Προτομές Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης " Ιωάννης Τράντας"

 

 

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 

                                                                        

 

                                              Κεφάλαιο 21. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΝΤΑΣ

 

 

            Η προτομή του στήθηκε μπροστά από το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο επί της οδού  Ίωνος Δραγούμη. Τη φιλοτέχνησε ο γλύπτης Τσεκρέζης Ευάγγελος.

Επί της προτομής είναι γραμμένα τα παρακάτω στοιχεία.

 

 ΔΑΠΑΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ                         Ο ΟΙΚΙΣΤΗΣ

 ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ                       ΚΑΙ

 Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ         1996                        ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ

                                                                   ΚΟΖΑΝΗΣ                           

                                                                   ΤΟ ΕΤΟΣ 1649

 

Οικιστής της Κοζάνης

 

            Γεννήθηκε στο Κτένιον (Χτένι) Κοζάνης. Το έτος 1649 το χωριό Κτένι καταστράφηκε από τους Αλβανούς. Οι κάτοικοι του Κτενίου με αρχηγό τον προεστό Ιωάννη Τράντα ή Τραντογιάννη προσήλθαν στη μικρή τότε κωμόπολη και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Αγίου Δημητρίου, Αγίου Γεωργίου- Κρεβατάκια.

            Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Λιούφη (13\45) ο πρόκριτος Ιωάννης Τράντας πλούσιος έχοντας ποίμνιο δώδεκα χιλιάδων αιγοπροβάτων με εκατόν είκοσι οικογένειες εγκαταστάθηκε στην περιοχή Κρεβατάκια, περιοχή Αγίου Γεωργίου. Στην περιοχή υπήρχε δάσος φιλυρών και οξειών. Εκεί έκτισε καλύβες και συγκατοίκησε με τους άλλους κατοίκους.

            Θεωρείται ο σημαντικότερος οικιστής της Κοζάνης. Είχαν προηγηθεί οι παρακάτω μετοικεσίες στην περιοχή της σημερινής Κοζάνης. Το 1390 Ηπειρώτες αρχικά εγκαταστάθηκαν στη Σέλιτσα, στην περιοχή που φέρει σήμερα το τοπωνύμιο Παλιοκόζιανη. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Σκίρκας. Ακολουθούν χριστιανοί από Σέρβια και γύρω χωριά. Το 1612 εγκαθίστανται στην περιοχή φυγάδες από τα Άγραφα ως συνέπεια των διωγμών που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι μετά την αποτυχία της επανάστασης του επισκόπου Λαρίσης Διονυσίου του Φιλόσοφου. Το 1646 ο Παπα- Γκίκας, πρόγονος του Γ.Σακελάριου, από το Χόρμοβο της Ηπείρου με 50 οικογένειες εγκαθίσταται στη Σκίρκα.

 

Δραστηριότητες του Χαρίσιου Τράντα

 

            Εκείνος όμως που συντέλεσε τα μέγιστα στην οικονομική, βιοτεχνική, οικιστική ανάπτυξη της Κοζάνης ήταν ο γιος του Ιωάννη Τράντα, Χαρίσιος. Μυαλό ανήσυχο δεν του χωρεί η Κοζάνη. Μεταβαίνει στη Ρωσία, εκεί που οι Κοζανίτες πραματευτάδες είχαν δημιουργήσει ανθηρή παροικία. Εκεί ήταν κι ο αδερφός του πατέρα του, αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Ο θείος του τον αγαπά υπέρμετρα. Αντιλαμβάνεται τις ικανότητές του. Σχεδιάζουν από κοινού την ανάπτυξη της Κοζάνης. Ως πρότυπο έχουν τις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές πόλεις. Για να δημιουργήσεις, εκτός από τη φαντασία, την ικανότητα, τη βούληση, απαραίτητη προϋπόθεση η οποία λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη, είναι οι οικονομικοί πόροι.  Κληρονομεί από το θείο του τεράστια περιουσία. Στη Ρωσία μένει δώδεκα ολόκληρα χρόνια.

Προνόμια στην Κοζάνη

 

             Το 1664 αποφασίζει την επιστροφή του στην πατρίδα. Θέλει να υλοποιήσει τον προσωπικό του μύθο, την ανάπτυξη της Κοζάνης. Δεν τη θέλει τουρκοκρατούμενη, τη θέλει πόλη ελληνική, πόλη των Ελλήνων. Έχει υπόψη του τα Κεφαλοχώρια, τους ελεύθερους οικισμούς της υπόδουλης Ελλάδας που η μόνη σχέση τους με τον κατακτητή ήταν η απόδοση των οικονομικών φόρων. Ο Χ. Τράντας  έχοντας υπόψη την παροιμία : «Τούρκον είδες, γρόσια θέλει κι άλλον είδες κι άλλα θέλει» φτάνει το 1664 στην Κωνσταντινούπολη φορτωμένος με δώρα. Δωροδοκεί τους ηγήτορες. Προσφέρει πλούσια δώρα στη μητέρα του Σουλτάνου. Πετυχαίνει την έκδοση του απαραίτητου σουλτανικού διατάγματος που αναγνώριζε την Κοζάνη ως «Μαλικιανέ», πόλη υπό την προστασία της Σουλτανομήτορος. Με αυτό το διάταγμα η πόλη απέκτησε πλήθος προνομίων.

            Τούρκικος στρατός δεν θα έμενε στην πόλη. Στις αρχές του 20^ου αιώνα μια μικρή δύναμη στρατού εγκαταστάθηκε στην πόλη. Ο Παύλος Μελάς στις 19 Ιουλίου 1904 όταν αποκλειστικά ήλθε στην Κοζάνη με σκοπό την οργάνωση ανταρτικού σώματος γράφει: «Ούτε ίχνος Τούρκου ή Εβραίου εκτός 30 Τούρκων ιππέων και 6 διοικητικών υπαλλήλων. Οι άλλοι όλοι Έλληνες, ζωηρότατο, ωραιότατοι μ’ έκτακτα αναστήματα…». Μουσουλμάνοι πολίτες δεν θα μπορούσαν να μένουν μόνιμα στην πόλη. Λατρευτικός τόπος, τζαμί, δε λειτούργησε στην Κοζάνη. Επίσης όταν επρόκειτο να περάσει στρατιωτικό τουρκικό σώμα, έπρεπε να σταματά η μουσική, να διπλώνονται οι σημαίες, να βγάζουν τα πέταλα από τα άλογα. Επειδή αυτή η διαδικασία του ξεπεταλώματος ήταν επίπονη και χρονοβόρα ο στρατός πάντα περνούσε έξω από την πόλη.

   

Άγιος Νικόλαος

 

            Εκείνο όμως που βοήθησε στην ανάπτυξη της πόλης ήταν  οι φοροαπαλλαγές που πέτυχε με την ενέργειά του να θέσει την πόλη υπό την προστασία της μητέρας του Σουλτάνου. Παράλληλα με το «μαλικιανέ» η πόλη έπρεπε να έχει το θρησκευτικό κέντρο της. Το ίδιο γινόταν με τις αρχαίες αποικίες, με τις παροικίες της Ευρώπης. Πρώτα φρόντιζαν για τα ιερά τους. Έτσι έκανε κι ο Τράντας. Πέτυχε την έκδοση σουλτανικού φιρμανιού, το έτος 1664, με το οποίο θεμελίωσε σε περίοπτη θέση, εκεί που ήθελε το κέντρο της πόλης, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Γύρω από την εκκλησία έχτισε δημόσια κτίρια, κατασκεύασε βρύσες, προχώρησε σε δεντροφυτείες, οργάνωσε την κεντρική αγορά.

 

Το αρχοντικό

 

            Το αρχοντικό του το έχτισε στην ωραιότερη συνοικία της πόλης. Γκιουλέρ Μαχαλά την αποκαλούσαν οι Τούρκοι, δηλαδή χαρούμενη, γεμάτη ρόδα συνοικία Το αρχοντικό αυτό, γνωστό ως «οικία Καρατζέτζου» στα νεότερα χρόνια, αγοράστηκε από την κοινότητα, κατεδαφίσθηκε το 1911, για να κτισθεί Εκπαιδευτήριο-Παρθεναγωγείο. Ο Χαρίσιος Μούκας εκποίησε δύο οικίες στη Σερβία. Με τα χρήματα αυτά κτίστηκε το Παρθεναγωγείο, το περικαλλές κτίριο. Σήμερα φέρει την προσωνυμία του μεγάλου ευεργέτη. Δημοτικό σχολείο Χ.Μούκα. (13\46)

            Τα ξυλόγλυπτα  του αρχοντικού παρεδόθησαν από το δήμο το 1986  στο Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών. Η τεχνική των ξυλόγλυπτων του αρχοντικού Τράντα είναι ίδια μ’ εκείνη των ξυλόγλυπτων του Αγίου Νικολάου που φανερώνει ότι οι ίδιοι τεχνίτες εργάσθηκαν στο ναό και στο αρχοντικό του Τράντα.

Ίδρυση του πρώτου σχολείου

 

            Το 1668 με πρωτοβουλία του και με σύμφωνη γνώμη προεστών και κατοίκων της πόλης αποφασίστηκε και λειτούργησε το πρώτο οργανωμένο σχολείο, με δαπάνες της κοινότητας. Στεγάστηκε στην οικοδομή Μπαμπούρα, όπου σήμερα το Μπλιούρειο Εκκλησιαστικό Ίδρυμα. Στο πρώτο αυτό σχολείο έδωσαν την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΟΖΑΝΗΣ». Πρώτος δάσκαλος υπήρξε ο Γεώργιος Κονταρής, εκ Σερβίων καταγόμενος.

Γιορτή των εμποροβιοτεχνών

 

            Οι Κοζανίτες αποκαλούσαν το Χαρίσιο Τράντα, Μπασιά. Τιμούσαν τη μνήμη του την 3^η Νοεμβρίου ημέρα του θανάτου του, κλείνοντας τα καταστήματα και εργαστήρια.(13\47)

 Εκείνο που εντυπωσιάζει σήμερα τον κάθε κάτοικο της πόλης είναι η διορατικότητα του Τράντα. Το μέρος που επέλεξε για κέντρο της τότε αναπτυσσόμενης πόλης διατηρεί την αίγλη και συνεχίζει  να συγκεντρώνει τις οικονομικές, εμπορικές δραστηριότητες και κύρια αποτελεί το ψυχαγωγικό κέντρο της πόλης.

Προτομές Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης " Ίων Δραγούμης"

 

 

Κεφάλαιο 22. ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ  1878-1920

 

                     ΔΑΠΑΝΗ ΣΥNΔΕΣΜΟΥ

                     ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ

                     Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ   1997

 

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1878. Δολοφονήθηκε από πολιτικούς του αντιπάλους το 1920. Η οικογένειά του καταγόταν από τη Β. Ήπειρο, η οποία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας εγκαταστάθηκε στο Βογατσικό της Καστοριάς.

 

Οι πρόγονοί του

 

      Ο πρόγονός του Μάρκος Δραγούμης (1770-1854) υπήρξε

 μέλος της φιλικής Εταιρείας. Πήρε μέρος στις εθνοσυνελεύσεις της Ερμιόνης 1825 και Τροιζήνας 1827.

       Ο γιος του Μάρκου, Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879) υπηρέτησε την πατρίδα από πολλές πολιτικές θέσεις, διετέλεσε 

υπουργός Εξωτερικών (1862), ασχολήθηκε με τα γράμματα, 

εξέδιδε το περιοδικό «Πανδώρα» και πολλά συγγράμματα.

       Ο γιος του Νικόλαου, Στέφανος Δραγούμης (1842-1923), νομικός, εκλέχτηκε πολλές φορές βουλευτής στην Αττικοβοιωτία, διετέλεσε υπουργός των εξωτερικών, το  1912-13 έγινε ο πρώτος διοικητής της ελεύθερης Κρήτης, συνέβαλε σημαντικά στην οργάνωση του Μακεδονικού αγώνα, αγωνίσθηκε για τη διανομή των τσιφλικιών της Θεσσαλίας, φρόντισε για την αποκατάσταση των προσφύγων κατά τους διωγμούς της Βουλγαρίας το 1908, έγραψε βιβλία πολιτικού και φιλολογικού περιεχομένου

      Ο Φίλιππος, γιος του Στέφανου Δραγούμη εκλέχτηκε βουλευτής Φλώρινας το1920, 26, 32, 33, 35, 36. Διετέλεσε υπουργός Β. Ελλάδος (1932-34), Στρατιωτικών (1946-47), Εξωτερικών (1952), Εθνικής Αμύνης (1963). Διετέλεσε πρόεδρος πολλών συλλόγων.

