Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής 1900-2011" Κοζάνη 2011
Κεφάλαιο 5. ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ. ΤΟ 6/ΤΑΞΙΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΖΑΝΗΣ (ΒΟΡΕΙΟΣ ΕΛΛΑΣ… στις 2-12-28).
Το επιβλητικό κτίριο. Η αυλή και το σχέδιο. Λείπουν τα όργανα. Άλλαι ανάγκαι του. Συνωστισμός. Σαράβαλα θρανία. Χωρίς σχολικό κήπο. Αι προτομαί των ευεργετών.
«Συνεχίζοντες την έρευνά μας για τα Δημ. Σχολεία επισκεφθήκαμε την περασμένη Τρίτη το Αο Δημ. Σχολείο Αρρένων. Στις 9.45 είμαστε στη σιδερένια δυτική εξώπορτα του σχολείου. Από κει παρατηρούμε τον επιβλητικό μα άκομψο όγκο που αποτελεί το κτίριο.
Τοίχοι πανύψηλοι, πέτρινοι, με στενά παράθυρα του δίνουν όψη στρατώνας ή καπνομάγαζου. Προχωρούμε με αργό βήμα στην αυλή που απλώνεται μπρος μας. Είναι αρκετά ευρύχωρη και καθαρή. Δυστυχώς όμως παρατηρήσαμε το σχέδιο της πόλης τη σακατεύει. Τη μικραίνει κατά το τρίτο. Στη νότια πλευρά του κτιρίου βλέπουμε άλλη αυλή μικρότερη, την οποία επίσης μικραίνει το σχέδιο και στην οποία είναι φυτεμένα λίγα δέντρα. Αυτή είναι του γυμνασίου. Τα δύο σχολεία στεγάζονται στο ίδιο οίκημα. Στο επάνω πάτωμα το Γυμνάσιο και στο κάτω το Δημοτικό. Ανάμεσα απ’ τις δυο αυτές αυλές υψώνεται η οικοδομή Καραθάνου, που ισκιώνει ολότελα το σχολειό και του εμποδίζει τη θέα και τον ήλιο. Προχωρούμε στην πέτρινη σκάλα του Δημοτικού. Τη βρίσκομε ευτυχώς επιδιορθωμένη. Άλλοτε τη γνωρίσαμε όχι σε καλή κατάσταση που ήταν κίνδυνος για τα παιδιά. Στην είσοδο σταματάμε για να διαβάσωμε μία επιγραφή που είναι πάνω της χαραγμένη σε μαρμάρινη πλάκα. Είναι μια αφιέρωση στους ευεργέτες της σχολής αδελφούς Βαλταδώρου γραμμένη σ’ έμμετρη αρχαϊκή γλώσσα. Μπαίνουμε μέσα. Περνούμε πρώτα ένα στενόμακρο διάδρομο και σε λίγο είμαστε στην κυρίως σάλα του σχολειού. Βασιλεύει αρκετό σκοτάδι αν και η ώρα 9.50 πρωινή, γιατί φωτίζεται ελάχιστα. Μας φάνηκε και κάπως κρύα και υγρή και βέβαια αφού δεν τη βλέπει ποτέ ο ήλιος. Από τότε που μεταφέρθηκε η σκάλα του Γυμνασίου στη νότια πλευρά, κλείστηκε εντελώς το φως και μοιάζει με μεγάλο αδειανό τάφο. Έπρεπε να το είχαν προσέξει οι αρμόδιοι. Καλός βέβαια ο χωρισμός των δυο σχολειών μα όχι με τόση αδικία του Δημοτικού. Η σάλα είναι εξάρτημα σπουδαίο.
Προχωρούμε με προσοχή. Οι πόρτες των αιθουσών όλες κατάκλειστες. Είναι ώρα μαθήματος. Από κάποια παράδοση ακούεται δυνατή η φωνή του Παπαδημητρίου κι απ’ άλλη οι ξελαρυγγισμοί του κ. Φόρη.
Στην κώχη που σχηματίστηκε στο μέρος που ήταν η σκάλα του Γυμνασίου παρατηρούμε σκούπες, φαράσια, παλιοτενεκέδες, καψόξυλα, στάχτες, ένα σπασμένο καναπέ και διάφορα άλλα παλιοπράγματα που βέβαια δεν έχουν εκεί τη θέση τους. Δε λείπουν ούτε πεταγμένα γραπτά διαγωνισμών παιδιών. Τάχα θα μπορούσαν να μεταφερθούν κάπου αλλού για να μη φαίνονται; Προδιαθέτουν άσχημα τον κάθε επισκέπτη. Τους τοίχους της σάλας κοσμούν εικόνες διάφορες.
Τραβήξαμε στο Διευθυντήριο ένα στενό και σκοτεινό δωματιάκι, στολισμένο με διάφορους χάρτες. Καθίσαμε στον καναπέ αναμένοντας να τελειώση το μάθημα. Ο επισκέπτης Νικ. Μπαξεβάνος που διαρκώς συμβουλεύεται το ωρολόγι του σαν να ήθελε να βιάση τους δείκτες του να γυρίσουν γρήγορα, σε λίγο χτύπησε το κουδούνι. Τα παιδιά με πολύ θόρυβο ξεχύθηκαν έξω.
Πρώτος καταφτάνει στο γραφείο ο κ. Παπαμιχαήλ, διευθυντής του σχολείου. Φυσιογνωμία επιβλητική. Η παρουσία μας σαν να τον ευχαριστή, μας περίμενε.
Σε λίγο καταφτάνουν κι άλλοι. Κοεμτζής, Φόρης, Παπαδημητρίου, Αλεξίου και Παπαϊωάννου. Γίνονται οι συστάσεις.
Ερωτούμε για το σχολειό. Ο κ. Ι. Παπαμιχαήλ μας πληροφορεί ότι είναι εξατάξιο κι ότι έχει απάνω από 330 παιδιά, δηλ. αναλογούν σε κάθε τάξη από 50-60 παιδιά. Αν είναι δυνατόν να γίνη με τόσο πλήθος μάθημα όταν συνδιδάσκονται οι τάξεις τις τελευταίες και το απόγευμα που λείπει ο κ. Φόρης, ως βοηθός του Επιθεωρητή.
Για εικόνες και χάρτες μας λέγει πως είναι εφοδιασμένο το σχολειό. Κι απ’ άλλα χρόνια ιδίως όμως φέτος το σχολειό έχει αγοράσει αρκετές κι έτσι βρίσκεται με εικόνες Ιστορίας, Φυσικής, Θρησκευτικών και άλλων μαθημάτων. Μας άρεσε ένας ανατομικός πίνακας ανθρωπολογίας. Όργανα μονάχα δεν υπάρχουν. Όπως σε κάθε άλλο ελληνικό σχολειό. Τα οικονομικά του σχολειού τούτου σχετικώς καλά. Είναι το αριστοκρατικό σχολειό όπως το αποκαλούνε. Έτσι όπως είναι στη μέση απ’ την πόλη συγκεντρώνει των ευπόρων οικογενειών τα παιδιά και οι εισφορές τους προς το σχολικό Ταμείο στην εγγραφή και διάφορες άλλες περιόδους, είναι πάντοτε σημαντικές.
Φέτος απ’ την εγγραφή των παιδιών μαζεύτηκαν 2.800 δρχ. οι οποίες διετέθηκαν δια την αγορά εικόνων και βιβλίων. Άλλοτε είχαν κι ένα πεντακοσιόδραχμο βοήθημα απ’ τον άγιο Νικόλα το οποίο όπως και στην προηγούμενη μελέτη μας είπαμε, κόπηκε, εντελώς ανεξήγητα ύστερα από διαταγή του Σεβ. Μητροπολίτη. Πένονται όπως τις χαρακτήρισε στο έγγραφό του οι εκκλησίες ώστε να μην μπορούν να δώσουν ένα ασήμαντο γι’ αυτές ποσό; Δεν πιστεύομε. Αν κρίνωμε μάλιστα απ’ τις ατελεύτητες επισκευές και τους αλλεπάλληλους υδροχρωματισμούς τους, η κατάστασή τους φαίνεται ευχάριστη. Δεν πιστεύομαι να θεωρή αναγκαιότερη μια ασήμαντη επισκευή απ’ το βοήθημα του σχολείου.
Ευτυχώς ο Δήμος δείχνεται γενναιόδωρος. Φέτος εκτός από 4.500 δραχμάς που διέθεσε για καύσιμο ύλη κατέβαλε και το δικαίωμα εγγραφής 170 απόρων μαθητών, έδωσε σε αρκετά άπορα, τετράδια και βιβλία και ψήφισε ένα κονδύλι 20 χιλ. δραχμών για απαραίτητες επισκευές του σχολείου. Το τελευταίο μόνο ψηφίστηκε. Έκαμε επισκευές μόνο 2 χιλ. δραχμών και τις υπόλοιπες αφήκε ενώ μερικές απ’ αυτές, όπως το πέρασμα διπλών παραθυρόφυλλων στις βορινές αίθουσες, σωστά ξερολείβαδα, είναι απαραίτητες. Το χειμώνα γεμίζουν χιόνια οι αίθουσες αυτές κι ο βοριάς δέρνει αλύπητα τα παιδιά. Ερωτήσαμε έπειτα για τη φοίτηση των παιδιών κι αν εφαρμόζεται ο νόμος περί «υποχρεωτικής φοιτήσεως». Ο κ. Παπαμιχαήλ μας βεβαιώνει ότι είναι τακτική η φοίτησις των παιδιών κι΄ ότι δεν παρουσιάστηκε αφορμή εφαρμογής του Νόμου.
Για το δεύτερο θα μας επιτραπή να αμφιβάλομε. Οι δρόμοι της Κοζάνης και τα καταστήματα είναι γεμάτα από ανήλικα παιδιά που δε φοιτούν στο σχολειό. Μπορούν όμως να τον εφαρμόσουν όταν το σχολειό τους είναι υπερπληρωμένο; Χρειάζονται κι άλλα σχολειά. Τη στιγμή αυτή ακούστηκε ο κώδωνας του Σχολειού και οι διδάσκαλοι πήγαν στο μάθημα. Ο κ. διευθυντής μας συνοδεύει στις παραδόσεις. Οι μαθηταί είναι στις θέσεις τους και φαίνονται καθαροί. Οι παραδόσεις εκτός από τις δύο βορεινές είναι ανεπαρκείς για να περιλάβουν τόσα παιδιά, είναι όμως προσήλιες. Οι δυο πρώτες είναι μεγάλες, μα είναι ανήλιες και ψυχρές. Λίγο αραίωμα χρειάζεται. Ο κ. Επιθεωρητής έχει το λόγο.
Τα θρανία τους ελεεινά, εποχής του Νώε, στέκονται με τα μάγια. Αλληλοστηρίζονται. Πέρυσι για επιδιόρθωσή τους ξοδεύτηκαν 2 χιλ. δραχμές μα είναι δυνατόν να ταιριαστούν τα σαράβαλα; Χρειάζονται νέα ποιος όμως θα τα φκιάσει; Ο κ. Δήμαρχος έχει το λόγο. Γυρίζοντας στις διάφορες αίθουσες σταματήσαμε μπρος σε κατάκλειστη πόρτα. Μια επιγραφή που είναι καρφωμένη απάνω της μας πληροφορεί ότι εκεί είναι τα γραφεία του Διδασκαλικού Συνδέσμου.
Απ’ αυτά πληροφορούμαστε ότι υπάρχει και στην πόλη μας Διδασκαλικός Σύνδεσμος, γιατί ένα χρόνο τώρα είμαστε εδώ δεν είδαμε τίποτα που να προδώση την ύπαρξή του.
Ο κ. Παπαμιχαήλ μαντεύοντας την επιθυμία μας να το επισκεφτούμε ζητεί το κλειδί απ’ τον κ. Φόρη πρόεδρο του Σωματείου, μα κείνος προφασίζεται πώς δεν το έχει. Ποιος ξέρει! Ίσως αφημένο καθώς φαίνεται απ’ τη σκόνη που είναι στο κατώφλι του να μη σύμφερνε να το δούμε.
Η έρευνά μας μέσα είχε τελειώσει. Περνούμε και πάλι στο στενόμακρο διάδρομο και σε λίγο είμαστε έξω στη σκάλα. Ένα ψυχρό ευεργετικό αεράκι μας δροσίζει το πρόσωπο κι ήταν ανάγκη. Τόση ώρα γυρίζοντας τις στενόχωρες αίθουσες και την κακώς αεριζόμενη σάλα, είχαμε στεναχωρηθή πολύ. Ο κ. Παπαμιχαήλ που μας συντροφεύει πάντα μας δείχνει την αυλή και το ιδιαίτερο υπόστεγο όπου γυμνάζονται τα παιδιά σαν βρέχει.
Μεγάλο είναι το παράπονό του για το σχέδιο της πόλεως που τους καταστρέφει την αυλή. Τι κρίμα μα την αλήθεια να μην προστατευθή. Έγιναν τόσες τροποποιήσεις στο σχέδιο δεν μπορούσαν να συμπεριλάβουν το σχολειό;
Σταματούμε για λίγο μπροστά στο σπίτι Καραθάνου που ορθώνεται μπρός μας. Είναι αίσχος για το Δήμο και το Ταμείο Εκπαιδευτικής Προνοίας που αφήκαν για λίγες χιλιάδες να περιέλθη το σπίτι Καρανάνου στους Καραθάνους οι οποίοι με τα νέα κτίρια που έχτισαν ίσκιωσαν εντελώς το σχολειό. Το σπίτι Καρανάνου δεν έπρεπε να πέση σε ξένα χέρια. Χρειάζονταν να μεγαλώσει την αυλή του σχολειού για να το δει λίγος ήλιος. Και στην ανατολική πλευρά, σχεδόν κολλητά, ορθώνονται κάτι παλιαποθήκες του Δαρδούφα και Στογιάννη που εμποδίζουν εντελώς το φως. Νομίζομε ότι πρέπει κι απ’ αυτή την πλευρά να ελευθερωθεί το σχολειό, να το χτυπήσει λίγο ο ήλιος απαραίτητος για την υγεία των παιδιών.
Κάμνομε τελευταία ερώτηση στον κ. Παπαμιχαήλ αν έχουν σχολικό κήπο. Με μεγάλο παράπονο μας λέγει ότι ζήτησαν, μια που το σχολείο τους δεν έχει χώρο αρκετό, απ’ τον Σεβ. Μητροπολίτη να τους παραχωρήσει ένα μέρος απ’ το μεγάλο μήκος της Μητρόπολης μα εκείνος ηρνήθη.
Ευχαριστήσαμε για την προθυμία του τον καλό κ. Παπαμιχαήλ και γυρίσαμε στο γραφείο μας όχι και τόσο ενθουσιασμένοι απ’ το σκυθρωπό αυτό σχολείο που αν δεν του λείπουν καλοί διδάσκαλοι, του λείπει όμως ο ήλιος, το φως, στοιχεία σπουδαία για τη λειτουργία του. Και μια τελευταία παρατήρηση. Πρέπει το ταχύτερο να στηθούν οι ανδριάντες των αδελφών Βαλταδώρου. Είναι υποχρέωση της πόλης μας να τιμήση τα παιδιά της αυτά που σε χρόνια δύσκολα ύψωσαν τον Εθνικό αυτό φάρο. Ίσως τα ψυχρά μάρμαρα γίνουν φωτεινό παράδειγμα και αποσπάσουν το σημερινό Κοζανίτη απ’ την κερδομανία και τον άκρατο ατομικισμό που τον κατέλαβε και τον ξαναφέρουν στα αισθήματα εκείνα του αλτρουϊσμού και της ευποιϊας τα οποία τον διέκριναν άλλοτε» ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου