Μπούρινος 6ο "Αγαλαίοι Γρεβενών"

 

 

7.ΑΓΑΛΑΙΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΣ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Γενικά: Ο οικισμός Αγαλαίοι  χτισμένος  σε υψόμετρο 720 μ. στις δυτικές απολήξεις του όρους Μπούρινος, ήταν η έδρα του διοικητικού κέντρου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μαζί με τα όμορα χωριά Κέντρο και Νησί αποτέλεσαν μετά την απελευθέρωση την κοινότητα Βεντζίων αρχικά και κοινότητα Κέντρου μετά το 1927.  Σύμφωνα με έκθεση του επιθεωρητή  της Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Βοΐου τη δεκαετία του 1940 ο συνοικισμός Αγαλαίων αποτελούνταν από 131 κατοίκους εκ των οποίων 54 ομιλούν τη λαζική, 25 την τουρκική και 22 την ελληνική.

Αρχαιότητες: Στον περίβολο του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου βρέθηκε  μαρμάρινη αετωματική επιτύμβια στήλη  με την επιγραφή “Κλεοπάτρα Αντιγόνου μνήμης χάριν”  του 2^ου μ.Χ αιώνα.[1]

Κοινοτικά: Ο Υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντίληψης ενημερώνει  στις 5-8-34 το Νομάρχη ότι έλαβε την αναφορά της κοινότητος Κέντρου η οποία ζητά 5000 δρχ. για ύδρευση του προσφυγικού συνοικισμού Αγαλαίων. Αναφέρει ότι θα ενεργήσει να πράξει  ότι είναι δυνατό για την ικανοποίηση του αιτήματος. Ο πρόεδρος της κοινότητος Κέντρου με έγγραφο με ημερομηνία 27-9-55 προς το Νομομηχανικό Κοζάνης τονίζει ότι δια τρίτη φορά επανέρχεται και ζητά να κατατάξει έργα κατασκευής υδραγωγείων στους συνοικισμούς Αγαλαίων και Νησίου  ως έργα επειγούσης προτεραιότητας. Με έτερον έγγραφο στο Νομάρχη αναφέρει  ότι οι ως άνω οικισμοί υδρεύονται από ακατάλληλα και ανθυγιεινά υδραγωγεία.

Εκκλησιαστικά: Ενοριακός ναός  της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Αγίου Δημητρίου, Αγίας Σωτήρας. Συναίνεση το έτος  4-2-1876 Αγίου Γρεβενών για χειροτονία του Νικόλαου Θύμιου ως πρεσβυτέρου. Αφιερωτές στη μονή Αγίου Νικάνορος 28 για την Α΄ Γραφή (1534-1692) και 70 για τη Β΄ Γραφή από 1692 και εντεύθεν, μεταξύ των οποίων Παναγιώτου ιερέως, Βασίλους πρεσβυτέρας.

Οικονομία: Ο Τζάλλας  Αχιλλέας του Νικολάου κάτοικος Προσβόρου ασκών το επάγγελμα του σιδηρουργού ζητά από το δασοφύλακα Κνίδης στις 14-5-53 άδεια, προκειμένου να προβεί στην παρασκευή ξυλανθράκων από κέδρα των περιοχών Κολοκυθακίου και Αγαλαίων. Το έτος 1952 αναφέρεται ότι στη δασική θέση «Μαυρίκη –Αγαλαίων» εμβαδού 80 εκταρίων σύγκειται εκ δασοσυστάδων δρυός. Η  απόληψη δέντρων πρέπει να γίνει αραιωτικώς ως 20 κ.μ και δύναται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της κοινότητος Κνίδης και των χωριών Εξάρχου, Πυλωρών, Παλαιοκάστρου οι οποίοι στερούνται ιδίων δασών.

Σχολείο: Στις 25-10-1926 ο επιθεωρητής Ανασελίτσας  αποφασίζει τη συγκρότηση σχολικής ενορίας Βεντζίων στην οποία θα υπαχθούν οι συνοικισμοί Αγαλαίοι και Νησηνίκος. Με απόφαση Νομάρχη στις 16-1-57 ιδρύεται στο συνοικισμό  1/τάξιον Νυκτερινό Δημοτικό Σχολείο, διότι οι υπόχρεοι προς φοίτηση ανέρχονται στους 16.

Πληθυσμός: 1900=181. 1913=116. 1920=84. 1928=75. 1940=125. 1951=125. 1961=140. 1971=100. 1981=123. 1991=93. 2001=72. 2011=47.

Ζημίες πολέμου: Το έτος 1945  το υπουργείο οικονομικών ζήτησε από τους προέδρους κοινοτήτων  να δηλώσουν οι κάτοικοι τις ζημίες που υπέστησαν από τους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές.

1) Αλεξιάδης Δημήτριος του Νικολάου. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα, κάρο, σιδηράλετρο.

2) Ανθημίδης Νικόλαος του Ιωάννου. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα, γουρούνι, βουβάλι, βόδι..

3) Γκουτζιμπασόπουλος Αντώνιος. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα, 5 πρόβατα.

4) Παπαδοπούλου Ελένη του Κων\νου. Σπίτι δίπατο, μία αγελάδα, 5 πρόβατα.

5) Σαράφας Δημήτριος του Χρίστου. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα.

6) Τσενεκλίδης Αναστάσιος του Γεωργίου. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα.

7) Τσενεκλίδης Ελευθέριος του Κων\νου. Ένα βουβάλι, ένα βόδι, 5 πρόβατα.

8) Χατζηπαρασίδης Ανανίας του Ευδόκιμου. Σπίτι δίπατο με 8 δωμάτια, δύο αγελάδες, ένα βόδι, οκτώ πρόβατα, ένα κάρο.

 9) Χατζηπαρασίδης Γρηγόριος του Γεωργίου. Σπίτι τρίπατο με εννέα δωμάτια, αχυρώνα με κεραμίδια,15 πρόβατα, δύο αγελάδες, μία φοράδα, κάρο.

10) Χατζηπαρασίδης Ηρακλής του Ιωάννου. Σπίτι δίπατο, αχυρώνα.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

---

[1] Απόστολος Παπαδημητρίου. Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών Τόμος Α΄σ.84.

 

Μπούρινος 6ο "Ιτέα Γρεβενών"

8. ΙΤΕΑ ΟΙΚΙΣΜΟΣ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Κοινοτικά:  Ο οικισμός Βούρμπομπο, χτισμένος σε υψόμετρο 630 μέτρων, αποτέλεσαν μαζί με τους οικισμούς Κοπρίβα, Γκουστόμ, Πισκό, Λουτσίσινο, Κολοκυθάκι, Πυλωρή  στις 19-12-1918 την κοινότητα Κοπρίβας. Μετονομάσθηκε σε Ιτιές στις 20-1-1927. Η Γενική Διοίκησις Θεσσαλονίκης στις 26 Αυγούστου 1926 γνωστοποιεί με έγγραφο στο Νομάρχη ότι  ο ειδικός πάρεδρος της κοινότητας Κοπρίβης για το συνοικισμό Βουρμπόβου διορίσθηκε ο Δημήτριος Παπαδημητρίου.

Μέλη της επιτροπής γεωργικής και κοινοτικής  απογραφής που ορίστηκαν στις 10 Νοεμβρίου 1929  ήταν ο πάρεδρος Δημήτριος Παπαδημητρίου, ο  ιερεύς Παπαβασίλειος Παλέγγας, ο Ιωάννης Κουσκοσάς δημοδιδάσκαλος.

Αίτημα για ίδρυση κοινότητας: Οι κάτοικοι του χωριού υποβάλλουν στο Νομάρχη Κοζάνης στις 24 Απριλίου 1936  αίτημα για αναγνώριση του συνοικισμού Ιτέας της κοινότητος Κνίδης  σε αυτόνομη κοινότητα καθ΄ ότι  έχει τις νόμιμες προϋποθέσεις όπως εξατάξιο δημοτικό σχολείο,  με έσοδα που υπερβαίνουν τις 8000 δραχμές. Υπογράφεται από 40 κατοίκους (Δημήτριος Παπαδημητρίου, Ιωάννης Νατσιόπουλος, Ιωάννης Μπαλαμής).  Ο Επαρχών Γρεβενών αναφέρει στο Νομάρχη Κοζάνης  στις 13-5-36, ότι τα έσοδα του συνοικισμού Ιτέας της κοινότητας Κνίδης ανήλθαν το 1931-32 σε 3414 δρχ, το 1932-33 σε 10788 δραχμές, το 1935-36 σε 5438 κι ο πληθυσμός ανέρχεται στους 200 κατοίκους.

Σχολείο: 1-4-27:Διδακτήριο νέο αλλά μικρόν και απεριποίητο. Μαθητές περίπου 20 διδασκομένους υπό Ι. Κοσκοσά.

14-3-31: Η αίθουσα υποφερτή. Το υλικό αποτελείται από 4 πολύεδρα ημικατεστραμμένα θρανία, τραπέζι, κομμάτι  πίνακος, κάθισμα μόλις συγκρατούμενο, θερμάστρα. Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει και σχολικός κήπος δεν καλλιεργείται ελλείψει χώρου καταλλήλου. Μαθητές εγγεγραμμένοι 18. Ευρέθησαν κατά την επιθεώρηση παρόντες άπαντες υγιείς. Ολόκληρο το τμήμα τούτο απασχολείται εις την κτηνοτροφία και τη γεωργία, είναι απομεμακρυσμένον και καθυστερημένον στον πολιτισμό. Πάντες οι υπόχρεοι προς φοίτηση είναι εγγεγραμμένοι και φοιτούν κανονικώς. Διδάσκαλος ο Ιωάννης Κοσκοσάς εγκατεστημένος στη Φλώρινα με πτυχίο διτάξιου ρωσικού διδασκαλείου με 17ετή υπηρεσία.

11-6-31: Η διδαχθείσα ύλη είναι ανάλογη προς τον διανυθέντα χρόνο εις όλας τας τάξεις και εις όλα τα μαθήματα. Ο δάσκαλος είναι αφοσιωμένος στο καθήκον του.

5-11-31: Προσετέθη εις μεγάλος χάρτης της Ελλάδος και 6 μικρότεροι εκ πανίου των ηπείρων και της Ελλάδος. Ο διδάσκαλος Ιω. Κοσκοσάς είναι φιλόπονος και επιμελής. Παρόλα τα γεράματά του και την πολυμελή οικογένεια αγοράζει βιβλία και μελετά.

24-5-32: Εκ των 18 εγγεγραμμένων ευρέθηκαν παρόντες 13. Οι απουσίες οφείλονται εις γρίππην, ήτις από τινων ημερών μαστίζει τους κατοίκους. Ο διδάσκαλος Ιω. Κοσκοσάς εργάζεται με επιμέλεια και ευσυνειδησία, είναι φιλόπονος, φιλήσυχος και αγαπητός εις τους κατοίκους (107/26).

25-6-37: Εγγεγραμμένοι μαθητές 18. Διδάσκαλος ο Ιω. Κοσκοσάς, εκ Ρωσίας καταγόμενος και εν Φλωρίνη εγκαταστημένος, πτυχιούχος ρωσικού διδασκαλείου και 1/ταξίου Ελλ. Διδασκαλείου ηλικίας 53 ετών. Καίτοι δε γνωρίζει καλώς την ελληνική γλώσσα, εργάζεται με επιμέλεια και ευσυνειδησία.

9-4-38: Ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Δ.Κ. Παπαδημητρίου με δημοσίευμα στην εφημερίδα Β.Ε αναφέρει ότι γιορτάσθηκε με πρωτοφανή εορτασμό η εθνική γιορτή. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο δημοδιδάσκαλος Θωμάς Σαμαράς. Στη συνέχεα απαγγέλθηκαν ποιήματα, διάλογοι, άσματα.

16-5-38: Σε καλό σημείο οι συνεχιζόμενες διδακτηριακές προσπάθειες. Μαθητές 17. Τακτική φοίτησις, υγεία όχι καλή (ελονοσία) καθαριότης σχεδόν καλή. Διδάσκαλος Κων/νος Τσιούμης εκ Τσοτυλίου. Ο διδάσκαλος ούτος έχει ζήλο, θέληση και δύναμη προς το διδασκαλικό έργο και προφανώς φθείρεται ασκόπως εις το ατροφικό τούτο σχολείο δια τούτο το ΕΣΣΕ πρότεινε τη μετάθεσή του εις ετέρα θέση. Κατέβαλε επιτυχείς προσπαθείας δια την προώθηση του ζητήματος ανεγέρσεως διδακτηρίου παρά την αδιαφορία και οπισθοδρομικότητα των κατοίκων.

18-5-39: Σύνολο μαθητών 21. Η υγεία μετρία λόγω ελονοσίας. Διδάσκαλος ο Θωμάς Σαμαράς εκ Ροδοχωρίου. Έχει αρκετή αντίληψη ενισχυμένη.

2-7-39: Β.Ε Επίσκεψη του Επάρχου  κ.Ριζοδήμου στην  περιφέρεια Βεντζίων. Οι κάτοικοι του χωρίου συν γυναιξί και τέκνοις, οι μαθητές του σχολείου τους ανέμεναν παρατεταγμένοι έξω του χωρίου. Προσφωνήθηκαν από το διδάσκαλο του χωριού Θωμά Σαμαρά. Ο έπαρχος ευχαρίστησε τους κατοίκους δια την τόσο θερμή υποδοχή, επιθεώρησε

 

τη νέα ανεγειρόμενη εκκλησία, συνεχάρη τους κατοίκους και υποσχέθηκε όπως ενεργήσει και χορηγηθεί κονδύλιο εκ 15.000 δρχ. εκ του προϋπολογισμού της κοινότητος Κνίδης δια την ανέγερση του διδακτηρίου. Τον Έπαρχο προέπεμψαν οι κάτοικοι μέχρι την άκρη του χωριού. Δ.Κ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

12-3-1952: Η σχολική εφορεία με μέλη τον Ιωάννη Ζαβόπουλο (πρόεδρο) , Δημήτριο Παλέγκα (ταμία) και Ζαχαρία Δρόσο Γραμματέα  ενέκριναν την ανάληψη ποσού 10.000 δραχμών για προμήθεια 1650 κεράμων, 70 κορυφοκεράμων  και δύο καπνοδόχων για ανάγκες σχολείου.

Αρχαιότητες: Νεολιθικός οικισμός στη θέση «Ποταμιά». Αρχαιολογικός  μυκηναϊκός χώρος στη θέση  «Παναγία» και «Προφήτης Ηλίας». Βυζαντινός οικισμός από ελληνιστικούς χρόνους στη θέση “Κεραμίδα”.

Οικονομία: Κύρια ενασχόληση των κατοίκων η γεωργία και κτηνοτροφία. Προπολεμικά ο τόπος υπέφερε από την ελονοσία. Ο Συνεταιρισμός Αποκαταστάσεως Ακτημόνων Καλλιεργητών στις 1-4-57 αναφέρει στο Νομάρχη ότι το Δασαρχείο Κοζάνης κατάρτισε πίνακα υλοτομήσεως του δάσους Ιτέας. Το εν λόγω δάσος παρεχωρήθη στο Συνεταιρισμό στις 12-4-29 με απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεως Γρεβενών για ξύλευση, βοσκή των συνέταιρων. Ζητούν να μη δοθεί άδεια για υλοτόμηση του δάσους και να συνεχίσουν να το νέμονται οι συνέταιροι. Υπογράφεται από τον πρόεδρο Δημ. Παλέγκα. (ΑΒΕ 861 ΣΦΡΑΓΊΔΑ) Στις 10-8-1957  ο λειτουργών υδρόμυλος ανήκε στο Δημήτριο Ραμαντάνη, λειτουργούσε όλο το έτος και τροφοδοτούνταν από το ρέμα Πυλωρών.

Εκκλησία: Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου κεντρικός, Παναγία,  Προφήτης Ηλίας στη θέση καλογερίτσα πιθανόν  τόπος γυναικείου μοναστηριού. Το 1937 ιερέας της ενορίας ήταν ο Βασίλειος Παλέγκας. Στο μηναίο του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου Εξάρχου λαμβάνουμε την πληροφορία ότι ο  παπα Νικόλας από χωρίον  Βούρμπομπον προσελήφθη από τους Εξαρχήτες από Μάρτιο του 1883 ως ολόκληρο το χρόνο με αμοιβή 25 κοιλά σιτάρι και για τα τυχερά (χαρά) θα λαμβάνει 10 γρόσια. Αφιερωτές στη μονή Αγίου Νικάνορος 35 για την Α΄ Γραφή (1534-1692) και 64 για τη Β΄ Γραφή από 1692 και εντεύθεν.

Πληθυσμός: 1913=132. 1920=140. 1928=174. 1940=189. 1951=208. 1961=284. 1971=227. 1981=240. 1991=189. 2001=242. 2011=133.

 

 

 

 

 

 

 

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

Μπούρινος 6ο "Αγάπη Γρεβενών"

 

 

 

 

9. ΑΓΑΠΗ,ΟΙΚΙΣΜΟΣ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Ο οικισμός “Αγάπη” πρώην “Ράτσι” ,χτισμένος σε υψόμετρο 500 μέτρων,  μετονομάσθηκε στις 28-9-1927. Ανήκει στην περιφέρεια Βεντζίων. Είναι χτισμένος στη συμβολή των ποταμών Αλιάκμονα και Βενέτικου. Πρόκειται για προσφυγικό οικισμό ο οποίος αποσπάσθηκε από την κοινότητα Κνίδης στις 16-10-1967 και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Καλοχίου. Στις  4 Δεκεμβρίου 1997 αποσπάται από την κοινότητα Καλοχίου και προσαρτάται στο Δήμο Γρεβενών.

Εκκλησιαστικά: Το 1937 ιερέας του χωριού ήταν ο Χαράλαμπος Μωυσιάδης που παράλληλα ασκούσε τα ιερατικά καθήκοντα και στο Πιστικό. Αφιερωτές στη μονή Αγίου Νικάνορος 7 για την Α΄ Γραφή (1534-1692) και 2 για τη Β΄ Γραφή από 1692 και εντεύθεν.

 

 

Αρχαιολογικά: Έχει επισημανθεί αρχαιολογικός τόπος στην περιοχή «Άγιος Ιωάννης»[1]

Σχολείο: Στις 4-1-27 μετά από αναφορά των κατοίκων Πισκού-Βεντζίων, προσφύγων οικογενειών υπέρ τας 30 μετά του συνοικισμού Ράτσι με 25 παιδιά γνωμοδοτεί υπέρ συστάσεως δημ. Σχολείου στο οποίο θα φοιτούν και οι πρόσφυγες του συνοικισμού Ράτσι υπό τον όρον οι κάτοικοι να εξεύρουν διδακτήριο και διδακτικά μέσα.

30-6-39: Ο προσφυγικός συνοικισμός Αγάπης κοινότητος Κνίδης αποτελείται από 15 οικογένειες με 19 παιδιά προς φοίτηση. Ο οικισμός στερείται δημοτικού σχολείου τα δε γειτονικά χωριά είναι μακριά και λόγω κακής συγκοινωνιακής κατάστασης δεν είναι δυνατή η συμφοίτηση παίδων σε άλλα σχολεία. Οι κάτοικοι είναι σχεδόν πάντες ελληνόφωνοι, προοδευτικοί, αγαπούν τα γράμματα, ως αποδεικνύεται εκ του υπάρχοντος ιδιωτικού δασκάλου όπου αμείβεται από τους κατοίκους του χωριού. Εισηγείται την ίδρυση σχολείου αν και δεν υπάρχουν πάνω από 15 μαθητές προς φοίτηση.

 

Κοινοτικά: Επιτροπή γεωργικής απογραφής που ορίστηκαν στις 10 Νοεμβρίου 1929  ήταν ο  πάρεδρος Παναγιώτης Τουρλακίδης ο ιερεύς Παπαχαράλαμπος Μωυσιάδης και ο  δημοδιδάσκαλος Πιστικού Επαμεινώνδας Βόγγολης.

Πληθυσμός: 1928=43. 1940=91. 1951=96. 1961=129. 1971=119. 1981=103. 1991=103. 2001=58. 2011=26.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

---

[1] Απόστολος Παπαδημητρίου. Σελίδες Ιστορίας Γρεβενών Τόμος Α΄ σ.65.