Μπούρινος 6ο "Τρίκωμο Γρεβενών"

 

 

 

11. ΤΟ ΤΡΙΚΩΜΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, Η «ΚΡΑΣΟΜΑΝΑ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ».

Γράφει ο Καράντζιος Κ. Γιώργος, Μαθητής Λυκείου

 

Το Τρίκωμο (ή Ζάλοβο) χτισμένο στις ανατολικές υπώρειες της Πίνδου ανήκει διοικητικά στο Νομό Γρεβενών. Σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε, έπειτα από την συνένωση τριών ποιμενικών οικισμών του Ζιάνι, του Ελευθεροχωρίου και της Καλογριάς. Είναι γνωστό κυρίως για τα λαμπρά μνημεία πολιτισμού του (πέτρινα γεφύρια, Αζίζ-Αγά και Καγκέλια) αλλά και για τα εύγεστα κρασιά του.

 

 

Οι παππούδες μου, Ιουλία (82 ετών) και                     Γεώργιος Καράντζιος (85 ετών), στην περίοδο του τρύγου των αμπελιών τους. «75 και πλέον χρόνια ενασχόλησης με την αμπελουργία, από τη γέννηση έως τα βαθιά γηρατειά».

 

Το χωριό, ανέκαθεν φημίζονταν για το καλό κρασί και τσίπουρο που παρήγαγε και εμπορεύονταν. Οι κάτοικοι από τη δημιουργία του οικισμού διαπίστωσαν πως οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής ευνοούσαν την αμπελοκαλλιέργεια, γι’ αυτό και από ποιμένες έγιναν αμπελουργοί. Το Τρίκωμο, ήταν ο μοναδικός οικισμός της επαρχίας των Γρεβενών, στον οποίο πριν από το 1940 καλλιεργούνταν 1500 στρέμματα αμπελώνων και η οινοπαραγωγή έφτανε τις 400-500 χιλιάδες οκάδες κρασί (περ. 640.000 κιλά) ¹. Η εμπορία του κρασιού ήταν πλήρως διαδεδομένη σε Β. Ήπειρο, Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία. Τα Ζαλοβίτικα κρασιά προτιμούνταν για το υπέροχο άρωμα και τη γεύση τους. Γεωπόνοι και οινολόγοι, αναφέρει ο Καραπατάκης, επισκέπτονταν το χωριό για να διδαχθούν συμβουλές και πρακτικές οδηγίες από τους αμπελουργούς του Ζαλόβου, που χωρίς θεωρητικές γνώσεις κατείχαν άριστα την τέχνη του κρασιού που την μετέδιδαν με αγάπη και μεράκι από γενιά σε γενιά.

 

     Η σφραγίδα του Αμπελουργικού Πιστωτικού      

     Συνεταιρισμού Τρικώμου, το 1928.

 

Η εξαγωγή οίνου και τσίπουρου ξεπέρασε τα πανελλήνια σύνορα μόλις το 1933 κατά το οποίο, ο Αμπελουργικός Συνεταιρισμός Τρικώμου Γρεβενών έλαβε το Χρυσό βραβείο του διεθνή διαγωνισμού γευσιγνωσίας κρασιού, στη Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης ². Μάλιστα, πέραν του τοπικού αμπελουργικού συνεταιρισμού το χωριό συμμετείχε με τους περισσότερους παραγωγούς στον Πανεπαρχιωτικό Αμπελουργικό Συνεταιρισμό Γρεβενών, σε μια πρώτη προσπάθεια για βελτιστοποίηση της αμπελουργίας, το 1926 ³.

Βέβαια, στο δεύτερο μισό του 20^ου αι. σημειώνεται για πρώτη φορά καμπή στη διαδρομή της αμπελουργίας του τόπου μας, που ξεκίνησε με την κατοχή και τον εμφύλιο κατά τους οποίους το χωριό θρήνησε πολλούς νέους. Σημαντικό πλήγμα ήταν και η μετανάστευση των νέων μακριά από το χωριό, εσωτερική και εξωτερική. Το 1982, ο τοπικός σύλλογος επιδιώκοντας την ανάπτυξη της οινοπαραγωγής, ξεκίνησε τη διοργάνωση εκδήλωσης υπό την επωνυμία «Γιορτή Κρασιού», που γίνεται κάθε χρόνο το τελευταίο σαββατοκύριακο του Αυγούστου στον αύλειο χώρο του Δημ. Σχολείου Τρικώμου.

Συνοψίζοντας, εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε το χαρακτηρισμό «κρασομάνα» της Πίνδου. Μια λαμπρή ιστορική διαδρομή ενός τόπου ευλογημένου που έζησε εποχές ευημερίας, ανάπτυξης και ζωντάνιας έρχεται με νοσταλγία στις μνήμες των γέρων σήμερα καλλιεργητών που αφηγούνται με γλυκές αναμνήσεις το βίο τους στους ολίγους νέους αμπελουργούς. Σήμερα, οι νέοι αμπελουργοί λιγόστεψαν, οι γέροι πια άρχισαν να εγκαταλείπουν τα αμπέλια τους, αδύναμοι να τα συντηρήσουν, αλλά τα τελευταία έτη παρατηρούμε επιστροφή των νέων στο χωριό και δημιουργία νέων αμπελώνων. Ευελπιστούμε λοιπόν, πως το χωριό μας και πάλι θα αποκτήσει την παλιά του δόξα και φήμη και ότι στο μέλλον θα αναβιώσουν στιγμές της «οινοανάπτυξης». Άλλωστε «η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία»!

 

Βιβλιογραφία:

- Πηγές-παραπομπές:

¹ Καραπατάκη Κ. «Το Τρίκωμο Γρεβενών», δακτυλογραφημένο κείμενο, Αθήνα 1981

² Εφημερίδα «Φωνή της Δυτικής Μακεδονίας των Γρεβενών» , 6-11-1932

³ Γ.Α.Κ./ Αρχεία Ν. Κοζάνης «ΑΒΕ 60 - Νομαρχία Κοζάνης», 1912-1964

- Προσωπικό αρχείο – προφορικές συνεντεύξεις Καράντζιου Κ. Γ.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.