύ παλιά και νεότερα. Με την εγκατάλειψη ενός οικισμού η πολιτεία νομοθετεί την κατάργηση κι έτσι οι καταργημένοι οικισμοί δε συμπεριλαμβάνονται στην απογραφή που διενεργεί ανά δεκαετία η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε σταδιακά τους εγκαταλειμμένους, καταργημένους οικισμούς της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών.


 Πευκάκιον-Κολοκυθάκι  (προσφυγικός οικισμός)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Γενικά: Με το Β.Δ με ημερομηνία 19-12-1918, ΦΕΚ Α 260/1918 ιδρύθηκε η κοινότητα Κοπρίβης την οποία αποτέλεσαν οι οικισμοί Κοπρίβα, Γκουστόμ, Πισκό, Λούντσι (διορθώθη στο ορθό Λουτσίσνο με Β.Δ 11-10-1919), Κολοκυθάκι, Πυλωρή (αποσπάσθηκε 11-8-1930, Πυλωροί, οι). Μετονομάσθηκε σε Πευκάκιον  στις 9-2-1963. Καταργήθηκε ως οικισμός στις 5/4/1981. Το Κολοκυθάκι χτισμένο σε υψόμετρο 700 μέτρων βρίσκεται ανάμεσα των οικισμών Πυλωρών και Κνίδης. Είναι ένα παλιό χωριό που λόγω της γεωγραφικής θέσης γνώριζε οικονομική άνθιση. Τούτο συμπεραίνεται από τα καλής ποιότητας εδάφη κατάλληλα για καλλιέργεια δημητριακών. Τα βοσκοτόπια, τα δάση βελανιδιάς αποτελούσαν τις ευνοϊκές προϋποθέσεις για ενασχόληση με την κτηνοτροφία. Ο οικισμός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε τσιφλίκι Τούρκων. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών το χωριό κατοικήθηκε το 1924. Χαρακτηριστική είναι η χάραξη σε πέτρα του τοίχου στο δυτικό μέρος της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου  με τον αριθμό1924, έτος εγκατάστασης. Στην επιτροπή Γεωργικής απογραφής της κοινότητος Κνίδης που υπογράφεται από τον πρόεδρο Δημήτριο Δηλιάγκα στις 10-11-1929 για τον οικισμό Κολοκυθάκι την αποτελούσαν οι: Αναστάσιος Μαυρίδης  Πάρεδρος, από τον ιερέα Παπαναγιώτη Μαυρίδη και το δημοδιδάσκαλο το Γεώργιο Τζώνο.
 Διεκδίκηση κτηματικής περιοχής Βοϊδόλακκος: Με την εγκατάσταση των προσφύγων κατοίκων στην περιοχή το έτος 1924 προσπαθούν να διευρύνουν τα γεωγραφικά όρια. Ο χρωμιτοφόρος Βοϊδόλακκος, με πολλά πηγαία νερά κατάλληλο για βοσκότοπο διηρπάγη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, από τον οικισμό Έξαρχο, από Τούρκους Μπέηδες. Με την αποχώρηση των Τούρκων  το 1924 η περιοχή διεκδικείται από τους Εξαρχήτες και λίγο αργότερα από τους πρόσφυγες του Κολοκυθακίου και από το Ζήση Βέρρο. Τελικά μεταπολεμικά παραχωρήθηκαν στο Ζήση Βέρρο 150 στρέμματα γη για καλλιέργεια και ο βοσκότοπος στον οικισμό Κνίδη.
Εκκλησίες: Η οικονομική ευμάρεια είχε ως αποτέλεσμα τη διατήρηση, συντήρηση  και  λειτουργία τεσσάρων εκκλησιών α) Της Κοιμήσεως της Θεοτόκου β) Του Αγίου Δημητρίου γ) Των Αγίων Ταξιαρχών δ) Του Αγίου Αθανασίου όπου και η αγιόπετρα που προσελκύει πλήθος ασθενών για προσκύνημα και μεσολάβηση για ίαση από πάσης είδους ασθένειες. Ιερέας του χωριού το 1937 ήταν ο Παναγιώτης Μαυρίδης. Ο ιερός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ο οποίος σύμφωνα με τοιχογραφία που υπάρχει στην κόγχη του ιερού Βήματος ανηγέρθη το έτος 1747. Στον περίβολο του ναού διασώζεται το κοιμητήριο με σταυρούς φτιαγμένους από τοπική πέτρα. Μαρμάρινος σταυρός του 1782, βρισκόταν εκτεθειμένος στο χώρο του κοιμητηρίου. Γνωστοποίησα την ύπαρξη του σταυρού, τον κίνδυνο της απώλειας και τους παρακάλεσα να φυλαχτεί σε ασφαλές μέρος, πράγμα που έγινε. 
Αφιερωτές  Ζάβουρδας: Αφιερωτές με όνομα «Κολοκυθάκη χωρίον» της Α΄Γραφής 1534 ως το 1692 έχουμε 28. Αφιερωτές Β΄Γραφής από το 1692 και εντεύθεν  έχουμε συνολικά 54.
           Εκλογικό κέντρο έτους 1953: Κνίδης (Δημ. Σχολείο Κνίδης). Οι άνδρες και οι γυναίκες των κοινοτήτων Κνίδης και Πυλωρών και των συνοικισμών Παλαιοκνίδης, Κολοκυθακίου, Ιτέας, Πιστικού, Αγάπης, Πόρου, Μικροκλεισούρας και Λαγγαδακίων (Κνίδης).
            Οικονομία: Οι  περισσότεροι κάτοικοι μετά τον εμφύλιο, 1946-1949, εγκατέλειψαν το χωριό κι εγκαταστάθηκαν στην Κνίδη και κυρίως στην Παραλίμνη Γιαννιτσών. Τα αργιλώδη χώματα κίνησαν το ενδιαφέρον επενδυτών. Η μεταλλευτική εταιρεία ΓΕΩ ΕΛΛΑΣ λειτουργεί εργοστάσιο επεξεργασίας της βιομηχανικής αργίλου επί εικοσιτετραώρου βάσεως.
Πληθυσμός:  Το 1874 κατοικούσαν 70  άρρενες χωρίς σχολείο, το 1904 =37,  το 1913 =19, το 1928 =106, το 1940=138, το 1951 ακατοίκητο (δεν απεγράφη αυτοτελώς λόγω των πολεμικών γεγονότων), το 1961= 62 και το 1971=10 κατοίκους.
Εκπαίδευση: Έχει70  κατοίκους, χωρίς σχολείο (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).
          Από ενθύμηση σε μηναίο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου Εξάρχου το έτος 1867  λαμβάνουμε την πληροφορία ότι ο Αθανάσιος Ιωάννου από Κολοκυθάκι  ήταν δάσκαλος στον Έξαρχο και το 1869 «Έμεινα διδάσκαλος εγώ ο αθανάσιος Ιω. Ζηο Κολοκυθάκι και προόδεψα τα ιερά γράμματα». Αθανάσιος Ιωάννου … από Κολοκυθάκι διδάσκαλος εις Έξαρχο Γράφω γράμμα στον άγιον Πατριάρχην 1868 Νοεμβρίου 19.
 Οι κάτοικοι του χωριού, συνολικά 25 οικογένειες, με πρότασή τους αναλαμβάνουν την ανέγερση διδακτηρίου και προμήθεια των σχολικών ειδών. Έτσι ο Επιθεωρητής Ανασελίτσης (Σιατίστης) προτείνει στις 25 -10-26 την ίδρυση σχολείου. 
  Εγγεγραμμένοι μαθητές 26. Διδάσκαλος ο Θ.Θεοδωρίδης εξ Ελάτου πατήρ 5 τέκνων μετατεθείς εκ του 1/ξίου Εξάρχου (28-5-39)
 Με την επιμέλεια του διδασκάλου Θεόδ. Θεοδωρίδη εφυτεύθη μία παρακειμένη λοφώδης έκταση με 4.000 διάφορα δασικά δενδρύλλια και κατά τέλειο τεχνικό τρόπο, με μορφή πάρκου δασικού, εξόχου εμπνεύσεως. Ο λόφος αυτός με τα δένδρα θα αποτελέσει δασικό σχολικό κήπο, κτήμα σχολείου. Συντελείται εισέτι εργασίας περιφράξεως.
Με απόφαση του Επιθεωρητή αποσπάται ο διδάσκαλος Θεόδωρος Θεοδωρίδης στο δημοτικό σχολείο Κνίδης με δαπάνη του δημοσίου ανερχόμενη σε 300 δραχμές (22-2-41 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 52).
«Μαθητές: 15, 14, 14, 12, 20, 26[1].
Διδακτήριο: Είναι το τρίτο έτος λειτουργίας του σχολείου. Κατάσταση ελεεινοτάτη, το σχολείο είναι εγκαταστημένο σε δωμάτιο μιας προσφυγικής οικίας ισογείου αποτελουμένης από δύο δωμάτια (16/3/1931). Κατάσταση δε βελτιώθηκε. Το σχολείο είναι πλανόδιο. Προς το παρόν στεγάζεται σε μικρό δωμάτιο εμβαδού 15 τ.μ προσφυγικού οικίσκου. Από το Ταμείο Ανταλλαγής διετέθη ποσό 40 χιλ. υπέρ του κτηρίου αλλά επήλθε η κρίσις της δραχμής (2/11/1931). Μικρή οικία μετρίας καταστάσεως. Το νεοαναγειρόμενο νέο ημιτελές ελλείψει χρημάτων (26/6/1937). Στεγάζεται σε διαμέρισμα ισόγειο, ιδιωτικής οικίας άνευ δαπέδου. Συντονίζονται οι ενέργειες δια την αποπεράτωση του ημιτελούς ανεγειρομένου νέου διδακτηρίου (18/5/1939).
Υλικό: Χάρτες μικροί Ευρώπης και Ελλάδας, 1 κομμάτι λαμαρίνα για μαυροπίνακα (16/3/1931). Προστέθηκε χάρτης της Μεγάλης Ελλάδας (2/11/1931). Μόνο 1 πίναξ τσίγκινος, τίποτε άλλο (26/6/1937). Θρανία 3 παλιά. Οι μισοί μαθητές κάθονται οκλαδόν ελλείψει θρανίων. Ένας πίνακας εκ τενεκέ, 2-3 χάρτες και τίποτε άλλο. Γυμνότης (18/5/1939).
Υπηρεσιακά βιβλία-Σχολική βιβλιοθήκη: Σχολική βιβλιοθήκη δεν υφίσταται (18/5/1939).
Φοίτηση: Τακτική. Στις τρεις ανώτερες τάξεις δεν υπάρχουν θήλεις (2/11/1931). Οικογένειες 25. Φοιτούν 12 μαθητές στην Α΄ τάξη. Οι μαθητές θερίζονται από ελονοσία (26/6/1937).
Διδάσκαλοι: Τζώνος Γεώργιος, Παπαγεωργίου Θωμάς, Θεοδωρίδης Θεόδωρος»[2].
Πεσόντες: Μαυρίδης Κων/νος, μάχη Κορίτσας 4-1-1941 (Δ.Ι.Σ).



[1] Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 16/3/1931, 2/11/1931, 24/5/1932, 26/6/1937, 17/5/1938, 18/5/1939.
[2] Τάνια Αποστόλου. Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοϊου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.



    

1 σχόλιο: