(18η) ΞΗΡΟΛΙΜΝΗ

ΞΗΡΟΛΙΜΝΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

Γράφει η Νεραντζούλα Αραβοπούλου Τάξη Ε΄(13-12-2010)


Το χωριό βρίσκεται δυτικά της Κοζάνης, απέχει από την πόλη 13 χιλιόμετρα και έχει 450 κατοίκους. Είναι χτισμένο στους πρόποδες μιας βουνοκορφής του όρους Ασκίου (Καϊάμπασι).
Στο μέσον του χωριού υπήρχε μπάρα με λιμνάζοντα ύδατα. Η μπάρα αποξηράνθηκε τη δεκαετία του 60 και γι’ αυτόν το λόγο το χωριό πήρε τη σημερινή ονομασία του.
Κατοικείται κυρίως από τους απογόνους ποντίων προσφύγων, οι οποίοι είχαν έρθει με την ανταλλαγή των πληθυσμών και κατάγονταν από διάφορες περιοχές του Πόντου (Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Προύσα, Ματσούκα, Κουνάκα, Ζάβερα, Λαραχανή). Πριν τη μικρασιατική καταστροφή στο χωριό κατοικούσαν Τούρκοι και ονομαζόταν Σαχινλάρ. Στο χωριό οι πρόγονοί μας βρήκαν δυο τζαμιά και τα μετέβαλαν σε εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής και του Αγίου Γεωργίου ο οποίος είναι και ο πολιούχος.
Οι κάτοικοι του χωριού διατηρούν τα ποντιακά ήθη και έθιμα, τους χορούς και το ποντιακό γλωσσικό ιδίωμα. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.
Κατά τη διάνοιξη της Εγνατίας οδού στην περιοχή ήρθε στο φως ένας νεολιθικός οικισμός, 50 στρεμμάτων της περιόδου 4000-3000 π.Χ. Ανατολικά αυτού του οικισμού βρέθηκε ιερό του Απόλλωνα και ένα νεκροταφείο του 3ου μ.Χ αιώνα.
Σε μια νοτιοδυτική πλευρά του χωριού υπάρχει μια σπηλιά που ονομάζεται σπηλιά του Αράπη.

(17η) ΟΔΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ

ΟΔΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ

Γράφει η μαθήτρια Νάσια Βλάχου, μαθήτρια της Δ2 του 17ου Δημοτικού σχολείου Κοζάνης. (25 Οκτωβρίου 2010)

Ο υποσμηναγός Γιάνναρης Ευάγγελος γεννήθηκε στις 1-1-1916 στην Αθήνα. Την 23η Σεπτεμβρίου 1936 εισήλθε στη σχολή αεροπορίας όπου μετά από τριετή φοίτηση αποφοίτησε πρώτος και απέκτησε πτυχίο ιπτάμενου και ονομάσθηκε μόνιμος Ανθυποσμηναγός. Την 28η Οκτωβρίου 1940, με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, τοποθετήθηκε στο 2ο Ανεξάρτητο Σμήνος Παρατηρήσεως της 3ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας. Την 30η Οκτωβρίου 1940, ο υποσμηναγός Ευάγγελος Γιάνναρης και ο Αρχισμηνίας Λεωνίδας Τζάντας επέβαιναν στο Σ-44 αεροσκάφος HENSCHEELL 126, αφού είχαν διαταχθεί να εκτελέσουν αποστολή αναγνώρισης στόχων άνωθεν του μετώπου του τομέα της Πίνδου και ταυτόχρονα να επέμβουν στον επίγειο αγώνα με βόμβες και πολυβόλα. Η εκτέλεση της αποστολής, όπως αυτή είχε καθοριστεί, κατέστη αδύνατη λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσε στην περιοχή των στόχων, γι’ αυτό το λόγο το πλήρωμα άλλαξε πορεία και κατευθύνθηκε προς την Κορυτσά με σκοπό το βομβαρδισμό των εκεί αεροδρομίων. Στη διαδρομή το ελληνικό αεροσκάφος συνάντησε εχθρικό ιταλικό σχηματισμό πέντε υπερσύγχρονων καταδιωκτικών CR-42 FIAT με τα οποία ενεπλάκη σε σφοδρή αερομαχία με αποτέλεσμα να καταρριφθεί στην τοποθεσία Προφήτης Ηλίας του οικισμού «Βασιλειάδα» Καστοριάς με τον ηρωικό θάνατο του υποσμηναγού Ευάγγελου Γιάνναρη και τον ελαφρύ τραυματισμό του αρχισμηνία Τζάντα Λεωνίδα.
Μία λεπτομέρεια του ιστορικού αυτού γεγονότος είναι ότι την αποστολή αυτή έπρεπε να εκτελέσει ένας φίλος του υποσμηναγού ο οποίος μόλις είχε φτάσει από την Αθήνα στη μονάδα και ήταν κουρασμένος. Πιστός στη φιλία και στο καθήκον ο Ευάγγελος Γιάνναρης είναι ο ΠΡΩΤΟΣ Ελληνας αξιωματικός των Ε.Δ που θυσιάστηκε για την πατρίδα στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, γι’ αυτό και η πατρίδα μας τον τίμησε μετά το θάνατο με το σταυρό του ιπταμένου


Β)Περιλαμβάνει οικίες από 1-45. Έχει πολλά σπίτια που παλιά ήταν προσφυγικές κατοικίες που όμως με τα χρόνια έγιναν πολυκατοικίες. Στα πεζοδρόμια της οδού υπάρχουν περιποιημένα δέντρα και στο κέντρο της οδού υπάρχει μια μικρή πλατεία που ονομάζεται ΜΠΡΙΣΤΟΛ.
Στη γειτονιά μου υπάρχουν τα νέα ΚΤΕΛ Νομού Κοζάνης, χώρος λειτουργίας ΤΑΧΙ για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών.

Συμβάλλουν οι οδοί:Δορυλαίου,Νικομηδείας, Πανόρμου, Κωνσταντινουπόλεως, Πτωχοκομείου, Σουμελά, Αρχίζει από την οδό Φιλίππου και καταλήγει στην οδό 11ης Οκτωβρίου.

(16η) ΟΔΟΣ ΜΠΑΣΤΙΑ ΚΩΣΤΗ

ΜΠΑΣΤΙΑ ΚΩΣΤΗ

Γράφει η Ντάγκα Βασιλική, Τάξη Στ1 (17ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης) 25 Οκτωβρίου 2010.

Α)ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΌ
Η οδός που μένω ονομάζεται Μπαστιά Κωστή 3 και πήρε το όνομά της από το δημοσιογράφο, πεζογράφο και θεατρικό συγγραφέα Κωστή Μπαστιά, ο οποίος γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1901. Υπήρξε εκδότης πολλών λογοτεχνικών περιοδικών ανάμεσα στα οποία και τα «Ελληνικά Γράμματα». Προς το τέλος της ζωής του εμφανιζόταν σχεδόν μόνιμα στις στήλες της εφημερίδας «Βραδυνή». Διετέλεσε γενικός διευθυντής του Εθνικού θεάτρου (1937-1941), μορφωτικός σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στην Αμερική και ανταποκριτής της «Βραδυνής» στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Γυρίζοντας στην Ελλάδα ανέλαβε για μεγάλη περίοδο γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Λυρικής Σκηνής. Παράλληλα με τη δραστηριότητά του αυτή ο Κωστής Μπαστιάς δεν έπαψε να καλλιεργεί τον πεζό λόγο. Τα πρώτα του βιβλία φανερώνουν την αγάπη του στη φύση και προπάντων στη θάλασσα. Είναι ο συγγραφέας με την προσωπική έκφραση που εξοικειώνεται άνετα με το παρελθόν, το οποίο αφομοιώνει ψυχικά και ξαναπλάθει με τη μυθοπλαστική δεξιότητα και την υποβολή του αφηγηματικού ταλέντου του. Τα προσόντα αυτά διαφαίνονται περισσότερο στις μυθιστορίες του, όπως: «Μηνάς ο Ρέμπελος» (1938) βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και «Παπουλάκος». Κυριότερα έργα του είναι: «Στεριές και θάλασσες (1932), «Οι άνθρωποι και τα ζώα» 1938, «Νέο Κυριακοδρόμιο» (1956), «Ο Παπαδιαμάντης» (1962), «Καπετάν Αγγελής»(1970) το οποίο μεταφράστηκε στα Γαλλικά.

Β)Η ΟΔΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

Η οδός Μπαστιά Κωστή περιλαμβάνει οικίες από το 1 ως το 20.Στην οδό συμβάλλουν οι οδοί Σιαλβέρα, Θέμελη Γεωργίου, Νίκου Νικολαϊδη. Επί της οδού λειτουργεί ο παιδικός σταθμός ΑΜΠΕ-ΜΠΑ-ΜΠΟΜ και το υπερκατάστημα Dia.

(15) ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ

ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ


Γράφει ο μαθητής της Α΄τάξης Καραμούζας Κωνσταντίνος


Α) Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Αίολος ήταν ο θεός των ανέμων. Κρατούσε τους ανέμους μέσα σε ασκούς και τους άφηνε μόνο μετά από εντολή του Δία. Ήταν γιος του Ποσειδώνα και κατά τον Όμηρο του Ιπποτάδη Ζούσε σε ένα πλωτό νησί την Αιολία, με χάλκινα τείχη. Το νησί αυτό πιστευόταν ότι ήταν η Στρογγύλη, το σημερινό Στρόμπολι το οποίο βρίσκεται μεταξύ Σικελίας και Ιταλίας και στο οποίο σημειώνονται συνεχείς εκρήξεις ηφαιστείου. Είναι ένα από τα οκτώ νησιά των Αιολίδων νήσων.
Μετά το νησί των Κυκλώπων ο Οδυσσέας προσεγγίζοντας το νησί του Αιόλου του ζήτησε τη βοήθειά του να επιστρέψει στην Ιθάκη. O Αίολος ανταποκρινόμενος έκλεισε όλους τους ανέμους σε ένα ασκί και άφησε μόνο το Ζέφυρο, τον ούριο να φυσήξει και να τον βοηθήσει. Με τη βοήθειά του, ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφτασαν πολύ κοντά στην Ιθάκη, αλλά όταν ο Οδυσσέας αποκοιμήθηκε οι σύντροφοί του τη δέκατη μέρα άνοιξαν το ασκί νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι και άφησαν ελεύθερους όλους τους ανέμους. Ξέσπασε θύελλα η οποία έστειλε τον Οδυσσέα πίσω στο νησί του Αιόλου, ο οποίος όμως δε δέχτηκε να τον ξαναβοηθήσει τιμωρώντας τον για την ασέβεια των συντρόφων του.

(14) ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΒΟΥ

Ανδρέας Κάλβος
Γράφει ο Αντώνης Αλατζάς (Δ΄) και Μαρία Αλατζά (Στ΄) 3 Νοεμβρίου 2010

Ο Ανδρέας Κάλβος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1792. Ο Κερκυραίος πατέρας του, πρώην αξιωματικός του ενετικού στρατού, εγκαταλείπει τη συζυγό του και μαζί με τους δύο γιούς του τον 9χρονο Ανδρέα και τον 7χρονο Νικόλαο εγκαθίστανται στο Λιβόρνο της Ιταλίας.
Καταλυτική επίδραση στην πνευματική ζωή του ασκεί η γνωριμία του με τον κορυφαίο Ιταλό ποιητή Ούγκο Φώσκολο. Στην Ιταλία σπουδάζει ελληνική, ιταλική και λατινική φιλολογία. Ο Φώσκολος τον μυεί στις επαναστατικές ιδέες της εποχής. Για λόγους ασφαλείας καταφεύγουν στην Ελβετία και στη συνέχεια στο Λονδίνο. Για να μπορέσει να επιβιώσει παραδίδει μαθήματα ιταλικών, κάνει μεταφράσεις στα ιταλικά, ελληνικά, εκδίδει Νεοελληνική Γραμματική.
Επιστρέφοντας στη Φλωρεντία μυημένος από το μέντορά του το Φώσκολο εμπλέκεται στο κίνημα των Καρμπονάρων (ιταλική οργάνωση κατά των Αυστριακών) με αποτέλεσμα να συλληφθεί το 1821 και να απελαθεί βρίσκοντας καταφύγιο στους φιλελληνικούς κύκλους της Γενεύης.
Η ελληνική επανάσταση συνταράζει το φλογερό επαναστάτη. Το 1824 δημοσιεύει τις 10 ωδές με τίτλο «Λύρα» και το 1826 τις επόμενες 10 ωδές του τα «Λυρικά» με την πιο τραγουδισμένη και πάντα επίκαιρη ωδή «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία».
Στα μέσα του 1826 φτάνει στην επαναστατημένη Ελλάδα (Ναύπλιο), που γρήγορα απογοητεύεται από τις εμφύλιες διαμάχες και την αδιαφορία για την ποίησή του.
Το 1852 καταφεύγει στην Αγγλία , παντρεύεται την Αγγλίδα Σάρλοτ και παραμένει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του το 1862.
Παρά τις προσπάθειες του Δημήτρη Βικέλα και Κωστή Παλαμά τα ποιητικά του έργα έγιναν ευρέως γνωστά τη δεκαετία του 1930.

Β) Επί της οδού Κάλβου Ανδρέα λειτουργούν το 17ο Δημοτικό σχολείο, το 3ο γυμνάσιο, το 2ο Ενιαίο Λύκειο, το 2ο Επαγγελματικό Λύκειο, το Εσπερινό Γυμνάσιο, το Εσπερινό Λύκειο.
Συμβάλλουν οι κάθετοι οδοί Αιόλου, Ιωνίας

(13) ΟΔΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

ΟΔΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ 3 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2010
Γράφει η Στέλλα Διάφα Γ΄
Α)Η Καισάρεια , αρχικά ονομαζόταν Μάζακα, αργότερα Ευσέβεια, κι ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τιβέριος το 20 μ.Χ για να τιμήσει τον πατέρα του Καίσαρα Αύγουστο, ΤΗΝ ΟΝΌΜΑΣΕ Καισάρεια. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους Αιγαίου. Βρίσκεται στην επαρχία Καππαδοκία της Τουρκίας.
Στα ρωμαϊκά και Βυζαντινά χρόνια διετέλεσε σπουδαίο εμπορικό κέντρο καθότι βρισκόταν στη διασταύρωση μεγάλων δρόμων που οδηγούσαν στη Μεσοποταμία, αΑρμενία, Βόσπορο, Αιγαίο.
Στη Βυζαντινή εποχή υπήρξε θρησκευτικό κέντρο με φημισμένη ορθόδοξη Μητρόπολη. Εκεί ο επίσκοπος ο Βασίλειος ο Μέγας ίδρυσε τα ο φιλανθρωπικό ίδρυμα Βασιλειάδα
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή το 1922 οι ς Έλληνες κάτοικοι την εγκατέλειψαν και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα.
Β)Στην περιοχή του συνοικισμού εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην Κοζάνη μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών του 1924.

(12) ΟΔΟΣ ΣΙΑΛΒΕΡΑ

ΟΔΟΣ ΣΙΑΛΒΕΡΑ Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2010

Γράφει ο Καραμούζας Κωνσταντίνος Α΄τάξη


Α)Η οδός Σιαλβέρα πήρε το όνομά της από την Αναστασία Σιαλβέρα. Ήταν Κοζανίτισσα και μαζί με τον άνδρα της Κωνσταντίνο μετανάστευσαν στην Αμερική. Όταν επέστρεψαν στην Κοζάνη δώρισαν 40.000.000 δρχ. για να χτισθεί το 17ο Νηπιαγωγείο Κοζάνης σε οικόπεδο του Δήμου Κοζάνης. Το σχολείο χτίστηκε το 1999. Βρίσκεται στην περιοχή Πλατάνια, δίπλα από την εκκλησία Παναγία Φανερωμένη.

Β) Στην οδό Σιαλβέρα συμβάλλουν οι οδοί Αιόλου, Ελένης Μήλιου,Αργυρίου Εφταλιώτη.
Αριθμός οικοδομών 1-28.

(11) ΠΛΑΤΕΙΑ ΝΙΚΗΣ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΝΙΚΗΣ

Γράφει η Αναστασία Ναθαηλίδου και Αντώνης Αλατζάς Τάξη Δ΄

Στο κέντρο της Κοζάνης βρίσκεται η πλατεία Νίκης. Εδώ οι κάτοικοι γιορτάζουν με διάφορες εκδηλώσεις τις επετείους των εθνικών αγώνων. Στην πλατεία συμβάλλουν οι οδοί Κοβεντάρων, Τσόντζα, Παύλου Μελά, Ειρήνης, Βαλταδώρου.

Είναι στολισμένη με ονομαστά νεοκλασικά κτίρια, όπως το ξενοδοχείο Ερμιόνιον (1931-1932), το δημαρχείο, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Επί της οδού Κοβεντάρων υπάρχει το Δημοτικό σχολείο Χαρισίου Μούκα , (3ο-4ο Δημοτικό Σχολείο) και η αίθουσα συνεδριάσεων του Δήμου Κοζάνης το Κοβεντάρειον, δωρεά των αδελφών Κοβεντάρων. Νότια της πλατείας βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία ανηγέρθη το έτος 1664. Είναι ο πολιούχος και προστάτης της πόλης. Σημείο αναφοράς της πόλης είναι το καμπαναριό το οποίο ανηγέρθη με χρήματα Κοζανιτών ομογενών το έτος 1855. Στον τελευταίο όροφο του καμπαναριού λειτουργεί το ρολόι, δωρεά του ομογενή Μαμάτσιου.

Άλλο ονομαστό κτίριο της πλατείας είναι το δημαρχείο της πόλης. Στην πλατεία καθημερινά περνούν τις ώρες τους άνθρωποι πάσης ηλικίας. Το καλοκαίρι πολλά παιδιά περνούν τις ώρες τους παίζοντας στη μεγάλη και ασφαλή πλατεία. Στο δίδυμο των προτομών του αγωνιστή του 21 Γεώργιου Λασσάνη και ιατροφιλόσοφου Γεώργιου Σακελλάριου στις εθνικές γιορτές κατατίθενται στεφάνια. Στο βόρειο άκρο της πόλης δεσπόζει ο ανδριάντας του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ.

(10) ΟΔΟΣ ΣΤΑΜΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΟΔΟΣ ΣΤΑΜΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Γράφει ο Αργύρης Νικολόπουλος Τάξη Δ΄ (18-11-2010)

Η οδός Στάμκου Αναστασίου πήρε το όνομά της από το Στάμκο Αναστασίου. Το 1930, ανακοίνωσε την απόφασή του να βοηθήσει στην ανέγερση νοσοκομείου για να νοσηλεύονται δωρεάν οι άποροι του Νομού Κοζάνης και διέθεσε γι’ αυτόν το σκοπό όλη την περιουσία του, που αποτέλεσε το «Στάμκειο Κληροδότημα».

(9) ΟΔΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΜΕΛΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ
Γράφει ο Αλέξανδρος Τσιαφίλης (4-11-2010)
Ο Γ.Θέμελης γεννήθηκε το 1900 στη Σάμο και σπούδασε στη Φιλοσοφική σχπλή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το όνομά του συνδέθηκε με τη Θεσσαλονίκη όπου και έζησε ως το τέλος της ζωής του.
Τα ποιητικά του έργα αρχίζουν από τον πόλεμο και την κατοχή.
Ποιητικές συλλογές: «Γυμνό παράθυρο», «Άνθρωποι και πουλιά», «Ο γυρισμός».
Δοκίμια-Μελέτες: «Η νεότερη ποίηση», «Η έσχατη κρίση», «Η ποίηση του Καβάφη».
Δίδαξε στο Πειραματικό σχολείο και στα Εκπαιδευτήρια Βαλαγιάννη. Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας και μέλος της καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.