Ροδιά Γρεβενών

98. Ροδιά,η 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ.386. Κοζάνη 2018

Γενικά: Ο οικισμός είναι χτισμένος σε υψόμετρο 862 μέτρων με πλησιέστερους οικισμούς το Σύνδεντρο, Λείψιον, Αηδόνια, Κυρακαλή, Γρεβενά.

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918  ορίζεται ως  έδρα κοινότητος Ρατοβιστίου η οποία διορθώνεται το 1919 σε Ροδοβίστι και το 1927  μετονομάζεται σε Ροδιά. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Γρεβενών. Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 78 άρρενες εκλογείς. Εκλέχτηκαν: Ιωάννης Ζγάνης 49, Κων/νος Κώστας 45, Ιωάννης Τυφόπουλος 39, Γεώργιος Γκέκας 34, Ιωάννης Στρακουλάς 31, Γεώργιος Βανδής 23, Αργύριος Κεχαγιάς 19, Γεώργιος Σάββας 17.

 Ο πρόεδρος κοινότητας υποβάλλει στην ΙΧ Μεραρχία στις 28-1-31  πίνακα εμφαίνων τα αναποφεύκτως αναγκαία δια τας υπηρεσίας της κοινότητας εκ 28 μεταφορικών μέσων  (ίπποι, φορβάδες) τα οποία δεν προσάγονται για επίταξη. Είδη χρωμάτων όπως αναφέρονται στον πίνακα  κόκκινο, καστανό, σιδερόψαρο, ψαρί, μέλαν, λευκό.

Ο Έπαρχος Γρεβενών με τηλεγράφημα προς το Νομάρχη στις 13-3-31     «Πρόεδρος Ροδιάς τηλεγραφικώς αναφέρει ότι παρουσιάσθηκαν δύο κρούσματα θανατηφόρα εξ οστρακιάς και διφθερίτιδος. Ήδη έχομεν και άλλα κρούσματα τεσσαράκοντα. Παρακαλούμε ειδοποιηθεί νομίατρος προς λήψιν μέτρων» (60/1222).

Υπέρ της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης  στις 14-8-36 η κοινότης κατέβαλε το ποσό των 150  δρχ. (60/1735).

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής:  Το κοινοτικό συμβούλιο στις 4-7-45 με πρόεδρο το Θωμά Τσιφόπουλο αναφέρει ότι από τις 140 κατοικίες κατεστράφησαν 67 υπό των Γερμανών στις 7 Ιουλίου 1944. Θύματα 4.

 

Διαβατήρια: α) Κλεισιάρης Νικόλαος του Δημητρίου  με έτος γεν. 1896 έλαβε στις 29-10-26 διαβατήριο δια Αργεντινή. β) Βασίλειος Ευαγγέλου Πρέβεζα διαβ. 17-3-26 δια Αβησσυνία κλάσεως 1921. γ) Ο Ιωάννης Νικολάου Τσιρογιάννης κλάσεως1926  (γεν. 1906) στις 20-5-29 ζητά διαβατήριον για Κωνσταντινούπολη. Ο εφημέριος Δ. Κλησιάρης.

Εκπαίδευση: Το 1901-1902 λειτουργούσε Γραμματοδιδασκαλείο με 40 μαθητές (Αδάμου).

Ο επιθεωρητής καταθέτει αίτηση προς το Ε.Σ.Σ.Ε της δημοδιδασκαλίσσης Γεωργίας Τσιρωνά του διταξίου δημοτικού σχολείου Ροδιάς, εξ Αϊδινίου Μ.Ασίας, ετών 30, με υπηρεσία 14 ετών με την οποία ζητά μετάθεση για Θεσσαλονίκη  λόγω κλονισμού της υγείας (31-5-1938 ΑΒΕ70 ΣΑΕ 49).

Με απόφαση του εποπτικού συμβουλίου προάγεται ο δημοδιδάσκαλος Χρήστος Τζημουράκας συμπληρώσας 13 έτη υπηρεσίας  (15/7/1938 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 49).

Με απόφαση του Επιθεωρητή Γεωργίου Σακελλάρη παρατείνεται η απόσπαση του διδασκάλου  Κ.Καντά εκ του διταξίου Ροδιάς στο μονοτάξιο Μαυραναίων. Τον Οκτώβριο του 1940 εργαζόταν ως διδασκάλισσα η  Κατίνα Μπάμπου η οποία αποσπάστηκε στο δημ. σχολείο Κρανιάς (31-1-41 ΑΒΕ70  ΣΑΕ 52).

Τσιφόπουλος Ανδρέας:[1] Από Ροδιά Γρεβενών, γραμματεύς α΄, ηλικία 41 ετών, έγγαμος 5 τέκνα, πτυχιούχος 3ταξίου διδασκαλείου, έτη προϋπηρεσίας 19. Είναι κάτοχος της διδασκομένης ύλης, αλλά δεν επεκτείνει την εγκυκλοπαιδική και κυρίως την επαγγελματική μόρφωση. Διδακτική ικανότης επαρκής. Διοικητική ικανότης μέτριος (10/3/1937). Σχετικώς παρατηρείται βελτίωση από επαγγελματικής μορφώσεως και θελήσεως. Διδακτική, διοικητική ικανότης επαρκής (30/10/1937). Έτη προϋπηρεσίας 22, εδώ 5. Επιστημονικώς μέτριος, διδακτικώς μέτριος, διοικητικώς επαρκής. Ως προς την εκτέλεση του καθήκοντος καλός (11/11/1938)[2].

