Βασίλη Αποστόλου
Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης
Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης
Κοζάνη 2006 σελίδες:238
ISBN:960-87195-6-9
20. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΕΛΙΑΛΗΣ 1895-197
Η προτομή του είναι στημένη στον προθάλαμο της Δημοτικής βιβλιοθήκης. Στήθηκε το Νοέμβριο του 1996 με τη φροντίδα του Ινστιτούτου Βιβλίου και Ανάγνωσης. Τη φιλοτέχνησε ο γλύπτης Βαγγέλης Τσεκρέζης.
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το έτος 1895. Πατέρας του ήταν ο υποδηματοποιός Παρασκευάς Δημητρίου Δελιαλής και μητέρα του Περιστέρα Κωνσταντίνου Τζιαβέλα.
Απεβίωσε στο Εκκλησιαστικό Γηροκομείο στις 23 Ιουλίου 1979.
Γραμματικές σπουδές ήταν αυτές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Οι συγκλονιστικές αναστατώσεις του Μακεδονικού αγώνα ήταν η αιτία της διακοπής των σπουδών του.
Σε ηλικία δεκατεσσάρων χρονών έγινε υπάλληλος της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης όταν Μητροπολίτης ήταν ο Φώτιος Μανιάτης. Ο ανεψιός του Μητροπολίτη, Φώτιος ο μετέπειτα Πατριάρχης Κων\πόλεως, υπηρετών ως βοηθός επισκόπου ασχολήθηκε με την ταξινόμηση των βιβλίων της βιβλιοθήκης έχοντας ως βοηθό το Νικόλαο Δελιαλή. Αυτή η ενασχόληση έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στην αγάπη που έδειξε για τα βιβλία, για την ανάδειξη της ιστορίας της Κοζάνης με τα 40 βιβλία που έγραψε.
Στρατιωτική θητεία
Το 1916 υπηρετεί τη θητεία του στο σώμα του πεζικού με το βαθμό του δεκανέως. Το 1918 επιστρατεύεται και συμμετέχει στη Μικρασιατική εκστρατεία. Τραυματίζεται πολεμώντας στ’ Αϊδίνι. Αιχμαλωτίζεται στα Μουδανιά στις 30 Αυγούστου 1922. Περνά πάμπολλες ταλαιπωρίες. Τη σκληρή και φριχτή ζωή του αιχμαλώτου την έζησε στα στρατόπεδα Προύσης, Νικομήδειας. Λευτερώθηκε με την ανταλλαγή των αιχμαλώτων που όριζε η συνθήκη της Λοζάννης. Επιστρέφει στην Κοζάνη το 1924.
Σε επιστολή του ο αξιωματικός Κλαδάς (μετέπειτα στρατηγός) κάτοικος Αθηνών στέλνει επιστολή στο Δελιαλή. Παραθέτουμε την επιστολή, διότι έχει σχέση με την απελευθέρωση της Κοζάνης.
«Αθήναι 4 Μαΐου 1927
Κύριε Δελιαλή. Χθες έλαβα την επιστολή σας, μαζί με την ιστορία της Κοζάνης, για την οποία σας ευχαριστώ πολύ. Θα αναγνώσω την ιστορία της Κοζάνης μετά πολλής ευχαριστήσεως, διότι η Κοζάνη είναι πόλη με την οποία συνεδέθη στενώς κατά τους ευτυχείς χρόνους των πολέμων 1912-13.
Διατελών το 1912, λοχαγός διοικητής πυροβολαρχίας συμμετείχα απασών την περί την Κοζάνη πολεμικών επιχειρήσεων. Είχα την υψίστη τιμή ν’ αποτελώ μέρος του πρώτου πυροβολικού του εισελθόντος στην Κοζάνη την 13ην Οκτωβρίου 1912. Παρουσιασθείς στην αγαπητή Κοζάνη επί αρκετό χρόνο κατά Μάρτιο 1913, καθ’ όσον για τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο, Φεβρουάριο, παρέμενα με την πυροβολαρχία στη Σιάτιστα. Με την Κοζάνη με συνδέουν πολεμικές αναμνήσεις και στενοί φιλικοί δεσμοί. Χαίρω δε υπερμέτρως, διότι μου δόθηκε η ευτυχής ευκαιρία να επικοινωνήσω μετά συμπολεμιστού της Μικρασιατικής εκστρατείας».
Διορισμός του ως βιβλιοφύλακας της Δ. Βιβλιοθήκης
Το 1929 διορίζεται βιβλιοφύλακας της Δημοτικής βιβλιοθήκης σύμφωνα με το παρακάτω διοριστήριο έγγραφο, όπου υπηρέτησε ως το 1962, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως το 1972 με την ιδιότητα του προϊσταμένου των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Κατά το διάστημα αυτό η βιβλιοθήκη ήταν το σπίτι του και τα βιβλία ήταν τα παιδιά του.
«Κοζάνη, 3 Ιουνίου 1929
Προς τον κ. Δελιαλή. Γνωρίζομεν ημίν ότι από 31 Μαΐου με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής διορίσθητε ως βιβλιοφύλαξ εις τη Δημοτική βιβλιοθήκη και παρακαλείσθε όπως εντός της σήμερον προσέλθητε εν τω Δημαρχιακώ καταστήματι προς λήψη των καθηκόντων σας».
Το ενδιαφέρον του για την ιστορία του γενέθλιου τόπου μεγάλο. Ο ίδιος τονίζει: «Θεωρείται καθήκον απαραίτητο παντός πολίτου να μελετά την ιστορία της πατρίδος του πολύ δε περισσότερο των κατοίκων της πόλεως ταύτης από την οποία ανεβλάστησαν πολλοί ευεργέτες, οι οποίοι στόλισαν αυτή δια του ιδρώτος των και τας ευγενείς και μεγάλας χειρονομίας υπέρ της προόδου της». (3\ΚΤ 97)
Η διαδρομή του κατά χρονολογική σειρά
1930-1940
Το 1932 με επιστολή του ζητεί από την ελληνική κοινότητα Βουδαπέστης να του γνωστοποιήσουν τους τελευταίους διδάξαντες δασκάλους στο εκεί ελληνικό σχολείο.
Στις 6-4-1933 ζητεί άδεια οκταήμερη από το Δήμαρχο προκειμένου να μεταβεί στο Άγιο Όρος προς συμπλήρωση και έρευνα μελέτης του και παρακολούθηση των εκεί βιβλιοθηκών και ιστορικών χειρογράφων. Ο τοπικός τύπος γράφει (19\10-6-33) ότι δεν μπορούσε ο Δήμος να εύρει καταλληλότερο διευθυντή και επιμελητή και φρουρό της βιβλιοθήκης απ’ το Ν. Δελιαλή. Είναι ο άνθρωπος της βιβλιοθήκης. Βιβλίο ζωντανό ο ίδιος βρήκε τη βιβλιοθήκη του και η βιβλιοθήκη τον άνθρωπό της.
Οργανώνει, εμπλουτίζει και αναδεικνύει τη βιβλιοθήκη. Γνωστός και εξυπηρετικός. Λαμβάνει επιστολές από πολλούς φίλους του, προκειμένου να τους διεκπεραιώσει διάφορες υποθέσεις, όπως αποστολή πιστοποιητικών, διάθεση βιβλίων, πληροφορίες από τα αρχεία της βιβλιοθήκης. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του προέδρου του συλλόγου λαϊκής Τέχνης με έδρα την Αθήνα. (2-12-1936)
«Αγαπητέ κ. Δελιαλή. Εκτελών εντολή της κυρίας Ναταλίας Παύλου Μελά, σου απευθύνω επιστολή με τη θερμή παράκληση να ενδιαφερθείς σε συνεργασία με τον ιατρό Γκιουλέκα να αναθέσεις σε χαλκιά να κατασκευάσει όσο το δυνατό ταχύτερα κακκάβια και γκιούμια από έλασμα χαλκού, το αργότερο μέχρι 20-12-36».
Ευσυνείδητος και τυπικός στην εργασία του. Με επιστολή του προς το Νομάρχη Κοζάνης τον υπενθυμίζει και τον παρακαλεί να επισπεύσει την επιστροφή των δανεισθέντων βιβλίων της βιβλιοθήκης, διότι ταύτα τα ζητούν και άλλοι αναγνώστες προς τους οποίους δε δύναται να δικαιολογηθεί.(3\ΚΤ 95)
Ο ελληνικός ορειβατικός σύνδεσμος Θεσσαλονίκης στις 28 –11-1936 απονέμει στον κ. Δελιαλή αναμνηστικό μετάλλιο για την ανάβασή του στην κορυφή Μύτικα (Όλυμπος) στις 17 Ιουλίου 1935. (3\ΚΤ 96)
Στις 18 Ιανουαρίου 1937 ενώπιον επιτροπής παραλαμβάνει τα παρακάτω αρχαιολογικά αντικείμενα που φυλασσόταν στο χρηματοκιβώτιο του Δήμου. Ένα Πατριαρχικό Σιγίλιο εκ περγαμηνής του έτους 1798 του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Γρηγορίου. Έναν τίτλο ευγενείας εκ περγαμηνής του Επισκόπου Βουδαπέστης κ. Πόποβιτς. Ένα χρυσούν παράσημο του ιδίου Επισκόπου. Ένα παράσημο ΤΑΞΙΑΡΧΗΝ του έτους 1829, δύο τόμους της πρώτης ελληνικής εφημερίδος εκδοθείσης εν Βιέννη υπό των εκ Σιατίστης Αδελφών Μαρκίδου-Πούλιου, εκ των οποίων η μία με ημερομηνία 29-10-1792 και από σελ. 734-1026 και η ετέρα με ημερ. 16-1-1794 και από σελ.18-570. Μία γραφίδα (στυλό) με την οποία υπογράφτηκε το δάνειο της υδρεύσεως της πόλης της Κοζάνης. Ένα χρυσούν μετάλλιον της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσ\νίκης και ένα Φιρμάνιον του 1900 δια τον Κων. Δρίζη.
Ο συνταξιούχος δάσκαλος από τη Σιάτιστα Ιωάννης Αποστόλου στις 28 –10-37, συγγραφέας της ιστορίας της Σιατίστης με επιστολή του στο Δελιαλή γράφει. «Έχω δει στο δημαρχιακό πάρκο σας άσπρες τουλίπες. Παρακαλώ να ρωτήσετε τον κηπουρό, να μου αγοράσετε 5 βολβούς, θα τιμώνται 3-4 δρχ. έκαστος. Ξέρετε την αδυναμία μου για τα άνθη. Δεν αμφιβάλλω ότι θα την ικανοποιήσετε». (3\ΚΤ 98)
Στις 12 Μαΐου 1939 ευχαριστεί τον κ. Βέη για τη δημοσίευση στην εφημερίδα «Νέα Εστία» άρθρο σχετικό περί του Γεωργίου Λασσάνη του οποίου το όνομα συνδέεται αρρήκτως με την Κοζάνη.
Απευθύνεται στο Δήμαρχο στις 26 Απριλίου 1940 και του ζητεί να μεταβεί στη Θεσσαλονίκη για να προβεί στην πανοδέτηση των τριών ιστορικών χαρτών της βιβλιοθήκης. Του Ρήγα Βελεστινλή, έκδοση 1796, του ιστορικού χάρτη της Ευρώπης (1797) και του χάρτη ο χείμαρρος του χρόνου. (1843) Στις 4 Οκτωβρίου 1940 το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε την αποστολή του Ν. Δελιαλή στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να προβεί στην πανοδέτηση των χαρτών του Ρήγα Βελεστινλή.
Στις 31 Ιουλίου 1940 με αίτησή του προς την Τράπεζα της Ελλάδας ζητεί άδεια να στείλει στη Νέα Υόρκη στον ομογενή λόγιο από τη Σιάτιστα κ. Ιωάννη Τόζη έξι φυλλάδια διαφόρων ιστορικών τοπικών εκδόσεων χωρίς να εισαχθεί συνάλλαγμα.
Ο Τόζης του απαντά στις 26-4-1940: « … Είμαι κυριολεκτικά ενθουσιασμένος μαζί σας για το φλογερό ενδιαφέρον σας για τα ιστορικά του τόπου μας. Με συγκινεί ιδιαιτέρως να βλέπω τοιούτο ενδιαφέρον από ανθρώπους αυτοδημιούργητους κι όχι τυχαρπάστους».
Η διάσωση των πολύτιμων βιβλίων της βιβλιοθήκης
Λίγες μέρες πριν ξεσπάσει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ο Δελιαλής σκέφτεται τον πνευματικό θησαυρό της βιβλιοθήκης. Με προτροπή του συνεδριάζει το δημοτικό συμβούλιο στις 9 Οκτωβρίου 1940 και ψηφίζει πίστωση 15.000 δραχμών για κατασκευή κιβωτίων διαφυλάξεως βιβλίων, αντικειμένων βιβλιοθήκης από ενδεχομένη αεροπίθεση.
Στις 1 Νοεμβρίου του 1940 το δημοτικό συμβούλιο μετά από έκτακτη πρόσκληση του προέδρου Χ. Γκοβεδάρου, απόντος του στρατευθέντος δημάρχου Παν. Ματιάκη και δημοτικών συμβούλων Λ.Δημοξένου, Αστ.Νεβεσκάλου, Αντ. Τζέλλου, Αργ. Παπαργυρούδη, Ν.Τσιπότη αποφασίζουν τη μεταφορά των κειμηλίων της βιβλιοθήκης στο υπόγειο της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου, παρεκκλήσιο του Αγίου Δημητρίου.
Επιστολές στρατιωτών
Ενώ ο ίδιος αγωνίζεται να περισώσει τα πολύτιμα βιβλία της βιβλιοθήκης οι στρατευμένοι φίλοι του τού στέλνουν επιστολές από το μέτωπο. Παραθέτουμε επιστολές που αποτυπώνουν το πνεύμα της εποχής εκείνης.
Στις 26-10- 1940 ο υπαξιωματικός Αγγελίδης Κώστας γράφει στο Νίκο Δελιαλή
«Είμαι ντυμένος το τιμημένο χακί της ελληνικής πατρίδος. Βρίσκομαι «κάπου στην Ελλάδα» (απαγορευόταν η αποκάλυψη του τόπου) και κρατώ το χιλιοτραγουδισμένο ελληνικό όπλο, προστάτης της αγαπημένης μου πατρίδας. Είμαι δόξα τω θεώ γερός στο σώμα και στην ψυχή χαρούμενος. Όλος, γεμάτο θάρρος και ανεξάντλητος σε χιούμορ. Κάποτε αραιά-αραιά έρχονται στο νου κάποιες αναμνήσεις, κάποιοι πόθοι, κάποια όνειρα γεννημένα και μεγαλωμένα στα τραπέζια της βιβλιοθήκης σου, του Μεγάλου σου Έρωτος. Όμως γλήγορα χάνουν τόπο κι αφήνουν άδεια θέση στα σαλπίσματα της σάλπιγγας που τόσο έντονα μας καλεί για συσσίτιο, για ύπνο, ασκήσεις, μισθοδοσία. Γίναμε 100% στρατιώτες. Ήρεμοι, νηφάλιοι, περιμένουμε με καρτερία τη μέρα της Μεγάλης διαταγής, που θα σταθεί για μας η επιτέλεση του καθήκοντος. Και πολλές φορές περιμένοντας αφήνουμε τα χείλη μας να ψιθυρίσουν τα λόγια του Μεγάλου φιλέλληνα Μιστράλ. Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα, θεία η Δάφνη. Μια φορά κανείς πεθαίνει».
Ο στρατιώτης Αθανάσιος Μουμουζιάς στις 22-12-1940 από την καρδιά της Αλβανίας του εύχεται καλά Χριστούγεννα και το νέο έτος ευτυχές και νικηφόρο.
Ο δεκανέας Σακελαρόπουλος Αλέξανδρος, δικηγόρος από Θεσ\νίκη, με επιστολή του στις 28-11-1940 αναφέρει ότι «Προ καιρού σου έστειλα μια κάρτα μου. Σ’ ευχαριστώ για τις περιποιήσεις. Πιστεύω να την έλαβες. Τώρα βρίσκομαι πολύ μακριά. Δεν υποθέτω να σου είναι δύσκολο να μου στείλεις ένα πακετάκι με λίγα μπισκότα, σοκολάτες και προπάντων κανένα σουτζούκι που φτιάχνεται στην Κοζάνη. Έλαβα τη Βόρειο Ελλάδα, σ’ ευχαριστώ που μου θυμήθηκες». Στις 13-1-41 ο Σακελαρόπουλος ενημερώνει ότι έλαβε το δέμα με τα σουτζούκια που τα γεύθηκε με φίλους του, Αθηναίους δημοσιογράφους.
Ο υπαξιωματικός Δημήτριος Γκαβανάς στις 3-1-1941 του γράφει. «Έστω και καθυστερημένα να δεχθείς τις καλύτερες ευχές μου για τον καινούργιο χρόνο. Τι γίνεσαι, τι γίνονται οι δικοί μας. Γράψε μας κάποτε γιατί αυτά είναι η παρηγοριά μας. Ημείς δεν έχουμε ψυχική ηρεμία και καιρό να γράψουμε τίποτε».
Ο στρατιώτης Συγκολίτης Σπύρος με συναισθηματικό λόγο στις 15-2-1941 γράφει. «Πήρα τα δυο βιβλιαράκια σου. Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ. Πόσο με συγκινεί η καλοσύνη σου. Δεν ξέρεις με τι ευχαρίστηση τα διάβασα και τα δύο. Εδώ πάνω δεν έχουμε τίποτα κι έτσι δε διαβάζουμε εκτός από κανένα περιοδικό».
1941-1950
Κι έρχεται η μαύρη τριπλή κατοχή, μαζί και η πείνα. Ο αέρας δε χορταίνει, το ψωμί λιγοστό, ένας κόσμος περιφέρεται σκελετωμένος.
Ο Αντώνιος Σιγάλας πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών σπουδών, καθηγητής πανεπιστημίου, στις 17 Αυγούστου 1941 γράφει. «Καταλαβαίνετε πόσο χάρηκα εγώ, ακόμη δε περισσότερο η σύζυγός μου με τη λήψη του δοχείου και ιδίως του περιεχομένου του. Και ότι άλλο σας ήτο δυνατό από όσπρια κ.λ.π. Θα σας είμεθα ευγνώμονες. Και τώρα περιμένω την τιμή να σας αποστείλω το αντίτιμο αμέσως. Ίσως μπορείτε να μου στείλετε και άλλο πριν ακριβύνει ακόμη περισσότερο. Γράψτε μου και σας στέλνω κι από πριν το αντίτιμο. Η γυναίκα μου πέρασε τρεις βδομάδες στον πιο αφιλόξενο τόπο που είδαν ως τώρα τα μάτια μου, στον Πολύγυρο. Εκεί χάλασε το στομάχι της με τα φρούτα και δεν έβρισκε ούτε ένα ποτήρι γάλα για να κάμει γιαούρτι αν και καθημερινώς έφερναν οι τσοπάνηδες 800-1000 γάλα για τραχανά. Η νέα μου υπηρέτρια αν δε μας γελάσει είναι από της Κοζάνης τα μέρη. Την Τετάρτη πρόκειται να έρθει».
Με άλλη επιστολή του στις 8-9-1941 γράφει στον αγαπητό Δελιαλή. «Σας ευχαριστώ πολύ για το τελευταίο σας γράμμα και για τας προμηθείας σας να μας εξυπηρετήσετε εις το ζήτημα των τροφίμων. Κάνα δυο τρεις οκάδες βούτυρο ακόμη θα χρειαζόμεθα, εάν είναι δυνατόν. Επίσης και μερικά όσπρια από 3-5 οκάδες. Εάν χρειάζεστε καμιά άδεια αποταθείτε εις το Δ\ντή της Νομαρχίας κ. Τουσόπουλο. Το σαπούνι εδώ έχει 500 και άνω δραχμές η οκά. Γι’ αυτό δεν σας αγόρασα. Εάν και με αυτή την τιμή το θέλετε γράψτε μου. Εάν δε θέλετε σαπούνι, θα σας στείλω τις 1000 δραχμές για το βούτυρο. Αυτή την εβδομάδα αρχίζουμε και τα μαθήματα. Όλως ιδιαιτέρως χάρηκα ότι δεν χάθηκαν βιβλία από τις βιβλιοθήκες της Κοζάνης. Συγχαρητήρια.».
Στις 30 Οκτωβρίου 1941 με αναφορά προς το δήμαρχο Κοζάνης κάνει γνωστό ότι στο αναγνωστήριο δεν επαρκούν ήδη τα ευρισκόμενα καθίσματα και οι επισκεπτόμενοι καθηγητές, επιστήμονες και μαθητές γυμνασίου αναγκάζονται να μελετούν όρθιοι.
Με επιστολή του προς το δήμαρχο στις 14 Φεβρουαρίου 1942 τον παρακαλεί να εγκρίνει πίστωση για σύνταξη του αλφαβητικού καταλόγου των βιβλίων της βιβλιοθήκης.
Το έτος 1945 δημιούργησε το ιστορικό αρχείο Κοζάνης. Το ίδιο έτος εφοδιάζεται με δελτίο άδειας εισόδου στο κεντρικό αναγνωστήριο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με αύξοντα αριθμό 120.
Ο Τάσος Μέγας φοιτητής στις 16-9-46, (από τη Σιάτιστα) μετέπειτα καθηγητής πανεπιστημίου αρχαιολογίας γράφει από τη Θεσσαλονίκη. «Πόσο ήθελα να βρισκόμουν το καλοκαίρι στη βιβλιοθήκη μας. Τώρα θα ήμουν φωστήρας, γιατί κοντά στην εξυπηρετικότητά σας κερδίζει κανείς πάρα πολλά Μένω στον οίκο φοιτητών. Περνώ θαυμάσια».
Ο Κώστας Νίτσιος δημοσιογράφος εγκατασταθείς στην Αθήνα στις 14-2-1948 του γράφει. «Θέλω να πιστέψεις, φίλε Νίκο, πώς το μόνο αξιόλογο που βρήκα στην Κοζάνη και που θα θυμάμαι πάντοτε είσαι εσύ και η βιβλιοθήκη. Κι αυτό θα το λέω σε κάθε ευκαιρία ή θα το γράφω».
Στις 28 Οκτωβρίου 1950 σύμφωνα με έγγραφο του τμήματος αρχαιοτήτων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας παραιτείται από έφορος αρχαιοτήτων και ασκεί σύμφωνα με το νόμο τα καθήκοντα του Εφόρου της Βιβλιοθήκης.
1950-1960
Το 1951 εκλέγεται μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Βιβλιογραφικής Εταιρείας Ελλάδας και του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών Ελλάδας με έδρα την Αθήνα. Το προεδρείο μ’ ευγένεια του προτείνει ν’ αντικατασταθεί μ’ επιλαχόντες καθ’ ότι δεν μπορεί να παραβρίσκεται στις συνεδριάσεις.
Με επιστολή του στο Δήμαρχο Κοζάνης στις 5 Νοεμβρίου 1953 τον παρακαλεί να μην αλλάξει την οδό του ήρωα ανθυποσμηναγού Ευάγγελου Γιάνναρη που δόθηκε από το προκάτοχο Δημοτικό Συμβούλιο. Την απειλούμενη αλλαγή τη χαρακτηρίζει ιεροσυλία, θα εκθέσει την πόλη όχι μόνο στα μάτια της οικογένειας του ήρωος αλλά και στο Πανελλήνιο, γιατί θα χαρακτηρισθούμε αχάριστοι στον πρώτο νεκρό του Αλβανικού έπους.
Στις 8 Ιανουαρίου 1955 γράφει στον κ. Καβάδδα στη Χίο, τον ευχαριστεί για την εργασία «Η βιβλιοθήκη του Κοραή». Στην επιστολή του εκφράζει μία αγωνία για τη διαδοχή του στη βιβλιοθήκη καθ’ ότι οι σημερινοί νέοι επιστήμονες ρέπουν προς άλλες κατευθύνσεις.
Το δημοτικό συμβούλιο στις 23 Φεβρουαρίου του 1956 ψηφίζει πίστωση 5000 δραχμών ως οικονομική ενίσχυση για κάλυψη μέρους των εξόδων εκδόσεως του βιβλίου «Συλλογή Παλαιοχριστιανικών και Μεταγενεστέρων Μνημείων».
Η εφημερίδα «ΦΩΣ» στις 11-12-57 παρουσιάζει την έκδοση του Δελιαλή «Η Διαθήκη του Οσίου Νικάνορος του Θεσσαλονικέως». Μεταξύ άλλων τον παρουσιάζει ως βαθυστόχαστο μελετητή, εμβριθή ερευνητή αλλά και έναν από τους λίγους ιστοριοδίφες που μέσα από τα βάθη των αιώνων μας φέρνει ιστορικά ντοκουμέντα και αλήθειες άγνωστες ως τώρα.
Φροντίζει για τη συντήρηση των βιβλίων. Τον Ιανουάριο του 1958 το δημοτικό συμβούλιο Κοζάνης με δήμαρχο το Βασίλειο Ματιάκη ψηφίζει δαπάνη 5000 δραχμών για τη βιβλιοδέτηση 151 βιβλίων της δημοτικής βιβλιοθήκης. (50\ΑΒΕ, ΣΑΕ 748)
Το δημοτικό συμβούλιο στις 24 Απριλίου 1958 ομόφωνα του αναθέτει τη σύνταξη και έκδοση του Τουριστικού Οδηγού της πόλης της Κοζάνης.
Με απόφαση του δημάρχου (26-7-58) μεταβαίνει στη Θεσσαλονίκη για να συναντήσει τον Χαρ. Μακαρόνα προκειμένου να συνεννοηθεί για την έναρξη των ανασκαφών στη νεκρόπολη της Κοζάνης και εν συνεχεία στην Αθήνα για παραλαβή 93 βιβλίων από τη Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας προς πλουτισμό της βιβλιοθήκης της πόλης.
Συνταξιοδοτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1958 ημέρα κατά την οποία συμπλήρωσε τριακοπενταετή πραγματική συντάξιμο υπηρεσία με την ιδιότητα του εφόρου της βιβλιοθήκης.
Τον Ιανουάριο του 1959 το δημοτικό συμβούλιο Κοζάνης εγκρίνει τα οδοιπορικά του μεταβάντος στη Θεσσαλονίκη Δελιαλή για παραλαβή από το Γεν. Πρόξενο της Μεγάλης Βρετανίας σαράντα βιβλίων δωρηθέντα για τη Δημοτική βιβλιοθήκη.(53\ΑΒΕ 60 ΣΑΕ.1207)
Το 1959 με εντολή του δημάρχου Βασιλείου Ματιάκη, ως έφορος αρχαιοτήτων τώρα, μεταβαίνει στην Αθήνα και Στυλίδα προς έρευνα και εξέταση περί υπάρξεως ή μη των οστών του αγωνιστού και χρονικογράφου της Ελληνικής Επαναστάσεως και τέκνου της Κοζάνης Νικόλαου Κασομούλη. Ο Δελιαλής βρήκε τον οικογενειακό τάφο του Νικόλαου Κασομούλη στη Στυλίδα. Η όλη έρευνα κράτησε οκτώ ημέρες.
Στις 30 Σεπτεμβρίου 1959 με την ιδιότητα του διευθυντή του Ιστορικού Αρχείου Κοζάνης ενημερώνει με έγγραφό του τον έφορο ΙΒ Αρχαιολογικής Περιφερείας Πέλλης (Βέροια) ότι στην είσοδο της Μονής Μικροκάστρου βρέθηκε κατά τη διάνοιξη της οδού λαξευτός τάφος. Επίσης στη Σιάτιστα έναντι της εκκλησίας του Αγίου Μηνά βρέθηκε επίσης τάφος σε καλή κατάσταση. Τα ευρεθέντα κτερίσματα παρελήφθησαν από το Σταθμό Χωροφυλακής και παρακαλεί τον έφορο να προβεί στις δέουσες ενέργειες για μεταφορά των στην Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης.
1961-1970
Ο Γεώργιος Λάιας από την Αθήνα στις 16-1-1961 του ενημερώνει ότι οι σελίδες αρχειακού υλικού για τον επίσκοπο Διονύσιο Πόποβιτς ανέρχονται περίπου στις εκατό. Βέβαια υπάρχει και υλικό για τη δράση του για τον αυστροτουρκικό πόλεμο και την παράδοση του Βελιγραδίου. Επίσης του στέλνει και 10 αντίτυπα του βιβλίου «Ο ελληνικός τύπος μέχρι του 1821» για διάθεση σε εκπαιδευτήρια της πόλης.
Από τη Βουδαπέστη στις 11 Μαρτίου 1961 o Fives Odoi του ευχαριστεί για την αποστολή του βαρύτιμου βιβλίου που περιλαμβάνει τα ονόματα των οικογενειών των ευεργετών. Στην επιστολή δίδει την πληροφορία ότι οι Έλληνες της Πέστης και Βούδας μεταξύ των ετών 1687-1848 ανέρχονται στους διακόσιους εκ των οποίων 20 είναι Κοζανίτες. Τα δε ελληνικά βιβλία του Επισκοπάτου της Βούδας ανέρχονται στα τριακόσια. Μεταξύ των χειρογράφων είναι κι αυτό του Γ. Ζαβίρα.
Στις 27 Οκτωβρίου 1961 στέλνει επιστολή στην Αθήνα, στον Αθανάσιο Διάφα. Του ενημερώνει ότι θα τελεστούν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Λασσάνη, η οποία τοποθετήθηκε μεταξύ Ερμιονίου και Εθνικής Τράπεζας. Εύχεται να βρεθούν τα οικονομικά μέσα για να τοποθετηθούν στις δύο γωνίες οι προτομές των επιλέκτων τέκνων της Κοζάνης Σακελλάριου και Μεγδάνη.
Ο Γεώργιος Λάιος του στέλνει από την Αθήνα στις 18-4-62 επί πληρωμή την εφημερίδα του Πόποβιτς « Ειδήσεις από τα Ανατολικά Μέρη». (1811)
Ο Γεώργιος Στεργίου Οικονόμου στις 2 Οκτωβρίου 1963 ζητεί από το Δελιαλή να του στείλει πιστοποιητικό αποφοίτησης από το τριτάξιο Διδασκαλείο Κοζάνης. (έτος αποφοίτησης το 1934)
Στις 19 Οκτωβρίου 1963 στέλνει επιστολή στο Βουκουρέστι στην Αριάνδη Καμαριανού-Τσιοράν και την παρακαλεί να ερευνήσει αν υπάρχει γραπτό στις εφημερίδες του έτους 1853 σχετικά με τον Ευφρόνιο Ραφαήλ Πόποβιτς χρονολογία που απεβίωσε στο Ιάσιο της Ρουμανίας.
Η Ακαδημία Αθηνών του ανακοινώνει ότι κατά την πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας στις 28 Δεκεμβρίου 1963 θα του απονεμηθεί τιμητική διάκριση.
Ο Παντελής Ωραιόπουλος στις 29 –12-63 από Φλώρινα, κάτοικος Αθηνών, καθηγητής μουσικών οργάνων ζητά τη μεσολάβηση του Δελιαλή για πρόσληψή του στο Ωδείο Πτολεμαΐδας.
Άνθρωπος καλόκαρδος, κοινωνικός. Όλοι του γράφουν, χαίρονται επικοινωνούν μαζί του. Πλημμυρίζει η καρδιά του από αγάπη, καλοσύνη. Χαίρεται που τους εξυπηρετεί. Έχει μέσα του την ανιδιοτέλεια, τη θεότητα. Ο Β. Σιαμπανόπουλος τον εκτιμά ιδιαίτερα. Σε επιστολή αρχίζει με το «Πολυσεβαστέ μου κ. Δελιαλή». Του στέλνει το τεύχος της Ν. Εστίας με ημερομηνία 15-1-1964.
Στις 23 Ιανουαρίου 1964 ο δικηγόρος Μήλιος Μήλιου από Θεσσαλονίκη με επιστολή τού θυμίζει τα νεανικά χρόνια που σηματοδότησαν την παραπέρα πορεία του Δελιαλή. Του τονίζει ότι στο δικηγορικό του γραφείο διατηρεί από πολλά χρόνια μία καρτ-ποστάλ προ του 1930, με τη Γενική άποψη της Κοζάνης από το λόφο του Προφήτη Ηλία.
Του υπενθυμίζει ότι η πρωτοβουλία της φωτογραφίας οφειλόταν στο Δελιαλή που είχε σκοπό να προβάλει και κάνει γνωστή την Κοζάνη. Στη φωτογραφία, καρτ-ποστάλ φωτογραφίζεται ο Δελιαλής νεότατος και ευθυτενής καθισμένος σε ένα βράχο του λόφου με θέα την πόλη. Βέβαια με τις συνεχείς προσπάθειες για περισυλλογή του ιστορικού, αρχαιολογικού πλούτου και τη συγγραφή αιτών κατέστησε πανελληνίως γνωστή την παλαιά και νέα ιστορία της Κοζάνης.
Στις 11 Μαρτίου 1964 απευθυνόμενος στον κ . Γαζή ως εκπρόσωπο του συλλόγου «Λασσάνης» του επισημαίνει τα παρακάτω. Να επισκεφτεί τον Υφυπουργό κ. Παπακωνσταντίνου και να του θίξει το παρακάτω ζήτημα. Το τρέχον έτος καθορίστηκε ως έτος πανηγυρισμού της Φιλικής Εταιρείας (50 χρόνια). Επειδή ο σύλλογος φέρει το όνομά του πρωτεργάτη της φιλικής εταιρείας καλό είναι να εντοιχιστεί αναμνηστική πλάκα στο σπίτι όπου σώζεται στο τέρμα της οδού Αιόλου, της αρχοντικής και ιστορικής οικογένειας Λιανοσταφίδα και να ανακηρυχθεί ιστορικό και διατηρητέο καθ’ ότι ο Λασσάνης διετέλεσε Υπουργός μετά την απελευθέρωση. Το πιο συγκινητικό είναι εκείνο που γράφει ότι όταν θα έχει οικονομική ευχέρεια θα αρχίσει να δημοσιεύει από το Αρχείο του Λασσάνη κείμενα για να εμφανιστεί και η Κοζάνη κατά τον πανηγυρισμό.
Ο Θεόδωρος Κοζύρης του γράφει από την Αθήνα στις 11 Μαρτίου 1964 για τις επισκέψεις που είχε στη Σιάτιστα, Καστοριά.
Στις 14 Μαρτίου 1964 ο Α. Λαζάρου από τον Πειραιά, καταγόμενος από Ελασσόνα, λυπάται που δεν είχε την αγαθή τύχη να γνωρίσει το Δελιαλή ωστόσο στην επιστολή τονίζει ότι ο Δελιαλής στάθηκε άγρυπνος και πιστός φρουρός της πνευματικής κληρονομιάς Κοζάνης, χαρίζοντας στις επερχόμενες γενιές μια ανεκτίμητη προσφορά.
Στις 16 Αυγούστου ο Καπνουκάγιας, τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε επιστολή του με την προσφώνηση, Φίλε κύριε Νίκο Δελιαλή, εκφράζει απείρους ευχαριστίες για τη σταλείσα επιταγή των 120 δραχμών που υποθέτει ότι θα προέρχονται από πωληθέντα βιβλία.
Στις 9 Οκτωβρίου 1964 ο Μηνάς Μαλούτας από τη Θεσσαλονίκη τον ευχαριστεί για τις καταστάσεις γεννήσεως των ετών 1902-1904 που του έστειλε και τον προτρέπει να κάνει δίαιτα συστηματική για να συνεχίσει τις πνευματικές επιδόσεις.
Ο Α. Διάφας στις 4 Δεκεμβρίου 1964 με επιστολή του από την Αθήνα του εύχεται για τη γιορτή του να ζήσει πολλά χρόνια, διότι είναι χρήσιμος για τη βιβλιοθήκη. Για το βιβλίο «Κατάλογος των εντύπων της βιβλιοθήκης» το οποίο είναι αποκλειστικά έργο δικό του θα φανερώνει στους νεαρούς αναγνώστες της βιβλιοθήκης το τι δύναται να επιτελέσει ένας άνθρωπος για την πνευματική ανάπτυξη ακόμα κι όταν στερείται τίτλων.
Ο Θεόδωρος Ν. Κοζύρης στις 4 Δεκεμβρίου 1964 από Αθήνα σε εκτενή επιστολή του ενημερώνει για τα πραγματοποιηθέντα ταξίδια (Άθως, Μόναχο) και για μία μελέτη για το Σεβασμιότατο Κοζάνης που δημοσίευσε στο Αρχείο Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου.
Ο Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών (Τρικάλων) τον ευχαριστεί για το δεύτερο μέρος του καταλόγου των εντύπων της βιβλιοθήκης Κοζάνης. Τονίζει ότι η εργασία είναι προσεγμένη, επιμελής, χρησιμοτάτη. Ακόμα ότι η προσφορά στα γράμματα είναι μεγίστη και η υπηρεσία στη βιβλιοθήκη ανεκτίμητη.
Ο Βαμβακάς στις 14 Απριλίου 1965 από την Αθήνα τον ευχαριστεί για εκπλήρωση της επιθυμίας του και τον παρακαλεί για λογαριασμό του να φιλήσει το χέρι της μάνας του αξέχαστου Κώστα Βέλιου.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στις 1 Μαρτίου 1965 με την ευκαιρία της αποστολής του Β΄ τόμου του καταλόγου εντύπων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης τον ευχαριστεί και του συγχαίρει θερμά. Τον θαυμάζει για το ζήλο, την επιμέλεια, την αγάπη για τα βιβλία και την ιστορία της πατρίδας του.
Ο Ιωάννης Κ. Βαμβακάς στις 6 Μαρτίου 1965 με επιστολή του από την Αθήνα του ευχαριστεί για τις πληροφορίες που του έδωσε για το χρόνο έναρξης της κροκοκαλλιέργειας στην Κοζάνη και στα γύρω χωριά.
Ο δικηγόρος Θεόδωρος Κοζύρης από την Αθήνα στις 22 Μαρτίου 1965 τον ευχαριστεί για τον εκδοτικό άθλο τον «Κατάλογο της βιβλιοθήκης Κοζάνης». Ο Κοζύρης εκφράζει την επιθυμία να αγοράσει σπίτι στην Κοζάνη, για να επικοινωνεί με τους πνευματικούς ανθρώπους και κύρια να μελετά την πλουσιοτάτη βιβλιοθήκη.
Ο Ροταριανός όμιλος Θεσσαλονίκης στις 4-4-65 του απονέμει βραβείο ευποιΐας μετά χρυσού μεταλλίου για εθνικοκοινωνική δράση.
Η Μορφωτική Ένωσις Καταφυγιωτών Κατερίνης στις 6-4-1965 « ΤΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ» συγχαίρουν και ευχαριστούν το Ν. Δελιαλή για την αποστολή στη βιβλιοθήκη τους τον τόμο με τα Δημοσιεύματα Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Στην επιστολή τονίζουν ότι απέδωσε περισσότερα απ’ ότι ανέμεναν οι πλέον αισιόδοξοι θαυμαστές του.
Ο Δημήτριος Παπαζήσης από Τρίκαλα στις 26-6-67 με επιστολή του πληροφορεί ότι ο Στέφανος Σταμκίδης δίδαξε στην εκεί λειτουργούσα σχολή από τα έτη 1770 –1790. Η διδασκαλία απέδωσε πλουσίους καρπούς, ανέδειξε σοφούς ανθρώπους.
Ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης Κωνστάντιος για το βιβλίο του Δελιαλή «Συμβολή εις την εκκλησιαστική ιστορία του τόπου» δηλώνει. « Είθε να υπήρχαν πολλοί Δελιαλήδες που να αγαπούσαν τόσο πολύ και να ωφελούσαν τον τόπο όπως εσείς».
Ο κ. Καπνουκάγιας από τη Σιάτιστα, τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών γράφει στο φίλτατο κ. Νικ. Π. Δελιαλή, στις 28-10-1968. «Έλαβα όχι με ολίγη χαρά και το διεξήλθα όχι με ολιγώτερο ενδιαφέρον το νέο σας βιβλίο ανάτυπο εκ της οικοδομής της ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης. Το χαρακτηρίζει ,όπως και όλα σας τα δημοσιεύματα, η ακρίβεια, η καλαισθησία και η πολλή αγάπη προς τα παραδεδομένα».
Ακόμα τον συγχαίρει δια την αναγραφή της λέξης βημόθυρα η οποία είναι γλωσσολογικώς υψίστης σημασίας, διότι παραδίδεται αντί της λέξης δημόθυρα.
Ο Διευθυντής της βιβλιοθήκης Ζαγοράς με έγγραφό του στις 16-11-68 ζητά τον 1ο τόμο του καταλόγου της βιβλιοθήκης Κοζάνης εκδοθέντος από τον κ. Δελιαλή για να συντάξουν κι αυτοί παρόμοιο κατάλογο.
Βράβευση από την Ακαδημία
Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το έτος 1969.
«ΤΥΧΗ ΑΓΑΘΗ Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΝΙΚΟΛΑΩ ΔΕΛΙΑΛΗ ΕΦΟΡΩ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΠΑΙΝΟΝ ΕΠΙ ΤΩ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥΔΕ ΑΞΙΟΛΟΓΩ, ΙΣΤΟΡΙΚΩ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩ, ΠΕΡΙ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΡΓΩ ΑΥΤΟΥ ΑΠΕΝΕΙΜΕΝ, ΕΝ ΤΗ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΗΣ 8 ΗΣ ΤΟΥ ΜΗΝΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΕΤΟΥΣ 1969».
Ο Δελιαλής πρόσφερε σημαντικότατο έργο στην πόλη του. Οι εργασίες του έχουν ως κέντρο την Κοζάνη. Ερεύνησε τα χειρόγραφα της βιβλιοθήκης, τα δημοσίευσε, έβγαλε από την αφάνεια παραμερισμένο, ανέκδοτο ιστορικό υλικό. Είχε επαφές με πλήθος επιστήμονες. Όλοι τον θέλανε δικό τους. Καθηγητές πανεπιστημίου, νομικοί, ιερωμένοι τον στέλνανε ευχές κατά την ονομαστική του γιορτή.
Ο Στυλιανός Πελεκανίδης καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του γράφει : «Η αγάπη μας, η εκτίμησή μας και ο σεβασμός για το έργον σου μας γεμίζουν την ψυχή μέσα από την οποία η γυναίκα μου κι εγώ σου στέλνουμε τις πιο θερμές ευχές για τη γιορτή σου».
Ο καθηγητής Λίνος Πολίτης θαρραλέα έγραψε σε γερμανικό περιοδικό ότι οφείλει πολλά στη σοφία του Ν. Δελιαλή. (3\ΚΤ 92)
Ο Αντώνιος Κεραμόπουλος πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών με επιστολή του τον παρακαλεί να βοηθήσει το Γεώργιο Φωκά συντάκτη του ιστορικού λεξικού, απεσταλμένου της Ακαδημίας να συλλέξει γλωσσικό υλικό από την Καισαρειά και περιοχή των Βεντζίων.
Στις 25 Απριλίου 1970 ο Χρήστος Καπνουκάγιας (από Σιάτιστα) επανέρχεται γράφοντας. «Το ευμεγέθες νέον σας βιβλίο-Διαθήκαι Ευεργετών της πόλεως Κοζάνης, το οποίο φιλοφρόνως μου αποστείλατε, το διεξήλθα λίαν ευχαρίστως κι εξίσου ευχαρίστως διεπίστωσα, ότι διέπεται από πνεύμα ακριβείας και επιστημονικής ευσυνειδησίας, όπως και τα άλλα Σας έργα. Εργάζεσθε πασιφανώς δημιουργούντες τα θεμέλια επί των οποίων θα στηριχθεί η νεωτέρα ιστορία της πόλεως Κοζάνης, η οποία δια τούτο πρέπει να Σας είναι ευγνώμων».
Ο Αθανάσιος Τσερνόγλου από Μυτιλήνη, στις 24 Ιουλίου 1970, επαινεί το Δελιαλή για τρεις λόγους. Πρώτο ότι πρόσφερε έργο εθνικό, δεύτερο ότι υπέδειξε σε πολλούς ταλαντούχους αλλά νωθρούς και αδιάφορους την οδό της φιλεργίας και του καθήκοντος, τρίτο ότι οι μεταγενέστεροι θα τον ευγνωμονούν για το έργο του.
1971-…
Στις 20-9-1971 ο Δήμος Κοζάνης απευθύνεται στον επίτιμο έφορο Δημοτικής βιβλιοθήκης και διευθυντή του μονίμου τοπικού ιστορικού αρχείου και του ανακοινώνει ότι αποφασίσθηκε να του απονεμηθεί χρυσό μετάλλιο τιμής της πόλης ως ελαχίστη απότιση τιμής και ευγνωμοσύνης για τις μέγιστες υπηρεσίες που προσέφερε. Η τελετή θα πραγματοποιηθεί στις 11 Οκτωβρίου 1971, επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης και εορτή της εκατοπενταετηρίδος της Παλιγγενεσίας.
Ο Παναγιώτης Ι. Ζέπος στις 16-2-1972 προϊστάμενος των Γενικών Αρχείων του Κράτους με αφορμή την παραίτηση του Δελιαλή από την υπηρεσία του τοπικού ιστορικού αρχείου Κοζάνης του στέλνει την παρακάτω επιστολή. «Η Επιτροπή αφού έλαβε υπόψη τις εξαίρετες υπηρεσίες για την περισυλλογή ,διάσωση και αξιοποίηση των πηγών της εθνικής ιστορίας της περιοχής Κοζάνης. Την ανιδιοτελή αγάπη προς αυτάς και τα εν γένει κειμήλια και μνημεία του τόπου. Τας μεγίστας προσπαθείας προς διάσωση πάντων τούτων κατά τας κρισίμους περιστάσεις του ελληνοϊταλικού πολέμου, της γερμανικής κατοχής. Τον υπερβάλλοντα ζήλο προς διευκόλυνση του έργου της Κεντρικής Αρχειακής Υπηρεσίας για ζητήματα επιθεωρήσεως, εκκαθαρίσεως
Την φιλοπονία που επιδείξατε προς δημοσίευση με επιτυχία διαφόρων θεμάτων εκ των συλλογών με εξουσιοδότησε.
