1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής "Ανέγερσις σχολείου.Εγκαίνια"

 

 

 

 Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής 1900-2011" Κοζάνη 2011

 

4) ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

4.1 Ο Γυμνασιαρχών Υποδιευθυντής του Γυμνασίου Κοζάνης Παπαργυρούδης -Προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Κοζάνης  (18-4-33) (Αρχεία ν. Κοζάνης).

 

«Από τριετίας ήδη εγένετο σκέψις ανεγέρσεως νέου κτιρίου Δημοτικού Σχολείου εν Κοζάνη όπως αφ’ ενός μεν το Α΄ Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης αποκτήσει ίδιον οίκημα διδακτήριον, αφ’ ετέρου δε το Βαλταδώρειον Γυμνάσιον Κοζάνης απαλαττόμενο της φιλοξενίας του ανωτέρω Δημοτικού Σχολείου θέσει ανετώτερο τας αιθούσας αυτού δια τας υπό της Παιδαγωγικής και Νόμου προβλεπομένας ανάγκας, εφ’ όσον, το νυν έχον, ου μόνον επαρκών αιθουσών δια τα ειδικά μαθήματα στερείται φυσικής, χημείας, τεχνικών, τελετών, βιβλιοθήκης αλλά και επί μισθώματι μετέθησε εις την απέναντι οικοδομή κυρίας Ματίνα Παπακωνσταντίνου μία τάξη δια την έλλειψη αιθούσης διδασκαλίας μετά την αύξηση των τμημάτων του εις 9 κατά το τρέχον σχολικό έτος, ήτις προβλέπεται ότι κατά το επιόν θ’ αναβιβάσει τα τμήματά του εις 10.

            Η τοιαύτη σκέψις απεκρυσταλλώθη εις απόφασιν κατόπιν της ευγενούς υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Κοζάνης κ. Ιωακείμ δωρεάς του Μητροπολιτικού κήπου, προσκειμένου τω Μητροπολιτικώ Μεγάρω, ίνα χρησιμεύσει ως γήπεδο του υπό μελέτη ανοικοδομήσεως Δημοτικού Σχολείου επί μόνω ανταλλάγματι της παραχωρήσεως υπό του Δήμου Κοζάνης κατόπιν απαλλοτριώσεως παρακειμένου σταύλου, ίνα μεταβληθεί εις κήπο μικρό αντί του δωρουμένου τοιούτου, ο δε κ. Δήμαρχος Κοζάνης συγκινηθείς εκ της χειρονομίας του Σεβασμιοτάτου, ανεγνώρισε το δίκαιο της αιτήσεώς του.

            Παρήλθε έκτοτε σχεδόν τριετία, εντός της οποίας διερρυθμίσθη μεν το ανακύψαν ζήτημα τροποποιήσεως του σχεδίου της πόλεως, εξεπονήθη δε σχέδιον του υπό ανέγερση Δημοτικού Σχολείου και ώφειλε ήδη ν’ αρχίσει η ανοικοδόμηση, του απαιτουμένου δι’ αυτή χρηματικού ποσού διατιθεμένου υπό του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας Κοζάνης. Ο Σεβασμιότατος όμως Μητροπολίτης πριν ή δωρήσεται τον κήπον του Μητροπολιτικού Μεγάρου αιτείται την αγοράν και την εις την Μητρόπολη εκχώρηση υπό του Δήμου Κοζάνης του προμνησθέντος σταύλου.

            Παρακαλώ όθεν Υμάς κ. Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης και δι’ υμών άπαν το Δημοτικόν Συμβούλιον, όπως ευαρεστηθείτε να ψηφίσετε την αναγκαιούσαν δαπάνη δια την αγορά του σταύλου τούτου, όστις θα χρησιμεύσει ίνα πλουτισθεί μεν, η πόλις δι’ ενός έτι Μεγάρου, αποκτήσει δε το Α΄ Δημοτικό σχολείο  της Κοζάνης το διδακτήριόν του οίκημα, το δε καθ’ ημάς Γυμνάσιον αφεθεί ελεύθερον να διαθέσει το διδακτήριόν του δια τας πολλαπλάς του ανάγκας και ίνα περιορίσει οπωσούν την μαστίζουσαν την πόλιν οικονομικήν κρίσιν δια της απασχολήσεως αρκετών εργατικών χειρών και δια της παροχής αρκετών ημερομισθίων κατά την περίοδον της ανοικοδομήσεως του Σχολείου».

4.2 Η υπόθεσις του υπό ανέγερσιν νέου δημ. Σχολείου (Β.Ε 30-4-33)

«Αφορμήν λαβόντες εκ παραπόνων του επιστολογράφου μας κ. Β. Ματιάκη Ταμείου της Σχολικής Εφορίας του Γυμνασίου της πόλεώς μας, περί βραδύτητος και «κωλυσιεργίας» ως προς το ζήτημα της ανεγέρσεως του νέου παρά την Ι. Μητρόπολιν Δημοτ. Σχολείου, επληροφορήθημεν αρμοδίως ότι το ζήτημα τούτο είναι ήδη λελυμένον και γεγονός τετελεσμένον ήδη δια της αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου της παρελθούσης εβδομάδος προς αποζημίωσιν του ιδιοκτήτου ενός σταύλου ή γκαράζ παρά την Μητρόπολιν προς διευκόλυνσιν της εκ της πλευράς του σταύλου τούτου.

            Ήδη το ζήτημα της ανεγέρσεως του νέου Δημοτ. Σχολείου εισήλθεν εις την οδόν της πληρώσεως των λοιπών διατυπώσεων προς έναρξιν της θεμελιώσεως».

 

4.3 Περίληψις Διακηρύξεως Δημοπρασίας

 

«Η Σχολική Εφορεία του Α΄ Δημοτικού σχολείου Κοζάνης διακηρύττει ότι:

Εκτίθεται εις μειοδοτική δημοπρασία δι’ ενσφραγίστων προσφορών (άνευ ορίου) η κατασκευή ενός πλήρους εξαταξίου Δ. Σχολείου εις την πόλιν της Κοζάνης συμφώνως τη σχετική μελέτη και διακυρήξει ων οι βουλόμενοι δύνανται να λάβωσι γνώσιν προσερχόμενοι εις το γραφείον της Σχολικής Εφορείας του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης καθ’ εκάστην (πλην των Κυριακών) και περί ώραν 10-12 π.μ.

Το έργον προϋπολογίσθη εις δρ. 670.000.  Η δε απαιτουμένη χρηματική εγγύησις καθωρίσθη εις δρχ. 35.500.

Εις την Δημοπρασίαν ταύτην εισί δεκτοί εργολάβοι Δημοσίων Έργων πάσης τάξεως δι’ έργα οικοδομικά. Η Δημοπρασία ενεργηθήσεται εις Κοζάνην την 15^ην Ιουλίου 1934 ημέραν  Κυριακήν και ώραν 11^ην π.μ. ενώπιον της Σχολικής Εφορείας του Α! Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης».

Ο Πρόεδρος της σχολικής Εφορείας του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης. Μ.Κ.Τζώνης (Β.Ε  24-6-34).

 

4.4 Ανέγερσις σχολείου εν Κοζάνη (Β.Ε 4-11-34)

 

«Την Δευτέραν (29-10-34) εγένετο η κατάθεσις του θεμελίου λίθου του νέου σχολείου της πόλεώς μας έναντι της Μητροπόλεως. Κατά την θεμελίωσιν παρέστησαν ο κ. Δήμαρχος και ο κ. Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων οίτινες κατέθησαν τους θεμελίους λίθους ωμιλίσαντες καταλλήλως. Επίσης παρέστησαν ο κ. Μιλ. Τζώνης Πρόεδρος Εφορείας και πλήθος λαού.

            Την ανοικοδόμησιν ανέλαβεν ο κ. Αποστολόπουλος έχων ως επιστάτην τον κ. Μιχαήλ Μητούλην. Σημειωτέον ότι το σχολείον κτίζεται επί οικοπέδου κοινοτικού και ουχί και επί οικοπέδου που επρόκειτο ν’ απαλλοτριωθεί διότι οι ιδιοκτήται εζήτουν δι’ ολίγα μέτρα 70 χιλιόδραχμα».

            «Ο πρόεδρος του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας κ. Σ. Σαμαράς  μας πληροφορεί ότι χάρις εις την πρόσφατο χορήγηση πιστώσεως εκ μέρους του Υπουργού Παιδείας αποπερατούται το διδακτήριο του πρώτου δημοτικού σχολείου της πόλεως. Ο κ. Σαμαράς δια τηλεγραφημάτων διερμήνευσε τις ευχαριστίες του Ταμείου και των γονέων εις τον κ. Πρωθυπουργόν και τον κ. Υπουργό Παιδείας» (Β.Ε 18-7-37).

 

4.5 Πρόσκλησις

Το Αον Δημοτικόν Σχολείον Κοζάνης επί τη εγκαταστάσει του εις το παρά την Ιεράν Μητρόπολιν νέον διδακτήριον τελεί σήμερον Κυριακήν 21^ην τρέχοντος μηνός ε.έ και ώραν 11^ην π.μ αγιασμόν. Προσκαλεί όθεν πάντας τους βουλομένους εκ των φιλομούσων, όπως ευαρεστούμενοι προσέλθωσιν εις την τελετήν. Εν Κοζάνη τη 17^η Νοεμβ. 1937 (Εκ του γραφ. της Διευθύνσεως).

 

4.6 Εγκαίνια σχολείου-Επιβλητικό το μέγαρον

 

«Την παρελθούσαν Κυριακήν  (21-11-37) παρουσία των αρχών της πόλεώς μας και πολλών γονέων και κηδεμόνων μαθητών εγένοντο τα εγκαίνια λειτουργίας του αποπερατωθέντος δημοτικού σχολείου εις την συνοικίαν Μητροπόλεως. Το σχολείον είναι περικαλλέστατον και επιβλητικόν εστέγασε τους μαθητάς του Αου Δημοτικού ο διευθυντής του οποίου ωμίλησε εμπνευσμένως.

            Το εγκαινιασθέν Δημοτικόν σχολείον εκτισμένον επί σχεδίου εκπληρούντος τους όρους της υγιεινής και παιδαγωγικής επιστήμης εστοίχισε δραχ. 899.372,20 εκτός του οικοπέδου. Το ποσόν αυτό κατεβλήθη εκ των πόρων του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας και εκ του Υπουργείου Παιδείας.

Ήρχισεν η ανοικοδόμησίς του τω 1934 υπό του εργολάβου Αθαν. Αποστολοπούλου και επερατώθη ήδη. Αρχικώς επέβλεπε το έργον ο μηχανικός κ. Ι. Οικονόμου ήδη δε περί το τέλος ο κ. Ι. Βαχτσεβάνος. Η Κοζάνη δια της αποπερατώσεως και παραδόσεως εις χρήσιν του νέου σχολικού

τεμένους απέκτησε ένα κτίριον επιβλητικόν και αξίζουσι θερμά συγχαρητήρια εις όλους τους εργασθέντας δια την απόκτησίν του» (Β.Ε 28-11-37).

 

4.7 Πώς ανηγέρθη (Λεύκωμα Α΄ δημ. σχολείου)

 

«Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας, διεκρίνοντο για τον πατριωτισμό, τη θρησκευτικότητα και την αγάπη προς το παιδί και επειδή η λειτουργία των Σχολείων, τόσον του Α΄ Δημοτικού Σχολείου όσον και του γυμνασίου Αρένων, λόγω συστεγάσεως εγένετο πλημμελώς, δια τούτο έλαβον απόφαση, όπως διαθέσουν ολόκληρο το ευρισκόμενο ποσό στο Ταμείο για την ανέγερση του διδακτηρίου.

Κατ΄ αρχάς ερίφθη η ιδέα όπως το διδακτήριον ανεγερθεί το όπισθεν μέρος του κτηρίου Κ. Δρίζη. Επειδή όμως οι κάτοχοι των οικοπέδων είχαν μεγάλας αξιώσεις, απεφασίσθη όπως το Δ. Συμβούλιον μεταβεί στη Μητρόπολη και παρακαλέσει τον τότε Μητροπολίτη Ιωακείμ να διαθέσει μέρος του κήπου της Μητροπόλεως δια την ανέγερση του σχολείου.

Έπραξε δε τούτο γιατί γνώριζε τα υπέρ της εκπαιδεύσεως αισθήματα του Μητροπολίτου.  Κατ’ Αύγουστον του 1934 μετέβη εις το μέγαρον της Μητροπόλεως και ο κ. Σταύρος Σαμαράς αναπτύσσει στο Μητροπολίτη τον σκοπόν της επισκέψεως και παρακαλεί τούτον όπως διαθέσει 500-600 τ.μ εκ του κήπου δια την ανέγερση σχολείου.

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης άνευ του ελαχίστου δισταγμού παραχωρεί τα αιτηθέντα τετραγωνικά μέτρα.

 Επειδή όμως αθετήθη η συμφωνία της εξαγοράς της κάτωθεν του σχολείου οικοδομής από τον ιδιοκτήτη, ο κ. Σαμαράς ηναγκάσθη να επισκεφτεί το Σεβασμιότατο και ζητήθηκαν έτερα 200 τ.μ, τα οποία παρεχώρησε ο Σεβασμιότατος.

 

(Στιχομυθία κ. Σαμαρά-Μητροπολίτου)

Σ. Την ευλογία σου Σεβασμιότατε.

Μ. Καλώς το Σταύρο, λέγε πόσα θέλεις…

Σ. Ο γείτων σεβασμιότατε…

Μ. Άφησε το γείτονα και λέγε πόσα ζητάς…

Σ. 200 Σεβασμιότατε…

Μ. Για τα παιδιά όσα θα ζητήσει ο Σταύρος θα τα έχει…

Η μεγάλη αυτή χειρονομία του Μητροπολίτη ΙΩΑΚΕΙΜ  να διαθέσει το εξ 800 τ.μ οικόπεδο εκ του κήπου της Μητροπόλεως, έδωσε το δικαίωμα εις το Συμβούλιο του Τ.Ε.Π την έναρξη της ανεγέρσεως του διδακτηρίου και κατά μήνα Σεπτέμβριο του έτους 1934 εγένετο με πάσαν επισημότητα η κατάθεσις του θεμελίου λίθου και με την έναρξη του σχολικού έτους 1937-

38 εγένοντο τα εγκαίνια και το Αον Δημοτικό Σχολείο από τον κάτω όροφον του Γυμνασίου εστεγάσθη εις το νέον διδακτήριον.

Οι πόροι για την ανέγερση του διδακτηρίου προήρχοντο εξ ενοικίων της ακινήτου περιουσίας του και  εκ τόκων των μετοχών 101 αριθμό του Εθνικού δανείου, τις οποίες άφησε ο μεγάλος ευεργέτης Βασίλειος Βαλταδώρος.

Η ακίνητος περιουσία προήρχετο εκ δωρεών φιλομούσων  Κοζανιτών. Η κινητή περιουσία του Α΄ Δημοτικού Σχολείου κατεστράφη υπό των Γερμανών κατά τα έτη της κατοχής 1941-45.

Μετά την εγκατάσταση των αρχών και την κανονική λειτουργία του επισήμου Ελληνικού Κράτους, ήρχισε να λειτουργεί το Σχολείο με τα απαραίτητα έπιπλα και εποπτικά μέσα. Τα μεν θρανία τα χορήγησε το Κράτος, τα δε έπιπλα και όργανα οι γονείς και οι κηδεμόνες των μαθητών με προαιρετικές εισφορές».

 

1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής "Το 6/τάξιον δημοτικό εφημερίς ΒΟΡΕΙΟΣ ΕΛΛΑΣ 1928"

  

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής 1900-2011" Κοζάνη 2011

 

 

Κεφάλαιο 5. ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ. ΤΟ 6/ΤΑΞΙΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΚΟΖΑΝΗΣ (ΒΟΡΕΙΟΣ   ΕΛΛΑΣ… στις 2-12-28).

 

Το επιβλητικό κτίριο. Η αυλή και το σχέδιο. Λείπουν τα όργανα. Άλλαι ανάγκαι του. Συνωστισμός. Σαράβαλα θρανία. Χωρίς σχολικό κήπο. Αι προτομαί των ευεργετών.

 

«Συνεχίζοντες την έρευνά μας για τα Δημ. Σχολεία επισκεφθήκαμε την περασμένη Τρίτη το Αο Δημ. Σχολείο Αρρένων. Στις 9.45 είμαστε στη σιδερένια δυτική εξώπορτα του σχολείου. Από κει παρατηρούμε τον επιβλητικό μα άκομψο όγκο που αποτελεί το κτίριο.

Τοίχοι πανύψηλοι, πέτρινοι, με στενά παράθυρα του δίνουν όψη στρατώνας ή καπνομάγαζου. Προχωρούμε με αργό βήμα στην αυλή που απλώνεται μπρος μας. Είναι αρκετά ευρύχωρη και καθαρή. Δυστυχώς όμως παρατηρήσαμε το σχέδιο της πόλης τη σακατεύει. Τη μικραίνει κατά το τρίτο. Στη νότια πλευρά του κτιρίου βλέπουμε άλλη αυλή μικρότερη, την οποία επίσης μικραίνει το σχέδιο και στην οποία είναι φυτεμένα λίγα δέντρα. Αυτή είναι του γυμνασίου. Τα δύο σχολεία στεγάζονται στο ίδιο οίκημα. Στο επάνω πάτωμα το Γυμνάσιο και στο κάτω το Δημοτικό. Ανάμεσα απ’ τις δυο αυτές αυλές υψώνεται η οικοδομή Καραθάνου, που ισκιώνει ολότελα το σχολειό και του εμποδίζει τη θέα και τον ήλιο. Προχωρούμε στην πέτρινη σκάλα του Δημοτικού. Τη βρίσκομε ευτυχώς επιδιορθωμένη. Άλλοτε τη γνωρίσαμε όχι σε καλή κατάσταση που ήταν κίνδυνος για τα παιδιά. Στην είσοδο σταματάμε για να διαβάσωμε μία επιγραφή που είναι πάνω της χαραγμένη σε μαρμάρινη πλάκα. Είναι μια αφιέρωση στους ευεργέτες της σχολής αδελφούς Βαλταδώρου γραμμένη σ’ έμμετρη αρχαϊκή γλώσσα. Μπαίνουμε μέσα. Περνούμε πρώτα ένα στενόμακρο διάδρομο και σε λίγο είμαστε στην κυρίως σάλα του σχολειού. Βασιλεύει αρκετό σκοτάδι αν και η ώρα 9.50 πρωινή, γιατί φωτίζεται ελάχιστα. Μας φάνηκε και κάπως κρύα και υγρή και βέβαια αφού δεν τη βλέπει ποτέ ο ήλιος. Από τότε που μεταφέρθηκε η σκάλα του Γυμνασίου στη νότια πλευρά, κλείστηκε εντελώς το φως και μοιάζει με μεγάλο αδειανό τάφο. Έπρεπε να το είχαν προσέξει οι αρμόδιοι. Καλός βέβαια ο χωρισμός των δυο σχολειών μα όχι με τόση αδικία του Δημοτικού. Η σάλα είναι εξάρτημα σπουδαίο.

            Προχωρούμε με προσοχή. Οι πόρτες των αιθουσών όλες κατάκλειστες. Είναι ώρα μαθήματος. Από κάποια παράδοση ακούεται δυνατή η φωνή του Παπαδημητρίου κι απ’ άλλη οι ξελαρυγγισμοί του κ. Φόρη.

            Στην κώχη που σχηματίστηκε στο μέρος που ήταν η σκάλα του Γυμνασίου παρατηρούμε σκούπες, φαράσια, παλιοτενεκέδες, καψόξυλα, στάχτες, ένα σπασμένο καναπέ και διάφορα άλλα παλιοπράγματα που βέβαια δεν έχουν εκεί τη θέση τους. Δε λείπουν ούτε πεταγμένα γραπτά διαγωνισμών παιδιών. Τάχα θα μπορούσαν να μεταφερθούν κάπου αλλού για να μη φαίνονται; Προδιαθέτουν άσχημα τον κάθε επισκέπτη. Τους τοίχους της σάλας κοσμούν εικόνες διάφορες.

           

Τραβήξαμε στο Διευθυντήριο ένα στενό και σκοτεινό δωματιάκι, στολισμένο με διάφορους χάρτες. Καθίσαμε στον καναπέ αναμένοντας να τελειώση το μάθημα. Ο επισκέπτης Νικ. Μπαξεβάνος που διαρκώς συμβουλεύεται το ωρολόγι του σαν να ήθελε να βιάση τους δείκτες του να γυρίσουν γρήγορα, σε λίγο χτύπησε το κουδούνι. Τα παιδιά με πολύ θόρυβο ξεχύθηκαν έξω.

Πρώτος καταφτάνει στο γραφείο ο κ. Παπαμιχαήλ, διευθυντής του σχολείου. Φυσιογνωμία επιβλητική. Η παρουσία μας σαν να τον ευχαριστή, μας περίμενε.

            Σε λίγο καταφτάνουν κι άλλοι. Κοεμτζής, Φόρης, Παπαδημητρίου, Αλεξίου και Παπαϊωάννου. Γίνονται οι συστάσεις.

            Ερωτούμε για το σχολειό. Ο κ. Ι. Παπαμιχαήλ μας πληροφορεί ότι είναι εξατάξιο κι ότι έχει απάνω από 330 παιδιά, δηλ. αναλογούν σε κάθε τάξη από 50-60 παιδιά. Αν είναι δυνατόν να γίνη με τόσο πλήθος μάθημα όταν συνδιδάσκονται οι τάξεις τις τελευταίες και το απόγευμα που λείπει ο κ. Φόρης, ως βοηθός του Επιθεωρητή.

            Για εικόνες και χάρτες μας λέγει πως είναι εφοδιασμένο το σχολειό. Κι απ’ άλλα χρόνια ιδίως όμως φέτος το σχολειό έχει αγοράσει αρκετές κι έτσι βρίσκεται με εικόνες Ιστορίας, Φυσικής, Θρησκευτικών και άλλων μαθημάτων. Μας άρεσε ένας ανατομικός πίνακας ανθρωπολογίας. Όργανα μονάχα δεν υπάρχουν. Όπως σε κάθε άλλο ελληνικό σχολειό. Τα οικονομικά του σχολειού τούτου σχετικώς καλά. Είναι το αριστοκρατικό σχολειό όπως το αποκαλούνε. Έτσι όπως είναι στη μέση απ’ την πόλη συγκεντρώνει των ευπόρων οικογενειών τα παιδιά και οι εισφορές τους προς το σχολικό Ταμείο στην εγγραφή και διάφορες άλλες περιόδους, είναι πάντοτε σημαντικές.

Φέτος απ’ την εγγραφή των παιδιών μαζεύτηκαν 2.800 δρχ. οι οποίες διετέθηκαν δια την αγορά εικόνων και βιβλίων. Άλλοτε είχαν κι ένα πεντακοσιόδραχμο βοήθημα απ’ τον άγιο Νικόλα το οποίο όπως και στην προηγούμενη μελέτη μας είπαμε, κόπηκε, εντελώς ανεξήγητα ύστερα από διαταγή του Σεβ. Μητροπολίτη. Πένονται όπως τις χαρακτήρισε στο έγγραφό του οι εκκλησίες ώστε να μην μπορούν να δώσουν ένα ασήμαντο γι’ αυτές ποσό; Δεν πιστεύομε. Αν κρίνωμε μάλιστα απ’ τις ατελεύτητες επισκευές και τους αλλεπάλληλους υδροχρωματισμούς τους, η κατάστασή τους φαίνεται ευχάριστη. Δεν πιστεύομαι να θεωρή αναγκαιότερη  μια ασήμαντη επισκευή απ’ το βοήθημα του σχολείου.

            Ευτυχώς ο Δήμος δείχνεται γενναιόδωρος. Φέτος εκτός από 4.500 δραχμάς που διέθεσε για καύσιμο ύλη κατέβαλε και το δικαίωμα εγγραφής 170 απόρων μαθητών, έδωσε σε αρκετά άπορα, τετράδια και βιβλία και ψήφισε ένα κονδύλι 20 χιλ. δραχμών για απαραίτητες επισκευές του σχολείου. Το τελευταίο μόνο ψηφίστηκε. Έκαμε επισκευές μόνο 2 χιλ. δραχμών και τις υπόλοιπες αφήκε ενώ μερικές απ’ αυτές, όπως το πέρασμα διπλών παραθυρόφυλλων στις βορινές αίθουσες, σωστά ξερολείβαδα, είναι απαραίτητες. Το χειμώνα γεμίζουν χιόνια οι αίθουσες αυτές κι ο βοριάς δέρνει αλύπητα τα παιδιά. Ερωτήσαμε έπειτα για τη φοίτηση των παιδιών κι αν εφαρμόζεται ο νόμος περί «υποχρεωτικής φοιτήσεως». Ο κ. Παπαμιχαήλ μας βεβαιώνει ότι είναι τακτική η φοίτησις των παιδιών κι΄ ότι δεν παρουσιάστηκε αφορμή εφαρμογής του Νόμου.

            Για το δεύτερο θα μας επιτραπή να αμφιβάλομε. Οι δρόμοι της Κοζάνης και τα καταστήματα είναι γεμάτα από ανήλικα παιδιά που δε φοιτούν στο σχολειό. Μπορούν όμως να τον εφαρμόσουν όταν το σχολειό τους είναι υπερπληρωμένο; Χρειάζονται κι άλλα σχολειά. Τη στιγμή αυτή ακούστηκε ο κώδωνας του Σχολειού και οι διδάσκαλοι πήγαν στο μάθημα. Ο κ. διευθυντής μας συνοδεύει στις παραδόσεις. Οι μαθηταί είναι στις θέσεις τους και φαίνονται καθαροί. Οι παραδόσεις εκτός από τις δύο βορεινές είναι ανεπαρκείς για να περιλάβουν τόσα παιδιά, είναι όμως προσήλιες. Οι δυο πρώτες είναι μεγάλες, μα είναι ανήλιες και ψυχρές. Λίγο αραίωμα χρειάζεται. Ο κ. Επιθεωρητής έχει το λόγο.

            Τα θρανία τους ελεεινά, εποχής του Νώε, στέκονται με τα μάγια. Αλληλοστηρίζονται. Πέρυσι για επιδιόρθωσή τους ξοδεύτηκαν 2 χιλ. δραχμές μα είναι δυνατόν να ταιριαστούν τα σαράβαλα; Χρειάζονται νέα ποιος όμως θα τα φκιάσει; Ο κ. Δήμαρχος έχει το λόγο. Γυρίζοντας στις διάφορες αίθουσες σταματήσαμε μπρος σε κατάκλειστη  πόρτα.  Μια επιγραφή που είναι καρφωμένη απάνω της μας πληροφορεί ότι εκεί είναι τα γραφεία του Διδασκαλικού Συνδέσμου.

 

 

Απ’ αυτά πληροφορούμαστε ότι υπάρχει και στην πόλη μας Διδασκαλικός Σύνδεσμος, γιατί ένα χρόνο τώρα είμαστε εδώ δεν είδαμε τίποτα που να προδώση την ύπαρξή του.

            Ο κ. Παπαμιχαήλ μαντεύοντας την επιθυμία μας να το επισκεφτούμε ζητεί το κλειδί απ’ τον κ. Φόρη πρόεδρο του Σωματείου, μα κείνος προφασίζεται πώς δεν το έχει. Ποιος ξέρει! Ίσως αφημένο καθώς φαίνεται απ’ τη σκόνη που είναι στο κατώφλι του να μη σύμφερνε να το δούμε.

Η έρευνά μας μέσα είχε τελειώσει. Περνούμε και πάλι στο στενόμακρο διάδρομο και σε λίγο είμαστε έξω στη σκάλα. Ένα ψυχρό ευεργετικό αεράκι μας δροσίζει το πρόσωπο κι ήταν ανάγκη. Τόση ώρα γυρίζοντας τις στενόχωρες αίθουσες και την κακώς αεριζόμενη σάλα, είχαμε στεναχωρηθή πολύ. Ο κ. Παπαμιχαήλ που μας συντροφεύει πάντα μας δείχνει την αυλή και το ιδιαίτερο υπόστεγο όπου γυμνάζονται τα παιδιά σαν βρέχει.

            Μεγάλο είναι το παράπονό του για το σχέδιο της πόλεως που τους καταστρέφει την αυλή. Τι κρίμα μα την αλήθεια να μην προστατευθή. Έγιναν τόσες τροποποιήσεις στο σχέδιο δεν μπορούσαν να συμπεριλάβουν το σχολειό;

Σταματούμε για λίγο μπροστά στο σπίτι Καραθάνου που ορθώνεται μπρός μας. Είναι αίσχος για το Δήμο και το Ταμείο Εκπαιδευτικής Προνοίας που αφήκαν για λίγες χιλιάδες να περιέλθη το σπίτι Καρανάνου στους Καραθάνους οι οποίοι με τα νέα κτίρια που έχτισαν ίσκιωσαν εντελώς το σχολειό. Το σπίτι Καρανάνου δεν έπρεπε να πέση σε ξένα χέρια. Χρειάζονταν να μεγαλώσει την αυλή του σχολειού για να το δει λίγος ήλιος. Και στην ανατολική πλευρά, σχεδόν κολλητά, ορθώνονται κάτι παλιαποθήκες του Δαρδούφα και Στογιάννη που εμποδίζουν εντελώς το φως. Νομίζομε ότι πρέπει κι απ’ αυτή την πλευρά να ελευθερωθεί το σχολειό, να το χτυπήσει λίγο ο ήλιος απαραίτητος για την υγεία των παιδιών.

Κάμνομε τελευταία ερώτηση στον κ. Παπαμιχαήλ αν έχουν σχολικό κήπο. Με μεγάλο παράπονο μας λέγει ότι ζήτησαν, μια που το σχολείο τους δεν έχει χώρο αρκετό, απ’ τον Σεβ. Μητροπολίτη να τους παραχωρήσει ένα μέρος απ’ το μεγάλο μήκος της Μητρόπολης μα εκείνος ηρνήθη.

            Ευχαριστήσαμε για την προθυμία του τον καλό κ. Παπαμιχαήλ και γυρίσαμε στο γραφείο μας όχι και τόσο ενθουσιασμένοι απ’ το σκυθρωπό αυτό σχολείο που αν δεν του λείπουν καλοί διδάσκαλοι, του λείπει όμως ο ήλιος, το φως, στοιχεία σπουδαία για τη λειτουργία του. Και μια τελευταία παρατήρηση. Πρέπει το ταχύτερο να στηθούν οι ανδριάντες των αδελφών Βαλταδώρου. Είναι υποχρέωση της πόλης μας να τιμήση τα παιδιά της αυτά που σε χρόνια δύσκολα ύψωσαν τον Εθνικό αυτό φάρο. Ίσως τα ψυχρά μάρμαρα γίνουν φωτεινό παράδειγμα και αποσπάσουν το σημερινό Κοζανίτη απ’ την κερδομανία και τον άκρατο ατομικισμό που τον κατέλαβε και τον ξαναφέρουν στα αισθήματα εκείνα του αλτρουϊσμού και της ευποιϊας τα οποία τον διέκριναν άλλοτε» ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ.

 

1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής " Η ανέγερση του Δημοτικού Σχολείου"

 

 Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "1ο Δημοτικό Κοζάνης-Γ.Κονταρής 1900-2011"

 

Κεφάλαιο 6. Η ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

            6.1 Άρθρο της εφημερίδας Δυτική Μακεδονία με ημερομηνία 27 Σεπτεμβρίου 1965.

 

«Πληροφορούμεθα ότι εις το Γυμνάσιον Αρρένων της πόλεώς μας ενεγράφησαν 320 νέοι μαθηταί.  Εις το γυμνάσιον θηλέων πέραν των 200 και ανάλογος αριθμός εις το μεικτόν γυμνάσιον. Ήδη το γυμνάσιον έχει 1000 περίπου μαθητές. Δια να μάθουν γράμματα τα παιδιά αυτά, υποτυπωδώς έστω, πρέπει να κατατμηθούν εις 20-25 τμήματα. Ερωτάται όμως: Και αν ακόμη υπάρχουν οι ανάλογοι καθηγητές, που θα στεγασθούν τόσα παιδιά γνωστού όντος ότι το σημερινόν γυμνάσιον είναι ανεπαρκέστατον από απόψεως αιθουσών; Τούτ’ αυτό ισχύει για το γυμνάσιον θηλέων κ.λ.π

Συνεπώς, εκείνο το οποίον χρειάζονται δια την παιδείαν, ακόμη και την δωρεάν τοιαύτην του κ. Παπανούτσου, είναι διδακτήρια πολλά και διδάσκαλοι πολλοί και όχι συστήματα, παιδαγωγικά ινστιτούτα και πράσινα άλογα. Το κράτος εξ’ άλλου, από της απελευθερώσεώς μας του 1912, εις την πόλιν της Κοζάνης, πλην του Α΄ Δημοτικού παρά την Μητρόπολιν, το οποίον ανηγέρθη τότε φροντίδι του μακαρίτου Μητροπολίτου Ιωακείμ, ουδέν άλλο σχολείο ίδρυσεν.

Εν τω μεταξύ τα παιδιά «αυξάνονται και πληθύνονται» και ουδείς συγκινείται. Ούτε εις εκ των πολιτικών μας εσκέφθη το ανωτέρω  απλούστατον ζήτημα. Ούτε εις εσκέφθη σοβαρώς να αξιοποιήσει το κεντρικόν οικόπεδον του Ταμείου Ανεγέρσεως Διδακτηρίων, το οποίον, και αυτό οι αείμνηστοι πρόγονοί μας της Τουρκοκρατίας, εδώρησαν εις υμάς τους ανικάνους απογόνους των. Αντί όλων αυτών, το υπουργείον της Παιδείας, αγοράζει ηλεκτρονικούς εγκεφάλους δια τας εξετάσεις των μαθητών-ίσως να είναι ορθόν τούτο, διότι μέσα εις το υπουργείον αυτό- ουδείς πλέον εγκέφαλος υπάρχει…- και παρ’ όλα αυτά, τα δοθέντα θέματα της άλγεβρας κατά τας εξετάσεις των υποψηφίων φοιτητών, ήσαν λανθασμένα!... Εν ολίγοις, η περιβόητη δωρεάν παιδεία κατήντησεν δωρεάν «παιδειμάρα!...».

 

6.2 Απαντητική επιστολή του Παπαδημητρίου προς την εφημερίδα Δ.Μ (11-10-65 σελ.2^α).

 

«Κύριε Διευθυντά,

Εις το υπ’ αριθμ. 801 φύλλο της εφημερίδος υμών και εις την θέσιν «ΠΑΙΔΕΙΑ» εγράφη ότι το κράτος από της απελευθερώσεώς μας του 1912 εις την πόλιν της Κοζάνης πλην του Α΄ Δημοτικού παρά την Μητρόπολιν, το οποίον ανηγέρθη τότε φροντίδι του μακαρίτου Μητροπολίτου Ιωακείμ ουδέν σχολείο ίδρυσε.

            Εκ των γραφομένων έχω να παρατηρήσω τα εξής:

1. Ότι το Α΄ Δημοτικόν Σχολείον δεν ανήγειρε το κράτος, αλλά τούτο ανηγέρθει δαπάναις του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας Κοζάνης. Οι πόροι του ταμείου τούτου, προήρχοντο από τα ενοίκια του ξενοδοχείου ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ 6.500 δραχμάς μηνιαίως, από το γκαράζ του Κων. Βέλλιου 2.500 δρχ. μηνιαίως και από τα διάφορα καταστήματα το ενοίκιο των οποίων ανήρχετο εις το ποσό των 7.500 δραχμών μηνιαίως και 60.000 δρχ. κατ’ έτος από τους τόκους των ομολογιών του Βαλταδωρείου κληροδοτήματος. Το πώς ανηγέρθη το Α΄ Δημοτικόν Σχολείον είναι δημοσιευμένον εις το υπ’ αριθμ. 741 της 27^ης Ιουλίου 1964 της εφημερίδος υμών.

2. Ότι δεν ανηγέρθη τη φροντίδι του μακαρίτου Μητροπολίτου Ιωακείμ. Το αληθές είναι ότι ο μακαρίτης Μητροπολίτης Ιωακείμ, εδώρησεν εις το σχολείον μέρος του κήπου του περί τα 750 τ.μ και τούτο διότι το υπέρ των σχολείων ενδιαφέρον του ήτο μέγα.

            Η ανέγερσις είναι έργον της 5μελούς επιτροπής του Ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας Κοζάνης της οποίας πρόεδρος ήτο ο δικηγόρος Σταύρος Σαμαράς, μέλη δε οι κ.κ Νικόλαος Τσιπότης, Κων/νος Τσιώρας, Ιω. Ματιάκης και μέλος και γραμματεύς ο υποφαινόμενος όστις και διωρίσθη δια του υπ’ αρ. πρωτ. 525 εγγράφου του Γενικού Επιθεωρητού την 18^η Ιουνίου 1931 και παρέμεινε μέχρι του 1939 ότε μετετράπει τούτο εις Ταμείον Ανεγέρσεως Διδακτηρίων.

            Το Τ.Ε.Π. Κοζάνης έχων προϋπολογισμόν περί τας 300.000 δραχ. κατ’ έτος, επιχορηγεί τα σχολεία Κοζάνης τα μεν Δημοτικά δια ποσού 12.000 δραχ.  το γυμνάσιον δια ποσού 20.000 δραχ. και το  νηπιαγωγείον δια ποσού 6.000 δραχ. ετησίως.

            Εκτός των επιχορηγήσεων διέθετε και αρκετόν ποσόν δια την συντήρησιν και την επισκευήν των ακινήτων και το υπόλοιπον ποσόν παρέμεινεν αποθεματικόν και εκ τούτου ανηγέρθη το Α΄ Δημοτικόν σχολείον.

Μετ’ εξαιρέτου τιμής. ΔΗΜ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Επίτιμος διδάσκαλος 1^ου Δ. Σχολείου Κοζάνης».