Εμπόριον Κοζάνης
Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου «Οικισμοί Δήμου Εορδαίας» σελ.146 Κοζάνη 2022
Γενικά: Πεδινός οικισμός χτισμένος σε υψόμετρο 690 μ.στη διαδρομή Πτολεμαΐδα, Άρδασσα, Κρυόβρυση, Αναρράχη, Εμπόριο, Μηλοχώρι, Φούφας.
Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Μουρικίου, αποτελεί ιδία κοινότητα.
Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 28 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν στο Δήμο Εορδαίας το Εμπόριον ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 6η θέση.
Εκλογικά: Το δωδέκατον με έδραν το χωρίον Εμπόριον εις το οποίον θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Λίγκα (Μηλοχώριον), και Κουνούφι (Δροσερόν) τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν το ελληνικόν δημοτικόν σχολείον (εκλογικά τμήματα Υποδιοικήσεως Καϊλαρίων του 1915).
Εκλογές της 25-9-32: Ψηφοφορίσαντες:308. Φιλελεύθεροι:89. Λαϊκοί: 94. Αγροτικοί:18. Εργατικοί αγροτικοί:73. Προοδευτικοί:2. Εθνικοριζοσπαστικό: 20. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:7. Δημ.Παπαδήμος:7 (60/1519).
Για το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 ψήφισαν
Βασιλευομένη δημοκρατία 479. Αβασίλευτη δημοκρατία 1. Λευκά 0.
Εκπαιδευτικά: Τάξεις 6. Τριτάξιον μικτόν δημοτ. Σχολείον. Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης.Μάρτιος 2017.
«Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, ευάερον, ευήλιον και διώροφον. Δυό αίθουσαι εν τω κάτω ορόφω χρησιμοποιούνται δια την διδασκαλίαν των 4 ανωτέρων τάξεων, η μία ανεπαρκής τον τε χώρον και φωτισμόν. Τρεις δε εν τω άνω δια τας κατωτέρας και το νηπιαγωγείον. Η αυλή του σχολείου είναι περιπεφραγμένη. Στερείται επαρκών αποχωρητηρίων.
Το σχολείον τούτο διαφέρει των άχρι τούδε μνημονευθέντων, καθόσον παρατηρεί τις εν αυτώ την τάξιν, την καθαριότητα και την κανονικήν λειτουργίαν ως σχολείου. Πλην τούτων είναι πεπλουτισμένων δια τινων θρανίων νεωτέρου τύπου, δι’ εικόνων Π.Δ. και δια τινων διδακτικών οργάνων φυσικής και χημείας, άτινα παρέμειναν τη σχολή ως τεκμήριον της Βουλγαρικής κατοχής και της εκπαιδευτικής προπαγανδιστικής δράσεως. Εν τούτοις στερείται γεωγραφικών χαρτών, αναγνωστηρίου και εικόνων Φυσ. Ιστορίας προ παντός. Αρχείο: Πάντα τα εκ του νόμου οριζόμενα βιβλία εν ζηλευτή τάξει. Μαθηταί εγγεγραμμένοι 172.
Διδάσκαλοι: Αναστάσιος Γιούρος, διευθυντής, τελειόφοιτος του Διδασκλαλείου Θεσ/νίκης, ευρείας εγκυκλοπαιδικής μορφώσεως, εις άκρον φιλόπατρις και ενθουσιώδης, στόχος των Βουλγάρων επί Τουρκοκρατίας. Μεθ’ όλον το σοβαρόν ύφος δι’ ου παρουσιάζεται, εγκλείει εν τούτοις εν εαυτώ αγαθότητα ψυχής. Είναι φίλεργος, μεθοδικότατος και τακτικός εις το έργον του. Αρεταίος Αργυριάδης, τελειόφοιτος της Μεγάλης του γένους σχολής, αρτίως επίσης μεμορφωμένος και ούτος, ευπροσήγορος, φιλομειδής και μεθοδικός, συγκρατών αδιάπτωτον την προσοχήν των μαθητών, υφ’ ων και αγαπάται. Έχει ειδικότητα εις τα τεχνικά μαθήματα και ιδία εις το μάθημα της ωδικής. Θωμάς Γουσόπουλος, τελειόφοιτος του Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, φίλεργος. Δινόρα Αργυριάδου, νηπιαγωγός, τελειόφοιτος των εν Επιβάταις Αρχιγενείων Διδασκαλείων, φίλεργος. Ευγενία Παπανικολάου, νηπιαγωγός, τελειόφοιτος του Διδασκαλείου νηπιαγωγών Θεσσαλονίκη».
Λειτουργεί νυκτερινή σχολή αρρένων με 40 μαθητές (ΗΧΩ 1-4-1918).
Διδακτήριο διώροφον, στερεόν, κτισθέν εν έτει 1882. Εις τον άνω όροφον υπάρχουν τρεις αίθουσες διδασκαλίας συνεχόμενες, ευρύχωρες και επαρκώς φωτιζόμενες και μικρό γραφείο. Στον κάτω όροφο υπάρχουν δύο αίθουσες, τη μία την κατέχει το νηπιαγωγείο και την άλλη το ταχυδρομικό γραφείο. Τα θρανία του σχολείου κατάλληλα στερεά και επαρκή. Τινά τούτων σώζονται εκ του λειτουργούντος εν τω διδακτηρίω τούτω βουλγαρικού ημιγυμνασίου μέχρι του 1912. Επίσης σώζεται μια καλή συλλογή οργάνων φυσικής πειραματικής χημείας και κοσμογραφίας του αυτού βουλγαρικού ημιγυμνασίου κάτοικοι 1100, τάξεις 6, μαθητές 133. Νήπια 37 (30-5,10-6/1923 ΑΒΕ70 ΣΑΕ 73).
Το διδακτήριο κατά το χρόνο των διακοπών επεσκευάσθη, συμπληρωθεισών όλων των ελλείψεων αυτού. Υπολείπεται η επισκευή της αίθουσας που λειτουργεί το νηπιαγωγείο. Κάτοικοι γηγενείς 1100, πρόσφυγες 200. Μαθητές 88 άρρενες και 70 θήλεις. Το νηπιαγωγείο λειτουργεί σε ακατάλληλη αίθουσα στον α΄ όροφο του διδακτηρίου (12-21/11/1924 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).
Το 1926 λειτουργούσαν και δύο νυκτερινά σχολεία ένα στο Εμπόριο και το άλλο στο Γραμματικό με δαπάνη της Μακεδονικής Εκπαιδευτικής Εταιρείας (70/73).
Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Γ.Παπαγεωργίου, Σ.Μποΐτσος, Σπυρ. Αντωνίου.
Το εποπτικό συμβούλιο εγκρίνει την αίτηση του δημοδιδασκάλου Δημ. Δημητριάδη για ετήσια μετεκπαίδευση στο Γεωργικό φροντιστήριο Θεσσαλονίκης διότι έχει μεγάλη κλίση προς τη γεωργία (30/8/1928 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 43).
Στις 11 και 12 Ιουνίου 1934 στο Εμπόριο συνεκροτήθη τοπικό διδασκαλικό συνέδριο στο οποίο παρευρέθησαν είκοσι δημοδιδάσκαλοι και νηπιαγωγοί.
Το διδακτήριο εκτίσθη με δαπάναις των εν Οδησσού εξ Εμπορίου ομογενών το 1882. Στον κάτω όροφο στεγάζεται το διτάξιο νηπιαγωγείο (28/5/1937).
Τούτο είναι διδακτήριο παλαιόν χρησιμοποιηθέν αρχικώς προς στέγασιν του Ελληνικού σχολείου, βραδύτερον του Βουλγαρικού και μετά την απελευθέρωσιν πάλιν του ελληνικού. Είναι διώροφο με τρεις αίθουσες στον άνω όροφο και δύο στον κάτω. Μεταξύ των υλικών μια ραπτομηχανή Σίγγερ. Μαθητές περί τους 190 (24/3/38).
Το οίκημα του νηπιαγωγείου νοικιάσθηκε από την κοινότητα, έχει δύο αίθουσας στενοχώρους ανεπαρκώς αεριζομένας. Τα νήπια είναι 85 (25/5/1938).
Διδάσκαλοι:Παγιάντζα Φανή εκ Πύργων 1911, πτυχίον Διδασκαλείον νηπιαγωγών (Εμπόριον 1934) Βύζας Κων/νος εξ Εμπορίου, 19.. πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Εμπόριον 38).
Δημητριάδης Δημήτριος εκ Καυκάσου,1881, μετεκπαιδευθείς σε μονοτάξιο Διδασκαλείο κατά τον Νόμο 4374 (Εμπόριον 38).
Μητρούλη Χρυσούλα εκ Βλάστης 1911, πτυχίον 3/ξίου διδασκαλείου, έγγαμος (Εμπόριον 1938).
Έρανοι: Για τη “Φανέλλα του Στρατιώτου” συγκεντρώθηκαν 100 ζεύγη καλτσών, 8 φανέλλες, 14 εσώβρακα, 7 υποκάμισα, 5 ζεύγη περικνημίδων, 1 περιλαίμιον, 15 πήχεις υφάσματος βαμβακερού και 7 δραχμές εις χρήμα (ΗΧΩ 18-10-1915).
Ιερά: Άγιος Μηνάς πανηγυρίζει την 11η Νοεμβρίου. Άγιος Δημήτριος. Άγιος Κων/νος με θρησκευτική πανήγυρη την 21η Μαΐου. Άγιος Νικόλαος.
Ιστορία: Βασίλειος Βύζας (1879-1943). Δια την προσφορά του εις τον Μακεδονικόν Αγώνα ετιμήθη με μετάλλιον του Μακεδονικού Αγώνος το 1932 και με την εγγραφήν του εις την επετηρίδα των Μακεδονομάχων υπ΄ αύξ. αριθμ. 49 (Γνωριμία με το Νομό Κοζάνης).
Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Εμπόριον. Προσαρτώνται και οι οικισμοί: Παλαιοχώρι, Κονούφι, Δέβρη, Λύγκα, Ραδούνιστα.
Ο οικισμός Κονούφι στις 31/7/1919 αποσπάται από την κοινότητα και ορίζεται έδρα της κοινότητας Κονουφίου.
Ο οικισμός Δέβρη στις 24/9/ 1919 αποσπάται από την κοινότητα και ορίζεται έδρα της κοινότητας Δέβρης.
Ο οικισμός Παλαιοχώρι στις 24/9/ 1919 αποσπάται από την κοινότητα και ορίζεται έδρα της κοινότητας Παλαιοχωρίου.
Ο οικισμός Λύγκα στις 24/9/ 1919 αποσπάται από την κοινότητα και ορίζεται έδρα της κοινότητας Λύγκας.
Ο οικισμός Ραδούνιστα στις 31/3/1920 αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στην κοινότητα Δέβρης.
Ο οικισμός Εμπόριον στις 4/12/1997 ορίζεται έδρα του δήμου Μουρικίου (Άρδασσα, Κρυόβρυση, Φούφας, Αναρράχη, Μηλοχώριον).
Στις 7/6/2010 οι οικισμοί του δήμου Μουρικίου εντάσσονται στο δήμο Εορδαίας.
Στις κοινοτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 201 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Αλέξανδρος Καργιάννης121, Συμεών Μπόιτσε 113, Κωνσταντίνος Βλάχος 110, Μηνάς Τσίρκας 105, Κωνσταντίνος Γκέσας 90, Ηλίας Πετρογιάννης 89, Βασίλειος Βύζας 89.
Στις 8 Ιουλίου 1925 υπέρ του Ειδικού Ταμείου Τηλεφωνικής Συγκοινωνίας Μακεδονίας 200 δρχ. (60/74).
