Μπύρινος 6ο "Φελλί Γρεβενών"

 

Αφιερωτές στη Μονή Αγίου Νιοκάνορος

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

 

 

 

Κεφάλαιον 20. ΦΕΛΛΙ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ-ΟΙΚΙΣΜΟΣ

 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

 

Κοινοτικά: Ο οικισμός Φιλί χτισμένος σε υψόμετρο 630 μέτρων μαζί με τον οικισμό Ελευθεροχώρι αναγνωρίστηκαν ως κοινότητα  στις 31-12- 1918 με έδρα το Φιλί. Μετονομάσθηκε σε Φελλί στις 19-12-49, προσαρτάται στο Δήμο Γρεβενών στις 1 4-12-1997. Επικράτησε να λέγεται ως Φλί. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή σε απογραφές το αναφέρει Φελλίον, το. Είναι χτισμένος στη συμβολή των ποταμών Αλιάκμονα και Βενέτικου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών που συντάχθηκε το 1914 συμπεριελήφθησαν 104 άρρενες ψηφοφόροι μεταξύ των οποίων Μπλαχάβας Κων/νος του Αθανασίου (1864) διδάσκαλος, Μαραμής Παπαγρηγόριος του Ιωάννη (1860) ιερεύς, Παπάς Παπαευθύμιος του Ιωάννη (1868) ιερεύς.

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 31 Μαΐου 1915 οι ψηφοφόροι του οικισμού ψήφισαν στο Βον εκλογικό κέντρο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών με τόπο ψηφοφορίας τα Γρεβενά μαζί με τους οικισμούς Βατόλακκο, Ασπρόκαμπο, Μυρσίνα, Καλαμήτσι, Μεσόλακκο, Καλόχι, Ελευθεροχώρι, Μελίσσι, Μαυραναίοι, Δοξαρά, Καληράχη, Έλατο, Κυρακαλή, Κάστρο, Μαυρονόρος, Αναβρυτά.

 Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 έλαβαν από 28 ψήφους, όσοι και οι ψηφίσαντες, έκαστος των 5 υποψηφίων μη προταθέντων άλλων. Χρίστος Ματέρης, Κων/νος Γκουντούλης, Αθανάσιος Μποζοβίτης, Αθανάσιος Σαντίκας, Χρήστος Κουταλής. Το 1935 πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Κων/νος Γκουντούλας και αντιπρόεδρος ο Ιάκωβος Ασλανίδης. Το 1953 πρόεδρος ο Ι.Ντόκος και αντιπρόεδρος ο Αθ.Βαζούρας. Το 1926 εξυπηρετούνταν το Φιλί από το αγροτικό ιατρείο της Τόριστας (Ποντινή).

Πολιτισμός: Το χορευτικό του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης καλεσμένο από τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Φελλίου κ. Ευάγγελο Κουταλή Ρήγα στα πλαίσια του εορτασμού του παρεκκλησίου των Αγίων Αναργύρων έδωσε χορευτική παράσταση  τη Δευτέρα 1 Ιουλίου 2013 στην πλατεία του χωριού.

Αρχειακές πηγές: α) Νικόλαος Σχινάς Οδοιπορικαί  Σημειώσεις Αθήναι 1886. «Εντεύθεν η οδός διέρχεται του χωρίου Φιλί τσιφλικίου ανήκοντος τω εκ Γρεβενών Αχμέτ-αγά, οικουμένου υπό 240 χριστιανών και έχοντος εκκλησίαν και σχολείον. β) Γ.Σακελλάρης Επιθεωρητής Γρεβενών 10-12-1941: «Το χωρίον τούτο κατοικείται υπό ελλήνων και προσφύγων, ομιλούντων τη λαζικήν και ελληνικήν. Τα ήθη και τα έθιμά των είναι ελληνικότατα. Από αμνημονεύτων ετών υπήρχε το χωρίον. Ουδέν όμως τεκμήριον θετικό υπάρχει μαρτυρούν την ακριβή χρονολογία της ιδρύσεώς του. Η σωζόμενη εκκλησία φέρει χρονολογία 1883. Διδακτήριον δεν ανηγέρθη…». γ) Γούση Κυριακή: Η παιδεία στην περιφέρεια Γρεβενών κατά την ύστερη Τουρκοκρατία 1830-1912: «Κατά την απογραφή των σχολείων που έγινε το 1912-13, σημειώνεται η λειτουργία κοινού σχολείου στο χωριό δύο τάξεων και 1 προκαταρκτικής όπου φοιτούσαν συνολικά 10 μαθητές. Ειδικότερα φοιτούσαν στην προκαταρκτική 4, στην Α΄3 και Β΄3. Την ίδια χρονιά υπηρετούσε ως δάσκαλος στο χωριό ο Ευθύμιος Αθ. Μάρκου  από το Δεσπότη , 17 ετών, απόφοιτος της  Γ΄ τάξης του Σχολείου του Σνίχοβου, που είχε 4 ½ χρόνια προϋπηρεσία έναντι ετήσιου μισθού 10 λιρών. Τα έσοδα του σχολείου προέρχονταν από την εκκλησία και το δίσκο της εκκλησίας». δ) ΓΑΚ Κοζάνης: Το σχολείο το 1937 στεγάζεται σε οίκημα του Γ.Σ.Α.Α.Κ  Φιλής άνευ ετησίου μισθώματος. Είναι διώροφο. Ο κάθε όροφος αποτελείται από ένα δωμάτιο με 32 μαθητές το καθένα. Είναι κατάλληλο για μελλοντική στέγαση του σχολείου.

Πληθυσμός: Σύμφωνα με την απογραφή του 1859 οι χριστιανικές οικογένειες που συνεισέφεραν στην  Αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση ήταν 14. Το 1910 στην απογραφή του Βιλαετίου Θεσσαλονίκης αναφέρεται ως Φυλή με πληθυσμό 237 κατοίκους. Τα έτη 1913=212, 1920=155, 1928=488, 1940=343, 1951=551, 1961=407, 1971=347, 1981=353, 1991=306, 2001=289, 2011=1035.

Αφιερωτές Ζάμπουρδας: Στην Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος καταγράφονται 21 αφιερωτές της περιόδου 1534-1692 (Α΄Γραφή)  και 13 της Β΄ Γραφής μεταξύ των οποίων τρεις ιερείς.

Εκκλησίες: Ενοριακός ναός ο Άγιος Νικόλαος. Εξωκλήσια των Αγίων Αναργύρων στην είσοδο του χωριού,  του Αγ.Αθανασίου και της Αγ.Παρασκευής.

Αρχαιότητες: Ονομαστά τα αρχαιολογικά ευρήματα του οικισμού όπως η  μαρμάρινη τεφροδόχος που βρέθηκε στην τοποθεσία Τσιάκαινα, όστρακα, ελληνιστικά αγγεία, αγνύθες στη θέση Στραβέλα, τα Κστράκια, σε συνδυασμό με την ελληνική ονομασία του χωριού, τον υδάτινο πλούτο (Αλιάκμονας, Βενέτικος), τα δρυοδάση με παροχή επαρκούς τροφής στους κατοίκους φανερώνουν ότι ο τόπος έχει μία ιστορική συνέχεια από την αρχαιότητα. Σημαντική η προσφορά της Μαρίας Ντόκου με τη συλλογή αντικειμένων του παρελθόντος (αργαλειός, νομίσματα, υφαντά, εργαλεία…).

Μακεδονικός Αγώνας: Ο λοχαγός Οικονομίδης, με έδρα την Καλαμπάκα, οργάνωσε ένα άρτιο δίκτυο οδηγών από τα γύρω χωριά μεταξύ των οποίων ήταν και ο  Νικόλαος (Κολούσης) Τασούλας από το Φελλίον.

Φυλακές: Σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων από το Φελλί και 20 χιλιόμετρα από Γρεβενά σε μια έκταση 104 στρεμμάτων και δομημένης επιφάνειας 18000 τ.μ λειτουργεί σωφρονιστικό κατάστημα 600 θέσεων. Εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 7 Ιουνίου 2008 επί δημαρχίας Δήμου Γρεβενών κ. Γιώργου Νούτσου. Πρόκειται για ένα πρότυπο σωφρονιστικό κατάστημα το μοναδικό στη Δυτική Μακεδονία  με χώρους αθλοπαιδιών, βιβλιοθήκης, ιατρείου. 

Περισσότερα στο βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ"

 https://basileiosapostolou.blogspot.com/2014/04/blog-post_18.html