Άγιος Χριστόφορος (Τρέπιστα) Δήμου Εορδαίας Κοζάνης

 

 

Άγιος Χριστόφορος (Τρέπιστα) Δήμου Εορδαίας Κοζάνης

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου «Οικισμοί Δήμου Εορδαίας» σελ.146 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος στις πλαγιές του Βερμίου όρους  με υψόμετρο 670 μ., πολύ κοντά στην Πτολεμαΐδα, στην έξοδο προς Φλώρινα, υπήρξε έδρα του Δήμου Αγίας Παρασκευής. Πλησιέστεροι οικισμοί Καρυοχώρι, Ανατολικό, Πτολεμαΐδα, Σπηλιά, Πεντάβρυσος.

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αγίας Παρασκευής, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 28 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Εορδαίας ο Άγιος Χριστόφορος ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 13^η θέση.

 Εκλογικά: Στις εκλογές της 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο έβδομον με έδραν το χωρίον Τριέπιστα (Ά. Χριστόφορος) ένθα θέλουσιν ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Ίνελι (Ανατολικόν), Κοζλουκιόι (Καρυοχώριον) και Ναλμπάν-Κιόϊ (Περδίκας), τόπον ψηφοφορίας ορίζομεν το ελληνικόν  δημοτικόν  σχολείον.

Εκλογές της 25-9-32.  Ψηφοφορίσαντες: 514. Φιλελεύθεροι:75. Λαϊκοί: 54. Αγροτικοί: 83. Εργατικοί αγροτικοί: 167. Προοδευτικοί: 18. Εθνικοριζοσπαστικό: 94. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:23. Δημ.Παπαδήμος:23 (60/1519).

Εκλογές 9/6/1935 ψηφοφορίσαντες 312. Λαϊκόν –Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα 224, Μακεδονική Ομάς Ανεξαρτήτων πολιτευτών 43. Μεμονωμένος υποψήφιος Παπαδόπουλος 17. Λευκά 26. Άκυρα 2.

  Εκπαιδευτικά: (Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. 13-3-17)

«Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, πεπαλαιωμένον και διώροφον, ακατάλληλον δια σχολείον. Το ισόγειον χρησιμεύει ως σταύλος και αποθήκη διαφόρων ειδών των χωρικών. Συνέστησα χάριν της υγείας των μαθητών την απομάκρυνσν των ζώων εκείθεν. Ο άνω όροφος σύγκειται εκ 4 δωματίων, ων το εν εκ των δύο μεγαλυτέρων χρησιμεύει ως αίθουσα παραδόσεως, το δε έτερον είναι ακάθαρτον και χρήζει μικράς επισκευής. Εκ των άλλων δύο, των και μικροτέρων, το εν είναι αίθουσα παραδόσεως, λίαν ανεπαρκής τον χώρον, το δε έτερον εντελώς άχρηστον. Το υλικόν του σχολείου, εις μόνον πίναξ δια αμφοτέρας τας αιθούσας, 1 χάρτης Ελλάδος, εν τύμπανον.

Διδάσκαλος ο Πέτρος Βασιλειάδης, πρόσφυξ, φίλεργος μεν και φιλόκαλλος. Χαρίκλ. Μιχαηλίδου, τελειόφοιτος του Παρθεναγωγείου Μοναστηρίου».

Στις 23-12-17 οι κάτοικοι ανέρχονταν στους 270. Μαθητές: Α= 5, Β =7, Γ =12, Δ= 2.

Ο Επιθεωρητής την 1^η Ιουνίου 1917 μετέβην εις Τρέπιστα όπου κάλεσε τον πάρεδρο, το διευθυντή του σχολείου και γονείς και τους ζήτησε να μεριμνήσουν 

περί της επισκευής του σχολείου εσωτερικώς και εξωτερικώς καθόσον περιέστη σε ελεεινή κατάσταση (2/6/1917 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 43).

Το διδακτήριο είναι οπωσδήποτε καλό δεν έχει όμως πάτωμα και τα παράθυρα είναι βορεινά. Στο σχολείο υπηρετεί μία υποδιδάσκαλος  (12/10/1921).

Ο Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων στις 13  Ιουνίου 1922 διορίζει σχολική επιτροπή τους 1)Σταύρος Παπαγεωργίου  ως πρόεδρο 2)Γεώργιος Μάντζιος  ως ταμίας 3)Τρύφων Δο(ζ)άκης ως τρίτο μέλος .

Διδακτήριον ισόγειον, χαμηλό, ευρύχωρον, ανεπαρκώς φωτιζόμενον, άνευ πατώματος και υγρόν. Τάξεις 4, μαθητές 35, κάτοικοι 300 (30-5,10-6/1923).

Το σχολείον του μεικτού τούτου συνοικισμού εκ προσφύγων και γηγενών εγκατεστάθη στο κονάκι του μπέηδων καταλλήλως επισκευασθέν και μεταρρυθμισθέν. Μαθητές άρρενες 50, θήλεις 29.  Στον ίδιο χώρο λειτουργεί και το νηπιαγωγείο (25 Οκτ. ως 9 Νοεμ.1924 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 73).

  Διδακτήριο, ευρύχωρο αλλ’ ακατάλληλο, διότι εις τον κάτω όροφον κατοικούν προσφυγικές οικογένειες. Η κοινότης διαθέτει 50.000 δρχ. για την ανέγερσιν νέου τριταξίου διδακτηρίου. Εάν η υπηρεσία του Εποικισμού παραχωρήσει τα οικοδομικά υλικά εντός ολίγου θα θεμελιωθεί το κτήριο.  Κάτοικοι 264 γηγενείς, 423  πρόσφυγες, μαθητές 51 άρρενες, 25 θήλεις.  Δημοδιδάσκαλος  Γεώρ. Τσαραμπουλίδης  διορισμένος στο σχολείο από το 1925  (Σχολικό έτος 1926-27 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).   

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων στις 19 Αυγούστου 1926 μεταθέτει το διδάσκαλο Γεώργιο Τσαραμπουλίδη εκ του διταξίου μεικτού Καραγάτς στο μεικτό μονοτ. Τρεπίστης για λόγους οικογενειακούς, για να ευρίσκεται στην οικογένειά του που είναι εγκατεστημένη στην Τρέπιστα.

Με απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου στις 8/5/27 αποφασίζεται η διακοπή των μαθημάτων των σχολείων λόγω της εντατικής καλλιέργειας καπνού. Την ημέρα της διακοπής των μαθημάτων επαφίεται στην κρίσιν των διευθυντών. Η αναπλήρωση των ημερών θα γίνει με τη λήξη του σχολικού έτους. Άνω και Κάτω Πτολεμαΐδα 12 ημέρες, Ανατολικό 15, Τζουμά 12, Περδίκκα, Ασβεστόπετρα, Άρδασσα, Καρυοχώρι, Κλείτος, Κιοσελέρ, Χαρμπίνα, Κοιλάδα, Κίσσα, Βοσκοχώρι 10 ημέρες. Αγίου Χριστοφόρου 12. Πενταβρύσου 5. Σαϊνλέρ 4. Λεύκαρα, Σοφουλάρ 15.

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Κων. Παπαδόπουλος, Βασ. Μάνος, Στρ. Κουρτζακλής.

Το διδακτήριο είναι νεόδμητο τύπου διταξίου. Η μία των αιθουσών έχει χωρισθεί σε δύο διαμερίσματα δια προσωρινού διαφράγματος, εις το εν τω οποίον στεγάζεται το νηπιαγωγείο. Σχολικός κήπος δεν υπάρχει ελλείψει χώρου. Υπήρχε

άλλοτε, αλλά το συνεργείο της Γεωργικής υπηρεσίας το 1928 παρεχώρησε την έκταση σε ιδιώτες. Μαθητές 60,36,34,24, 20,4. Νήπια 39 (23/11/37).

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Αν. Δεληγεώργης εγκρίνει στις 20-9-1938 την εκποίηση σχολικού αγρού εξ ενός στρέμματος στη θέση «Αυλαγάδες», προκειμένου το προϊόν της εκποιήσεως διατεθεί για την αγορά οικοπέδου παρά τη σχολική αυλή δια τον ελεύθερο αυλισμό των μαθητών (60/1610).

Εντός των ημερών οργανώνεται σχολικός κήπος εκτάσεως δύο στρεμμάτων εις απόστασιν 300 μέτρων μακράν του σχολείου, επί ποτιστικού τεμαχίου του σχολικού κλήρου. Μαθητές 206. Νήπια 37 (23/11/38).

Διδάσκαλοι: Αγαπάλογλου Μελπομένη, νηπιαγωγός, εκ Μ.Ασίας, Ικόνιον, 1900, απόφοιτος γυμνασιακών τάξεων Ομηρείου Γυμνασίου (Α.Χριστόφορος 1926, Ολυμπιάδα 1938)

Δύσνιτσα Ανδρομάχη νηπιαγωγός , εκ Κορυτσάς, 1916, απόφοιτος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Φλωρίνης (Α.Χριστόφορος 36).

Δελιαλή Ελένη εκ Κοζάνης, 1997, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου Θεσσαλονίκης (Α.Χριστόφορος 37).

Τσαραμπουλίδης Γεώργιος εκ Τραπεζούντος, 1890, απολυτήριο γυμνασίου  (Άγιος Χριστόφορος 37).

Ιερά: Άγιος Νικόλαος, ανεγερθείς το 1904 σε θέση παλαιού ναού. Άγιος Χριστόφορος ανεγερθείς στα ερείπια μοναστηριού 1971, πολιούχος του χωριού, πανηγυρίζει την 9^η Μαΐου.  Ζωοδόχος πηγή ανεγερθείσα το 1930, η οποία αφιερώθηκε αργότερα στην Αγία Παρασκευή.

 Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Τρέπιστα. Μετονομάζεται στις 1/2/1927 σε Άγιος Χριστόφορος. Στις 4/12/1997 ορίζεται έδρα του δήμου Αγίας Παρασκευής, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καποδίστριας. Λειτούργησε από το 1997 ως το 2010. Στο δήμο προσαρτώνται οι οικισμοί Ερμακιά, Καρυοχώρι, Σπηλιά.  Ο Δήμος Αγίας Παρασκευής στις 7/6/2010 προσαρτάται στο δήμο Εορδαίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης..

  Στις κοινοτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 25-10-1925 ψήφισαν  127 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Χρίστος Στογιάννης 79, Δημήτριος Θεοδώρου 79, Περικλής Αγγελίδης 73, Σταύρος Γεωργίου 67, Θεόδωρος Μαλιόπουλος 66, Χαράλαμπος Αποστολίδης 36, Δημήτριος Παπαδόπουλος 33.

   Οι κάτοικοι Τρεπέστης (Άγιος Χριστόφορος) με αίτηση στο Νομάρχη στις 24-4-26 αναφέρουν ότι τον παρελθόντα Ιούλιον εξεμίσθωσαν τους αγρούς στον κτηνοτρόφο Κων/νο Μόσγον (200 πρόβατα) Σαρακατσάνον αντί 2500 δραχμών. Δια του αντιτίμου τούτου επιτροπή υπό τον πρώην πρόεδρο της κοινότητας Δημήτριον Θεοδώρου επιδιόρθωσε τις βρύσες του χωριού, τη γέφυρα που συνδέει το

δάσος μετά του συνοικισμού. Το σχολείο αγόρασε εμβόλια και φάρμακα δια τα ζώα των κατοίκων της κοινότητας. Έμενε υπόλοιπο 350 δρχ.  Η ενοικιασθείσα περυσινή έκτασις είναι σήμερα κατεσπαρμένη (60/1351).      

Επισιτισμός: Υπόμνημα διαμαρτυρίας κατοίκων Αγίου Χριστοφόρου στις 28-9-45 προς την επιτροπή διανομών Ούνρρα σχετικά με τις υπερβασίες και ατασταθαλίες της επιτροπής διανομών τροφίμων (60/1610).    

Έρανοι: Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 1929 πραγματοποιήθηκε παλλαϊκός έρανος για την ανέγερση του μνημείου του εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρισόστομου Άγιος Χριστόφορος 200 δρχ.  (60/1645).

Πυρκαγιά (21-2-1928): Πυρκαγιά μεγάλη, όλως τυχαία εκραγείσα, αποτέφρωσε ολοσχερώς τις οικίες των Ναούμ Νικολάου Πέιου, Κοσμά Προκοπίου, Σταύρου Γεωργίου, Ζήσης Γεωργίου,  Παντελής Γεωργίου. Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς δεν εστάλη πυροσβεστική αντλία διότι σύμφωνα με το Διοικητή Χωροφυλακής δεν υπήρχε και συνέστησε η κατάσβεση της πυρκαγιάς να πραγματοποιηθεί από χωρικούς και χωροφύλακες (60/616).

Οι ιδιοκτήτες των αποτεφρωθεισών οικιών με αναφορά στο Νομάρχη τονίζουν ότι αποτεφρώθηκαν όλα τα έπιπλα των οικιών, τα σιτηρά, οι ίδιοι μένουν στο ύπαιθρο. Ζητούν να τους χορηγηθούν τρόφιμα και να τους επιτραπεί να κόψουν λεύκες των ευρισκομένων στο χωριό για να ανεγείρουν νέες κατοικίες. Ακόμη αναφέρουν ότι χάθηκαν τα 14 ζώα του Σταύρου Γεωργίου μη δυνηθέντες να περισώσωμεν ουδέν ένεκεν του πνέοντος σφοδρού ανέμου.

Ο Υποδιοικητής της Χωρ. Πτολεμαΐδας προς το Νομάρχη βεβαιώνει ότι οι οικίες απετεφρώθησαν  μαζί με τα έπιπλα. Οι οικογένειες ζουν στο ύπαιθρο άνευ στέγης, ζουν σε αθλία κατάσταση. Να δοθεί οικονομική συνδρομή, η ζημιά υπολογίζεται στις 700.000 δρχ. Διατάξετε και επιτραπεί η κοπή λευκών εκ της περιφερείας του χωρίου δια την κατασκευήν των αποτεφρωθεισών οικιών των καθόσον ούτοι ευρίσκονται εις το ύπαιθρο και υποφέρουν εκ του δριμύτατου ψύχους» (60/635).

Η Διεύθυνση Εποικισμού γνώρισε στο Νομάρχη ότι παρ’ όλη την τραγική κατάσταση των παθόντων ευρίσκεται εν αδυναμία προς το παρόν να τους ενισχύσει καθ’ όσον η υπηρεσία έκλεισε τον απολογισμό της τεχνικής διαχειρίσεως. Διέθεσε άπασα την ξυλεία και τα λοιπά οικοδομήσιμα υλικά. Ζητά από τον υπουργό να διατάξει την άμεσο αποστολή αναλόγου πιστώσεως δια την αγορά των απαραίτητων υλικών προς κατασκευήν προσωρινών οικίσκων. Και δια την οικονομική ενίσχυσή των δια της παροχής χρηματικού βοηθήματος δια τη διατροφή.

Σύλλογοι: Οι νέοι του χωριού δώσανε θεατρική παράσταση με το διδακτικό δράμα «Ναυάγια της Ζωής» και την ξεκαρδιστική κωμωδία «όχι, όχι ευχαριστώ». Στα διαλείμματα έπαιζε τραγούδια  μια πολύ καλή ορχήστρα (Μ.Β 15-3-33).

Πολιτιστικός Σύλλογος ΑΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ιδρύθηκε το 1993. Από τις δραστηριότητες, χορευτική ομάδα, κορυφαία εκδήλωση είναι τα ΚΟΛΝΤΑ ΜΠΑΜΠΟ.