1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής "Ανέγερσις σχολείου.Εγκαίνια"

 

 

 

 Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής 1900-2011" Κοζάνη 2011

 

4) ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

4.1 Ο Γυμνασιαρχών Υποδιευθυντής του Γυμνασίου Κοζάνης Παπαργυρούδης -Προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Κοζάνης  (18-4-33) (Αρχεία ν. Κοζάνης).

 

«Από τριετίας ήδη εγένετο σκέψις ανεγέρσεως νέου κτιρίου Δημοτικού Σχολείου εν Κοζάνη όπως αφ’ ενός μεν το Α΄ Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης αποκτήσει ίδιον οίκημα διδακτήριον, αφ’ ετέρου δε το Βαλταδώρειον Γυμνάσιον Κοζάνης απαλαττόμενο της φιλοξενίας του ανωτέρω Δημοτικού Σχολείου θέσει ανετώτερο τας αιθούσας αυτού δια τας υπό της Παιδαγωγικής και Νόμου προβλεπομένας ανάγκας, εφ’ όσον, το νυν έχον, ου μόνον επαρκών αιθουσών δια τα ειδικά μαθήματα στερείται φυσικής, χημείας, τεχνικών, τελετών, βιβλιοθήκης αλλά και επί μισθώματι μετέθησε εις την απέναντι οικοδομή κυρίας Ματίνα Παπακωνσταντίνου μία τάξη δια την έλλειψη αιθούσης διδασκαλίας μετά την αύξηση των τμημάτων του εις 9 κατά το τρέχον σχολικό έτος, ήτις προβλέπεται ότι κατά το επιόν θ’ αναβιβάσει τα τμήματά του εις 10.

            Η τοιαύτη σκέψις απεκρυσταλλώθη εις απόφασιν κατόπιν της ευγενούς υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Κοζάνης κ. Ιωακείμ δωρεάς του Μητροπολιτικού κήπου, προσκειμένου τω Μητροπολιτικώ Μεγάρω, ίνα χρησιμεύσει ως γήπεδο του υπό μελέτη ανοικοδομήσεως Δημοτικού Σχολείου επί μόνω ανταλλάγματι της παραχωρήσεως υπό του Δήμου Κοζάνης κατόπιν απαλλοτριώσεως παρακειμένου σταύλου, ίνα μεταβληθεί εις κήπο μικρό αντί του δωρουμένου τοιούτου, ο δε κ. Δήμαρχος Κοζάνης συγκινηθείς εκ της χειρονομίας του Σεβασμιοτάτου, ανεγνώρισε το δίκαιο της αιτήσεώς του.

            Παρήλθε έκτοτε σχεδόν τριετία, εντός της οποίας διερρυθμίσθη μεν το ανακύψαν ζήτημα τροποποιήσεως του σχεδίου της πόλεως, εξεπονήθη δε σχέδιον του υπό ανέγερση Δημοτικού Σχολείου και ώφειλε ήδη ν’ αρχίσει η ανοικοδόμηση, του απαιτουμένου δι’ αυτή χρηματικού ποσού διατιθεμένου υπό του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας Κοζάνης. Ο Σεβασμιότατος όμως Μητροπολίτης πριν ή δωρήσεται τον κήπον του Μητροπολιτικού Μεγάρου αιτείται την αγοράν και την εις την Μητρόπολη εκχώρηση υπό του Δήμου Κοζάνης του προμνησθέντος σταύλου.

            Παρακαλώ όθεν Υμάς κ. Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης και δι’ υμών άπαν το Δημοτικόν Συμβούλιον, όπως ευαρεστηθείτε να ψηφίσετε την αναγκαιούσαν δαπάνη δια την αγορά του σταύλου τούτου, όστις θα χρησιμεύσει ίνα πλουτισθεί μεν, η πόλις δι’ ενός έτι Μεγάρου, αποκτήσει δε το Α΄ Δημοτικό σχολείο  της Κοζάνης το διδακτήριόν του οίκημα, το δε καθ’ ημάς Γυμνάσιον αφεθεί ελεύθερον να διαθέσει το διδακτήριόν του δια τας πολλαπλάς του ανάγκας και ίνα περιορίσει οπωσούν την μαστίζουσαν την πόλιν οικονομικήν κρίσιν δια της απασχολήσεως αρκετών εργατικών χειρών και δια της παροχής αρκετών ημερομισθίων κατά την περίοδον της ανοικοδομήσεως του Σχολείου».

4.2 Η υπόθεσις του υπό ανέγερσιν νέου δημ. Σχολείου (Β.Ε 30-4-33)

«Αφορμήν λαβόντες εκ παραπόνων του επιστολογράφου μας κ. Β. Ματιάκη Ταμείου της Σχολικής Εφορίας του Γυμνασίου της πόλεώς μας, περί βραδύτητος και «κωλυσιεργίας» ως προς το ζήτημα της ανεγέρσεως του νέου παρά την Ι. Μητρόπολιν Δημοτ. Σχολείου, επληροφορήθημεν αρμοδίως ότι το ζήτημα τούτο είναι ήδη λελυμένον και γεγονός τετελεσμένον ήδη δια της αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου της παρελθούσης εβδομάδος προς αποζημίωσιν του ιδιοκτήτου ενός σταύλου ή γκαράζ παρά την Μητρόπολιν προς διευκόλυνσιν της εκ της πλευράς του σταύλου τούτου.

            Ήδη το ζήτημα της ανεγέρσεως του νέου Δημοτ. Σχολείου εισήλθεν εις την οδόν της πληρώσεως των λοιπών διατυπώσεων προς έναρξιν της θεμελιώσεως».

 

4.3 Περίληψις Διακηρύξεως Δημοπρασίας

 

«Η Σχολική Εφορεία του Α΄ Δημοτικού σχολείου Κοζάνης διακηρύττει ότι:

Εκτίθεται εις μειοδοτική δημοπρασία δι’ ενσφραγίστων προσφορών (άνευ ορίου) η κατασκευή ενός πλήρους εξαταξίου Δ. Σχολείου εις την πόλιν της Κοζάνης συμφώνως τη σχετική μελέτη και διακυρήξει ων οι βουλόμενοι δύνανται να λάβωσι γνώσιν προσερχόμενοι εις το γραφείον της Σχολικής Εφορείας του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης καθ’ εκάστην (πλην των Κυριακών) και περί ώραν 10-12 π.μ.

Το έργον προϋπολογίσθη εις δρ. 670.000.  Η δε απαιτουμένη χρηματική εγγύησις καθωρίσθη εις δρχ. 35.500.

Εις την Δημοπρασίαν ταύτην εισί δεκτοί εργολάβοι Δημοσίων Έργων πάσης τάξεως δι’ έργα οικοδομικά. Η Δημοπρασία ενεργηθήσεται εις Κοζάνην την 15^ην Ιουλίου 1934 ημέραν  Κυριακήν και ώραν 11^ην π.μ. ενώπιον της Σχολικής Εφορείας του Α! Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης».

Ο Πρόεδρος της σχολικής Εφορείας του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης. Μ.Κ.Τζώνης (Β.Ε  24-6-34).

 

4.4 Ανέγερσις σχολείου εν Κοζάνη (Β.Ε 4-11-34)

 

«Την Δευτέραν (29-10-34) εγένετο η κατάθεσις του θεμελίου λίθου του νέου σχολείου της πόλεώς μας έναντι της Μητροπόλεως. Κατά την θεμελίωσιν παρέστησαν ο κ. Δήμαρχος και ο κ. Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων οίτινες κατέθησαν τους θεμελίους λίθους ωμιλίσαντες καταλλήλως. Επίσης παρέστησαν ο κ. Μιλ. Τζώνης Πρόεδρος Εφορείας και πλήθος λαού.

            Την ανοικοδόμησιν ανέλαβεν ο κ. Αποστολόπουλος έχων ως επιστάτην τον κ. Μιχαήλ Μητούλην. Σημειωτέον ότι το σχολείον κτίζεται επί οικοπέδου κοινοτικού και ουχί και επί οικοπέδου που επρόκειτο ν’ απαλλοτριωθεί διότι οι ιδιοκτήται εζήτουν δι’ ολίγα μέτρα 70 χιλιόδραχμα».

            «Ο πρόεδρος του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας κ. Σ. Σαμαράς  μας πληροφορεί ότι χάρις εις την πρόσφατο χορήγηση πιστώσεως εκ μέρους του Υπουργού Παιδείας αποπερατούται το διδακτήριο του πρώτου δημοτικού σχολείου της πόλεως. Ο κ. Σαμαράς δια τηλεγραφημάτων διερμήνευσε τις ευχαριστίες του Ταμείου και των γονέων εις τον κ. Πρωθυπουργόν και τον κ. Υπουργό Παιδείας» (Β.Ε 18-7-37).

 

4.5 Πρόσκλησις

Το Αον Δημοτικόν Σχολείον Κοζάνης επί τη εγκαταστάσει του εις το παρά την Ιεράν Μητρόπολιν νέον διδακτήριον τελεί σήμερον Κυριακήν 21^ην τρέχοντος μηνός ε.έ και ώραν 11^ην π.μ αγιασμόν. Προσκαλεί όθεν πάντας τους βουλομένους εκ των φιλομούσων, όπως ευαρεστούμενοι προσέλθωσιν εις την τελετήν. Εν Κοζάνη τη 17^η Νοεμβ. 1937 (Εκ του γραφ. της Διευθύνσεως).

 

4.6 Εγκαίνια σχολείου-Επιβλητικό το μέγαρον

 

«Την παρελθούσαν Κυριακήν  (21-11-37) παρουσία των αρχών της πόλεώς μας και πολλών γονέων και κηδεμόνων μαθητών εγένοντο τα εγκαίνια λειτουργίας του αποπερατωθέντος δημοτικού σχολείου εις την συνοικίαν Μητροπόλεως. Το σχολείον είναι περικαλλέστατον και επιβλητικόν εστέγασε τους μαθητάς του Αου Δημοτικού ο διευθυντής του οποίου ωμίλησε εμπνευσμένως.

            Το εγκαινιασθέν Δημοτικόν σχολείον εκτισμένον επί σχεδίου εκπληρούντος τους όρους της υγιεινής και παιδαγωγικής επιστήμης εστοίχισε δραχ. 899.372,20 εκτός του οικοπέδου. Το ποσόν αυτό κατεβλήθη εκ των πόρων του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας και εκ του Υπουργείου Παιδείας.

Ήρχισεν η ανοικοδόμησίς του τω 1934 υπό του εργολάβου Αθαν. Αποστολοπούλου και επερατώθη ήδη. Αρχικώς επέβλεπε το έργον ο μηχανικός κ. Ι. Οικονόμου ήδη δε περί το τέλος ο κ. Ι. Βαχτσεβάνος. Η Κοζάνη δια της αποπερατώσεως και παραδόσεως εις χρήσιν του νέου σχολικού

τεμένους απέκτησε ένα κτίριον επιβλητικόν και αξίζουσι θερμά συγχαρητήρια εις όλους τους εργασθέντας δια την απόκτησίν του» (Β.Ε 28-11-37).

 

4.7 Πώς ανηγέρθη (Λεύκωμα Α΄ δημ. σχολείου)

 

«Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας, διεκρίνοντο για τον πατριωτισμό, τη θρησκευτικότητα και την αγάπη προς το παιδί και επειδή η λειτουργία των Σχολείων, τόσον του Α΄ Δημοτικού Σχολείου όσον και του γυμνασίου Αρένων, λόγω συστεγάσεως εγένετο πλημμελώς, δια τούτο έλαβον απόφαση, όπως διαθέσουν ολόκληρο το ευρισκόμενο ποσό στο Ταμείο για την ανέγερση του διδακτηρίου.

Κατ΄ αρχάς ερίφθη η ιδέα όπως το διδακτήριον ανεγερθεί το όπισθεν μέρος του κτηρίου Κ. Δρίζη. Επειδή όμως οι κάτοχοι των οικοπέδων είχαν μεγάλας αξιώσεις, απεφασίσθη όπως το Δ. Συμβούλιον μεταβεί στη Μητρόπολη και παρακαλέσει τον τότε Μητροπολίτη Ιωακείμ να διαθέσει μέρος του κήπου της Μητροπόλεως δια την ανέγερση του σχολείου.

Έπραξε δε τούτο γιατί γνώριζε τα υπέρ της εκπαιδεύσεως αισθήματα του Μητροπολίτου.  Κατ’ Αύγουστον του 1934 μετέβη εις το μέγαρον της Μητροπόλεως και ο κ. Σταύρος Σαμαράς αναπτύσσει στο Μητροπολίτη τον σκοπόν της επισκέψεως και παρακαλεί τούτον όπως διαθέσει 500-600 τ.μ εκ του κήπου δια την ανέγερση σχολείου.

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης άνευ του ελαχίστου δισταγμού παραχωρεί τα αιτηθέντα τετραγωνικά μέτρα.

 Επειδή όμως αθετήθη η συμφωνία της εξαγοράς της κάτωθεν του σχολείου οικοδομής από τον ιδιοκτήτη, ο κ. Σαμαράς ηναγκάσθη να επισκεφτεί το Σεβασμιότατο και ζητήθηκαν έτερα 200 τ.μ, τα οποία παρεχώρησε ο Σεβασμιότατος.

 

(Στιχομυθία κ. Σαμαρά-Μητροπολίτου)

Σ. Την ευλογία σου Σεβασμιότατε.

Μ. Καλώς το Σταύρο, λέγε πόσα θέλεις…

Σ. Ο γείτων σεβασμιότατε…

Μ. Άφησε το γείτονα και λέγε πόσα ζητάς…

Σ. 200 Σεβασμιότατε…

Μ. Για τα παιδιά όσα θα ζητήσει ο Σταύρος θα τα έχει…

Η μεγάλη αυτή χειρονομία του Μητροπολίτη ΙΩΑΚΕΙΜ  να διαθέσει το εξ 800 τ.μ οικόπεδο εκ του κήπου της Μητροπόλεως, έδωσε το δικαίωμα εις το Συμβούλιο του Τ.Ε.Π την έναρξη της ανεγέρσεως του διδακτηρίου και κατά μήνα Σεπτέμβριο του έτους 1934 εγένετο με πάσαν επισημότητα η κατάθεσις του θεμελίου λίθου και με την έναρξη του σχολικού έτους 1937-

38 εγένοντο τα εγκαίνια και το Αον Δημοτικό Σχολείο από τον κάτω όροφον του Γυμνασίου εστεγάσθη εις το νέον διδακτήριον.

Οι πόροι για την ανέγερση του διδακτηρίου προήρχοντο εξ ενοικίων της ακινήτου περιουσίας του και  εκ τόκων των μετοχών 101 αριθμό του Εθνικού δανείου, τις οποίες άφησε ο μεγάλος ευεργέτης Βασίλειος Βαλταδώρος.

Η ακίνητος περιουσία προήρχετο εκ δωρεών φιλομούσων  Κοζανιτών. Η κινητή περιουσία του Α΄ Δημοτικού Σχολείου κατεστράφη υπό των Γερμανών κατά τα έτη της κατοχής 1941-45.

Μετά την εγκατάσταση των αρχών και την κανονική λειτουργία του επισήμου Ελληνικού Κράτους, ήρχισε να λειτουργεί το Σχολείο με τα απαραίτητα έπιπλα και εποπτικά μέσα. Τα μεν θρανία τα χορήγησε το Κράτος, τα δε έπιπλα και όργανα οι γονείς και οι κηδεμόνες των μαθητών με προαιρετικές εισφορές».