Προτομές Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης "Στάμκος Αναστασίου"

 

 

 

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 ΣΤΑΜΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (1853-1934)

 

            Η προτομή του είναι στημένη στη σάλα του Μαμάτσιου Νομαρχιακού Νοσοκομείου Κοζάνης, δίπλα από την προτομή του άλλου ευεργέτη Κ. Μαμάτσιου.

             

          Στην κύρια όψη του βάθρου διαβάζουμε.

                                        ΣΤΑΜΚΟΣ

                                      ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

                                                                        Στη δεξιά πλευρά

                                                           ΑΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗ ΕΠΟΙΕΙ

 

            Γεννήθηκε στην Ερμακιά Εορδαίας το 1853 και πέθανε στην Κοζάνη σε ηλικία 81 ετών.

Τον Οκτώβριο του 1910 ο Μητροπολίτης Κοζάνης Φώτιος Μανιάτης του αναθέτει την επιστασία ανέγερσης του Παρθεναγωγείου, σημερινό Δημοτικό Σχολείο Μούκα. «άνδρας πρόθυμος σε κοινωφελή έργα και φιλογενής» κατά τον Παν. Λιούφη. (13\164)

             Άφησε όλη την περιουσία του στο Δήμο Κοζάνης με σκοπό την «Ανέγερση Δημοτικού Νοσοκομείου». Σύμφωνα με την «Ηχώ» η απόφασή του τούτη τιμά όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και την Κοζάνη, η οποία ευτύχησε να έχει στους κόλπους της άνδρες πλουσίους με τόσα ευγενή και πατριωτικά αισθήματα.

Ήταν ένας σεβάσμιος γέροντας, όλοι σηκωνόταν να τον χαιρετίσουν όταν περνούσε από μπροστά τους. Ήταν πιστός στις παραδόσεις, ακόμα και τα ρούχα που φορούσε ήταν τα Κοζανίτικα κι όχι τα «ευρωπαϊκά». (59\28)

            Ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου ο πολιτικός, ο λογοτέχνης γράφει για το Στάμκο: «Στα τέλη Ιουλίου είχε πεθάνει ο Στάμκος Αναστασίου Κοζανίτης που άφησε δυο εκατομμύρια δραχμές για να γίνει το «Στάμκειο» Νοσοκομείο. Κόσμος πολύς στην κηδεία, λόγια συνηθισμένα. Ο δήμαρχος ανέλαβε να φροντίσει για τη δωρεά. Αυτόν τον ευεργέτη οι Κοζανίτες τον ήξεραν « Στάμκο» χωρίς το όνομά του. (55\249)

            Η εκποίηση της περιουσίας του απέφερε το ποσό των 2.000.000 δραχμών. Τα χρήματα παραχωρήθηκαν στο Κεντρικό Νοσοκομείο της πόλης με τον παρακάτω όρο, μια πτέρυγα του Νοσοκομείου να ονομασθεί «Στάμκειος».

             Η επιθυμία του εκπληρώθηκε με την ανέγερση του Μαμάτσιου κρατικού Νοσοκομείου Κοζάνης. Η μαιευτική πτέρυγα του νοσοκομείου φέρει το όνομά του.

             Τον Οκτώβριο του 1970 στήνεται η προτομή του στη σάλα του νοσοκομείου.

 

Διαθήκη Στάμκου Αναστασίου (3\ΚΤ 82)

 

            Στις 28 Μαρτίου 1930 ο Στάμκος Αναστασίου αναφέρει στη διαθήκη του.  « … εκάλεσα τον έμπιστό μου Δημήτριο Ν. Μπλιούρα, τραπεζίτη κάτοικο Κοζάνης κι αφήνω κληρονόμους

α)Τη σύζυγό μου Αναστασία, θυγατέρα του Ιωάννου Βαρδάκα.

β)Το δια της παρούσης μου διαθήκης συνιστώμενο «Στάμκειο Ίδρυμα»

Στη σύζυγό μου Αναστασία αφήνω την ισόβια επικαρπία της οικίας μου επί της παρόδου της Παύλου Μελά στην οποία κατοικώ μετά των επίπλων και σκευών πλην μετρητών 10.000 και εμπορευμάτων.

… Άπασα την άλλη περιουσία μου την κινητή εις μετρητά ή άλλα περιουσιακά στοιχεία όπως καταστήματα, αγρούς, άμπελο καταλείπω στο συνιστάμενο Στάμκειο Ίδρυμα.

… Διατάσσω τα εξής

 1)Το Στάμκειο ίδρυμα ως αποκλειστικό σκοπό θα έχει την ίδρυση και συντήρηση Νοσοκομείου εν τη πόλει της Κοζάνης υπό το όνομα «Στάμκειο» συμφώνως προς τας υπαγορεύσεις της επιστήμης, προς νοσηλεία απόρων του Νομού Κοζάνης άνευ πληρωμής ή και ευπόρων κατόπιν πληρωμής προτιμώμενων των δημοτών Κοζάνης.

 2)Το ίδρυμα θα διοικείται υπό διαρκούς πενταμελούς επιτροπής απαρτιζομένης εκ του εκάστοτε Δημάρχου Κοζάνης ως προέδρου και εκπροσωπούντος το ίδρυμα, του εκάστοτε Μητροπολίτου Κοζάνης και των κ.κ Βασιλείου Παναγιώτου Γκαγιά, Νικολάου Ιωάν. Γκέκα και Κων\νου Χρ. Χασάπη κατοίκων Κοζάνης. Οι τρεις τελευταίοι μετά πενταετή θητεία θα αντικαθίστανται από εκπρόσωπο επιστημόνων,  επαγγελματιών του κλάδου ανά διετία. Δικαίωμα ψήφου θα έχουν μόνο άρρενες δημότες Κοζάνης.

3) Η Επιτροπή πρέπει να εκκαθαρίσει την περιουσία εντός εξαμήνου και να προβεί στην ίδρυση Νοσοκομείου το οποίο θα φέρει το όνομα και την επιγραφή του ιδρύματος…

5)Τα χρέη του διαχειριστού του Ταμείου θα εκτελούν τα τρία τελευταία μέλη της επιτροπής.

9)Υποχρεώ το Στάμκειο Ίδρυμα όπως χορηγεί προς τη σύζυγό μου Αναστασία, εφ’ όρου ζωής λόγω διατροφής δραχμές 50.000 ετησίως.

Στον ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Ερμακιάς δρχ. 1000 για αγορά καμπάνας».

Το κληροδότημα του Στάμκου Αναστασίου περιελάμβανε την παρακάτω ακίνητη περιουσία. Νεόδμητο ισόγειο κατάστημα εξ αδιαιρέτου. Οικοδομή νεόδμητος. Ισόγεια αποθήκη. Ισόγειο νεόδμητο κατάστημα. Οικόπεδο. Οικόπεδο. Αγρό. (53\ΑΒΕ 60\ΣΑΕ 758)

 

Ο θάνατός του. Τιμές από το Δημοτικό Συμβούλιο.

 

            Στις 3 Ιουλίου 1934 το δημοτικό συμβούλιο Κοζάνης συνεδριάζει εκτάκτως. Μοναδικό θέμα ημερησίας διατάξεως η λήψη απόφασης για την κηδεία του αποβιώσαντος ευεργέτου της πόλης Στάμκου Αναστασίου. Μετά την ανάγνωση της διαθήκης αποφασίστηκε:

α) όπως αναρτηθεί μεσίστιος η σημαία εν τω Δημαρχιακώ καταστήματι.

β) η κηδεία γίνει δαπάναις του Δήμου.

γ) όπως εκφρασθώσι υπό του Δημοτικού Συμβουλίου και δημάρχου συλλυπητήρια εις την οικογένειά του.

δ) όπως το δημοτικό συμβούλιο μετά του προσωπικού του Δήμου παρακολουθήσει την κηδεία και καταθέσει στέφανο επί της σορού.

ε) όπως προσκληθώσι εγγράφως οι σύλλογοι και τα σωματεία της πόλεως και παρακολουθήσουν την κηδεία.

στ) όπως εις μνήμη του ευεργέτου ονομασθεί μία οδός της πόλεως, οδός Στάμκου Αναστασίου.