Προτομές Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης "Μέγας Αλέξανδρος"

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 

 

 

12. ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (356-323 π.Χ)

 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

 

 

             Η προτομή του βρίσκεται στην είσοδο της πόλης από Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Κοιτάζει προς την Ανατολή. Είναι τοποθετημένη σε τριγωνικό χώρο με πράσινο.

 

                          Στην κύρια όψη διαβάζουμε

                                 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

                                            Ο

                                       ΜΕΓΑΣ

                             Α  ΣΩΜΑ ΣΤΡΑΤΟΥ

                                 ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

                                            1970

                                                                    Στη δεξιά πλευρά

                      Το όνομα του γλύπτη ΣΤΡ.Ι. ΦΙΛ…ΟΥΛΟΣ

 

             Τα αποκαλυπτήρια της προτομής έγιναν στις 25-10-1970 από το στρατηγό Τζουβελέκη, προσφορά του στρατού στην Κοζάνη από όπου ο Μέγας στρατηλάτης στρατολογούσε οπλίτες για τη Μακεδονική Φάλαγγα.(66\14-11-1970)

            Ο Μ. Αλέξανδρος  ήταν γιος του Φιλίππου του Β΄, βασιλιά της Μακεδονίας. Από μικρός μελετούσε Όμηρο. Είχε ως πρότυπο τον Αχιλλέα.

            Από τον πατέρα του διδάχτηκε την πολεμική τέχνη. Από μικρή ηλικία έμαθε να αντέχει στην πείνα, στη δίψα, στον ολιγόωρο ύπνο. Για το δάσκαλό του  τον Αριστοτέλη έλεγε: «Στον πατέρα μου χρωστάω το ότι ζω. Όμως στο δάσκαλό μου χρωστάω το ότι ζω όπως πρέπει». Ο δάσκαλός του, του είχε μάθει να θεωρεί ανώτερο τον ελληνικό πολιτισμό.

           

Στρατιωτικό έργο

 

            Στα 18 του χρόνια αναλαμβάνει τη διοίκηση του Βασιλείου της Μακεδονίας. Ανακηρύσσεται, από το συνέδριο της Κορίνθου, ηγέτης της  Πανελλήνιας συμμαχίας και αρχηγός της εκστρατείας κατά των Περσών.

            Κατέστρεψε την πόλη των Θηβών. Σεβάσθηκε τα ιερά (ναοί) και το σπίτι του ποιητή Πίνδαρου. Οι Θηβαίοι  είχαν εξεγερθεί εναντίον της μακεδονικής Φρουράς, επειδή είχαν πιστέψει ότι ο Αλέξανδρος σκοτώθηκε σε κάποια εκστρατεία ενοχλητικών βόρειων γειτόνων.

            Η εκστρατεία και οι πολεμικές επιχειρήσεις κατά των Περσών άρχισαν το 334 π.Χ. και τελείωσαν με το θάνατό του στις 13-6-323  π.Χ. Πέθανε σε ηλικία 33 χρονών.

Τα κυριότερα πολεμικά γεγονότα.

334 π.Χ Ξεκίνημα από την Πέλλα με 30.000 πεζούς και 5.000 ιππείς.

334 π.Χ Μάχη στο Γρανικό ποταμό. Από τα λάφυρα της μάχης έστειλε στην Αθήνα 300 ασπίδες με την αφιέρωση «Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».

333 π.Χ  Λύση Γόρδιου δεσμού. Μάχη της Ισσού.(πεδιάδα του κόλπου Αλεξανδρέττας) Ήττα του βασιλιά Δαρείου.

332π.Χ. Κατάκτηση της Φοινίκης. (Τύρος)

331π.Χ. Ίδρυση Αλεξάνδρειας Αιγύπτου.

331π.Χ.-327 π.Χ Σύγκρουση στα Γαυγάμηλα. Κατάληψη των πόλεων Βαβυλώνα, Σούσα, Περσέπολη.

327-325π.Χ Εκστρατεία στην ινδική χερσόνησο.

 

Οργανωτικό, πολιτικό και πολιτιστικό του έργο.

 

            Η στρατηγική του ικανότητα συνίστατο στην επιλογή της κατάλληλης θέσης για τις θυελλώδεις επιθέσεις, η συνεχής καταδίωξη του αντιπάλου για να μην καταφέρει να ανασυγκροτηθεί, η εξασφάλιση των κατακτήσεων, η μέριμνα για την ψυχαγωγία των στρατιωτών.

            Η εκστρατεία του είχε και εξερευνητικό χαρακτήρα για τούτο τον συνόδευαν πλήθος επιστήμονες. Μελέτησαν  τα αίτια των πλημμυρών του Νείλου και τις κλιματολογικές συνθήκες, ενδιαφέρθηκαν για το φλεγόμενο πυρ (πετρέλαιο), διερεύνησαν ινδικά ορυχεία, έμαθαν για τις μεθόδους καλλιέργειας, οι βηματιστές μέτρησαν τις αποστάσεις που διήνυσε ο στρατός.

             Ίδρυσε 70 ελληνικές πόλεις, εκ των οποίων  16 Αλεξάνδρειες. Ονομαστότερη η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Μ’ αυτόν τον τρόπο θεμελιώθηκε ο ελληνικός πολιτισμός. (ήθη, αγώνες, αγορά, τέχνη, γλώσσα, θέατρο, θρησκεία) Ακόμα Έλληνες καλλιτέχνες παρουσίαζαν δράματα και  μουσικούς αγώνες. Εγκατέστησε στις πόλεις που ίδρυσε δυναμικούς Έλληνες και απόμαχους Μακεδόνες. Ελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις από τον Περσικό ζυγό.

             Εγκαινίασε τους μικτούς γάμους μεταξύ Ελλήνων και Περσών. Ο ίδιος έδωσε το παράδειγμα παίρνοντας για γυναίκα του τη Ρωξάνη, κόρη του ηγεμόνα της Βακτριανής. Στόχευε στη δημιουργία νησίδων του Ελληνισμού, στη δημιουργία της οικουμενικής αυτοκρατορίας με πρωταγωνιστές τους Έλληνες.

             Καθιέρωσε την ελληνική γλώσσα ως επίσημο όργανο συνεννόησης των λαών.

             Εγκαινίασε ενιαίο νομισματικό σύστημα σ’ Ανατολή και  Δύση κόβοντας χρυσά νομίσματα από το συσσωρευμένο χρυσό των Περσών. Για την περαιτέρω οικονομική πρόοδο κατασκεύασε δρόμους, διάνοιξε διώρυγες, κατασκεύασε αρδευτικά έργα, λιμάνια, γεφύρια.

            Επιδίωξε τη συμφιλίωση κατακτητών και κατακτημένων. Χρησιμοποίησε και κατακτημένους σε υπεύθυνες διοικητικές και στρατιωτικές θέσεις.

            Σεβάστηκε τη θρησκεία, τα έθιμα και τα μνημεία των κατακτημένων λαών. Ήθελε να δημιουργήσει ένα παγκόσμιο κράτος ευτυχισμένων πολιτών.

            Με την πολιτική του εποικισμού διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό, τα ελληνικά γράμματα. Ετοίμασε το έδαφος για την επικράτηση του Χριστιανισμού.

            Ως προς τη συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους λαούς ήταν υπέρ των άμεσων λύσεων. Αποφασιστικός και ορμητικός δε δίσταζε να πολεμήσει κατά μέτωπο, για να πετύχει τους σκοπούς του.

             Το πολιτιστικό πρόγραμμα του Αλεξάνδρου σκόπευε τη συμφιλίωση Ανατολής και Δύσης με πνευματικό θεμέλιο τον ελληνικό πολιτισμό.

                

Παγκόσμια αναγνώριση

 

             Ο Ρήγας Φεραίος, ο πρόδρομος της ελληνικής ελευθερίας, στο σκλαβωμένο έθνος μαζί με τους χάρτες και τις προκηρύξεις έστελνε και εικόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Θεοχάρης Τουρούντζιας, ετών 22 από τη Σιάτιστα, ένας από τους επτά συντρόφους του Ρήγα που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στο Βελιγράδι στις 24 Ιουνίου 1798, ομολόγησε στους Αυστριακούς ότι παρέλαβε από το Ρήγα τρεις χάρτες και 50 αντίτυπα των εικόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου τα οποία τα έστειλε στον αδελφό του στο Σεμλίνο της Αυστρίας.(24\27)

            Ο Γεώργιος Λασσάνης στη « Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδος γράφει:

«Των Θηβών η ανασκαφή εδίδαξε τη δύναμη του παιδιού τούτου, δια τούτο έσπευσαν να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του Αλεξάνδρου. (Οι Θηβαίοι αμφισβήτησαν την κυριαρχία του Αλεξάνδρου. Αυτός με κεραυνοβόλο κάθοδο, κυρίεψε τη Θήβα, την κατέσκαψε εκτός από τα ιερά και την οικία του ποιητή Πινδάρου.)

… Μεγαλυτέρα δόξα εθεώρησαν να ονομασθούν Αρχιστράτηγοι, παρά κατακτητές της Ελλάδας και τ’ αμίμητα κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου απέδειξαν τι ήσαν εις κατάσταση να πράξουν οι ενωμένες ελληνικές δυνάμεις υπό την οδηγία αξίου ανδρός».

             Πολλοί λαοί στον λαϊκό τους πολιτισμό τον θεωρούν δικό τους όπως η Αίγυπτος, η Παλαιστίνη, η Συρία, η Περσία, το Ιράκ, το Αφχανιστάν, το Πακιστάν, η Μογγολία (τον λατρεύουν ως εθνικό ήρωα), το Ουσμπεκιστάν, το Τατζικιστάν, οι Ινδίες, ο Μωάμεθ στο Κοράνι τον συγκαταλέγει στους προϊσλαμικούς προφήτες και πολλά άλλα κράτη της Ασίας. Όλοι αυτοί οι λαοί περηφανεύονται για την καταγωγή τους από τους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Ισκεντέρ ή Σκέντερι) και δηλώνουν τον ενθουσιασμό τους, όταν συναντηθούν με Έλληνες.

ΚΑΛΑΣ   ( Οι Έλληνες της Ασίας)

 

            Στο βορειοδυτικό Πακιστάν σε υψόμετρο 1200 μέτρων, ζουν απομονωμένοι 3.000 απόγονοι των παλαιμάχων της στρατιάς του Μ. Αλεξάνδρου, οι οποίοι αποτελούν τη φυλή Καλάς.(58\166)

            Είναι ψηλοί, έχουν λευκή επιδερμίδα, ξανθά μαλλιά, γελαστοί, φιλόξενοι, οι μόνοι της περιοχής που σφυρίζουν κλέφτικα. Ο φερετζές στις γυναίκες είναι άγνωστος. Μέχρι πρότινος κυνηγούσαν με δόρατα και βέλη, αγωνίζονταν στην τοξοβολία και στη ρίψη του λιθαριού. Καυχώνται ότι είναι Μακεδόνες. Γι’ αυτούς ζει ο Μεγάλος στρατηλάτης Σκέντερι- Μέγας Αλέξανδρος. Διακοσμούν τα ξύλινα έπιπλα και σκεύη με τον αστέρα που μοιάζει με το αστέρι σύμβολο των Μακεδόνων. Κρατούν τα έθιμα των αρχαίων ελλήνων, λατρεύουν τους Ολύμπιους θεούς και αντιπαθούν τον ισλαμισμό.

 

Πίστη στο Δωδεκάθεο

 

Ντι-Ζάο (Δίας-Ζεύς).  Εδώ τα ιερά δέντρα του θεού, όπως και στην αρχαιότητα είναι ο κέδρος και η βελανιδιά. Καίνε τα κλαδιά των παραπάνω ιερών δέντρων γιατί πιστεύουν ότι ο καπνός όπως και στο αρχαίο τελετουργικό ευχαριστεί τους θεούς. Με το αίμα του θυσιαζόμενου ζώου ραντίζουν το βωμό. Τα δε κέρατα κοσμούν το σπιτικό τους, αφού ο μεγάλος Στρατηλάτης το υιοθέτησε κατά την επίσκεψή του στο ιερό του Άμμωνα Δία στην όαση Σίβα.

Τζάστακ (Εστία). Η φωτιά καίει ακατάπαυστα στα σπιτικά τους και κάθε οικισμός έχει ένα ναό, όπου συγκεντρώνονται για τις τελετές τους. Γιορτάζουν κατά το Μάιο, που μας παραπέμπουν στα αρχαιοελληνικά ανθεστήρια.

 Μπαλομάιν (Απόλλωνας), θεός της μαντικής τέχνης, μουσικής. Έρχεται καβάλα στις κοιλάδες με το άλογό του φέρνοντας το φως.

 Σάγκικορ (Σάτυρο) θεό του κρασιού. Είναι οι μόνοι που παράγουν κρασί και το χαίρονται κατά τις γιορτές .

 Μαχαντόν (Μακεδών) θεό των προγόνων.

 Φροτάιτ (Αφροδίτη) θεά του έρωτα.

Οι Καφίρ της Αιθιοπίας απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων εξισλαμίσθηκαν βίαια το 1900.

 

Η Γλώσσα

 

             Το λεξιλόγιο είναι κράμα περσικών και ελληνικών. Μερικές από τις λέξεις.

 Αμέο (αμνός), χέο (χιτώνας), νομ (όνομα),  αίμα (αίμα), πάρειμ (πάρειμι=πορεύομαι), χεμάν (χειμώνας), ιλά (έλα), δοντουγιά (δόντια), ντι (δίδω)

            Η γλώσσα δε διαθέτει γραφή. Στα μουσεία, στο Πακιστάν, εκτίθενται χρυσά νομίσματα με ονόματα 41 ελλήνων βασιλιάδων της Βακτρίας σε γλώσσα ελληνική.

             Από παράδοση κάθονται σε καρέκλες και σκαμνιά, σε αντίθεση με τους γύρω λαούς που κάθονται οκλαδόν.

 

Έλληνες εκπαιδευτικοί και ΚΑΛΑΣ

 

            Η εκπαιδευτική κοινότητα δάσκαλοι και καθηγητές της πατρίδας μας ανέδειξαν τους απογόνους του Μ. Αλεξάνδρου, έκαναν γνωστό το θέμα στην ελληνική κοινωνία. Το 1995 έχτισαν στο χωριό Κρακάλ των Καλάς σχολείο για τους μικρούς μαθητές της φυλής, όπως επίσης και το σπίτι της μητρότητας  συνολικού εμβαδού 100 τ.μ. (αίθουσα τοκετού, τουαλέτας, κουζίνας, λουτρού) κατασκευή υπόστεγου, κατασκευή στεγασμένου χώρου γα την αποθήκευση καυσοξύλων.

            Από το 1995 μέχρι σήμερα τα μέλη και οι φίλοι των εθελοντών έχουν πραγματοποιήσει στην περιοχή πλήθος έργων, όπως:

Οικοδόμηση μουσουλμανικών σχολείων.

Δεξαμενή πόσιμου νερού και δίκτυο ύδρευσης.

Τουαλέτες σε σχολεία.

Αναστήλωση του ναού της θεάς Τζάστακ. (Εστία)

Λουτρά γυναικών στο χωριό Κρακάλ, κατασκευή πλυσταριού, το σπίτι μητρότητας.

Στήριξη προγράμματος υποτροφιών των σπουδαστών Καλάς.

Κατασκευή πλατείας στο χωριό Μπρουν.

Σημαντικά είναι τα προγράμματα των οικονομικών υιοθεσιών μαθητών ΚΑΛΑΣ. Σύμφωνα μ’ αυτό το πρόγραμμα ελληνικές οικογένειες αναλαμβάνουν την οικονομική στήριξη μαθητών με 200 δολάρια το χρόνο για τρία συνεχή έτη. Μέχρι το 2000, έλαβαν  αυτή την οικονομική στήριξη για αγορά βιβλίων, γραφικής ύλης, ενδυμάτων, 2.500 παιδιά.

            Επίσης με το πρόγραμμα των υποτροφιών  τρεις μαθητές φοιτούν σε κολέγια, ένας για κάθε κοιλάδα με σκοπό την ανάδειξη στελεχών (50 δολάρια μηνιαίως)

            Στις 31 Μαρτίου 2006 στην Κοζάνη πραγματοποιήθηκε ημερίδα από τους Έλληνες εθελοντές με θέμα «Η  ελληνική παρουσία στην κεντρική Ασία-Η φυλή των Καλλάς» Ομιλητές ήταν ο Αθανάσιος Λερούνης (Απολογισμός των αναπτυξιακών έργων στις κοιλάδες των Καλάσσα), η Θεοδώρα Λειψιστινού φιλόλογος από τον Πελεκάνο (Απόψεις γύρω από την καταγωγή των Καλάσσα)κι ο Βασίλης Τριτάκης (Μαλάνα, μια άλλη φυλή στα Ιμαλάια της Ινδίας».