Ως πρόεδρος
Να εκφράσω συγχαρητήριο έγγραφο για την μακρά και λίαν ευδόκιμο διακονία εις την Αρχειακή Υπηρεσία, αφ’ ετέρου δε να εκφράσω θερμές ευχαριστίες για όσα υπέρ των
Αρχείων και των λοιπών κειμηλίων του τόπου μετ’ αυτοθυσίας και όλως ανιδιοτελώς επράξατε».
Με επιστολή του στο δήμαρχο με ημερομηνία 23-9- 76 του γνωστοποιεί ότι η χήρα του αειμνήστου ακαδημαϊκού Γεωργίου Σωτηρίου κατόπιν παραινέσεώς του προέβη στη δωρεά της βιβλιοθήκης του ζεύγους στη δημοτική βιβλιοθήκη Κοζάνης.
Στις 4 Νοεμβρίου 1977 η Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης με έδρα τη Θεσσαλονίκη με απόφασή της αποφάσισε να απονείμει ηθική αμοιβή για την έντονο πνευματική δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της υπαλληλικής σταδιοδρομίας του.
Συγγραφικό έργο
Τα δημοσιευμένα έργα σε περιοδικά κι αυτοτελή βιβλία ανέρχονται σε 41 όπως αναφέρονται στο βιβλίο του Επισκοπικά Κοζάνης. Σημαντικότερα είναι:
1.Αναμνηστική εικονογραφημένη έκδοση Παύλου Χαρίση, Κοζάνη 1935.
2.Κατάλογος εντύπων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης, Θεσσαλονίκη 1948
Τόμος Α. (1494-1832)
3.Σημείωμα περί του ιατροφιλοσόφου Καρακάση, Αθήναι 1953
4.Συλλογή παλαιοχριστιανικών και μεταγενεστέρων μνημείων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης, Θεσσαλονίκη 1955
5.Κατάλογος σκευοφυλακίου εκκλησίας Αγίας Κυριακής Σερβίων και επιγραφαί Ι. Μονής Ζιδανίου1957
6. Εφημερίδες εκδοθείσαι εν Κοζάνη.1959
7.Η ιδιόγραφος διαθήκη του Ν. Κασομούλη. 1960
8.Αιμιλιανός Μητροπολίτης Γρεβενών.1961
9.Κατάλογος εντύπων βιβλιοθήκης Κοζάνης. Τόμος Β.(1833-1912) 1964
10.Διαθήκαι ευεργετών της πόλεως Κοζάνης.1970
11.Επισκοπικά Κοζάνης.1972
12. Εργασίες στα παρακάτω επιστημονικά και ιστορικά περιοδικά.
Ηπειρωτικά Χρονικά, Εφημερίς Βόρειος Ελλάς, Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, Ημερολόγιο Δυτικής Μακεδονίας, Μακεδονικό ημερολόγιο, Μακεδονικά,
Οικοδομή, Θεσσαλικά Χρονικά, Μακεδονική Ζωή.
Επιλογικά
Αυτός ήταν ο Δελιαλής. Έφερε στην επιφάνια την κοζανίτικη ιστορία. Ενδιαφέρθηκε με πάθος για την πνευματική προκοπή του τόπου του. Η ζωή του ήταν ένας συνεχής αγώνας για την αυτομόρφωση. Τα κατάφερε άριστα. Έκανε πάρα πολλά. Για την προσφορά του τιμήθηκε από επιστημονικά περιοδικά, από την Ακαδημία Αθηνών. Δε λειτουργούσε ως υπάλληλος της βιβλιοθήκης. Τον ενδιέφερε η ανάδειξη της βιβλιοθήκης ως επαρχιακό κέντρο μορφώσεως.
Με τη διαθήκη του άφησε την περιουσία του στο Δήμο Κοζάνης και την Εκκλησία.
Επί της οδού Γρανικού παραχώρησε στο Δήμο το ξενοδοχείο «ΝΕΑΠΟΛΙΣ». Σήμερα στεγάζει το Κέντρο Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ). Είναι ο χώρος που εξυπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες των ηλικιωμένων, που τόσο πολύ υπηρέτησε σ΄ όλη του τη ζωή ο Δελιαλής. Αγάπησε τους ανθρώπους, όλοι τον ήθελαν δικό τους κι όλους τους εξυπηρετούσε, όλους τους βοηθούσε χωρίς διακρίσεις.
Η περιοδική έκδοση «Ελιμειακά» έκανε αφιέρωμα για την προσωπικότητα και το έργο του Δελιαλή με το διπλό τεύχος 6,7 του έτους 1983.
Σχετικά με την οδό ΦΟΝ ΚΟΖΑΝΙ
Στις 16 Ιανουαρίου 1964 με επιστολή του στον κ. Αγγελομάτη τονίζει. Στην εφημερίδα « Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης της 10-1-64 υπάρχει σχόλιο για την ονομασία της οδού « Φον Κοζάνι». Για το ίδιο θέμα ασχολήθηκε κι ο Π. Λιούφης στην Ιστορία της Κοζάνης ως κι ο Νεοκλής Καζάζης το έτος 1907 στο βιβλίο « Το Μακεδονικό πρόβλημα» κι εκεί αναφέρεται στη δράση του ανωνύμου Κοζανίτη κατά τον Αυστροτουρκικό πόλεμο του 1788 έξω του Βελιγραδίου.
Στις 11 Φεβρουαρίου1964 ο Θωμάς Αποστόλου από τις Σέρρες με επιστολή του καταθέτει την άποψή του για το θέμα της οδού ΦΟΝ ΚΟΖΑΝΙ
« Κύριε Δελιαλή εις επιστολή της 16-1-64 ρωτάς τον κ. Βόρειο πώς μια οδός της Κοζάνης ονομάζεται Φον Κοζάνι. Ο κύριος Βόρειος σου απάντησε αόριστα. Δεν κατακρίνω τον κ. Βόρειο αν και έχει φάει τα γράμματα με την κουτάλα, αλλά δεν μπορεί να τα ξέρει όλα. Την απάντηση θα σου τη δώσω εγώ έστω και καθυστερημένα. Θα σου απαντούσα γρηγορότερα, αλλά έλειπαν οι τρεις δραχμές για γραμματόσημο και χαρτοφάκελο. Λοιπόν πριν διακόσια χρόνια περίπου πάνω κάτω εκεί τριγύρω ένας Κοζανίτης μετανάστης βρισκόταν στη Βουδαπέστη, εμπορευόμενος που είχε και αντιπροσωπεία στην Κοζάνη. Εμπορευόταν διάφορα προϊόντα από τη Δυτική Μακεδονία τα οποία είχαν πέραση στη Βουδαπέστη κι από τη Βουδαπέστη έστελνε άλλα προϊόντα στην Κοζάνη κι έγινε πάμπλουτος. Τότε τον ήλθε μια ιδέα κι έκανε μια γέφυρα στο Δούναβη ποταμό δι ιδίων εξόδων. Στοίχισε 5 1\2 εκατομμύρια αυστριακές κορόνες. Ένωσε τη Βούδα με την Πέστη. Στα εγκαίνια παρευρέθη κι ο αυτοκράτωρ της Αυστροουγκαρίας κι αφού τελείωσε το έργο ο αυτοκράτωρ τον κάλεσε εις τα ανάκτορα. Παράθεσε γεύμα προς τιμή του τον συνεχάρη για το έργο και τον παρασημοφόρησε. Σε φιλική ατμόσφαιρα ο Κοζανίτης είπε στον αυτοκράτορα να μεσολαβήσει στην τότε Οθωμανική αυτοκρατορία, επειδή ήταν σύμμαχοι να κηρυχθεί ο νομός αυτόνομος. Ο αυτοκράτωρ όμως δεν απάντησε. Μη θέλοντας να κλονισθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών τον έδωσε τον τίτλο Σερ Κοζάνι. Ο σερ Κοζάνι είχε γιο ο οποίος αγαπήθη με μια πριγκίπισσα της Αυστρίας. Αντέδρα στην ένωση αυτή η αυτοκρατορική οικογένεια καθότι ο γιος του Σερ Κοζάνι δεν ήταν από βασιλική οικογένεια. Η πριγκίπισσα τόσο τον αγάπησε, από δω είχε από κει είχε κατόρθωσε κι έβγαλε πιστοποιητικό ότι κατάγεται από οικογένεια ευγενών και τον παντρεύτηκε. Σε κείνο το χαρούμενο γεγονός ο αυτοκράτωρ από Σερ Κοζάνι του έδωσε τον τίτλο του Βαρώνου και τον ονόμασε Φον Κοζάνι. Αυτός ο Φον Κοζάνι ήταν κι ευεργέτης στη γενέτειρά του κι οι τότε δημογέροντες της Κοζάνης για φόρο τιμής ονόμασαν μια οδό της Κοζάνης με το όνομά του. Από κει προήλθε η ονομασία της οδού της Κοζάνης Φον Κοζάνι. Λοιπόν κ. Δελιαλή για την απορία που έλυσα αν θέλεις κι έχεις την καλή ευχαρίστηση μου στέλνεις κανένα πενηντάδραχμο για τσιγάρα και μου συγχωρείς για την κακογραφία, διότι τα γράμματά μου είναι λίγα».
Πράγματι ο Δελιαλής του έστειλε επιταγή 50 δραχμών όπως φαίνεται από την επιστολή του Θ. Αποστόλου στις 28-2-1964 που του εκφράζει τις ευχαριστίες.
Η επικρατούσα άποψη για τον « ΦΟΝ ΚΟΖΑΝΙ». Κοζανίτης, έλαβε μέρος στον Αυστροτουρκικό πόλεμο του 1788. Δια τα ανδραγαθήματά του τιμήθηκε από τον αυστριακό αυτοκράτορα με τον τίτλο ευγενείας ΦΟΝ ΚΟΖΑΝΙ. Επίσης του έδωσε και πολλά κτήματα στην Ουγγαρία. Λέγεται ότι έσωσε και τη ζωή κάποιου πρίγκιπα. Ο ίδιος ζήτησε να κηρυχθεί η περιοχή της Κοζάνης αυτόνομος περιοχή. Τούτο δεν ήταν εφικτό γιατί η Κοζάνη ανήκε στην οθωμανική αυτοκρατορία. Η πόλη της Κοζάνης τον τίμησε με οδό. Δε γνωρίζουμε το όνομά του.
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΝΕΑΠΟΛΙΣ αδελφών Δελιαλή.
Το Νοέμβριο του 1949 ο αδελφός του Θωμάς με έγγραφό του προς την Αγορανομική Επιτροπή Κοζάνης δίδει τις παρακάτω πληροφορίες. Στη συνοικία Νεάπολη και επί της οδού Φον –Κοζάνι από το 1943 με τους αδελφούς του ανήγειρε τουριστικό ξενοδοχείο το οποίο περατώθηκε το έτος 1949. Το οικόπεδο είχε έκταση 365 τ.μ. Μηχανικός ήταν ο Ι. Βαχτσεβάνος. Συνολικά τα δωμάτια του ύπνου ήταν εννέα και ζητά να προσδιοριστεί η τιμή των χρησιμοποιουμένων κλινών παρά των πελατών ως ξενοδοχείο Γ΄ κατηγορίας μέχρι οριστικού προσδιορισμού παρά της αρμοδίας υπηρεσίας Τουρισμού.
Στις 25 Νοεμβρίου ο Θ. Δελιαλής απευθυνόμενος στην Αγορανομική επιτροπή Κοζάνης δίδει την πληροφορία ότι το ξενοδοχείο αποτελείται εκ του ισογείου με αποθήκη καυσίμων, πλυντηρίου, του κάτω ορόφου με τρία δωμάτια, αποχωρητηρίου, λουτρού. Ο άνω όροφος περιλαμβάνει έξι δωμάτια ύπνου, ευρύχωρη κεντρική σάλα, ειδικό σαλόνι με ευρύχωρο εξώστη, αποθήκη, αποχωρητήριο λουτρό.
Τα δωμάτια του κάτω ορόφου τα δύο είναι μοναχικά και το ένα με τρεις κλίνες. Στον επάνω όροφο τα δύο είναι μοναχικά, δύο με 2 κλίνες και δύο με τρεις κλίνες.
Στις 12-12-1949 ο Θωμάς Π. Δελιαλής απευθύνεται στη Γραμματεία Τουρισμού Ομήρου 30 Αθήνα. Από την επιστολή παίρνουμε πολύτιμες πληροφορίες για την ξενοδοχειακή υποδομή της πόλης. Στην επιστολή τονίζει ότι η οικοδομή τυγχάνει μεμονωμένη. Έχει ήλιο και αερισμό από όλες τις πλευρές.
Δια τη λειτουργία ως ξενοδοχείου ή πανσιόν είναι εφοδιασμένη με καινούργιες κλίνες και κλινοσκεπάσματα. Τονίζει ότι το ξενοδοχείο «Ερμιόνιον» είναι επιταγμένο από το Στρατό το δε «Πανελλήνιον» ανεπαρκές καθ’ ότι έχει βορινό προσανατολισμό.
Το ξενοδοχείο «Μητρόπολις» των αδελφών Ταρτάρα και «Εθνικόν» αδελφών Στεφάνου έχουν κατεδαφιστεί. Συμπεραίνει ότι η οικοδομή των έρχεται σε πρώτη γραμμή από απόψεως υγιεινής εξυπηρετήσεως των πελατών και παρακαλεί να εγκριθεί η λειτουργία της οικοδομής ως κοινού ξενοδοχείου υπό το όνομα «ΝΕΑΠΟΛΙΣ». Μέχρις ολοκληρώσεως του εξοπλισμού δια την αναγώρισή του ως τουριστικού ή αναλόγου πανσιόν.
Ο Θωμάς Δελιαλής με έγγραφο στον Νομάρχη τον Ιούλιο του 1950 ενημερώνει ότι έχει προχωρήσει στη βελτίωση της οικοδομής, κατασκευή βεράντας, υδραυλική εγκατάσταση, λουτρό στον άνω όροφο.
Η Θεοδώρα Π. Δελιαλή με έγγραφο προς τον οικονομικό έφορο Κοζάνης στις 22-12-1949 γνωστοποιεί ότι με τα αδέρφια της ξεκίνησαν το 1943 την ανέγερση διωρόφου οικοδομής στη συνοικία Νεάπολις και ζητά την απαλλαγή του σχετικού φόρου της νεόδμητης οικοδομής.
Ο Νομάρχης Κοζάνης Ι. Γκότσης στις 28-08-1950 με έγγραφό του προς τη Γεν. Γραμματεία Τουρισμού προτρέπει να εκδοθεί απόφαση για το χαρακτηρισμό της οικοδομής ως ξενοδοχείου καθ’ ότι ο ιδιοκτήτης πρόκειται περί προοδευτικού επαγγελματίου εγγυωμένου τη βαθμιαία και σταθερά βελτίωση της ξενοδοχειακής επιχειρήσεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου