ΔΙΠΟΡΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΤΑ ΙΕΡΑ

 

 

10. ΔΙΠΟΡΟ ΤΑ ΙΕΡΑ

Γράφει ο Άρης Λαναράς

α) Άγιος Νικόλαος: Ο Άγιος Νικόλαος είναι κτίσμα του 16ου αι. και είναι μονόχωρος ναός ο οποίος μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 ήταν και ο κοιμητηριακός ναός του χωριού. Οι διαστάσεις του είναι 6 μέτρα μήκος και 4 μέτρα πλάτος. Σε αψίδωμα επάνω από τη θύρα εισόδου είναι ορατή η παράσταση του Αγίου Νικολάου η οποία χρονολογείται από την αρχική κτίση του ναού κατά το 16ο αι. Όσον αφορά το εσωτερικό του ναού, ο ναός είναι διακοσμημένος με αγιογραφίες στο σύνολό του, από αγνώστων στοιχείων αγιογράφο, οι οποίες δημιουργήθηκαν επίσης κατά την κτίση του ναού και επιζωγραφίσθησαν κατά την ανακαίνιση που υπέστη ο ναός το έτος 1855. Επίσης στο εσωτερικό του σώζεται και το ξύλινο τέμπλο το οποίο χρονολογείται στον 19ο αι. Ο ναός του Αγίου Νικολάου υπέστη σοβαρότατες φθορές από το σεισμό που έπληξε την περιοχή το 1995 όπου και κατέρρευσε τμήμα της βόρειας τοιχοποιίας και παρατηρήθηκε έντονη παραμόρφωση της κόγχης του ιερού.

Σύμφωνα με υπουργική απόφαση η οποία δημοσιεύεται στο Φ.Ε.Κ υπ' αριθμ. 756/Β στις 27-08-1996 ο ναός του Αγίου Νικολάου κηρύσσεται  ως αρχαίο μνημείο και εντάσσεται στα μνημεία των Χριστιανικών/Βυζαντινών χώρων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου

 

β) Άγιος Αθανάσιος: Ο ναός του Αγ. Αθανασίου βρίσκεται σε λόφο στη δυτική πλευρά του χωριού. Κτίσθηκε το έτος 1878 και ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1936. Και αυτός ο ναός υπέστη σοβαρές ζημιές από το σεισμό του 1995 αλλά αναστηλώθηκε πλήρως και αγιογραφήθηκε με την ευγενή προσφορά κατοίκου του χωριού. Μέχρι την ανακαίνιση του 2004 ο ναός ήταν αγιογραφημένος μόνο στο χώρο του ιερού. Το 2004 αγιογραφήθηκε και στο κυρίως μέρος του ναού. Το ξύλινο τέμπλο χρονολογείται στο έτος κτίσης του ναού και είναι διακοσμημένο με παραστάσεις λουλουδιών, συχνό φαινόμενο την εποχή εκείνη. Συμπληρώνεται βέβαια από τις εικόνες της Παναγίας, του Ιησού Χριστού, του Αγ. Αθανασίου και του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου.

 

γ)Αγία Παρασκευή: Ο ναός της Αγ. Παρασκευής αποτελεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 τον κοιμητηριακό ναό του Διπόρου. Βέβαια νεκροταφείο προϋπήρχε γύρω από το ναό το οποίο ανάγεται στις αρχές του 20ου αι. λόγω αρρώστιας που είχε προσβάλει το χωριό και οι προσβληθέντες από την αρρώστια θάβονταν ξεχωριστά. Ο ναός είναι κτίσμα του 19ου αι. χωρίς δυστυχώς να μας παρέχονται ακριβείς πληροφορίες για το έτος κτίσης. Υπέστη ολική ανακαίνιση κατά τη δεκαετία του 1960 και διατηρήθηκε στις ίδιες διαστάσεις με τον παλιό ναό. Το ξύλινο τέμπλο, απλό στην κατασκευή του και η εικόνα της Αγ. Παρασκευής διατηρήθηκαν και στη νέα μορφή του εξωκκλησιού.

 

δ)Των Αγίων Ταξιαρχών: Ο ναός των Αγίων Ταξιαρχών βρίσκεται στη νότια πλευρά του χωριού πολύ κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα. Πρόκειται για μονόχωρο ναό διαστάσεων 6,5 επί 3,5 μέτρα. Αποτελεί κτίσμα του 19ου. αι. με απροσδιόριστο το ακριβές έτος κτίσης. Υπέστη  δύο  ανακαινίσεις κατά τα έτη 1940 και 2009. Μάλιστα στη δεύτερη ανακαίνιση επιζωγραφίσθησαν και οι αγιογραφίες στο κύριο μέρος του ναού, ενώ αυτές στο ιερό παρέμειναν στην αρχική τους μορφή από την κτίση του εξωκλησιού. Το ξύλινο τέμπλο κοσμείται από παραστάσεις του Αρχ. Μιχαήλ, της Παναγίας, του Ζωοδότη Ιησού Χριστού, του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου και του Αγ. Αθανασίου. Γύρω από τις παραστάσεις των Αγίων είναι διακοσμημένο με ζωγραφιές λουλουδιών και κλημάτων αμπέλου. Στο πάνω μέρος του τέμπλου απεικονίζονται οι 12 Απόστολοι.

 

ε)Παναγία: Το εξωκλήσι της Παναγίας βρίσκεται και αυτό στη  νότια πλευρά του χωριού κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα. Πρόκειται ίσως για τον αρχαιότερο σε κτίση ναό του Διπόρου. Πιθανή χρονολόγησή του δίνεται ο 15ος - 16ος αι. Πλέον σώζονται μόνο τα θεμέλια του ναού, τα οποία αποκαλύφθηκαν από τις έρευνες των αρχαιολόγων και ένα τμήμα του ιερού και της Αγ. Τράπεζας. Όσον αφορά τις διαστάσεις και τη δομή του ναού αυτές είναι εντελώς διαφορετικές από τα υπόλοιπα ιερά του Διπόρου. Πρόκειται για ένα δίχωρο ναό διαστάσεων 15 επί 10 μέτρων. Στην άκρη του ιερού υπάρχει εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία το οποίο σώζεται σε καλή κατάσταση. Στην ίδια θέση η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε ευρήματα της εποχής του σιδήρου (1100-750 π.Χ).

 

στ)Αγία Μαρίνα: Η Αγ. Μαρίνα εορτάζεται και ως πολιούχος του χωριού στις 17 Ιουλίου. Ο ναός της Αγ. Μαρίνας βρίσκεται στο δρόμο προς το ποτάμι και πρόκειται για κτίσμα διαστάσεων 6 επί 4 μέτρα με πιθανό έτος κτίσης το 1880. Εντύπωση προκαλούν οι αγιογραφίες, αγνώστου αγιογράφου, με τις οποίες είναι διακοσμημένο το εξωκλήσι μιας και εικαστικά διαφέρουν από τις αγιογραφίες των υπόλοιπων ναών. Επίσης διαφορετικό είναι και το ξύλινο τέμπλο, απλής κατασκευής και αυτό, αφού δεν υπάρχουν εικόνες αγίων σε αυτό. Και αυτό το ιερό υπέστη φθορές από το σεισμό του 1995 χωρίς δυστυχώς να επιδιορθωθούν όπως θα έπρεπε.

 

ζ) Αγ.Κωνσταντίνος: Το εξωκλήσι του Αγ. Κων/νου βρίσκεται επάνω σε λόφο στην νοτιοανατολική πλευρά του χωριού πολύ κοντά και αυτό στον ποταμό Αλιάκμονα. Σήμερα σώζεται σε άσχημη κατάσταση ενώ δίπλα ακριβώς υπάρχουν ερείπια που ανήκουν πιθανώς σε παλαιότερο ναό. Ο λόφος αυτός κατοικούνταν κατά τους αρχαίους και βυζαντινούς χρόνους και τα ερείπια των τειχών που υπάρχουν χρονολογούνται στο έτος 300 π.Χ. Κατά την παράδοση υπήρχε μοναστήρι στον οικισμό αυτό.

 

 

η)Άγιος Δημήτριος: Ο Αγ. Δημήτριος είναι η κεντρική εκκλησία του Διπόρου όπου τελείται ο εκκλησιασμός των κατοίκων καθώς και όλα τα μυστήρια. Η σημερινή εκκλησία χτίστηκε το έτος 1974 ενώ η προηγούμενη το έτος 1951-1952. Από την παλιά εκκλησία σώζεται μόνο ο επισκοπικός θρόνος ενώ δυστυχώς δε διεσώθη το ξυλόγλυπτο τέμπλο το οποίο σύμφωνα με μαρτυρίες ήταν άριστης τεχνικής. Το καμπαναριό του ναού μεταφέρθηκε με τη  νέα κτίση στην πίσω πλευρά του ναού ενώ στις προηγούμενες ήταν στην μπροστά πλευρά και ήταν επιβλητικό και χτισμένο από πέτρα. Ο ναός του Αγ. Δημητρίου καλύπτεται από αγιογραφίες σε όλες του τις διαστάσεις. Υπέστη ζημιές από το σεισμό και ο ναός αλλά και το καμπαναριό οι οποίες επισκευάστηκαν.