Ιερά: Πάνω και Κάτω Αϊ Γιάννης, Κοίμησις της Θεοτόκου, ενοριακός ναός[3], Αγίων Ταξιαρχών, Προφήτης Ηλίας, Άγιος Αθανάσιος, Αγία Παρασκευή.

Στις 30 Μαΐου 1888 οι κάτοικοι του χωριού ζητούν άδεια να οικοδομήσουν νέα εκκλησία εκ βάθρων  στην ιδία θέση καταπεσούσης η οποία είχε μήκος είκοσι πήχεις, πλάτος δεκατέσσερις, ύψος οκτώ, μετά δώδεκα παραθύρων ύψους ενός πήχεως και θυρών τριών, μετά γυναικωνίτου και σκεπής εκ κεράμων. Την αίτηση ο Μητροπολίτης Κλήμης την προωθεί  στον Παναγιότατο στις 7/6/1888[4] .

Στον κώδικα αρ.201 της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας αναφέρεται ως Ρατοβίσδη χωρίον με 16 αφιερωτές της Α΄ Γραφής και 8 της Β΄ Γραφής.

Οικονομία: Το 1931 ιδρύθηκε στην Αθήνα «Εθνικός Σύνδεσμος Μελισσοκόμων της Ελλάδας» με σκοπό τη βελτίωση της ελληνικής μελισσοκομίας. Ζητά από τις Νομαρχίες να συστήσουν τις κοινότητες να αναφέρουν τον αριθμό των μελισσοκόμων με τις υπάρχουσες κυψέλες, προκειμένου να καταρτισθεί ειδικός στατιστικός κατάλογος. Από την επαρχία Γρεβενών ανταποκρίθηκαν τα παρακάτω χωριά: Αιμιλιανός, Αναβρυτά, Αμυγδαλιές, Άγιος Κοσμάς, Δασύλιον, Διάκος, Έξαρχος, Ζιάκα, Κατάκαλη, Καλλονή, Κοκκινιά, Κιβωτός, Κέντρον, Καλόχι, Κρανιά Δεσκάτη, Κατάκαλη, Λάβδα, Μοναχήτι, Μαυραναίοι, Οροπέδιο, Ποντινή, Πρόσβορο, Πανόραμα, Πυλωρή, Πηγαδίτσα, Παλιόκαστρον, Ροδιά, Σύνδεντρον, Σπήλαιον, Σιταράς, Τουρνίκι, Τρίκωμον, Φιλί, Χρώμιον.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία, μελισσοκομία. Λειτουργούσε νερόμυλος του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ονομαστά είναι τα άλευρα του κυλινδρόμυλου Πρέβεζα.

Τρεις λύκοι απουσία του ποιμένος  κατεσπάραξαν 42 αρνιά του Γκούγια (Β.Ε 3-5-36).

Πεσόντες: Μπάργκας Δημήτριος του Βασιλείου, 1920, 9^ο ΣΠ. Φονεύτηκε στην Κόρινθο από γερμανική περίπολο στις 1-5-41.

Πληθυσμός: 1913=500. 1920=447. 1928=502. 1940=595. 1951=598. 1961=609. 1971=385. 1981=383. 1991=359. 2001=383. 2011=252. (21^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ήταν 46  κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.300 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 65 κατοικίες και ο φόρος ήταν 4.000 άσπρα.

Σύλλογοι: Σύνδεσμος νέων Ροδιάς «η Κοίμησις της Θεοτόκου» (28-11-1929).

Ο Ιωάννης Αργ. Σάββας πρόεδρος του Φιλανθρωπικού και Επαγγελματικού Συλλόγου Ροδιάς «ο Άγιος Γεώργιος» στις 19-10-40 αναφέρει στον Έπαρχο Γρεβενών ότι ο Σύλλογος έχει στη Ροδιά δύο ιδιόκτητους αλευρόμυλους. Ο ένας ο υδροκίνητος ανοικοδομήθη το 1884, ο δε έτερος πετρελαιοκίνητος το 1912. Δια των προσόδων των αλευρόμυλων συντηρούνταν επί Τουρκοκρατίας τα σχολεία, βοηθούνταν οι εκκλησίες και εξετελούνταν διάφορα φιλανθρωπικά έργα. Από την απελευθέρωση της Μακεδονίας και εντεύθεν τα έσοδα διετίθεντο για την επιδιόρθωση σχολείων, επισκευή επίπλων, και την τέλεση φιλανθρωπικών έργων. Υπάρχει ακόμη μύλος του Γεωργίου Σάββα. Στο χωριό μένουν 120 οικογένειες. Ζητούν να μη χορηγηθεί άδεια για λειτουργία τετάρτου μύλου στη Ροδιά (60/1622). Σήμερα δραστηριοποιείται ο Φιλοπροοδευτικός Σύλλογος των απανταχού Ροδιωτών «Η Αδελφότης Άγιον Πνεύμα».

---

[1] Τάνια Αποστόλου: Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[2]Δημοτικό Σχολείο Βελανιδιάς.

[3] Υπάρχει Ευαγγέλιο με χρονολογία 1801. Εικών ο Δίκαιος Κριτής 1812. Έκθεση Σακελάρη 1941.

[4] Ο κώδικας αλληλογραφίας του Μητροπολίτου Γρεβενών Κλήμεντος σελ. 32. Θετική απάντηση (Αυτοκρατορικό Φιρμάνιον) στις 17/6/1989.

---