Ο πρόεδρος Κ.Βλάχος στις 31-3-29 προς το Ταμείον οδοποιίας Κοζάνης: «Επειδή το τμήμα της επαρχιακής οδού Πτολεμαΐδος-Νεαπόλεως μέχρι Εμπορίου έχει απόλυτον ανάγκην επισκευής. Επειδή η ημετέρα κοινότης διέθεσεν άπασαν την προσωπικήν εργασίαν έως 1500 περίπου ημερομίσθια εις την κατασκευήν του τμήματος Εμπορίου Βλάτσης-συνεπώς αδυνατεί εις το να διαθέση προσωπικήν εργασίαν προς επισκευήν του καταστραφέντος και αδιαβάτου τμήματος Πτολεμαΐδος-Εμπορίου. Δια ταύτα λαμβάνω την τιμήν να παρακαλέσω υμάς όπως ευαρεστούμενοι ενεργήσητε και διατεθή δια την επισκευή του ως άνω τμήματος ποσόν τριακοσίων (300.000) χιλιάδων δραχμών εκ του υμετέρου ταμείου».
Οικονομία: Μετά από διαταγή του υπουργείου διετάχθησαν να μετάσχουν των επιτροπών της γεωργικής απογραφής το 1929 διδάσκαλοι απέχοντες εν ανάγκη και των μαθημάτων. Η επιτροπή απαρτίστηκε από: Κων/νος Βλάχος πρόεδρος κοινότητας. Σάββας Κουρετζής αστυνόμος. Αλ. Κωνσταντινίδης Διευθυντής σχολείου. Κυρ. Βρίγγας, πρόεδρος συν/μού. Αλ. Καραγιανόπουλος- κτηματίας (60/1977).
Εβδομαδιαία αγορά στις 14-10-1930. Διενεργούνταν καθ’ έκαστον Σάββατον εντός του χωρίου.
Οι κάτοικοι του Εμπορίου στις 10-1-38 ζητούν να τους δοθεί άδεια χορήγησης τσιγαρόχαρτου καθότι καλλιεργούν λιγότερα από δύο στρέμματα και σύμφωνα με το νόμο το δικαιούνται (60/1382).
Ο πρόεδρος της κοινότητας Εμπορίου με αναφορά στο Νομάρχη στις 28-2-38 αναφέρει ότι η έκταση του καστανεώνος ανέρχεται στα 1000-1500 στρέμματα. Ο αριθμός των νεοφύτων ανέρχεται στα 500 περίπου. Η θέσις ονομάζεται «Λίπες» και απέχει από το χωριό περί τα 15 λεπτά. Προτείνει για εμβολιαστές κατοίκους του χωριού. Το κονδύλιον που ψηφίστηκε από την κοινότητα για τον εμβολιασμό των άγριων καστανέων ανέρχεται στις 2500 δραχμές (60/1581).
Υπέρ του Ταμείου Οδοποιίας το 1929 ψήφισαν η κοινότητα Εμπορίου 20.000 δρχ., Βλάστης 10.000 δρχ.
Τα εφεδρικά επιδόματα σε οικογένειες στρατευμένων οπλιτών της κοινότητας Εμπορίου από 15 Οκτωβρίου έως 30 Νοεμβρίου 1940 ήταν 64, όσα και οι στρατευμένοι του χωριού. Το ποσό που εισέπραξαν οι οικογένειες στις 22-1-41 ανέρχονταν σε 32.930 δραχμές. Συνήθως οι δικαιούχοι ήταν οι γυναίκες σύζυγοι των στρατευθέντων (60/1572).
Σύλλογοι: Η Σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του ποδοσφαιρικού Συλλόγου «Ο Φίλιππος» στις 19-4-57 ήταν: Ραφαηλίδης Θ.Ιάκωβος, πρόεδρος. Παπαζιάκας Β.Ιωάννης Γραμματεύς. Κωτσίδης Λ. Στρατόνικος αντιπρόεδρος. Κωτσίδης Π. Στέφανος ταμίας. Παντζούρης Ι.Δημήτριος έφορος.
Μορφωτικός Σύλλογος νέων «ο Παύλος Μελάς».
Πληθυσμός:1913=1398, 1920=1180, 1928=1078, 1940=1177, 1951=1173, 1961=1169, 1971=917, 1981=924, 1991=922, 2001=1003, 2011=804
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου