4. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ" 4o ΤΕΥΧΟΣ

 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ 4ο ΤΕΥΧΟΣ

Διατίθεται δωρεάν

 Τηλέφωνο επικοινωνίας:κινητό 6934872483. 

1.ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Το περιοδικό “ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” αταλάντευτα συνεχίζει να αναδεικνύει την ιστορία, τον πολιτισμό, την εθιμική ζωή της περιφέρειας Βεντζίων, Γρεβενών, Κοζάνης, όπως μας την κληροδότησαν οι πατεράδες μας, οι παππούδες μας. Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε πρέπει να αντλήσουμε δυνάμεις από την αέναη πηγή του πολιτισμού μας, των παραδόσεών μας, τον παραδοσιακό τρόπο διαβίωσης.

Σήμερα η κοινωνία μας μετά από πολλά χρόνια κακής πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης δοκιμάζεται πολύπλευρα. Οι διαχρονικά αναλλοίωτες αξίες της αξιοπρέπειας, της περηφάνιας που μεγαλώσαμε και γαλουχηθήκαμε ως Έθνος καταρρακώνονται από τους ισχυρούς της γης. Η κοινωνία μας κινδυνεύει από αποδόμηση. Οι έχοντες και κατέχοντες, δυστυχώς, δε διατίθενται να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη παραγωγικών δομών που θα δώσει διέξοδο στην οικονομική ανάταση, στην πρόοδο, στην ευημερία.

            Η μόνη διέξοδος είναι η στροφή στις αξίες του ελληνικού πολιτισμού, στην αλληλεγγύη, στην ανάπτυξη.

            Όλοι μας οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι η δουλειά δεν είναι ντροπή. Κι όπως ένα γερό σπίτι χρειάζεται γερά θεμέλια, έτσι και η οικονομία πρέπει να βασισθεί στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Οι επιχειρηματίες με τη βοήθεια των ειδημόνων μπορούν και πρέπει να αναπτύξουν το δευτερογενή τομέα της οικονομίας. Να απαλλαγεί η πατρίδα μας από εισαγόμενα αγαθά που η προικισμένη ελληνική φύση με μεθοδευμένη και προγραμματισμένη εργασία δύναται να γίνει πλεονασματική. Όπως στην αρχαιότητα οι ελληνικές πόλεις-κράτη ήταν οικονομικά αυτοδύναμες προσελκύοντας εργατικό δυναμικό από άλλες περιοχές, την ίδια αίγλη μπορούμε να επαναφέρουμε και σήμερα.

            Τα Βέντζια μια προικισμένη περιοχή, η οποία περιβρέχεται από το μεγαλύτερο ποτάμι της πατρίδας μας τον Αλιάκμονα, μπορεί να συνεισφέρει τα μάλα στην ανάπτυξη της γεωργίας, της κτηνοτροφίας. Τα κοιμισμένα μεταλλεύματα του χρωμίτη πρέπει να ξυπνήσουν να δώσουν ζωή όπως πολύ επιτυχημένα συνεισφέρει το εργοστάσιο επεξεργασίας της βιομηχανικής αργίλου.

Στο παρόν τεύχος επιλέξαμε για εξώφυλλο τις σφραγίδες των κοινοτήτων της περιφέρειας Βεντζίων όπως αυτές συστάθηκαν με την απελευθέρωση της περιοχής από τους Οθωμανούς.

Έχουμε επανειλημμένως τονίσει ότι οι Βεντζιώτες είναι ένας λαός, εργατικός, περήφανος, που κράτησε και κρατά τις παραδόσεις, προστάτευσε τον πολιτισμό, τα τραγούδια και πρωτίστως τη γλώσσα, η οποία είναι συνέχεια της αρχαιοελληνικής. Όλα αυτά τα χρόνια στήριξαν το περιοδικό ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ, με τη μικρή ή τη μεγάλη συνδρομή.

Εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον κ. Βάιο Ν. Τιούλη από Παλαιόκαστρο που αναγνωρίζοντας τις ανιδιοτελείς, εθελοντικές προσπάθειές μας για καταγραφή της ιστορίας, ανάδειξη του πολιτισμού, μας εμπιστεύθηκε χρηματοδοτώντας το σύλλογο με σεβαστό ποσό για έκδοση του παρόντος τεύχους.

Πολλοί μπορούν να μας κατηγορήσουν ότι σε πολλά πράγματα κάναμε λάθος. Δεν μπορούν να μας κατηγορήσουν ότι δεν προσπαθήσαμε. Εμείς κάνουμε έκκληση σε όλους να πλαισιώσουν και να συνδράμουν στην έκδοση του Περιοδικού για να αποτελέσουμε την ζωοποιό δύναμη που θα ανασχέσει την αποδόμηση της  κοινωνίας

Βασίλης Αποστόλου

Κοζάνη, τελευταία μέρα του Δεκέμβρη 2011

Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού –Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” Επιμέλεια σύνταξης: Βασίλειος Αποστόλου Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος: Αποστόλου Βασίλειος Αντιπρόεδρος: Δεληζήσης Θεόδωρος Γραμματέας: Τζάρος Στέργιος Ταμίας: Γκουτζιαμάνης Α. Δημήτριος Μέλος: Μάρκου Κώστας Αν. Μέλος: Κατερίνα Μιχούλα Ελεγκτική Επιτροπή Αποστόλου Ευάγγελος Νιούκας Ε.Νικόλαος Πιπεράς Χαράλαμπος Για δημοσιεύσεις, αποστολή φωτογραφιών, εγγράφων, οικονομική ενίσχυση, διαφημίσεις Αποστόλου Βασίλειος. Ολύμπου 27 50100 Κοζάνη Τηλέφωνο:6934872483 e-mail:vasilisapostolou@yahoo.gr http:basileiosapostolou.blogspot.com facebbok com/ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ και σε οποιοδήποτε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Τραπεζικές εντολές στο ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ Αριθ. λογαριασμού:88844527-0 Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2011 Κείμενα του παρόντος τεύχους μπορούν να αναδημοσιεύονται αρκεί να αναφέρεται η πηγή Προέλευσης. Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις Των συντακτών

 

                                                                                             

Εξώφυλλο οι σφραγίδες των κοινοτήτων της περιφέρειας Βεντζίων και τα Διοικητήρια των Περιφερειακών Ενοτήτων Γρεβενών, Κοζάνης

                                                                                             

                                                                                      Την έκδοση του περιοδικού

                                                                                      στηρίζουν ο κ.Βάιος Ν. Τιούλης

                                                                                      τα διαφημιζόμενα καταστήματα

                                                                                      και οι φίλοι του συλλόγου

                                                                                          

                                                                                                                

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1	Προλεγόμενα	Βασίλη Αποστόλου (Β.Α)	σ.5
2	Μητροπολίτης Γρεβενών	Η.Ι.Μ.Γ	6
3	Μητροπολίτης Κοζάνης	Η.Ι.Μ.Κ	7
4	Ανάβαση στο Παλιομανάστηρο του Αγίου Αθανασίου στον Έξαρχο	Β.Α	7
5	Βραβευθέντες μαθητές από το σύλλογο Γρεβενιωτών Κοζάνης	Β.Α	9
6	Χορευτικό Παλαιοκάστρου	Β.Α	1
7	Το ποντιακό στοιχείο της Μικροκλεισούρας	Θεολόγης Κωνσταντινίδης	13
8	Η εκπαίδευση Βεντζίων το σχολικό έτος 1936-1937 (19 σχολεία).	Τάνια Αποστόλου	16
9	Ξενιτεμός	Β.Α	21
10	Συνεστίαση με γίδα βραστή	Β.Α	22
11	Χορευτικό συλλόγου Δαφνερού	Β.Α	23
12	Παροιμίες μηνών	Γεώργιου Μπόντα	23
13	Μεταφορά καθολικού Ι.Μ. Κοιμήσεως Της Θεοτόκου	Β.Α	24
14	‘Εγγραφα προς το Μητροπολίτη Κοζάνης.: Έξαρχος, Παλαιοχώρι, Κοπρίβα, Μπουνάσα	Β.Α	25
15	Νοσταλγικές αναμνήσεις από το χωριό μου Παλιοχώρι Γρεβενών	Ευθύμιου Σκρέκα	27
16	Τα βαφτίσια	Ευάγγελος Ντάγκας	29
17	Ποδοσφαιρική ομάδα Παλαιοκάστρου	Β.Α	31
18	Χριστουγεννιάτικα Κνίδης	Αναστασία Ζυγούρα	31
19	Επιστολή στο Μητροπολίτη Γρεβενών	Στέφανου Σιαμπανόπουλου	33
20	Καμπαναριό Δαφνερού	Β.Α	34
21	Υλοτόμηση Βεντζίων	Δήμος Γρεβενών	35
22	Νέοι Διευθυντές Δημοτικών Σχολείων, νηπιαγωγείων Γρεβενών		36
23	Σαρακήνα-Μνημείο Πεσόντων	Β.Α	37
24	Οι συγγραφείς μας–Ηλίας Λαμπρέτσας	Β.Α	38
25	Νέοι Διευθυντές σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γρεβενών		39
26	Εικονοστάσι Δαφνερού	Β.Α	39
27	Μαϊντάνι στο Βοϊδόλακκο	Β.Α	40
28	Οικονομικές ενισχύσεις	Β.Α	40
29	Κνίδη Εθνική Αντίσταση 1941-44	Β.Α	42
30	Δημοτικά Τραγούδια	Νικόλαου Απόστολου	43
31	Νέοι Διευθυντές Σχολείων  Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κοζάνης, Σερβίων, Βοΐου		44
32	Νέοι Διευθυντές σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κοζάνης, Σερβίων, Βοΐου		46
33	Διακρίσεις	Β.Α	47
34	Τριτάξιον ημιγυμνάσιον Πενταλόφου 1928	Β.Α	48
35	1912-2012. Εκατό χρόνια ανεξαρτησίας	Δημήτρη Σιδερίδη	49
36	Τοπωνύμια Παλαιοκάστρου	Κύρου Ιωάννης	50
37	Απελευθέρωση Βεντζίων το 1912	Β.Α	51
38	Παλαιοχώριο. Ενθύμηση απελευθερωτή το 1912	Β.Α	53
39	Γρεβενιώτες ποδοσφαιριστές στην Κοζάνη	Β.Α	54
40	Σεισμός –Βάρης Γρεβενών	Δημήτριου Πλιάτσιου	55
41	Παλαιοχώρι σεισμός 13-5-1995	Αθανάσιος Λότσιος	56
42	Εις ανάμνησιν Κων/νου Σιαμπανόπουλου	Κατερίνα Μάτσου	5658
43	Συνεστίαση οικογένειας Δεληζήση στον Έξαρχο	Β.Α	59
44	Ελευθέρια Κοζάνης 11 Οκτωβρίου 1928/11Οκτωβρίου 2012	Κώστα Τσιτσελίκη	`60
45	Χορευτικό Συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης	Β.Α	64
46	Γάμοι στο Δαφνερό	Β.Α	64
47	Βράβευση προέδρων συλλόγου Δαφνερού	Β.Α	65
48	Εικόνες από τον οικισμό Βάρης	Β.Α	66
49	Πεντάλοφος απονομή σύνταξης 1924	Β.Α	66
50	Εμποροπανήγυρη Βεντζίων	Απόστολου Παπαδημητρίου	66
51	Ποδοσφαιρική ομάδα Ποντινής 2011	Γιάννη Αραβόπουλου	70
52	Τραγούδι της ξενιτιάς – Ο αμάραντος	Αναστασία Μπούζμπα	73
53	Κνίδη-Εφεδρικά επιδόματα	Β.Α	73
54	Ελευθέρια Γρεβενών	Ηλία Γάγαλη	74
55	Διοικητικά Συμβούλια Συλλόγου Γρεβενιωτών	Β.Α	78
56	Τραγούδια του τόπου μας 1939	Ν.Μπάτζιος	80
57	Μελοποιημένα τραγούδια Γρεβενών	Δ.Ρίγγου	80
58	Σωματείο «Σπάρτακος ΔΕΗ». –Αρχαιρεσίες 2012	Αθανάσιου Λότσιου	81
59	Σύνδεσμος Γουνοποιών Σιατίστης 1936	Β.Α	82
60	Εκκλησιασμός συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης	Β.Α	83
61	Γρεβενά, αίτημα δασκάλου 1946	Β.Α	83
62	Γεωργικοί Συνεταιρισμοί υπαγόμενοι στον Αστυνομικό Σταθμό Κνίδης	Β.Α	84
63	Δημοπρασία Μονής Οσίου Νικάνορος	Βόρειος Ελλάς	86
64	Τοππωνύμια Δαφνερού	Νικόλαου Ντέμκα	86
65	Τα Σούρβα στα Βέντζια Γρεβενών	Κώστα Καραπατάκη	87
66	Αρχαία Ελληνικά Γνωμικά	Ε.Γ	91
67	Ο θάνατος του Αιμιλιανού	Βασ.Παπαστεργιόπουλου	93
68	Οι οικισμοί των Γρεβενών. Υψόμετρο, Πληθυσμός	Β.Α	95
69	Βιβλία που λάβαμε		96

3. 5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ

5^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ:

100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ & ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΝΩΣΗΣ

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ…

της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Το Σεπτέμβρη του 1914 πεθαίνει στην Κοζάνη η Ελένη, σύζυγος Σπυρίδωνος Τιόλη, μητέρα του γνωστού και ιδιαίτερα αγαπητού στην πόλη της Κοζάνης, εύπορου εμπόρου και κτηματία Γεωργίου Τιόλη. Ο  Γεώργιος Τιόλης είχε βοηθήσει πολλές φορές τη γενέθλια πόλη του, με δωρεές για την ανέγερση διαφόρων έργων. Το 1914, μετά το θάνατο της μητέρας του και στη μνήμη αυτής, δωρίζει στην κοινότητα Κοζάνης «πολύτιμον και ευρύχωρον οικόπεδον», όπως η εφημερίδα ΗΧΩ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ διασώζει, στη θέση «Αυλαγάς», απέναντι από τον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, για την ίδρυση σχολείου για τα παιδιά της περιοχής. Εκεί όπου ανεγέρθηκε λίγα χρόνια αργότερα το 5^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ κι εκεί όπου στεγάστηκε το ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΛΕΩΝ της πόλης.

Το 5^ο Δημοτικό ιδρύθηκε από την κοινότητα Κοζάνης το 1911 ως παράρτημα των δύο Αστικών Σχολών Αρρένων με τίτλο: Γ΄ ΑΣΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, ως τριθέσιο με 137 μαθητές και πρώτο διευθυντή τον Αστέριο Δημ. Καραγκούνη και δασκάλους τον Ιωάννη Κίτσιο και τον Εμμανουήλ Καραπατσίδη. Η λειτουργία του διακόπηκε με την απελευθέρωση (11/10/1912), όπως και όλων των άλλων σχολείων της πόλης, μέχρι την άνοιξη του επόμενου χρόνου (1913), γιατί εκεί στεγάστηκαν οι Έλληνες στρατιώτες με τις υπηρεσίες τους. Κατά το επόμενο σχολικό έτος (1913-1914) από τις αρχές του Β΄ εξαμήνου το σχολείο μετονομάζεται σε: Γ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ και στεγάζεται σε οίκημα ιδιοκτησίας Κωνσταντίνου Γκάγκαλη στη συνοικία Προφήτη Ηλία με ενοίκιο 80 δραχμές το μήνα.

Το 1918 Γενικός Διοικητής Δυτικής Μακεδονίας ορίζεται ο δικηγόρος Ιωάννης Ηλιάκης. Ο Ηλιάκης ίδρυσε Διεύθυνση Επισιτισμού στην πόλη με διευθυντή τον Γεώργιο Παπακωνσταντίνου, η οποία κατάφερε μέσα σε λίγο καιρό να εξασφαλίσει σημαντικά αποθέματα σε χρήματα, τα οποία ήθελε να διαθέσει για εκπαιδευτικούς σκοπούς και κυρίως για την ανέγερση σχολείων, όπου αυτό ήταν αναγκαίο. Τότε συγκροτήθηκε επιτροπή ανέγερσης διδακτηρίου, στο οικόπεδο δωρεά του Τιόλη, με τη φροντίδα του Αρχιερατικού Επιτρόπου Ιωάννη Παπασιώπη και του γιατρού Νικολάου Γκιουλέκα. Οι εργασίες θεμελίωσης άρχισαν το Νοέμβριο του 1918, με την οικονομική βοήθεια του Γεωργίου Τιόλη και για την ολοκλήρωση του οικοδομήματος. Ο Γενικός Διοικητής Ηλιάκης διέθεσε 100.000 δραχμές και υλικά από τους παλιούς τουρκικούς στρατώνες της Λειψίστας, της Νεάπολης που κατεδαφίστηκαν, ενώ σημαντική και εντυπωσιακή ήταν και η προσφορά των κατοίκων της περιοχής με προσωπική εργασία, αλλά και χρήματα.

Στο τέλος του 1920 το νέο διδακτήριο ήταν έτοιμο. Το κτίριο ήταν διώροφο με τρεις αίθουσες κι ένα γραφείο σε κάθε όροφο. Στον κάτω όροφο στεγάστηκε το σχολείο και στον πρώτο όροφο, από το 1924, το ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ. Επειδή η ανάγκη σε διδακτικές αίθουσες, όπως και η πόλη της Κοζάνης, μεγάλωνε διαρκώς, το 1926 άρχισε η οικοδόμηση της δυτικής πτέρυγας του διδακτηρίου, που ολοκληρώθηκε το 1928 με την προσθήκη τεσσάρων ακόμη αιθουσών σε κάθε όροφο και το σχολείο ονομάζεται πλέον: ΠΡΟΤΥΠΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ. Από το σχολικό έτος 1937-1938 το σχολείο μετονομάζεται σε: 5^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ και από την ίδια χρονιά φιλοξενεί και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΛΕΩΝ της πόλης, ενώ κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής (1941-1944) είχε μετατραπεί από τους Γερμανούς κατακτητές σε χειρουργείο. Σύμφωνα με μαρτυρίες τα μαθήματα εκείνη την εποχή πραγματοποιούνταν στον πρόναο του Ιερού Ναού του Αγίου Κωνσταντίνου. Το σχολείο παραδόθηκε πίσω στους μαθητές και στους δασκάλους του με την απελευθέρωση της Κοζάνης στις 28 Οκτωβρίου 1944.

Το 5^ο Δημοτικό συστεγάστηκε με το πρώην Γυμνάσιο Θηλέων για περισσότερα από 40 χρόνια, από το 1938 μέχρι το Μάιο του 1984. Μετά την αποχώρηση του Γυμνασίου, άρχισε και η ανακαίνιση του διδακτηρίου, που ήταν ήδη ένα κτίριο 60 χρόνων, χωρίς σύγχρονα μέσα και χρειαζόταν άμεση ανανέωση. Ο προϋπολογισμός των εργασιών ανακαίνισης υπολογίστηκε αρχικά σε 16.000.000 δραχμές. Τις εργασίες ανακαίνισης, που έφτασαν τελικά τα 24.000.000 δραχμές, έκανε ο εργολάβος Δημοσίων Έργων κος Δημήτριος Πλιάτσιος. Διευθυντής του σχολείου κατά την περίοδο εκείνη και ένθερμος υποστηρικτής της ανάγκης ανακαίνισης ήταν ο κος Μάρκος Παπαδημητρίου. Την ίδια χρονιά στεγάστηκε στο σχολείο και το: 15^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, με το οποίο συστεγαζόταν το 5^ο Δημοτικό μέχρι τη σχολική χρονιά 2010-2011.

Μετά τον ξαφνικό και απρόσμενα δυνατό για την περιοχή μας σεισμό των 6,6R της 13^ης Μαΐου 1995, που τραυμάτισε ευτυχώς ελάχιστα το κτίριο, στο σχολείο έγιναν οι απαραίτητες εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας και παραδόθηκε ανέπαφο στους μαθητές του. Κατά το τελευταίο σχολικό έτος (2010-2011) με τις νέες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, το 5^ο και το 15^ο Δημοτικό συγχωνεύτηκαν υπό τον τίτλο: 5^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, 12/Θ με 15 τμήματα και 280 μαθητές, ακολουθώντας ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα. Όταν ξεκίνησε η ονοματοθεσία των σχολείων της Κοζάνης, το 5^ο Δημοτικό πρότεινε στο Δήμο Κοζάνης αυτό να πάρει, ως όφειλε, το όνομα του δωρητή του Γεωργίου Τιόλη, έκκληση που παραμένει προς το παρόν αναπάντητη.

Από τις αίθουσες του 5^ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης πέρασαν στα 100 χρόνια ζωής του αμέτρητοι μαθητές και αμέτρητοι δάσκαλοι, όπου κι αν αυτό στεγαζόταν κι όποιο όνομα κι αν έφερε. Η γενναιοδωρία του Γεωργίου Τιόλη, μεγάλου ευεργέτη και άξιου τέκνου της Κοζάνης, έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά της γειτονιάς του Αγίου Κωνσταντίνου να μάθουν τα ελληνικά γράμματα δίπλα στα σπίτια τους και να γνωρίσουν λίγο καλύτερα τη γειτονιά τους. Ό,τι πιο αναγκαίο για να μάθουν ολοκληρωμένα την ελληνική ιστορία. Θέλοντας να τιμήσουν τα 100 χρόνια ζωής του σχολείου τους μαθητές και δάσκαλοι αποφάσισαν να κάνουν μια μικρή γιορτή, παρουσίαση της ιστορίας του σχολείου και να απονείμουν αναμνηστικούς επαίνους σε όλους τους παλιούς διευθυντές του 5^ου Δημοτικού, σαν ένα μικρό ευχαριστώ για την προσφορά τους. Σίγουρα κάποιοι θα λείπουν από αυτή τη συγκέντρωση, μα ακόμα και η απλή αναφορά του ονόματός τους είναι τιμή και γεμίζει γλυκιές αναμνήσεις τους μαθητές τους.

Όλοι εμείς, οι απόφοιτοι του 5^ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης, το θυμόμαστε πάντα με νοσταλγία και θέλουμε να συνεχίσει την εκπαιδευτική του πορεία και στον επόμενο και στο μεθεπόμενο αιώνα, χαρίζοντας τη μόρφωση απλόχερα, όπως τη χάρισε σε μας και στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές. Το 5^ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης συνεχίζει και στον 21^ο αιώνα ακούραστα το εκπαιδευτικό του έργο. Με τη δύναμη και την αγάπη των μαθητών και των δασκάλων του και όλου του λαού της Κοζάνης, που αγαπούσε και προστάτευε πάντα κάθε σχολείο που θεμελιωνόταν στα χώματά της. Και σε δύσκολους και χαλεπούς καιρούς και στη σημερινή ειρήνη το 5^ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης συνεχίζει χωρίς παράπονο το δύσκολο έργο του να μορφώσει και να διαπαιδαγωγήσει τα νέα παιδιά, τους νέους μαθητές του. Για να προσφέρει και σ’ αυτούς τη γνώση που τόσο απλόχερα πρόσφερε σε όλους και ένα πιο σταθερό βήμα προς το μέλλον.

Κοζάνη, Δεκέμβριος 2011

Κοζάνη, Δεκέμβριος 2011

* Ευχαριστούμε θερμά τον διευθυντή του 5^ου Δημοτικού Σχολείου κο Ηλία Γάγαλη για την προσφορά πολύτιμων πληροφοριών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.       Βασίλη Αποστόλου. Προτομές – ανδριάντες – μνημεία Κοζάνης.

Εκδ: Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κοζάνης. Κοζάνη : 2006.

2.       Παναγ. Ν. Λιούφη δ.φ. Ιστορία της Κοζάνης.

Εκδ: ΙΩΑΝ. ΒΑΡΤΣΟΥ. Αθήνα : 1924.

3.       Γεώργιος Σιώζος. Ιστορία των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης (1668-1988).

Κοζάνη : 1988.

4.ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ –ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΒΕΝΩΝ (1877-1911)

 ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ –ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΒΕΝΩΝ (1877-1911)

Γράφειο Βασίλης Αποστόλου,γραμματέας του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης.

Γεννήθηκε στη Μικρά Ασία, στο χωριό Πέρματα του Ικονίου. Κατάγεται από πολυμελή οικογένεια, εννιά αδέρφια. Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στη θεολογική σχολή Χάλκης. Ιερουργεί στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ως πρωτοσύγκελος, παράλληλα προσφέρει τις υπηρεσίες του ως μέλος του Μακεδονικού Αγώνα.

Τον Οκτώβριο του 1906 χειροτονείται Επίσκοπος Πέτρας της περιφέρειας Μοναστηρίου. Στις 16 Μαρτίου 1910 εκλέγεται Μητροπολίτης Γρεβενών. Πρώτο μέλημά του η τόνωση του εθνικού φρονήματος με επισκέψεις στους οικισμούς των Γρεβενών.  Αλληλογραφούσε με το φίλο του Ιωακείμ Αποστολίδη διάκονο των Πατριαρχείων και μετέπειτα Μητροπολίτη Κοζάνης. Σε μια περιοδεία του στα Βέντζια συλλαμβάνεται στο Παλαιοχώρι και οδηγείται στα Γρεβενά.

Οι Τούρκοι ενοχλούνται και ζητούν τη διακοπή των περιοδειών του. Ο Αιμιλιανός δεν πειθαρχεί Την 1η Οκτωβρίου 1911, ιερουργεί στο χωριό Σνίχοβο (Δεσπότης). Το απόγευμα με τη συνοδεία του, το διάκο Δημήτριο Αναγνώστου από Λιμπίνοβο (Διάκος) και τον αγωγιάτη, ξεκινά για τους γειτονικούς Γκριντάδες (Αιμιλιανός). Δεν έφτασε ποτέ. Σε μια χαράδρα οι εχθροί τον συλλαμβάνουν και τον βασανίζουν. Σφάζεται με τον πιο άγριο τρόπο. Το ίδιο και ο διάκος. Ο αγωγιάτης Αθανάσιος Φασούλας για να μην ομολογήσει πυροβολείται.

Το κατακρεουργημένο σώμα βρίσκεται στις 6 Οκτωβρίου. Οι σοροί του Μητροπολίτη και Διάκου μεταφέρονται στα Γρεβενά και μέσα σε ατμόσφαιρα θρήνου γίνεται η κηδεία στις 11 Οκτωβρίου.

Με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη και δημάρχου Γρεβενών ΤΟ 1915 πραγματοποιήθηκε έρανος και στήθηκε στην πλατεία της πόλης η προτομή του.

Στις 2-8-1954 το δημ. Συμβούλιο με δήμαρχο το Δημ. Σιούλη ψήφισε χρηματικό ένταλμα εκ 2906 δρχ. δια τη μεταφορά του Ηρώου του Εθνομάρτυρος Αιμιλιανού από το Κέντρο της Πλατείας στη δυτική πλευρά του Δημοτικού Πάρκου.

Στον τόπο της δολοφονίας ο Μητροπολίτης Γρεβενών Φίλιππος έστησε καλλιμάρμαρο κενοτάφιο του οποίου τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 18 Ιουλίου 1954. Με χρήματα που έστειλε από την Αμερική η αδελφή του Αιμιλιανού Δόμνα Λαζαρίδου-Αυγερινού ανεγέρθη ναός στη μνήμη του Αγίου Αιμιλιανού, του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 18 Ιουλίου 1957.

Η κυβέρνηση κατέταξε με νόμο του 1935 το Μητροπολίτη Αιμιλιανό στο Μητρώο Μακεδονομάχων ως πράκτορα Α΄τάξεως.

Ο Σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης ιδρυθείς το 1979 φέρει την επωνυμία "Αιμιλιανός".

Ο Αιμιλιανός ήταν προικισμένος με τις αρετές της μετριοφροσύνης, πραότητας, της φιλομάθειας, της εργατικότητας, της ταπεινότητας. Ανήγειρε και διατήρησε διδακτήρια. Υπερασπίστηκε τη λειτουργία και διατήρηση των ιερών ναών, των μοναστηριών Βουνάσα, Οσίου Νικάνορος. Αγωνίστηκε για την αφύπνηση και ανάσταση του υπόδουλου ποιμνίου του.

Αναδημοσίευση από το 3ο τεύχος του περιοδικού "ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ" του Επιμορφωτικού-Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών.

18.. Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΣΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

Στις φωτογραφίες από την αντιπροσωπεία του χορευτικού τμήματος του Συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης. Στο μέσο της προτομής του Αιμιλιανού το στεφάνι που κατατέθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη

Την Παρακευή 23 Σεπτεμβρίου 2011 ο οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαίος αφίχθη στα Γρεβενά, προκειμένου να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις μνήμης για τα 100 χρόνια από το μαρτυρικό θάνατο του Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανού. Η υποδοχή πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Αιμιλιανού. Τον καλοσώρισαν ο δήμαρχος Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης, ο Περιφερειάρχης Δ.Μακεδονίας κ.Γεώργιος Δακής και ο Μητροπολίτης Γρεβενών κ.Σέργιος.Παραβρέθηκαν πολλοί σύλλογοι και μεταξύ αυτών α Σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης 'O Αιμιλιανός" και σύμπας ο λαός των Γρεβενών.

Το Σάββατο το πρωί επισκέφθηκε τη Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου Νικάνορος όπου και τέλεσε δοξολογία. Το απόγευμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης περιόδευσε στον Εθνικό Δρυμό της "Βάλια Κάλντα". Την Κυριακή χοροστάτησε στην Πατριαρχική και Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό ναό των Γρεβενών όπου και τέλεσε τρισάγιο στη μνήμη του Εθνομάρτυρος Αιμιλιανού.


Τη Δεσκάτη επισκέφθηκε ο Πατριάρχης στις 19 Σεπτεμβρίου 2009.

31η ΟΔΟΣ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ

 ΟΔΟΣ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
Γράφει ο Άγγελος Χατζηγιαννάκης . Τάξη Δ΄. 9-11-2010
Η Μελίνα γεννήθηκε στην Αθήνα (18-10-1920) και πέθανε στη Νέα Υόρκη (6-3-1994). Ήταν ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός. Βραβεύτηκε με διεθνή βραβεία. Έγινε υπουργός πολιτισμού σε όλες τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ (1981-1989) και 1993-1994.
Το 1938 φοιτά στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου. Στην Ελλάδα παίζει σε πολλά θεατρικά έργα στην Ελλάδα. Το 1951 αρχίζει θεατρική καριέρα στη Γαλλία. Στα χρόνια της δικτατορίας 1967-1974 ζει και εργάζεται στο Παρίσι.
Γυρίζει πολλές ελληνικές ταινίες όπως: «Στέλλα», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Ποτέ την Κυριακή». Ήταν παντρεμένη με το σκηνοθέτη Ζιλ Ντασσέν.

2.ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

 ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΤΟ ΤΣΟΥΡΧΛΙ

Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη, Διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Η δυνατότητα που παρέχεται πλέον με τις νέες τεχνολογίες είναι πολύ μεγάλη γι αυτό νέα στοιχεία μετά από έρευνα προκύπτουν για θέματα ιστορίας ή ακόμα και για το βίο μαρτύρων και νεομαρτύρων. Αυτά ήρθε η ώρα να γίνουν ευρέως γνωστά... στον κόσμο και στο ευρύ κοινό. Η έρευνά μας αυτή βασίστηκε επίσης σε βιβλία που περιγράφουν τα γεγονότα σε βιβλία τα οποία έχουν γραφεί χρονολογικά πολύ κοντά στα χρόνια και στο μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου του νεομάρτυρα που έγινε στις 17 Ιανουαρίου του 1838.

Στην προσπάθειά μας αυτή θα σταθούμε σε στοιχεία της επιτόπια παράδοσης του χωριού του Αγίου καθώς και στην αναφορά δασκάλου για το ίδιο θέμα σε περιοδικό του 1976.
Δυο πρόσωπα παίζουν κεντρικό ρόλο ώστε ακολουθώντας την πορεία τους να βρούμε το βηματισμό του Αγίου μας μέσα στο χρόνο: ο αξιωματικός Χατζή Αμπτουλάχ και το αφεντικό του Εμίν πασάς. Ακολουθώντας τα βήματά τους ακολουθούμε στην ουσία και την πορεία του Αγίου μας από το χρονικό σημείο που φεύγει από τα Γρεβενά και έρχεται στην περιοχή της Ηπείρου.
Ο Γεώργιος γεννήθηκε το 1808 στο Τσούρχλι Γρεβενών. Ηλικιωθείς ο Γεώργιος και μη δυνάμενος να πορισθή εν τω μικρώ και ταπεινώ χωρίω αυτού τα προς το ζην ηθέλησε να ζητήσει αλλαχού πόρον ζωής. Αποχαιρετήσας τους αδερφούς, επαναλαβόντας αυτώ μετά δακρύων τας ειρημένας υποθήκας απήλθε της πατρικής στέγης και συνεφωνήθη εν Γρεβενοίς ιπποκόμος εις περιφανή τινά αξιωματικόν του στρατού του Ιμίν πασσά,υιού του περιωνύμου Κιουταχή, Χατσή Αβδουλάν καλούμενον, μεθ’ ου και συναπήλθεν εις Ιωάννινα το έτος 1836 .Ο Νικόλαος Τσιγαράς εκφωνεί τον πανηγυρικό αυτό λόγο στο ναό της Χρυσοσπηλιώτισας στην Αθήνα σε Ηπειρώτες το έτος 1885. Σε αναφορά που κάνει ο Ν. Τσιγάρας αναφέρει ότι: Δεν μπαίνω στην εξιστόρηση των γεγονότων της εποχής εκείνης,για να καταδείξω το μέγεθος και την αξία του μαρτυρίου του νέου μας μάρτυρα Γεωργίου, γιατί αυτή δεν απέχει πολύ από μας. Οι περισσότεροι από μας είδαν, άλλοι άκουσαν και τα αντιλήφθηκαν αυτά από αυτόπτες μάρτυρες και ακόμα ηχεί στ’ αυτία μας η φρικτή εξιστόριση εκείνων των γεγονότων, των οποίων θέατρο υπήρξε τότε όλη η Ελλάδα.
Είναι επομένως ο Τσιγάρας ένα πρόσωπο που έζησε,άκουσε όλα αυτά που έγιναν σχετικά με τον Άγιο από πάρα πολύ κοντά.

Πότε εμφανίζεται ο  νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος στα Ιωάννινα

Ο Αμπτουλάχ, αξιωματικός του Εμίν (Emin Paşa) πασά γιού του περίφημου Κιουταχή (Mehmet Ruşit)   ενώ αρχικά υπηρετεί στα Γρεβενά στη συνέχεια μετατίθεται από τα Γρεβενά στην Παραμυθιά μετά την πτώση της Παραμυθιάς στα χέρια του Εμίν το Σεπτέμβριο του 1831 και παίρνει μαζί του και το Γεώργιο που υπηρετεί στη δούλεψή του ως ιπποκόμος .
Εδώ θα αποτυπώσουμε και τη διαφορετική άποψη του καθηγητή Αρσακείου Α.Ν.Διαμαντόπουλου που λέει ότι: «…Εικοσαετής κατετάχθη εις σώμα ανταρτών και έπειτα προσελήφθη εις την υπηρεσίαν του Αλβανού αξιωματικού Χατζή Αβδουλλά ως ιπποκόμος εν Ιωαννίνοις, θεωρούμενος υπό πάντων ως Μουσουλμάνος…»
Στο βιβλίο του Ευάγγελου Μουτσίκα το 1995, ένα νεότατο και πλήρες κείμενο όπου διασταυρώνονται κριτικά παλαιότερες πηγές  διαβάζουμε για το νεομάρτυρα Άγιο Γεώργιο: Σε ηλικία δεκαπέντε ετών περίπου, άρχισε να εργάζεται κοντά σε Τούρκους αξιωματικούς. Στην αρχή σε κάποιον αγά που είχε στρατοπεδεύσει για ξεκούραση στο χωριό του, τον οποίο ακολούθησε στις μετακινήσεις και έφυγε έτσι από τη γενέτειρά του. Στη συνέχεια πήγε στη δούλεψη άλλων Τούρκων αξιωματικών, ώσπου γύρω στα είκοσι δύο του χρόνια προσελήφθη στα Γιάννενα από το Χατζή Αβδουλλάχ εφέντη .
Ο Σαλαμάγκας Δ. το 1954 αναφέρει: «Στα 1832 τέλος εμφανίζεται στα Γιάννενα ένας φουστανελλοφόρος λεβέντης από τα χωριά των Γρεβενών.Ήταν σαϊτζής (ιπποκόμος) του Τούρκου Αβντουλλάχ ακολούθου του Βαλή των Γιαννίνων Εμίν Πασιά,και τον φώναζαν Χασάν.
Ένα παλλικάρι είκοσι τεσσάρων χρονών ο Γεώργιος,ο γκιαούρ-Χασάν,όπως τον φώναζαν οι Τούρκοι κατά την περίοδο του μαρτυρίου του.Ο Νεομάρτυρας !»
Στη δούλεψη του Χατζή Αμπτουλάχ ο Γεώργιος «έμεινε περίπου από οκτώ χρόνους»
Στην βιογραφία που στέλνουν οι δυο επίσκοποι οι 13 ιερείς και οι 17 πρόκριτοι των Ιωαννίνων στο Πατριαρχείο τον Απρίλιο του 1839 αναφέρεται και ο χρόνος που χωρίζεται ο Γεώργιος με τον Αμπτουλάχ: «…..παρ’ ω διατρίψας μέχρι του παρελθόντος Ιουνίου αωλζ (1837) και τη αδεία εκείνου, ήλθεν εις Ιωάννινα και εμισθώθη παρά τοις Σαραφπασήδες του τότε διοικητού Βεζύρ Εμίν Πασά μέχρι της εντεύθεν συν εκείνω αναχωρήσεώς του.» Επομένως από τα μέσα του 1829 μέχρι και τον Ιούνιο του 1837 ο Άγιος υπηρετεί τον αξιωματικό Χατζή Αμπτουλάχ λίγο πριν αυτός ακολουθήσει τον νεαρό Εμίν στα Γιάννενα.
Ο Δημήτριος Σαλαμάγκας ένας από τους πληρέστερους συγγραφείς της αγιογραφίας του Αγίου το 1954 γράφει ότι η βιογραφία του Αγίου στάλθηκε τον Απρίλιο πιθανότατα του 1839  στην Κωνσταντινούπολη υπογεγραμμένη όπως προανέφερα από δύο επισκόπους δεκατρείς ιερείς και ιερομονάχους της πόλης των Ιωαννίνων και δεκαεπτά άλλους κοσμικούς άρχοντας και προκρίτους των Γιαννίνων μαζί με το αίτημα για αγιοποίηση, Σ’ αυτή τη βιογραφία αναφέρεται:
«Γεώργιος τις, εκ του χωρίου της επαρχίας Γρεβενών Τζούρφλη ονομαζόμενον, υιός Κωνσταντίνου και Βασίλως, προ χρόνων πέντε και δέκα αναχωρήσας εκείθεν, ιπποκόμος υπομίσθιος, διατελέσας εν τόποις διαφόροις και εν Ιωαννίνοις, ήν, ως απλούς, πράος και γραμμάτων άπειρος….»
Ας εξετάσουμε τι γράφει και η επιτόπια παράδοση η οποία αναφέρετε στο βιβλίο του Σαλαμάγκα, ένα σύγγραμμα του 1954 το οποίο αναφέρει:
«Κάποιος τοιούτος Δερβέναγας κατέλυσε με το  Τάγμα του εις το χωρίον μας. Επειδή δε του ήρεσεν η τοποθεσία, το κλίμα, το νερό και η εξ’ ανάγκης περιποίησις των κατοίκων προς αυτόν, έμεινεν εδώ επί 3-4 ημέρας. Κατά το διάστημα τούτο έτυχε να ίδη το Γεώργιό μας, ένα νέον εύρωστον, ρωμαλέον νεανίαν,τον οποίον εζήτησε και παρέλαβε μαζί του,ως υπηρεσίαν δε τω ανέθεσε την του ιπποκόμου του. Λόγω του σεβασμού του προς τον αυθέντην του, λόγω της τιμιότητός του, λόγω της προς μόνον το καθήκον του προσηλώσεώς του, λόγω της ευσυνειδησίας του, απέκτησε την εύνοιαν του Δερβέναγα και των αξιωματικών του. Λόγω δε της καλής συμπεριφοράς του, απέκτησε την αγάπην και εκτίμησιν όλων των συστρατιωτών του,οι οποίοι τον ωνόμαζον «Γκιαούρ Χασάν».

Μετά παρέλευσιν ολίγων ετών, ο Αυθέντης του Δερβέναγας εις μίαν μάχην κατά των Ελλήνων ηνδραγάθησεν, ο δε Σουλτάνος του απένειμε τον τίτλον του Πασά (Στρατηγού).Ο δε Δερβέναγας, εκτιμών την τιμιώτητα και την ευσυνειδησίαν του Γεωργίου μας, τον προϋβίβασεν εις ανώτερον βαθμόν. Τούτο όμως εξηρέθησε τους συστρατιώτας του, πως δηλαδή ένας Γκιαούρης να λάβη τοιαύτην επίζηλον θέσιν παρά τω Πασά, ενώ αυτοί Μωαμεθανοί να λαμβάνουν διαταγάς από ένα Γκιαούρη. Ο Γεώργιός μας όμως ουδεμίαν σημασίαν έδιδεν εις αυτά. Εξηκολούθησε μετά τιμιότητος και ευσυνειδησίας τα καθήκοντά του. Ούτω δε η προς αυτόν εύνοια του Πασά ηύξανε .Μετά παρέλευσιν ολίγων ετών και μετά την κατάπαυσιν της Ελληνικής επαναστάσεως, ο Σουλτάνος τον Άνω Δερβέναγα τον διώρισε ως Γενικόν Διοικητήν Ηπείρου και Αλβανίας, με έδραν τα Ιωάννινα. Ούτος, συμπαραλαβών και τον Γεώργιον, έφθασεν εις Ιωάννινα, όπου προήγαγε αυτόν εις γενικόν οικονόμον του παλατιού του. Θέσις επίζηλος τότε, διότι απ’ αυτόν εξηρτάτο όλο το προσωπικόν του Παλατιού του Πασά,απ’ αυτόν εξηρτάτο πλέον πάσα υπόθεσις ,οιαδήποτε οιασδήποτε φύσεως, παρά τω Πασά.»  Την ίδια αναφορά επαναλαμβάνει και ο δάσκαλος Σωτήρης Φάσσας σε άρθρο του στο περιοδικό «Μακεδονική Ζωή το 1976» .
Επομένως ο Γεώργιος από το 1808 μέχρι και το 1824 διαμένει στο Τσούρχλι (1839-15=1824) και στη συνέχεια βρίσκεται στη δούλεψη μπέηδων και του Χατζή Αμπτουλάχ διοικητού στα Γρεβενά.
Με την έναρξη του 1830 στέλνεται από την Κωνσταντινούπολη Σατράπης της Ηπείρου στα Γιάννενα ο γιός του Ρεσίτ πασά (Κιουταχή) Εμίν πασιάς ,ο οποίος φέροντας σκιά διοικητή, απειλούνταν και διέτρεχε κίνδυνο η ίδια του η ζωή. Περνούσε τη ζωή του έγκλειστος στο φρούριο, καθότι το μεγαλύτερο μέρος των σωματοφυλάκων και στρατιωτών του υπήρχαν σχετικοί φίλοι, συγγενείς και ομόφρονες των Αλβανών, όσοι τότε καταπονούσαν και λήστευαν τους χριστιανικούς λαούς της Ηπείρου. Αντικαθιστά στη διοίκηση των Ιωαννίνων για λίγο τον πατέρα του Ρεσίτ (Κιουταχή) ο οποίος πηγαίνει στα Μπιτόλια  (Μοναστήρι) όπου εξοντώνει το Βελή μπεη και τον Ασλάν μπεη, Αλβανούς που είχαν στραφεί ενάντιον του Σουλτάνου. Ο Ρεσίτ επιστρέφει στα Γιάννενα και στις 10 Μαρτίου 1831 εκστρατεύει ενάντια του Μουσταφά πασά Σκόδρας ο οποίος είχε επαναστατήσει. Από το Μάρτη του 1831 ουσιαστικά ο Εμίν ασκεί διοίκηση στη θέση του πατέρα του στα Μπιτόλια και στα Γιάννενα και μένει διοικητής έως και τον Οκτώβριο του 1833.
Επανέρχεται και πάλι στα Γιάννενα για λίγο το διάστημα (Νοέμβριος 1836 - Σεπτέμβριος 1837) και στη συνέχεια μετατίθεται δυσμενώς ως διοικητής Θεσσαλίας στη Λάρισα.



Μαζί με το νεαρό Εμίν πασά πηγαίνει στα Γιάννενα και ο αξιωματικός του Χατζή Αμπτουλάχ που έχει στη δούλεψη του το Γεώργιο και ο οποίος τον ακολουθεί σχεδόν όπου πηγαίνει. Γι αυτό το Σεπτέμβριο του 1837 ο Χατζή Αμπτουλάχ φεύγει από τα Γιάννενα, αλλά αφήνει εκεί τον ιπποκόμο του Γεώργιο που υπηρετεί τον Μουτεσελίμη Φιλιατών ο οποίος είναι στενός φίλος του Αμπτουλάχ.
Ο Γεώργιος όταν πηγαίνει στα Γιάννενα είναι ήδη 22 ετών το 1830.Ο χαρακτήρας του έχει διαμορφωθεί το διάστημα αυτό στα 16 χρόνια που έμεινε στο χωριό του στο Τσούρχλι μαζί με τους γονείς του ως τα 8 έτη και από τα 8 μέχρι τα 16 κοντά στα αδέρφια του που τον μεγάλωσαν στη συνέχεια. Στη συνέχεια συνεχίζει να ζει μέσα σε περιβάλλον που οι χριστιανοί είναι περισσότεροι στην πόλη των Γρεβενών και κοντά στη γενέτειρά του το Τσούρχλι όπου πλειοψηφούν οι Βαλαάδες, με το οποίο οπωσδήποτε συνεχίζει να έχει επαφές. Τα Γρεβενά το 1831 έχουν 53 οικογένειες μουσουλμάνων Βαλαάδων και 175 οικογένειες χριστιανών που μιλούν όλοι ελληνικά η δε επαρχία Γρεβενών μαζί με τα Βέντζια 985 οικογένειες μουσουλμάνων Βαλαάδων (18,41%) και 4364 οικογένειες χριστιανών (81,58 %).

Το χωριό του Γεωργίου το διάστημα 1831-1854

Το χωριό του Αγίου μας,το Τσούρχλι Γρεβενών, το 1831 έχει 46 οικογένειες χριστιανών και 112 οικογένειες εξισλαμισμένων χριστιανών (Βαλαάδων) οι οποίοι συζούν χωρίς να έχουν πολλά προβλήματα μεταξύ τους σε δυο ξεχωριστές συνοικίες.  Μιλούν όλοι ελληνικά χωρίς κανείς του να μιλά τουρκικά . Ελληνικό σχολείο στο χωριό δεν υπήρχε για το λόγο αυτό ο Άγιος παραμένει αγράμματος, απλός και ταπεινός. Σχολείο λειτουργεί για πρώτη φορά το 1854.
Εκκλησία παλιά υπήρχε η οποία το 1836 αντικαθιστάται από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, που σήμερα δεσπόζει στην πλατεία του χωριού στο ίδιο χωριό στον κάτω μαχαλά υπάρχει ο ναός του Αγίου Ιωάννη που από τους Βαλαάδες Τσουρχλιώτες έχει μετατραπεί σε τζαμί τον καιρό που αυτοί αλλαξοπίστησαν. Το Τσούρχλι μετονομάζεται σε  Άγιο Γεώργιο προς τιμήν του νεομάρτυρα το 1927 .


Ο Εμίν πολιορκεί την Παραμυθιά. Ο Γεώργιος στην Παραμυθιά με τον Αμπτουλάχ.

Τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1831 λόγω της συμμετοχής των Μουσουλμάνων Τσάμηδων της Παραμυθιάς εναντίον των Σουλτανικών στρατευμάτων στη μάχη της Βελτίστας ο Εμίν Πασάς των Ιωαννίνων  πολιορκεί για δυο μήνες το κάστρο του Αγίου Δονάτου, όπου κατέφυγαν οι Τσάμηδες, μαζί με την οικογένεια των Προνιατών. Μέσα στο κάστρο υπήρχαν 200 υπερασπιστές οι οποίοι μετά από 2 μηνών πολιορκία πιεζόμενοι από τον Εμίν αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Ακολουθεί μεγάλη καταστροφή των περιουσιών των Παραμυθιωτών και εξορίζονται οι αρχηγοί τους στην Σόφια.
Αμέσως μετά ο Εμίν τοποθέτησε διοικητή της Παραμυθιάς τον Χατζή Αμπτουλάχ ο οποίος έχει μαζί του τον σαϊτζή Χασάν, τον Άγιό μας. Διοικεί στην Παραμυθιά ο Αμπτουλάχ 2 έτη και το φθινόπωρο του 1833 μετατίθεται στο Μπεράτι της Αλβανίας. Εκεί μένει ως το 1836, γιατί στη συνέχεια μετατίθεται . Όλο αυτό το διάστημα ο Άγιός μας ακολουθεί τον Αμπτουλάχ.

Είναι ήδη γνωστός στα Γιάννενα από το 1833 με το όνομα Χασάν. Ασφαλώς και το ντύσιμό του δεν είναι αυτό που βλέπουμε στην αγιογράφησή του. Σαν σαϊτζής η εμφάνισή του δε θυμίζει σε κανένα ότι είναι Έλληνας και χριστιανός. Ο Αλβανός όμως αφέντης του Αμπτουλάχ το ξέρει όμως ότι είναι χριστιανός και όταν για πρώτη φορά το 1836 οδηγείται στον κατή (δικαστή) αφού αυτός τον εξετάζει τον βρίσκει απερίτμητο (οι μουσουλμάνοι έκαναν περιτομή) κι έτσι αυτός ο δίκαιος κριτής τον απαλλάσσει και καταγράφεται στα τούρκικα κιτάπια: Γεώργη βελέντη Κώστα δηλαδή Γεώργιος ο γιος του Κωνσταντίνου.

O γάμος του Γεωργίου με την Ελένη

Στις 26 Οκτωβρίου 1836 του Αγίου Δημητρίου νυμφεύεται ο Άγιος την Ελένη, ανιψιά από την αδερφή του διδασκάλου Ζαφειρίου και 30 μέρες μετά το γάμο ανεβαίνει στο Μπεράτι της Αλβανίας με τον ίδιο αφέντη (δηλαδή το Χατζή Αμπτουλάχ) με τον οποίο και έμενε μαζί μέχρι τον Ιούνιο του 1837. Με την άδεια του αφεντικού του ήρθε στα Γιάννενα και εμισθώθη στους Σαραφπασήδες (σ’ αυτούς που μάζευαν τους φόρους) για λογαριασμό του τότε Διοικητού Βεζύρ Εμίν Πασά και  μέχρι την αναχώρηση του Εμίν από τα Γιάννενα  ( Σεπτέμβριος του 1837).

Αφού ανέλαβε τη διοίκηση ο Βεζύρης Μουσταφά πασάς, εμισθώθη από το νέο Μουτεσελίμη Φιλιατών και μετά από όχι μεγάλο χρονικό διάστημα  αφού ο Μουτεσελίμης ξαναγυρίζει στα Γιάννενα για δικές του υποθέσεις, έρχεται και ο Γεώργιος μαζί του ως ιπποκόμος.
Στις 10 Ιανουαρίου 1838 ημέρα Δευτέρα ο Μουτεσελίμης ξεκινά αμέσως για τους Φιλιάτες, ο Γεώργιος ζήτησε άδεια, επειδή η γυναίκα του είχε γεννήσει μένει μερικές μέρες στο σπίτι, και στη συνέχεια να επιστέψει και πήρε την άδεια, έχοντας σκοπό να παρευρεθεί στη βάπτιση του γιού του .


Ο Γεώργιος στον ιεροδικαστή. Το μαρτύριο και η εκτέλεση του Αγίου.


Κατηγορείται εκ νέου από τους Τούρκους ότι είναι εξωμότης, ότι δηλαδή ήταν μουσουλμάνος και έγινε χριστιανός. Ο ίδιος το αρνείται και επιμένει ότι ήταν είναι και θα παραμείνει χριστιανός.
Οδηγείται εκ νέου στον ιεροδικαστή όπου υποστηρίζει και πάλι την πίστη του στο Χριστό. όμως αυτή τη φορά δεν έχει κοντά του τον Αμπτουλάχ ο οποίος ήξερε το χριστιανικό του παρελθόν, να το επιβεβαιώσει και να αθωωθεί. Του τάζουν πολλά αν δηλώσει ότι είναι μουσουλμάνος αλλά αυτός προτιμά να θυσιαστεί για το Χριστό και για τους φίλους του που ενισχύουν με κάθε τρόπο τον Άγιο. Αυτός όμως δε χρειάζονταν καμιά ενίσχυση. Ύστερα από τριήμερο και πολυποίκιλο μαρτύριο το οποίο υπέστη στις φυλακές του φρουρίου οδηγείται στις 17 Ιανουαρίου 1838 στην πλατεία Κουρμανιό στο Κάστρο στην αγχόνη με θάρρος και γενναιοψυχία σίγουρος γι αυτό που έκανε βάζοντας τέλος σε μια σειρά εξισλαμισμών που γίνονταν αθρόα εκείνα τα δύσκολα χρόνια στερεώνοντας την πίστη των χριστιανών της Ηπείρου της Δυτικής Μακεδονίας και όλων των γύρω περιοχών.
Έτσι είναι αυτός ο αγράμματος ιπποκόμος που δείχνει με το παράδειγμά του σε κάθε χριστιανό το δρόμο της θυσίας και του μαρτυρίου, απαρνούμενος τις τιμές τα πλούτη και τα αξιώματα που του έταζαν ,αλλά κρατώντας μέσα του την πίστη των πατέρων του στο Χριστό.
Η δεύτερη παλαιότερη εξασέλιδη βιογραφία του Αγίου εκδίδεται στην Αθήνα το 1856 με τον τίτλο Νέον Μαρτυρολόγιον. Εκεί βλέπουμε με τα μάτια αυτοπτών μαρτύρων τα γεγονότα που αφορούν το βίο του Αγίου από το 1836 κυρίως και μέχρι το μαρτύριό του . Ο νεομάρτυρας Γεώργιος  μαζί με το Άγιο Δημήτριο από τη Σαμαρίνα αποτελούν τους κατεξοχήν Δυτικομακεδόνες άγιους, προσθέτοντας σ’ αυτούς και τον Όσιο Νικάνορα που ίδρυσε τη μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρα στη Ζάβορδα και ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Τις παλιότερες αγιογραφίες του Αγίου Γεωργίου εκ Τσουρχλίου Γρεβενών και εν Ιωαννίνοις μαρτυρήσαντος στη Δυτική Μακεδονία θα αντικρίσει ο  φιλόθρησκος επισκέπτης, στη μονή Ταξιαρχών στον Ταξιάρχη Γρεβενών έργο του 1847 ιστορούμενη από συμπατριώτες αγιογράφους Τσουρχλιώτες τους αδερφούς Μπακόλα ή Ζωγράφου.
Τη δεύτερη εξίσου παλιά αγιογραφία συναντάμε στη σκάλα του άνω γυναικωνίτη του Μητροπολιτικού ναού Κοζάνης του Αγίου Νικολάου. Ο Γεώργιος φέρει φωτοστέφανο και κρατά στο δεξί χέρι επασημωμένο Σταυρό
Η χάρη του Αγίου να σκεπάζει όλους τους Έλληνες Δυτικομακεδόνες και Ηπειρώτες.

Άγιος Γεώργιος Γρεβενών, 17 Ιανουαρίου 2012


Πανεπιστήμιο Κρήτης. Τσιγάρα (1885) Λόγος πανηγυρικός εις τον νεομάρτυρα Γεώργιο,σ.18,εκδόσεις Κουσουλίνου.
Πανεπιστήμιο Κρήτης Λεξικόν των Αγίων Πάντων της Ορθοδόξου Εκκλησίας(1904) Μολοττού Ζώτου,σ.367,εν Αθήναις, τύποις Αντωνιάδου.
Διαμαντόπουλος (1928) Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη ,ΤΓ΄σ.878.
Μουτσίκας Ε.(1995) Ο Άγιος Νεομάρτυς Γεώργιος ο εξ Ιωαννίνων. Έκδοση Οίκος Αγίου Γεωργίου Ιωαννίνων σ.23.Αθήναι.
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.14
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.43
Ό.π. σ.110.
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.109.
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.44.
Φάσσας Σ.(1976)Μακεδονική Ζωή τ.124,σ.18.
Αραβαντινός Π. (1856).Χρονογραφία της Ηπείρου ,τ. Β΄,σ.σ.342-343 Αθήνα: Βλαστός.
Δρακάκης Θ. -Κούνδουρος Σ.(1939), Αρχεία συστάσεως και  εξελίξεως  Δήμων και Κοινοτήτων 1836-1939.(Αθήναι).
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.61.
Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα,σ.σ. 109-110.
Ό.π. σ.σ.110-111.