 

Η προσφορά του στο Μακεδονικό αγώνα

 

            Ο Ίων Δραγούμης  γιός του Στέφανου και αδελφός του Φίλιππου σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Το 1897 παίρνει μέρος ως εθελοντής στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο.

            Το 1902 ζητά και διορίζεται γραμματέας του ελληνικού προξενείου του Μοναστηρίου. Η Μακεδονία και ιδιαίτερα οι περιοχές της ιδιαιτέρας του πατρίδας κινδυνεύουν από τη δράση του βουλγαρικού κομιτάτου. Πολλά χωριά αρνούνται το Πατριαρχείο, τάσσονται με την Εξαρχία, την εκκλησία της Βουλγαρίας. Με την τοποθέτησή του δραστηριοποιείται άμεσα. Έχοντας ως όπλο τα πολιτικά βιώματα της οικογένειας προπαρασκευάζει το κλίμα για οργάνωση του Μακεδονικού χώρου βροντοφωνάζοντας σε κάθε ευκαιρία. «Είναι καιρός πλέον να εγερθεί από τη νάρκη πας Έλλην και να αναλάβει τον αγώνα για τη διάσωση της Μακεδονίας. Έλληνες, άν σώσωμεν τη Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει».

            Την επανάσταση του 1821 την προετοίμασε η μυστική, συνωμοτική, πατριωτική οργάνωση «Φιλική Εταιρεία» που ιδρύθηκε το 1818 στην Οδησσό της Ρωσίας. Το ίδιο έκανε κι ο Ίων, ίδρυσε την Εθνική Άμυνα. Την πρώτη οργάνωση την ίδρυσε στο Μοναστήρι, στην έδρα του ελληνικού προξενείου.  Η τριμελής επιτροπή στελεχώθηκε από τον τραπεζίτη Αργύριο Ζάχο από τη Σιάτιστα, τον έμπορο Θεόδωρο Μόδη από το Μοναστήρι και το φαρμακοποιό Φίλιππο Καπετανόπουλο από τους Πύργους (Κατράνιτσα) Εορδαίας. Ο Καπετανόπουλος διατηρούσε φαρμακείο στο Μοναστήρι. Έπεσε για τη Μακεδονία σε συμπλοκή με τον τουρκικό στρατό στο Νερέτι (Πολυπόταμος) της Φλώρινας στις 19 Σεπτεμβρίου 1904.

             Γράφει ο Παύλος Μελάς για τον Καπετανόπουλο. «Είναι τριακονταετούτης, υψηλός, ωραίος και συμπαθέστατος, φαρμακοποιός. Αυτός μου έγραψε εκ Νεβέσκης (Νυμφαίο Φλώρινας) παρακαλών να επισπεύσω στη Βελκαμένη (Δροσοπηγή Φλώρινας) άφιξή μoυ, διότι οι Βούλγαροι των περιχώρων άρχισαν να την απειλούν. Είναι μέλος του εν Μοναστηρίω τριμελούς συμβουλίου της Αμύνης και ήλθε να καταταγεί στο σώμα μου. Και εγώ και οι παριστάμενοι προσπαθούμε να τον αποτρέψουμε, αλλά δεν ακούει κανένα. Είναι ήδη έτοιμος με το όπλο και την κάπα του…».

 

Επίσκεψη στην Κοζάνη

 

             Το 1902 επισκέπτεται την Κοζάνη. Ιδρύει το «Εθνικόν Κέντρο Αμύνης». Αποστολή της ήταν η προετοιμασία του ένοπλου Μακεδονικού αγώνα, η μέριμνα σίτισης ανταρτικών σωμάτων, η περίθαλψη τραυματιών κι απόρων οικογενειών, η μεταφορά και αποθήκευση όπλων, η ενίσχυση του εθνικού φρονήματος των ελλήνων, κύρια η προσήλωσή τους στο Πατριαρχείο.

            Πρώτα μέλη του Εθνικoύ Κέντρου Αμύνης ορκίσθηκαν ο Γεώργιος Μεταξάς ιατρός, ο Νικόλαος Μουμουζιάς ιατρός, ο Παναγιώτης Λιούφης γυμνασιάρχης. Αργότερα η Επιτροπή Εθνικής Αμύνης Κοζάνης συμπληρώθηκε με τους Νικόλαο Ρεπανά, Κων\νο Δρίζη, Στέργιο Παπαργυρούδη, Εμμανουήλ Στεργίου, Βασίλειο Γκίμπα κι άλλους δημογέροντες και προκρίτους.(9\15)

             Η αποστολή του δεν σταμάτησε στην Κοζάνη. Περιόδευσε σε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας, ίδρυσε επιτροπές, οργάνωσε τις ορθόδοξες κοινότητες οι οποίες κινδύνευαν από τους Βούλγαρους σχισματικούς. Έφτασε μέχρι το Σιδηρόκαστρο, Σέρρες, Νευροκόπι, Δράμα. (17\90) Συμπαραστάτες βρήκε τους δημογέροντες, τον κλήρο κάθε οικισμού. Η αδερφή του Ναταλία ήταν σύζυγος, του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού αγώνα, Παύλου Μελά.

Κοντά στους εθνικούς αγώνες

 

             Τα έτη 1907-1908 υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Κων\πολης οργανώνοντας τους εκεί Έλληνες και διευρύνοντας το Μακεδονικό κομιτάτο στην Ανατολή. Την περίοδο 1909-1911 υπηρετεί ως διπλωμάτης στις πρεσβείες Ρώμης-Λονδίνου. Το 1911 οργανώνει συνέδριο στην Πάτμο με αίτημα την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαρτίου 1948.

             Εθελοντής στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13. Κατατάσσεται στον απελευθερωτικό στρατό με το βαθμό του δεκανέα. Λόγω της πολύπλευρης μόρφωσης αποσπάται στο στρατηγείο.

             Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών συνοδεύει τους Έλληνες επιτελείς στη Θεσσαλονίκη προς διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων μετά του Ταξίμ Πασά, Τούρκου στρατηγού. Συνέταξε ο ίδιος το πρωτόκολλο της παραδόσεως της Θεσσαλονίκης κι αυτός πρώτος ύψωσε την ελληνική σημαία στο προξενείο. Το 1915 εκλέγεται βουλευτής Φλώρινας ως ανεξάρτητος.

Η δολοφονία του

 

            Το 1917 εξορίστηκε μ’ άλλους αντιβενιζελικούς πολιτικούς στην Κορσική της Γαλλίας. Στις 31 Ιουλίου 1920 μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι (30-7-1920) δολοφονείται στη λεωφόρο Κηφισίας στην Αθήνα από φανατικούς στρατιώτες. Ήταν μόλις 42 ετών.

             Η δολοφονία θεωρήθηκε άδικη και άσκοπη. Συγκίνησε την πρωτεύουσα, την πολιτική ηγεσία και τον ίδιο το Βενιζέλο σύμφωνα με την Πηνελόπη Δέλτα. Η τοπική εφημερίδα ΗΧΩ (2-8-1920)  τη δολοφονία του Δραγούμη σχολίασε μ’ ένα λιτό κείμενο.

 «Η εξέγερση του Λαού Αθηνών επέφερε αναστάτωση και παρεκτροπάς. Κατεστράφησαν τα γραφεία των αντιβενιζελικών εφημερίδων. Ο Ιωάννης Δραγούμης μη υπακούσας εις διαταγή στρατιωτικής δυνάμεως και αντισταθείς δι’ όπλου, ελογχίσθη από δύο πρώην αξιωματικούς».

            Ο Ρώσος συνταγματάρχης Ιγκόρ Λεμπέντιεφ, που παρακολούθησε τυχαία τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη στα Ιλίσια, κατά τις ώρες της αναρχίας που επικράτησε  στην Αθήνα μετά την είδηση της δολοφονικής απόπειρας γράφει σε έκθεση. «Την 31^ην Ιουλίου, ημέρα κατά την οποία εγνώσθη η κατά του Βενιζέλου απόπειρα, υπήρξα, τυχαίως μάρτυς των ακολούθων. Περί την 4^ην απογευματινή ανέμενα με ομάδα τριών ή τεσσάρων  προσώπων την άφιξη του τραμ παρά τη γωνία της Λεωφόρου Κηφισίας και της οδού Ι. Παπαδιαμαντοπούλου πλησίον του υπ’ αρθ. στύλου των ηλεκτρικών συρμάτων. Την προσοχή μου επέσυρε ομάς στρατιωτών αγόντων εν συνοδεία έναν πολίτη καλού παρουσιαστικού και βαδίζοντα μετά πολλής αξιοπρεπείας.  Δεξιόθεν και αριστερόθεν εβάδιζον δύο στρατιώται, δεκάς δε ετέρων ηκολούθει εκ του σύνεγγυς. Πάντες έφερον τυφέκια. Μόλις το απόσπασμα πλησίασε εις τον υπ’ αριθμόν 905 στύλο, μετέβαλε κατεύθυνση προς τα αριστερά και σταμάτησε παρά το πεζοδρόμιο, άφησαν τον αιχμάλωτο πολίτη επί του πεζοδρομίου, εις απόσταση τεσσάρων βημάτων. Οι στρατιώται αφού σταμάτησαν, πυροβόλησαν. Ο πυροβοληθείς πολίτης κατέπεσε άπνους, χωρίς να βγάλει κραυγή, να είπει τι. Εν αυτοκίνητο πλησίασε. Οι στρατιώται επέβησαν αυτού και ανεχώρησαν. Αργότερο διέβην και πάλι εκ του σημείου τούτου. Δεν υπήρχε όμως πλέον ίχνος του δράματος, το οποίον είχε προ ολίγου διαδραματισθεί εκεί». (46\186)

Αντιπαράθεση για το μνημόσυνο

 

             Στην πόλη της Κοζάνης πολιτικοί φίλοι του Ίωνα τελούν μνημόσυνο. Οι Βενιζελικοί διαμαρτύρονται. Ο δήμαρχος Κοζάνης  Κ. Ι. Τσιμηνάκης με επιστολή του στις 22-8-1920 στον διευθυντή της εφημερίδας «ΗΧΩ» αναφέρει. «Επεθύμουν να γνωρίσω εις τους αγαπητούς μου συμπατριώτας ότι το σήμερον τελεσθέν μνημόσυνο υπέρ της αναπαύσεως της ψυχής του αειμνήστου  Ιωάννου Δραγούμη  ενείχε χαρακτήρα καθαρώς θρησκευτικό έναντι των υψίστων υπηρεσιών, που ο Μακεδών ούτος παρέσχε στην πατρίδα. Κακώς απεδόθη  από μερικούς ότι είχε χροιά πολιτική». Διευκρινήσεις δίδει και ο Κ. Δρίζης. «Εκτιμώντας τας αρετάς του μακαρίτου ανδρός ευχαρίστως υπέγραψα ίνα συμμετέχω στο μνημόσυνο». (40\23-8-1920)

 

Ο πολιτικός

 

             Ο Δραγούμης, όπως και οι πρόγονοί του αγάπησαν την Ελλάδα, αγωνίσθηκαν για την εθνική ολοκλήρωση και ευημερία. Η ελληνολατρία του Ίωνα φαίνεται στις παρακάτω ιδέες του. « Δεν δουλεύω για την κυβέρνηση, δουλεύω για τον Ελληνισμό. Δεν αγαπώ την κυβέρνηση, αγαπώ τον Ελληνισμό. Σιχαίνομαι την Κυβέρνηση, δε σιχαίνομαι τον ελληνισμό. Άμα συλλογίζομαι την Κυβέρνηση, πέφτω, σηκώνομαι όταν νιώθω τον Ελληνισμό. Πονώ για τον Ελληνισμό, για την Κυβέρνηση μ’ έρχεται καταφρόνια. Για να ζήσω περισσότερο πρέπει να συνδεθώ με το έθνος μου. Συνδέομαι με το έθνος μου, όταν προσπαθώ να το δυναμώσω, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις μου εκεί, δηλαδή σ’ αυτόν το σκοπό». (6\5)

             Ένθερμος υποστηρικτής της δημοτικής γλώσσας. Στα 1905 με πολλούς λογοτέχνες ιδρύει την εταιρεία « Η Εθνική γλώσσα». Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου.

             Ο Ίωνας διορατικός πολιτικός έθεσε τις βάσεις για τη διατήρηση της υπεροχής του ελληνισμού στη Μακεδονία. Εμπνευστής και οργανωτής του Μακεδονικού Αγώνα. Το ιδανικό του συνίστατο στη δημιουργία ενός κράτους της Ανατολής, όπου οι Έλληνες θα είχαν την πρωτοκαθεδρία χωρίς να χάνουν και οι άλλες φυλές τον εθνισμό τους.

           

Συγγραφικό έργο

 

1.1907 Μαρτύρων και ηρώων αίμα (Σχετικό με το Μακεδονικό αγώνα και το θάνατο του                

    Παύλου Μελά) 2. 1909. Σαμοθράκη. 3. 1911. Όσοι ζωντανοί (Αναφέρεται στον ελληνισμό της Πόλης) 4. 1914. Ελληνικός πολιτισμός. (Αναλύει τους σκοπούς ύπαρξης του ελληνικό έθνους) Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία. 5. Μονοπάτι. 6.Σταμάτημα7.Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες.

 

     Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 

Μπούρινος 6ο "Βιβλιοπαρουσίαση Τα δακρυσμένα Χρόνια του Γιάννη Τότσικα"

 

 

 

Στη  φωτό ο Γιάννης Τότσικας

 

 

Κεφάλαιο 31              

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΑ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

                      1940-1950 ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΤΣΙΚΑ

 

Βιογραφικό: Ο  Γιάννης Τότσικας του Ευαγγέλου γεννήθηκε  

το 1924 στο Πυλωροί Γρεβενών. Τα πρώτα τα γράμματα τα  

έμαθε στο δημοτικό σχολείο του χωριού του. Απόφοιτος του

γυμνασίου Γρεβενών, συνέχισε τις σπουδές του ως φοιτητής

 της γεωπονικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

                      Μεσούσης της κατοχής, 1943, εντάσσεται στο ΚΚΕ.

Πρωτοστατεί στην ίδρυση της ΕΠΟΝ το Φεβρουάριο του 1943.

                   Μετά τη Βάρκιζα φυλακίζεται για 5 μήνες. Μετά την 

                    αποφυλάκισή του εντάσσεται στο Δημοκρατικό Στρατό

τον Ιανουάριο του 1947. Με το τέλος του εμφυλίου πολέμου,

Αύγουστος 1949, διαμένει με την οικογένειά του ως πολιτιικός

πρόσφυγας στην Τασκένδη. Αυτοδιαγράφεται από το κόμμα

                     το 1957. Επαναπατρίζεται το 1977. Απεβίωσε το 2009.

 

Βιβλίο: Το βιβλίο 294 σελίδων εκδόθηκε το 2004 στα Γρεβενά.

Πρόκειται για ένα ιστορικό βιβλίο που καταγράφει τα

γεγονότα που διαδραματίστηκαν τη μεταξική περίοδο (1936-40),

 το αλβανικό έπος του 1940, την εθνική αντίσταση 1941-1944,

τα    δεκεμβριανά γεγονότα 1944, η συμφωνία της

Βάρκιζας (12-2-1945), ο εμφύλιος πόλεμος 1946-49.

Σημαντικό το δεύτερο μέρος του βιβλίου (σελ.161-284) που

 αφορά αποκλειστικά την περιφέρεια Γρεβενών, Βεντζίων,

για όσα έγιναν την περίοδο της κατοχής και τα πέτρινα

χρόνια του εμφύλιου. Το βιβλίο πλαισιωμένο με 134

φωτογραφίες με αναλυτικό σχολιασμό, ο πλούτος

των ιστορικών στοιχείων, η διορατικότητα του συγγραφέα

να κρατά σημειώσεις, η πιστότητα καταγραφής των γεγονότων

πλουτίζει την ιστορική βιβλιογραφία του τόπου μας και της

 πατρίδας μας  γενικότερα.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ". Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805