Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014

ΓΗΛΟΦΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ







21. Γήλοφος,ο (Τσιούκα)

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" ΣΕΛ.386. ΚΟΖΑΝΗ 2018

       Γενικά: Ο οικισμός Γήλοφος, πρώην Τσιούκα, χτισμένος σε υψόμετρο 1045 μέτρων  στις 31-12-1918 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Δεσκάτης. Στις 21/1/1943 με το ΦΕΚ 10Α ο οικισμός αποσπάται από την επαρχία Γρεβενών του Νομού Κοζάνης και υπάγεται στην επαρχία Ελασσώνος του νομού Λάρισας. Με το ΦΕΚ 185Α  με ημερομηνία 30-10-1964  προσαρτάται στην επαρχία Γρεβενών του Νομού Γρεβενών. Πλησιέστεροι οικισμοί είναι το Δασοχώρι, Φωτεινό (Νέα Τσιούκα μετονομάστηκε σε  Φωτεινό το έτος 1963) Δεσκάτη απέχει 13 χλμ., Παρασκευή. 

        Εκπαίδευση: “30.8.1877 Αυγούστου. Κάνω ένθύμισι τόν καιρό έγώ ό Δημάκης Παπαναοτάση πού έφυγα άπό χωρίον Πετζούγγια κε ήρθα εις χωριόν Τζούκα με τόν ίδιον μισθόν. «Ελαβα 4 λουτζέκια στιάρι»”. Το σχολείο λειτούργησε ως το 2008 όπου και έκλεισε (www.gilofos.com). 

     Ιερά: Την αγιογράφηση του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου (λειτουργεί και ως κοιμητηριακός) την έκανε ο Βασίλειος Τσουρχλής από τον Άγιο Γεώργιο (πρώην Τσούρχλι)  Γρεβενών το έτος 1861. Μεταξύ των αγιογραφιών ο φουστανελοφόρος, συγχωριανός του, ο οποίος μαρτύρησε στα Γιάννενα στις 17-1-1838. Ονομαστό το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου. Το  εκκλησάκι του Αϊ-Λια έχει  μήκος  12,40  μέτρα  και πλάτος 6,10 μέτρα  και είναι σοβατισμένο μέσα-έξω.   Είναι περιφραγμένο και στο χώρο του έχει γίνει δεντροφύτευση. Έχει επίσης και κιόσκια για τον καλοκαιρινό   ίσκιο των επισκεπτών. Απο το 1882-1896 ανήκε στη Μητρόπολη Δισκάτας ( Δεσκάτης). Στη συνέχεια  υπήχθη στη Μητρόπολη Ελασσόνας (www.gilofos.com).

    Ιστορία: Η ελληνοτουρκική μεθόριος από το 1881 ως το 1912 βρισκόταν κοντά στο χωριό στο ύψωμα του προφήτη Ηλία[1]. Ο οικισμός απελευθερώθηκε στις 6/10/1912 από το απόσπασμα ευζώνων του Σ.Γεννάδη.

      Τοπωνύμια:Τσιαρέσια, Τ’ παππού του μπγιάδ, Αϊ Λιάς, Βαρτόπα, Αγιουνέρι, Αλώνια, Βακούφκου του χουράφι, Καμένους Σταθμός, Τιφοσέλι, Μπιστιριά, Σουρβάλα, Ξυνουμπλιά, Τούρκους, Κουτλί, Λιβαδερό, Παλιόστρουγκα, Κουτσιόδιντρους, Βουρλάς, Παλιόβρυση, Λιβαδούλια, Ιτιές, Κουσένι, Τσαπουρνιές, Παλιουχώρι, Αμπέλια, Παλιόστρουγκα, Παλιμάντρι, Μπίγνις, Αλαντιέρι, Μιρικέζι (www.gilofos.com).

Πληθυσμιακές αναφορές: 1920=57. 1927=84. 1940=126. 1951=181. 1961=192. 1971=180. 1981=177. 1991=191. 2001=141. 2011=88. (56ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011).

        Πολιτιστικά: Η Ακαδημία Αθηνών (2007) βράβευσε με χρηματικό έπαθλο την κυρία Αικατερίνη Κοτσίρα για την ανέκδοτη συλλογή της «Γλωσσική Συλλογή του χωριού Γήλοφος του Νομού Γρεβενών»( http://www.tovima.gr).


[1] ιστοσελίδα του Δήμου ΔεσκάτηςWWW.deskati.gr.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου