Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2012

3. 5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ


5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ:

100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ & ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΝΩΣΗΣ

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ…

της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Το Σεπτέμβρη του 1914 πεθαίνει στην Κοζάνη η Ελένη, σύζυγος Σπυρίδωνος Τιόλη, μητέρα του γνωστού και ιδιαίτερα αγαπητού στην πόλη της Κοζάνης, εύπορου εμπόρου και κτηματία Γεωργίου Τιόλη. Ο  Γεώργιος Τιόλης είχε βοηθήσει πολλές φορές τη γενέθλια πόλη του, με δωρεές για την ανέγερση διαφόρων έργων. Το 1914, μετά το θάνατο της μητέρας του και στη μνήμη αυτής, δωρίζει στην κοινότητα Κοζάνης «πολύτιμον και ευρύχωρον οικόπεδον», όπως η εφημερίδα ΗΧΩ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ διασώζει, στη θέση «Αυλαγάς», απέναντι από τον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, για την ίδρυση σχολείου για τα παιδιά της περιοχής. Εκεί όπου ανεγέρθηκε λίγα χρόνια αργότερα το 5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ κι εκεί όπου στεγάστηκε το ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΛΕΩΝ της πόλης.
Το 5ο Δημοτικό ιδρύθηκε από την κοινότητα Κοζάνης το 1911 ως παράρτημα των δύο Αστικών Σχολών Αρρένων με τίτλο: Γ΄ ΑΣΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, ως τριθέσιο με 137 μαθητές και πρώτο διευθυντή τον Αστέριο Δημ. Καραγκούνη και δασκάλους τον Ιωάννη Κίτσιο και τον Εμμανουήλ Καραπατσίδη. Η λειτουργία του διακόπηκε με την απελευθέρωση (11/10/1912), όπως και όλων των άλλων σχολείων της πόλης, μέχρι την άνοιξη του επόμενου χρόνου (1913), γιατί εκεί στεγάστηκαν οι Έλληνες στρατιώτες με τις υπηρεσίες τους. Κατά το επόμενο σχολικό έτος (1913-1914) από τις αρχές του Β΄ εξαμήνου το σχολείο μετονομάζεται σε: Γ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ και στεγάζεται σε οίκημα ιδιοκτησίας Κωνσταντίνου Γκάγκαλη στη συνοικία Προφήτη Ηλία με ενοίκιο 80 δραχμές το μήνα.
Το 1918 Γενικός Διοικητής Δυτικής Μακεδονίας ορίζεται ο δικηγόρος Ιωάννης Ηλιάκης. Ο Ηλιάκης ίδρυσε Διεύθυνση Επισιτισμού στην πόλη με διευθυντή τον Γεώργιο Παπακωνσταντίνου, η οποία κατάφερε μέσα σε λίγο καιρό να εξασφαλίσει σημαντικά αποθέματα σε χρήματα, τα οποία ήθελε να διαθέσει για εκπαιδευτικούς σκοπούς και κυρίως για την ανέγερση σχολείων, όπου αυτό ήταν αναγκαίο. Τότε συγκροτήθηκε επιτροπή ανέγερσης διδακτηρίου, στο οικόπεδο δωρεά του Τιόλη, με τη φροντίδα του Αρχιερατικού Επιτρόπου Ιωάννη Παπασιώπη και του γιατρού Νικολάου Γκιουλέκα. Οι εργασίες θεμελίωσης άρχισαν το Νοέμβριο του 1918, με την οικονομική βοήθεια του Γεωργίου Τιόλη και για την ολοκλήρωση του οικοδομήματος. Ο Γενικός Διοικητής Ηλιάκης διέθεσε 100.000 δραχμές και υλικά από τους παλιούς τουρκικούς στρατώνες της Λειψίστας, της Νεάπολης που κατεδαφίστηκαν, ενώ σημαντική και εντυπωσιακή ήταν και η προσφορά των κατοίκων της περιοχής με προσωπική εργασία, αλλά και χρήματα.
Στο τέλος του 1920 το νέο διδακτήριο ήταν έτοιμο. Το κτίριο ήταν διώροφο με τρεις αίθουσες κι ένα γραφείο σε κάθε όροφο. Στον κάτω όροφο στεγάστηκε το σχολείο και στον πρώτο όροφο, από το 1924, το ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ. Επειδή η ανάγκη σε διδακτικές αίθουσες, όπως και η πόλη της Κοζάνης, μεγάλωνε διαρκώς, το 1926 άρχισε η οικοδόμηση της δυτικής πτέρυγας του διδακτηρίου, που ολοκληρώθηκε το 1928 με την προσθήκη τεσσάρων ακόμη αιθουσών σε κάθε όροφο και το σχολείο ονομάζεται πλέον: ΠΡΟΤΥΠΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ. Από το σχολικό έτος 1937-1938 το σχολείο μετονομάζεται σε: 5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ και από την ίδια χρονιά φιλοξενεί και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΛΕΩΝ της πόλης, ενώ κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής (1941-1944) είχε μετατραπεί από τους Γερμανούς κατακτητές σε χειρουργείο. Σύμφωνα με μαρτυρίες τα μαθήματα εκείνη την εποχή πραγματοποιούνταν στον πρόναο του Ιερού Ναού του Αγίου Κωνσταντίνου. Το σχολείο παραδόθηκε πίσω στους μαθητές και στους δασκάλους του με την απελευθέρωση της Κοζάνης στις 28 Οκτωβρίου 1944.
Το 5ο Δημοτικό συστεγάστηκε με το πρώην Γυμνάσιο Θηλέων για περισσότερα από 40 χρόνια, από το 1938 μέχρι το Μάιο του 1984. Μετά την αποχώρηση του Γυμνασίου, άρχισε και η ανακαίνιση του διδακτηρίου, που ήταν ήδη ένα κτίριο 60 χρόνων, χωρίς σύγχρονα μέσα και χρειαζόταν άμεση ανανέωση. Ο προϋπολογισμός των εργασιών ανακαίνισης υπολογίστηκε αρχικά σε 16.000.000 δραχμές. Τις εργασίες ανακαίνισης, που έφτασαν τελικά τα 24.000.000 δραχμές, έκανε ο εργολάβος Δημοσίων Έργων κος Δημήτριος Πλιάτσιος. Διευθυντής του σχολείου κατά την περίοδο εκείνη και ένθερμος υποστηρικτής της ανάγκης ανακαίνισης ήταν ο κος Μάρκος Παπαδημητρίου. Την ίδια χρονιά στεγάστηκε στο σχολείο και το: 15ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, με το οποίο συστεγαζόταν το 5ο Δημοτικό μέχρι τη σχολική χρονιά 2010-2011.
Μετά τον ξαφνικό και απρόσμενα δυνατό για την περιοχή μας σεισμό των 6,6R της 13ης Μαΐου 1995, που τραυμάτισε ευτυχώς ελάχιστα το κτίριο, στο σχολείο έγιναν οι απαραίτητες εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας και παραδόθηκε ανέπαφο στους μαθητές του. Κατά το τελευταίο σχολικό έτος (2010-2011) με τις νέες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, το 5ο και το 15ο Δημοτικό συγχωνεύτηκαν υπό τον τίτλο: 5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, 12/Θ με 15 τμήματα και 280 μαθητές, ακολουθώντας ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα. Όταν ξεκίνησε η ονοματοθεσία των σχολείων της Κοζάνης, το 5ο Δημοτικό πρότεινε στο Δήμο Κοζάνης αυτό να πάρει, ως όφειλε, το όνομα του δωρητή του Γεωργίου Τιόλη, έκκληση που παραμένει προς το παρόν αναπάντητη.
Από τις αίθουσες του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης πέρασαν στα 100 χρόνια ζωής του αμέτρητοι μαθητές και αμέτρητοι δάσκαλοι, όπου κι αν αυτό στεγαζόταν κι όποιο όνομα κι αν έφερε. Η γενναιοδωρία του Γεωργίου Τιόλη, μεγάλου ευεργέτη και άξιου τέκνου της Κοζάνης, έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά της γειτονιάς του Αγίου Κωνσταντίνου να μάθουν τα ελληνικά γράμματα δίπλα στα σπίτια τους και να γνωρίσουν λίγο καλύτερα τη γειτονιά τους. Ό,τι πιο αναγκαίο για να μάθουν ολοκληρωμένα την ελληνική ιστορία. Θέλοντας να τιμήσουν τα 100 χρόνια ζωής του σχολείου τους μαθητές και δάσκαλοι αποφάσισαν να κάνουν μια μικρή γιορτή, παρουσίαση της ιστορίας του σχολείου και να απονείμουν αναμνηστικούς επαίνους σε όλους τους παλιούς διευθυντές του 5ου Δημοτικού, σαν ένα μικρό ευχαριστώ για την προσφορά τους. Σίγουρα κάποιοι θα λείπουν από αυτή τη συγκέντρωση, μα ακόμα και η απλή αναφορά του ονόματός τους είναι τιμή και γεμίζει γλυκιές αναμνήσεις τους μαθητές τους.
Όλοι εμείς, οι απόφοιτοι του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης, το θυμόμαστε πάντα με νοσταλγία και θέλουμε να συνεχίσει την εκπαιδευτική του πορεία και στον επόμενο και στο μεθεπόμενο αιώνα, χαρίζοντας τη μόρφωση απλόχερα, όπως τη χάρισε σε μας και στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές. Το 5ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης συνεχίζει και στον 21ο αιώνα ακούραστα το εκπαιδευτικό του έργο. Με τη δύναμη και την αγάπη των μαθητών και των δασκάλων του και όλου του λαού της Κοζάνης, που αγαπούσε και προστάτευε πάντα κάθε σχολείο που θεμελιωνόταν στα χώματά της. Και σε δύσκολους και χαλεπούς καιρούς και στη σημερινή ειρήνη το 5ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης συνεχίζει χωρίς παράπονο το δύσκολο έργο του να μορφώσει και να διαπαιδαγωγήσει τα νέα παιδιά, τους νέους μαθητές του. Για να προσφέρει και σ’ αυτούς τη γνώση που τόσο απλόχερα πρόσφερε σε όλους και ένα πιο σταθερό βήμα προς το μέλλον.

Κοζάνη, Δεκέμβριος 2011


Κοζάνη, Δεκέμβριος 2011

* Ευχαριστούμε θερμά τον διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου κο Ηλία Γάγαλη για την προσφορά πολύτιμων πληροφοριών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.       Βασίλη Αποστόλου. Προτομές – ανδριάντες – μνημεία Κοζάνης.
Εκδ: Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κοζάνης. Κοζάνη : 2006.
2.       Παναγ. Ν. Λιούφη δ.φ. Ιστορία της Κοζάνης.
Εκδ: ΙΩΑΝ. ΒΑΡΤΣΟΥ. Αθήνα : 1924.
3.       Γεώργιος Σιώζος. Ιστορία των Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης (1668-1988).
Κοζάνη : 1988.













Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου