10. ΜΙΚΡΟΚΛΕΙΣΟΥΡΑ ΟΙΚΙΣΜΟΣ
Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου
Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου
Γενικά: Ο οικισμός είναι κτισμένος σε υψόμετρο 570 μέτρων, πολύ κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα. Πλησιέστεροι οικισμοί Λαγκαδάκια, Ταξιάρχης, Παλιοκνίδη, Δαφνερό. Σύμφωνα με το πόνημα «ΕΠΕΤΗΡΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΙ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ» του έτους 1873-1874 αναφέρει ότι η Σατοβίτσα είναι ακατοίκητη. Κατοικήθηκε από πρόσφυγες της περιφέρειας Εβτζή (από την ίδια περιφέρεια ανήκουν οι πρόσφυγες Δαφνερού, Κέντρου, Παλιοκνίδης…) το Μάιο του 1925, μετονομάσθηκε το 1927 αρχικά σε Ασπρόβαλτο και τελικά σε Μικροκλεισούρα. Αποτέλεσε συνοικισμός της κοινότητας Κνίδης. Οι κάτοικοι αποβιβάσθηκαν στη Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο του 1924. Αρχικά επέλεξαν ως τόπο εγκατάστασης τα Κομνηνά Πτολεμαΐδας, στη συνέχεια την Κιβωτό. Οριστική διανομή των αγρών πραγματοποιήθηκε το 1934. (Βασίλειος Κωνσταντινίδης www. Mikrokleisooura.gr). Πολύ κοντά στον οικισμό, είχε στηθεί σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής Κοζάνης-Καλαμπάκας.
Ιερά: Ο ενοριακός ιερός ναός της Αγίας Τριάδας είναι και πολιούχος του χωριού ανεγερθείς με μέριμνα του παπα Βασίλη Μανταλά από Παναγιά Γρεβενών το 1986 ο οποίος ναός εγκαινιάσθηκε στις 27-5-1991.
Αρχαιολογικά: Νεολιθικός οικισμός στην περιοχή «Ξεροπόταμος».[1]
Πληθυσμός: 1928=98. 1940=133. 1951=107. 1961=151. 1971=74. 1981=63. 1991=51. 2001=133. 2011=63.
Κοινοτικά: Επιτροπή γεωργικής απογραφής που ορίστηκε στις 10 Νοεμβρίου 1929 ορίστηκαν οι Δημήτριος Κωνσταντινίδης πάρεδρος, Παπαναγιώτης Μπέντας ιερεύς παπαδάσκαλος.
Ιατρείο: Ο οικισμός στις 11-6-1926 υπαγόταν στο αγροτικό ιατρείο Τορίστης μαζί με τους οικισμούς Τόριστα, Βέντζια, Νησηνίκος, Αγαλαίοι, Κολοκυθάκι, Βάϊπες, Σαδοβίτσα, Δημηνίτσα, Φιλί, Πλέσσα (60/1599).
Εκπαίδευση: 25-10-26: Προτείνεται από τον Επιθεωρητή Ανασελίτσης η ίδρυση σχολείου στον Ασπρόκαμπον ή Σαδοβίτσαν, 30 οικογενειών, ομοίως απεχόντων πέριξ συνοικισμών πλέον της ώρας.
3-4-1927: Οι κάτοικοι προτείνουν τη λειτουργία σχολείου. Μαθητές δύναται να συγκεντρωθούν περί τους 20.
Στις 14-10-27 το εποπτικό συμβούλιο μετά την έκδοση των διαταγμάτων της μετονομασίας των συνοικισμών των κοινοτήτων των συνοικισμών Ανασελίτσης Γρεβενών εισηγείται τη μετονομασία του δημοτικού σχολείου Σαδοβίτσης ως Δημ. Σχολείο Ασπροβάλτου.
Στις 19-3-29 ο επιθεωρητής με εισήγησή του στο εποπτικό συμβούλιο αναφέρει ότι ο προσφυγικός συνοικισμός Μικροκλεισούρας, καίτοι έχει ναόν, στερείται ιερέως οι δε κάτοικοι ανέφεραν, ότι επί διετία δε μετέλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων και ότι θάπτουσι τους νεκρούς άνευ της θείας Μεταλήψεως. Ακόμη ότι εις τον παρακείμενο συνοικισμό Βάρις ο νεοδιορισθείς δημοδιδάσκαλος Παναγιώτης Κ. Μπέντας είναι και ιερεύς, ότι εις αμφότερα τα σχολεία Μικροκλεισούρας και Βάρις ανέλαβαν υπηρεσία οι διορισθέντες δημοδιδάσκαλοι και ότι οι συνοικισμοί δεν απέχουν αλλήλων. Προτείνει ν’αποσπασθούν αμοιβαίως οι δημοδιδάσκαλοι Παναγιώτης Κ.Μπέντας εκ του σχολείου Βάρις στο δημοτικό σχολείο Μικροκλεισούρας και ο Ανδρέας Παπαζαχαρίου εκ του τοιούτου Μικροκλεισούρας εις το τοιούτον Βάρις μέχρι λήξεως του σχολικού έτους 1928-29. Πάρθηκε απόφαση για εναλλάξ απόσπαση (107/16).
11-6-31: Από των μηνών Ιανουαρίου μετετράπη το δημ. Σχολείο Μικροκλεισούρας σε νηπιαγωγείο, καίτοι οι φοιτώντες είναι μαθητές των τριών κατωτέρων τάξεων του δημοτικού σχολείου. Επειδή οι μαθητές θα κατεδικάζοντο σε αγραμματοσύνη και θα έχαναν το σχολικό έτος ο επιθεωρητής κράτησε το δημ. Σχολείο μέχρι τέλους του σχολικού έτους και με την πρόθεση να ζητήσει και πάλι τη μετατροπή του σε μονοτάξιο δημοτικό σχολείο. Δάσκαλος ο Παναγιώτης Μπέντας, εκτελών και χρέη ιερέως, ο οποίος αποσπάσθηκε από το σχολείο Βάρης καθόσον το σχολείο ελλείψει διδακτηρίου μένει προσωρινώς κλειστό.
18-3-31: Διδακτήριο σε κατάσταση ελεεινότατη. Είναι εγκατεστημένο εις ένα αχυρόπλεκτον οικίσκον του σχολείου και με οικογένεια στο έτερο δωμάτιο. Υλικό δύο πολύεδρα θρανία, θερμάστρα, 2 καθίσματα, τραπέζι, ένα κομμάτι λαμαρίνα για μαυροπίνακα και χάρτης Ελλάδος μικρός. Σχολικός κήπος δεν καλλιεργείται λόγω ελλείψεως χώρου αλλά και μαθητών δια την καλλιέργεια. Μαθητές εγγεγραμμένοι 15. Είναι σχετικώς καθαροί και φοιτούν τακτικά. Το σχολείο έχει μετατραπεί σε νηπιαγωγείο ίσως κακώς. Διδάσκαλος είναι ο Παναγιώτης Μπέντας εκ Σιατίστης και ιερεύς συγχρόνως.
26-6-37: Η κατάσταση του διδακτηρίου χειροτέρα της κακής. Είναι ένας αθλιέστατος ξυλόκτιστος οικίσκος. Τα θρανία σαθρά, ανθυγιεινά, ελλιπή, πίναξ λευκοσιδηρούς. Οι υπόχρεοι προς φοίτηση 22 των δύο πρώτων τάξεων. Λοιπές τάξεις δεν υφίστανται, διότι το σχολείο τούτο ιδρύθη κατά το 1934 χωρίς έκτοτε να έχει ομαλή λειτουργία. Διδάσκαλος ο Γεώργιος Κατρανάς εκ Σιατίστης πτυχιούχος τριταξίου Διδασκαλείου, με συνολική υπηρεσία 6 έτη. Είναι επιμελής και εργατικός.
12-10-37 «Το σχολείο στεγάζεται σε οίκημα του συνοικισμού κατασκευασθέν υπό των κατοίκων δια προσωπικής εργασίας και με εισφορά της κοινότητας Κνίδης εκ δραχμών 2500 κατά το έτος 1933-34, αλλά τούτο δύναται να χαρακτηριστεί τρώγλη παρά διδακτήριο. Είναι ισόγειο, ανθυγιεινό. Ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται στους 25. Αποτελείται από δωμάτιο παραδόσεως 14 τ.μ., σάλα, και γραφείο. Το οίκημα δεν είναι κατάλληλο δια τη μελλοντική στέγαση του σχολείου διότι δεν εκπληρεί ουδένα όρον υγιεινής χαρακτηρισθέν και παρά της επιθεωρήσεως τρώγλη».
18-5-38: Θρανία ελλιπή, ακατάλληλα, 1 πίναξ λευκοσιδηρούς, ολίγοι χάρτες μικροί. Τίποτε άλλο. Μαθητές υπόχρεοι προς φοίτηση 25.
17-5-39: Η εικόνα της διδακτηριακής καταστάσεως αθλιεστάτη. Θρανία δύο ακατάλληλα. Οι μισοί μαθητές κάθονται οκλαδόν σε σανίδες με υποστηρίγματα. Το δάπεδο γήινο. Στα δύο μικρόστενα παλαιά θρανία κάθηνται 12 μαθητές. Τζάμια σπασμένα, κόνις άφθονος εις ποσότητα. Διδάσκαλος ο Γεώργιος Κατρανάς. Πίναξ λευκοσιδηρούς. Δεν κατέστη δυνατόν να μεταφερθεί εκ Γρεβενών ο εκ χορηγηθέντων παρ’ ημών χρημάτων εξ εκπαιδευτικών ενσήμων κατασκευασθείς προ πολλού πίναξ. Βιβλιοθήκη ανύπαρκτος. Ελάχιστα εγχειρίδια προς χρήση του διδασκάλου τήδε κακείσε διασκορπισμένα επί της τραπέζης και εις κιβώτιον τι. Σύνολο μαθητών 29. Απόντες 6. Σε σύσκεψη των κατοίκων του χωριού την οποία συνεκάλεσε ο Επιθεωρητής αποφασίσθηκε: Άμεση παράδοση και παραλαβή παλαιάς και νέας Σχολ. Εφορείας. Εκποίηση απάσης σχολ. περιουσίας πλην γηπέδου σχολείου. Επιβολή προσωπικής εργασίας. Εισφορά κοινότητος Κνίδης. Επισκευή και διαρρύθμιση προσωρινή του ήδη υπάρχοντος διδακτηρίου κατά τρόπον, ώστε να καταστεί ευρυχωρότερον και ανεκτότερον. Κατασκευή θρανίων για τα υπόλοιπα παιδιά. Προμήθεια πίνακος και στοιχειωδών επίπλων.
16-1-48: Ο Γυμνασιάρχης του Τραμπάντζειου γυμνασίου Σιατίστης (έτος ιδρύσεως1889) αναφέρει ότι στο γυμνάσιο Σιατίστης φοιτούν 80 μαθητές μη καταγόμενοι εκ Σιατίστης.
Απ’ αυτούς από την Κνίδη Γρεβενών ήταν οι Σταυρόπουλος Κων/νος Αθανασίου, Σταυρόπουλος Νικόλαος Αθανασίου, Χαριζόπουλος Μαρίνος. Από Μικροκλεισούρα Κωνσταντινίδης Ευδόκιμος, Κωνσταντινίδης Ιωάννης Στ., Ιωαννίδης Θεοχάρης Π., Παναγιωτίδης Ιορδάνης.
Οικονομία: Στις 14-9-1929 ο οδηγός καπνοκαλλιεργητή Βιργίλιος Βλαχόπουλος σε κατάσταση αναφέρει ότι στη Σαδοβίτσα στη θέση Κολούρη υπάρχουν 20 θέσεις κατοικίας ακρίδας. Οι κάτοικοι με αίτησή τους στη Νομαρχία Κοζάνης στις 19/7/39 αναφέρουν ότι δεν υπάρχει δυνατότητα κατασκευής νέων αλωνιών και ζητούν να χρησιμοποιήσουν τα παλαιά. Επιτράπηκε ο αλωνισμός σε 7 οικογένειες επί των παλιών αλωνίων καθ’ όσον αυτοί δεν είχαν προβεί στην κατασκευή νέων τοιούτων. Υποβάλλει αίτηση, 26-11-53 του εκ Μικροκλεισούρας Ιωάννου Μπαϊραμίδη και αναφέρει ότι ούτος τυγχάνει κατασκευαστής ανθράκων σιδηρουργίας, κατοικεί μονίμως στη Μικροκλεισούρα, είναι ηλικίας 60 ετών, εξασκεί το επάγγελμα του ανθρακοποιού από το 1945. Αποζεί την οικογένειά του εκ του επαγγέλματος τούτου. Έχει ανάγκη να κατασκευάσει 200 οκάδες σιδηραθράκων εκ ξηρών κέδρων και εκ της δασικής θέσεως Ισιώματα περιφερείας του χωρίου Πιστικού. Ο Βασίλειος Κωνσταντινίδης, Θεοχάρης Κωνσταντινίδης και Βασίλειος Παπαδόπουλος με αίτησή των στο Δασονομείο Σιατίστης στις 16-2-57 ζητούν άδεια συγκέντρωσης 62 ζυγίων καυσόξυλων εκ του ποταμού Αλιάκμονος μεταφερομένων δέντρων και γερασμένων δέντρων δρυός της δημοσίας δασικής θέσεως Κουλούρι περιοχής Μικροκλεισούρας. Τα ζητούν, προκειμένου να παρασκευάσουν 6500 οκάδες ασβέστη επί παλαιάς γούβας για την κατασκευή των οικιών των. Η υψικάμινος είχε διαστάσεις 2μ, 2,4 και ύψος 1,8 ήτοι χωρητικότητα 137 στατήρων.
Χαλαζόπτωση: Υπόμνημα κατοίκων Μικροκλεισούρας-Γρεβενών-Κοζάνης στις 26-5-59 , προς τον Εξοχότατον κ. Πρωθυπουργόν, εξοχότατο υπουργό Γεωργίας, αξιότιμο Νομάρχη Κοζάνης: «Με πόνο μεγάλο ψυχής και με προφανή πικρία απευθύνομε προς Υμάς την ένθερμο έκκληση της απαραιτήτου βοηθείας δεδομένου ότι είδομε χθες κατεστραμμένη ολοσχερώς την παραγωγή μας εκ της τρομεράς χαλαζοπτώσεως ήτις ως αδηφάγο στοιχείο της φύσεως ανήρπασε την περιουσία μας από τας χείρας μας. Υπήρξεν ομολογουμένως τραγικό το φαινόμενο της πτώσεως χαλάζης ήτις σε μέγεθος αυγού και πλέον κατέστρεψε τη γεωργική παραγωγή της φετινής Γεωργικής περιόδου ότι η ζημία τόσον αμέσως όσον και εμμέσως ανέρχεται εις 100 % περίπου, αλλά τραγικότερο προκύπτει το θέμα εκ της ολοσχερούς καταστροφής δια τας οικογενείας μας. Κόποι και μόχθοι ιδρωμένων προσώπων, καταβροχθίσθηκαν σε διάστημα ολίγων λεπτών κι έτσι άνευ ουδεμιάς ελπίδας υψώνομε φωνή ικεσίας προς Υμάς ίνα ευαρεστούμενοι αποδειχθεί ότι η δεινοπαθούσα τάξις μας, το καταστρεφέν χωρίο μας, ημπορεί να ελπίζει εις την στοργική κρατική μέριμνα κι έτσι να δυνηθεί να επιζήσει διότι άλλως κιντυνεύομε εκ της πείνης. Εκτός της άλλης μερίμνης απαραίτητος τυγχάνει και η αναστολή της προθεσμίας των καταθέσεών μας προς την Α.Τ.Ε.
Εξοχότατε
Εάν η ΑΤΕ εμμείνει εις την άποψιν της εξοφλήσεως των χρεών μας σημαίνει δι’ ημάς όλους εντελή οικονομική εξαθλίωση και με συνέπεια να καταλήξουμε άπαντες σε φυλακάς λόγω αδυναμίας μας να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας ύστερα από το κακό που εσκόρπισε η πανδαμάτωρ φύσις. Μόνον η Κρατική ενίσχυσή μας δια παντός τρόπου, η διευκόλυνσή μας υπό των υπηρεσιών και της ΑΤΕ απομένουν ως τελευταία σανίς σωτηρίας και ελπίδος επιβιώσεώς μας. Ευελπιστούντες ότι τα δίκαια αιτήματά μας θα εύρουν την αμέριστον Υμών στοργήν και φροντίδα, παρακαλούμεν εν ονόματι του Χριστιανισμού, του ανθρωπισμού, της Εθνικής Ιδέας και του Κράτους όπως εισακούσητε τη φωνή ενός πληγέντος ανεπανορθώτως χωρίου και μας βοηθήσετε». Υπογράφεται από 25 κατοίκους. (ΣΑΕ 740 για υπογραφές)
Εγκατάσταση: Ο Προϊστάμενος της Γεωργικής Υπηρεσίας Κοζάνης Χ. Τσαγανός με έγγραφο στο Υπουργείο Γεωργίας, Γραφείον Εποικισμού στις 23-7-37 δίδει τις παρακάτω πληροφορίες (ΓΑΚ: 60/1558).
1. Με απόφαση του 1926 το αγρόκτημα Μικροκλεισούρας ιδιοκτησίας του Καπλάν Μπέη κηρύχτηκε απαλλοτριωτέο από την τέως Ε.Α.Π και αποκατεστάθησαν πρόσφυγες.
2. Η Επιτροπή Απαλλοτριώσεων Γρεβενών εξεδίκασε το κτήμα και εξέδωσε την απόφαση υπ’ αριθ. 1930 με την όλη απαλλοτριωμένη έκταση αναβιβάζεται σε στρέμματα 9.710. Εκ της εκτάσεως ταύτης εξαιρέθηκαν της απαλλοτριώσεως 3090 στρέμματα υπέρ του ιδιοκτήτου και του Δημοσίου. Τα υπόλοιπα 6520 στρέμματα περιέρχονται στην προσφυγική ομάδα.
3. Στη γενομένη οριστική διανομή του κτήματος η αρμοδία Επιτροπή διανομών αφήκε εκτός διανομής έκταση 1000 στρεμμάτων ως διεκδικουμένη υπό του ιδιοκτήτου του ομόρου κτήματος Λαγκαδακίων Παναγ. Κατρανά όστις και κατέχει και νέμεται ταύτην κατ’ ομολογία των εγκατασταθέντων στο κτήμα προσφύγων από του 1923.
Διαμαρτυρία: α) 9-4-62: Δυτική Μακεδονία. Άτυχο κι αδικημένο το χωριό μας με τους καλούς πατριώτες, ψηφοφόρους της ΕΡΕ (100%) διότι κανείς δεν έριξε μια ματιά εις αυτό. Γιατρό δε βλέπουμε, παπά δεν έχουμε. Οι γονείς μας διηγούνται όταν ήσαν στην Τουρκία με όλο το φόβο των Τούρκων, ουδέποτε έλειψε ο ιερεύς, ουδέποτε έμεινε κλειστό το σχολείον των. Χρόνια έχουμε να κάνουμε Πάσχα με παπά. Είναι και το χωριό μας μέσα στα 24 χωριά των εγκαταλελειμμένων Βεντζίων. Το λόγο έχει ο νέος Νομάρχης κ. Γαρέφης που θα πρέπει να επισκεφτεί πρώτα τα Βέντζια με τα χωριά που βρίσκονται άνευ ιατρού.
β) ΕΝΩΣΙΣ 7-2-65: Τα χωρία Μικροκλεισούρα και Λαγκαδάκι μας στέλλουν παράπονα, διότι αγνοούνται από την πολιτεία. Οι βουλευτές των τα επισκέπτονται μόνο δια την ψήφο των. Θέλουν δρόμο να συνδεθούν με τον Πόρο χωριό των Γρεβενών. Απ’ εκεί έπειτα έχει δρόμο για τα Γρεβενά. Προχθές μας γράφουν πήρανε τα τρόφιμα από την Ένωση Συνεταιρισμών Γρεβενών και τα φόρτωσαν στα ζώα. Δύο ζώα των έπεσαν, κατρακύλησαν, χύθηκε το λάδι των, λάσπωσαν τα τρόφιμα, κινδύνευσαν ζώα και άνθρωποι. Επικαλούνται το ενδιαφέρον του Νομάρχου Γρεβενών, να τα προσέξει τα χωριά αυτά. Υπογράφουν τα παράπονα αυτά οι χωρικοί Αναστ. Κερζίδης, Χαράλ. Κωνσταντινίδης και Παναγ.Σαριανίδης.
Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".
Έτος έκδοσης 2014, σελίδες 96, κεφάλαια 55.
6o Τεύχος. Έτος 6ο.
Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.
Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου
ISSN:2241-0805
Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):
2009=σελ.64
2010= σελ.80
2011= σελ.80
2012= σελ.96
2013= σελ.160
2014= σελ. 96.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου