Προτομές-Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης "Γεώργιος Ρουσιάδης"

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 

              Κεφάλαιο 15.ΓΕΩΡΓΙΟΣ     ΡΟΥΣΙΑΔΗΣ  1783-1853

Φωτογραφία από την προτομή του 1977 δεν υπάρχει. Η προτομή αυτή  βρίσκεται στην αίθουσα προτομών του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζάνης.

 

               Γεννήθηκε στην Κοζάνη  στις 16 Απριλίου  1783, την Κυριακή του Πάσχα και πέθανε στην Αθήνα το 1854. Πατέρας του ήταν ο ισχυρός άντρας της πόλης Ρούσης Κοντορούσης,  πολιτικός αντίπαλος του Αυλιώτη.

               Σε ηλικία 8 χρονών παρακολουθεί μαθήματα σε σχολείο της πόλης που  είχε ιδρυθεί με τη χορηγία του Κοζανίτου εμπόρου Δημητρίου Παγούνη. Δάσκαλός του ήταν ο ονομαστός Αμφιλόχιος  Παρασκευάς. Το 1797 το σχολείο στερείται πόρων, αποχωρεί ο Αμφιλόχιος κι ο Ρουσιάδης συνεχίζει τις σπουδές του στην Καστοριά. Εκεί σπουδάζει Ποιητική, Λογική, Ρητορική. Τελειοποιεί τις σπουδές του στην Τρίκκη της Θεσσαλίας όπου δίδασκε ο Κοζανίτης δάσκαλος Στέφανος Κωνσταντίνου.(18\357 Γεώργιος Παπαγεωργίου)

               Επιστρέφει στην Κοζάνη το 1802. Ο  Βοεβόδας της Κοζάνης ενημερώνει τον πατέρα του ότι ο Αλή Πασάς λόγω της ομορφιάς του σκοπεύει να τον εγκαταστήσει στο σαράι του στα Γιάννενα. Στις 27 Ιανουαρίου 1802 ο πατέρας του προκειμένου να τον προστατεύσει τον φυγαδεύει στην Πέστη. Εκεί ασχολείται με το εμπόριο που γρήγορα χρεοκοπεί. Αλλάζει διαμονή, εγκαθίσταται στη Βιέννη κι ασκεί το επάγγελμα του εμπορικού γραμματέα. Κι εδώ οι δουλειές του δεν πάνε καλά. Στα 1806 και για τέσσερα χρόνια τον βρίσκουμε στο λιμάνι της Δυτικής Ιταλίας  «Τριέστιο» ασκώντας τη δραστηριότητα του γραμματέα.

               Ακολουθώντας το στρατό του Ναπολέοντα έφτασε στη Βιέννη. Εκεί το 1810 γνωρίστηκε κι αγάπησε τη θυγατέρα του θαλαμηπόλου του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α΄, Άννα δ’ Ισράιλιζα. Στις 20 Οκτωβρίου την παντρεύτηκε παρά την αντίδραση των συγγενών της και του αυτοκράτορα, γιατί δεν ήταν απόγονος αρχοντικής οικογένειας.

                Με όπλο την προίκα της γυναίκας του ξαναρχίζει το εμπόριο. Στέλνει δύο πλοία με φορτίο στην Κρήτη. Για κακή του τύχη τα πλοία βουλιάζουν. Καταστρέφεται οικονομικά. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους δανειστές του και κλείνεται στη φυλακή. Στη φυλακή το χρόνο του τον περνά δημιουργικά. Μελετά, ασχολείται με τα γράμματα, παραφράζει την Ιλιάδα.

               Μετά την αποφυλάκισή του για έξι χρόνια παραδίδει μαθήματα αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε ελληνόπαιδες της Βιέννης. Ο μεγαλέμπορος Σπυρίδων Τζέλιος για εξάμηνη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο γιο του, πλήρωσε το δάσκαλο Ρουσιάδη σε είδος, έξι πήχεις ύφασμα κασμίρι.

               Το 1822 γνωρίζεται με τον έμπορο Στάικο Καλογιάννου ο οποίος του ζητά με αμοιβή να διεκπεραιώσει τις οικονομικές υποθέσεις που είχε με συνεταίρους. Ο Ρουσιάδης με τις ικανότητές του κερδίζει όλες τις υποθέσεις, ωστόσο ο εργοδότης του δεν του δίδει τα συμφωνημένα ποσά. Τα οικονομικά του επιδεινώνονται. Αδυνατεί να βρει χορηγό για την έκδοση κάποιου από τα πολλά βιβλία του.

               Στη Βιέννη εγκαθίσταται το 1830. Μετά από πέντε έτη πεθαίνει  η σύζυγός του και παντρεύεται την Ελένη Βενιέρη. Το 1834 διορίζεται καθηγητής στην Καισαροβασιλική Ακαδημία Βιέννης. ΄Eρχεται στην Κοζάνη το 1845 κι αναλαμβάνει για ένα χρόνο καθήκοντα αρχιδιδασκάλου στην Ελληνική Σχολή. Ο ετήσιος μισθός του έφτανε τα 6.000 γρόσια.

               Το 1846 μεταβαίνει στην Αθήνα. Ζητά από το βασιλιά Όθωνα να διοριστεί καθηγητής Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο. Οι καθηγητές αντιδρούν και τον δέχονται ως υφηγητή. Στενοχωρήθηκε και παραιτήθηκε. Συνέχισε με τα γράμματα ως ιδιώτης. Πέθανε στις 23-3-1854.

Στις 26-8-1856 τα οστά του μεταφέρθηκαν στη γενέτειρα πόλη και ενταφιάσθηκαν στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου

 

Συγγραφικό έργο

 

1.Παράφραση Ομήρου Ιλιάδας σε 13 τόμους. Η εκτύπωση διήρκεσε τρία χρόνια, τελείωσε το 1819.

2.Νέον Αλφαβητάριον και Αναγνώσεως Προπαιδεία.

3.Εις την αποβίωσιν του προσηνούς και φιλογενούς Δημητρίου Ιωάννου Τακιατζή.

4.Ημερολόγια 1819,1820 

5.Η ελευθέρωση των Θηβών.

6.«Ύμνος των Ελλήνων εις την εκλογή και Αναγορεύσει της Αυτού Μεγαλειότητος ΟΘΩΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ της Ελλάδος», Βιέννη 1833.

7. Ο Θεμιστοκλής εν Πέρσαις

8. Ομήρου Οδυσσείας ακριβής παράφρασις. Αθήναι 1848

9. Μαυρομουσουρουκοδράδα Αθήναι 1848.

            Ακόμα υπήρξε συντάκτης των φιλολογικών περιοδικών «Καλλιόπης» και «Τηλέγραφου».

Επίσης πολλά είναι τα ανέκδοτα έργα. Μερικά απ’ αυτά είναι. Δίτομη γερμανοελληνική γραμματική. Συντακτικό ελληνικό. Συνοπτική Ιστορία ελληνικής φιλοσοφίας. Διάλεκτοι ελληνικής γλώσσας. Μεταφράσεις θεατρικών έργων. Ιερά Κατήχηση. Στοιχεία αριθμητικής. Εμπειρική ψυχολογία. Αισθητική. Πολλά απ’ αυτά τα βιβλία βρίσκονται στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης.

Ιστορικό ανέγερσης προτομής

                                

            Ο Ν. Δελιαλής στις 23 Σεπτεμβρίου 1976 με επιστολή του στο δήμαρχο πληροφορεί ότι ο Πέτρος Κ.Βαμβακάς, απόγονος του Ρουσιάδη, αποφάσισε με δικές του δαπάνες, να κατασκευασθεί προτομή από τη γλύπτρια Αλίκη Χατζή του προγόνου του Γεωργίου Ρουσιάδου. Η επιθυμία του δωρητή ήταν η προτομή να στηθεί στην τριγωνική πλατεία της Ελευθερίας. Να κοιτάζει ανατολικά προς την πατρογονική του κατοικία. Ο Βαμβακάς ζήτησε από το δήμο να κατασκευάσει την υπόγεια θεμελίωση του έργου.

             Τα αποκαλυπτήρια της προτομής γίνανε στις 9 Οκτωβρίου 1977. Για το έργο του Κοζανίτη λογίου μίλησε ο κ. Δ. Κωστόπουλος. Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων παραβρέθηκαν ο μητροπολίτης Διονύσιος, ο Νομάρχης Ζαρκάδας, ο δήμαρχος Παπαγιάννης και πολλοί συγγενείς του τιμώμενου.

            Στα αρχεία της Δημοτικής βιβλιοθήκης φυλάσσεται κι ο παρακάτω λόγος που εκφωνήθηκε κατά τα αποκαλυπτήρια της προτομής (3\ΚΤ 95, υποφ.Ε).

 

«Παναγιότατε, κύριε Νομάρχα, Στρατηγέ μου, κύριε Δήμαρχε, κυρίες και κύριοι.

            Ευχαριστώ θερμώς, καθώς και εκ μέρους της συζύγου μου τον κ. Δήμαρχο ως και το Δημοτικό Συμβούλιο δια την καλοσύνη που επέδειξαν, αποδεχόμενοι την προσφορά μας τοποθετήσεως ενταύθα της παρούσης προτομής του υπέροχου ανδρός Γεωργίου Ρουσιάδου επιφανούς λογίου.

            Ο Γ. Ρουσιάδης κατέχει μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους πνευματικούς εκπροσώπους που ανέδειξε η γενιά του. Ήτο εξαιρετική φυσιογνωμία των Γραμμάτων προ και μετεπαναστατικής εποχής. Είχε τριακοπενταετή δράση πριν και μετά το 1821. Γνωστός ανά το Πανελλήνιο και την Ευρώπη. Βιογραφικές του μαρτυρίες μας παρέδωσε ο Γουναρόπουλος, ιατρός και λόγιος, ο αείμνηστος γυμνασιάρχης Παν.Λιούφης, ο ακατοπόνητος Δελιαλής ο Βασ. Σιαμπανόπουλος κ.ά.( Προφανώς ο λόγος ήταν του Πέτρου Κ. Βαμβακά )

             Το 1985 το έργο αφαιρέθηκε για να γίνουν εργασίες διαμόρφωσης στην τριγωνική πλατεία. της Ελευθερίας, υπόγεια αποχωρητήρια, λουλουδότοπος. Ένθεν και ένθεν της προτομής λειτουργούσαν οι κινηματογράφοι της πόλης «Άστρον» και  «Τιτάνια». Από την απέναντι πλευρά του δρόμου λειτουργούσε ο κινηματογράφος «Ηρώ». Στο έργο κατά τη μεταφορά προκλήθηκαν ανεπανόρθωτες φθορές. Έκτοτε παραμένει στις αποθήκες του δήμου.

             Στην αίθουσα προτομών του Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου  ο Σύνδεσμος Γραμμάτων Τεχνών έστησε την προτομή του ιατροφιλόσοφου Ρουσιάδη.