Προτομές Ανδριάντες Μνημεία Κοζάνης " Ίων Δραγούμης"

 

 

Κεφάλαιο 22. ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ  1878-1920

 

                     ΔΑΠΑΝΗ ΣΥNΔΕΣΜΟΥ

                     ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ

                     Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ   1997

 

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1878. Δολοφονήθηκε από πολιτικούς του αντιπάλους το 1920. Η οικογένειά του καταγόταν από τη Β. Ήπειρο, η οποία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας εγκαταστάθηκε στο Βογατσικό της Καστοριάς.

 

Οι πρόγονοί του

 

      Ο πρόγονός του Μάρκος Δραγούμης (1770-1854) υπήρξε

 μέλος της φιλικής Εταιρείας. Πήρε μέρος στις εθνοσυνελεύσεις της Ερμιόνης 1825 και Τροιζήνας 1827.

       Ο γιος του Μάρκου, Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879) υπηρέτησε την πατρίδα από πολλές πολιτικές θέσεις, διετέλεσε 

υπουργός Εξωτερικών (1862), ασχολήθηκε με τα γράμματα, 

εξέδιδε το περιοδικό «Πανδώρα» και πολλά συγγράμματα.

       Ο γιος του Νικόλαου, Στέφανος Δραγούμης (1842-1923), νομικός, εκλέχτηκε πολλές φορές βουλευτής στην Αττικοβοιωτία, διετέλεσε υπουργός των εξωτερικών, το  1912-13 έγινε ο πρώτος διοικητής της ελεύθερης Κρήτης, συνέβαλε σημαντικά στην οργάνωση του Μακεδονικού αγώνα, αγωνίσθηκε για τη διανομή των τσιφλικιών της Θεσσαλίας, φρόντισε για την αποκατάσταση των προσφύγων κατά τους διωγμούς της Βουλγαρίας το 1908, έγραψε βιβλία πολιτικού και φιλολογικού περιεχομένου

      Ο Φίλιππος, γιος του Στέφανου Δραγούμη εκλέχτηκε βουλευτής Φλώρινας το1920, 26, 32, 33, 35, 36. Διετέλεσε υπουργός Β. Ελλάδος (1932-34), Στρατιωτικών (1946-47), Εξωτερικών (1952), Εθνικής Αμύνης (1963). Διετέλεσε πρόεδρος πολλών συλλόγων.

 

Η προσφορά του στο Μακεδονικό αγώνα

 

            Ο Ίων Δραγούμης  γιός του Στέφανου και αδελφός του Φίλιππου σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Το 1897 παίρνει μέρος ως εθελοντής στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο.

            Το 1902 ζητά και διορίζεται γραμματέας του ελληνικού προξενείου του Μοναστηρίου. Η Μακεδονία και ιδιαίτερα οι περιοχές της ιδιαιτέρας του πατρίδας κινδυνεύουν από τη δράση του βουλγαρικού κομιτάτου. Πολλά χωριά αρνούνται το Πατριαρχείο, τάσσονται με την Εξαρχία, την εκκλησία της Βουλγαρίας. Με την τοποθέτησή του δραστηριοποιείται άμεσα. Έχοντας ως όπλο τα πολιτικά βιώματα της οικογένειας προπαρασκευάζει το κλίμα για οργάνωση του Μακεδονικού χώρου βροντοφωνάζοντας σε κάθε ευκαιρία. «Είναι καιρός πλέον να εγερθεί από τη νάρκη πας Έλλην και να αναλάβει τον αγώνα για τη διάσωση της Μακεδονίας. Έλληνες, άν σώσωμεν τη Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει».

            Την επανάσταση του 1821 την προετοίμασε η μυστική, συνωμοτική, πατριωτική οργάνωση «Φιλική Εταιρεία» που ιδρύθηκε το 1818 στην Οδησσό της Ρωσίας. Το ίδιο έκανε κι ο Ίων, ίδρυσε την Εθνική Άμυνα. Την πρώτη οργάνωση την ίδρυσε στο Μοναστήρι, στην έδρα του ελληνικού προξενείου.  Η τριμελής επιτροπή στελεχώθηκε από τον τραπεζίτη Αργύριο Ζάχο από τη Σιάτιστα, τον έμπορο Θεόδωρο Μόδη από το Μοναστήρι και το φαρμακοποιό Φίλιππο Καπετανόπουλο από τους Πύργους (Κατράνιτσα) Εορδαίας. Ο Καπετανόπουλος διατηρούσε φαρμακείο στο Μοναστήρι. Έπεσε για τη Μακεδονία σε συμπλοκή με τον τουρκικό στρατό στο Νερέτι (Πολυπόταμος) της Φλώρινας στις 19 Σεπτεμβρίου 1904.

             Γράφει ο Παύλος Μελάς για τον Καπετανόπουλο. «Είναι τριακονταετούτης, υψηλός, ωραίος και συμπαθέστατος, φαρμακοποιός. Αυτός μου έγραψε εκ Νεβέσκης (Νυμφαίο Φλώρινας) παρακαλών να επισπεύσω στη Βελκαμένη (Δροσοπηγή Φλώρινας) άφιξή μoυ, διότι οι Βούλγαροι των περιχώρων άρχισαν να την απειλούν. Είναι μέλος του εν Μοναστηρίω τριμελούς συμβουλίου της Αμύνης και ήλθε να καταταγεί στο σώμα μου. Και εγώ και οι παριστάμενοι προσπαθούμε να τον αποτρέψουμε, αλλά δεν ακούει κανένα. Είναι ήδη έτοιμος με το όπλο και την κάπα του…».

 

Επίσκεψη στην Κοζάνη

 

             Το 1902 επισκέπτεται την Κοζάνη. Ιδρύει το «Εθνικόν Κέντρο Αμύνης». Αποστολή της ήταν η προετοιμασία του ένοπλου Μακεδονικού αγώνα, η μέριμνα σίτισης ανταρτικών σωμάτων, η περίθαλψη τραυματιών κι απόρων οικογενειών, η μεταφορά και αποθήκευση όπλων, η ενίσχυση του εθνικού φρονήματος των ελλήνων, κύρια η προσήλωσή τους στο Πατριαρχείο.

            Πρώτα μέλη του Εθνικoύ Κέντρου Αμύνης ορκίσθηκαν ο Γεώργιος Μεταξάς ιατρός, ο Νικόλαος Μουμουζιάς ιατρός, ο Παναγιώτης Λιούφης γυμνασιάρχης. Αργότερα η Επιτροπή Εθνικής Αμύνης Κοζάνης συμπληρώθηκε με τους Νικόλαο Ρεπανά, Κων\νο Δρίζη, Στέργιο Παπαργυρούδη, Εμμανουήλ Στεργίου, Βασίλειο Γκίμπα κι άλλους δημογέροντες και προκρίτους.(9\15)

             Η αποστολή του δεν σταμάτησε στην Κοζάνη. Περιόδευσε σε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας, ίδρυσε επιτροπές, οργάνωσε τις ορθόδοξες κοινότητες οι οποίες κινδύνευαν από τους Βούλγαρους σχισματικούς. Έφτασε μέχρι το Σιδηρόκαστρο, Σέρρες, Νευροκόπι, Δράμα. (17\90) Συμπαραστάτες βρήκε τους δημογέροντες, τον κλήρο κάθε οικισμού. Η αδερφή του Ναταλία ήταν σύζυγος, του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού αγώνα, Παύλου Μελά.

Κοντά στους εθνικούς αγώνες

 

             Τα έτη 1907-1908 υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Κων\πολης οργανώνοντας τους εκεί Έλληνες και διευρύνοντας το Μακεδονικό κομιτάτο στην Ανατολή. Την περίοδο 1909-1911 υπηρετεί ως διπλωμάτης στις πρεσβείες Ρώμης-Λονδίνου. Το 1911 οργανώνει συνέδριο στην Πάτμο με αίτημα την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαρτίου 1948.

             Εθελοντής στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13. Κατατάσσεται στον απελευθερωτικό στρατό με το βαθμό του δεκανέα. Λόγω της πολύπλευρης μόρφωσης αποσπάται στο στρατηγείο.

             Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών συνοδεύει τους Έλληνες επιτελείς στη Θεσσαλονίκη προς διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων μετά του Ταξίμ Πασά, Τούρκου στρατηγού. Συνέταξε ο ίδιος το πρωτόκολλο της παραδόσεως της Θεσσαλονίκης κι αυτός πρώτος ύψωσε την ελληνική σημαία στο προξενείο. Το 1915 εκλέγεται βουλευτής Φλώρινας ως ανεξάρτητος.

Η δολοφονία του

 

            Το 1917 εξορίστηκε μ’ άλλους αντιβενιζελικούς πολιτικούς στην Κορσική της Γαλλίας. Στις 31 Ιουλίου 1920 μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι (30-7-1920) δολοφονείται στη λεωφόρο Κηφισίας στην Αθήνα από φανατικούς στρατιώτες. Ήταν μόλις 42 ετών.

             Η δολοφονία θεωρήθηκε άδικη και άσκοπη. Συγκίνησε την πρωτεύουσα, την πολιτική ηγεσία και τον ίδιο το Βενιζέλο σύμφωνα με την Πηνελόπη Δέλτα. Η τοπική εφημερίδα ΗΧΩ (2-8-1920)  τη δολοφονία του Δραγούμη σχολίασε μ’ ένα λιτό κείμενο.

 «Η εξέγερση του Λαού Αθηνών επέφερε αναστάτωση και παρεκτροπάς. Κατεστράφησαν τα γραφεία των αντιβενιζελικών εφημερίδων. Ο Ιωάννης Δραγούμης μη υπακούσας εις διαταγή στρατιωτικής δυνάμεως και αντισταθείς δι’ όπλου, ελογχίσθη από δύο πρώην αξιωματικούς».

            Ο Ρώσος συνταγματάρχης Ιγκόρ Λεμπέντιεφ, που παρακολούθησε τυχαία τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη στα Ιλίσια, κατά τις ώρες της αναρχίας που επικράτησε  στην Αθήνα μετά την είδηση της δολοφονικής απόπειρας γράφει σε έκθεση. «Την 31^ην Ιουλίου, ημέρα κατά την οποία εγνώσθη η κατά του Βενιζέλου απόπειρα, υπήρξα, τυχαίως μάρτυς των ακολούθων. Περί την 4^ην απογευματινή ανέμενα με ομάδα τριών ή τεσσάρων  προσώπων την άφιξη του τραμ παρά τη γωνία της Λεωφόρου Κηφισίας και της οδού Ι. Παπαδιαμαντοπούλου πλησίον του υπ’ αρθ. στύλου των ηλεκτρικών συρμάτων. Την προσοχή μου επέσυρε ομάς στρατιωτών αγόντων εν συνοδεία έναν πολίτη καλού παρουσιαστικού και βαδίζοντα μετά πολλής αξιοπρεπείας.  Δεξιόθεν και αριστερόθεν εβάδιζον δύο στρατιώται, δεκάς δε ετέρων ηκολούθει εκ του σύνεγγυς. Πάντες έφερον τυφέκια. Μόλις το απόσπασμα πλησίασε εις τον υπ’ αριθμόν 905 στύλο, μετέβαλε κατεύθυνση προς τα αριστερά και σταμάτησε παρά το πεζοδρόμιο, άφησαν τον αιχμάλωτο πολίτη επί του πεζοδρομίου, εις απόσταση τεσσάρων βημάτων. Οι στρατιώται αφού σταμάτησαν, πυροβόλησαν. Ο πυροβοληθείς πολίτης κατέπεσε άπνους, χωρίς να βγάλει κραυγή, να είπει τι. Εν αυτοκίνητο πλησίασε. Οι στρατιώται επέβησαν αυτού και ανεχώρησαν. Αργότερο διέβην και πάλι εκ του σημείου τούτου. Δεν υπήρχε όμως πλέον ίχνος του δράματος, το οποίον είχε προ ολίγου διαδραματισθεί εκεί». (46\186)

Αντιπαράθεση για το μνημόσυνο

 

             Στην πόλη της Κοζάνης πολιτικοί φίλοι του Ίωνα τελούν μνημόσυνο. Οι Βενιζελικοί διαμαρτύρονται. Ο δήμαρχος Κοζάνης  Κ. Ι. Τσιμηνάκης με επιστολή του στις 22-8-1920 στον διευθυντή της εφημερίδας «ΗΧΩ» αναφέρει. «Επεθύμουν να γνωρίσω εις τους αγαπητούς μου συμπατριώτας ότι το σήμερον τελεσθέν μνημόσυνο υπέρ της αναπαύσεως της ψυχής του αειμνήστου  Ιωάννου Δραγούμη  ενείχε χαρακτήρα καθαρώς θρησκευτικό έναντι των υψίστων υπηρεσιών, που ο Μακεδών ούτος παρέσχε στην πατρίδα. Κακώς απεδόθη  από μερικούς ότι είχε χροιά πολιτική». Διευκρινήσεις δίδει και ο Κ. Δρίζης. «Εκτιμώντας τας αρετάς του μακαρίτου ανδρός ευχαρίστως υπέγραψα ίνα συμμετέχω στο μνημόσυνο». (40\23-8-1920)

 

Ο πολιτικός

 

             Ο Δραγούμης, όπως και οι πρόγονοί του αγάπησαν την Ελλάδα, αγωνίσθηκαν για την εθνική ολοκλήρωση και ευημερία. Η ελληνολατρία του Ίωνα φαίνεται στις παρακάτω ιδέες του. « Δεν δουλεύω για την κυβέρνηση, δουλεύω για τον Ελληνισμό. Δεν αγαπώ την κυβέρνηση, αγαπώ τον Ελληνισμό. Σιχαίνομαι την Κυβέρνηση, δε σιχαίνομαι τον ελληνισμό. Άμα συλλογίζομαι την Κυβέρνηση, πέφτω, σηκώνομαι όταν νιώθω τον Ελληνισμό. Πονώ για τον Ελληνισμό, για την Κυβέρνηση μ’ έρχεται καταφρόνια. Για να ζήσω περισσότερο πρέπει να συνδεθώ με το έθνος μου. Συνδέομαι με το έθνος μου, όταν προσπαθώ να το δυναμώσω, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις μου εκεί, δηλαδή σ’ αυτόν το σκοπό». (6\5)

             Ένθερμος υποστηρικτής της δημοτικής γλώσσας. Στα 1905 με πολλούς λογοτέχνες ιδρύει την εταιρεία « Η Εθνική γλώσσα». Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου.

             Ο Ίωνας διορατικός πολιτικός έθεσε τις βάσεις για τη διατήρηση της υπεροχής του ελληνισμού στη Μακεδονία. Εμπνευστής και οργανωτής του Μακεδονικού Αγώνα. Το ιδανικό του συνίστατο στη δημιουργία ενός κράτους της Ανατολής, όπου οι Έλληνες θα είχαν την πρωτοκαθεδρία χωρίς να χάνουν και οι άλλες φυλές τον εθνισμό τους.

           

Συγγραφικό έργο

 

1.1907 Μαρτύρων και ηρώων αίμα (Σχετικό με το Μακεδονικό αγώνα και το θάνατο του                

    Παύλου Μελά) 2. 1909. Σαμοθράκη. 3. 1911. Όσοι ζωντανοί (Αναφέρεται στον ελληνισμό της Πόλης) 4. 1914. Ελληνικός πολιτισμός. (Αναλύει τους σκοπούς ύπαρξης του ελληνικό έθνους) Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία. 5. Μονοπάτι. 6.Σταμάτημα7.Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες.

 

     Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

 

Μπούρινος 6ο "Βιβλιοπαρουσίαση Τα δακρυσμένα Χρόνια του Γιάννη Τότσικα"

 

 

 

Στη  φωτό ο Γιάννης Τότσικας

 

 

Κεφάλαιο 31              

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΑ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

                      1940-1950 ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΤΣΙΚΑ

 

Βιογραφικό: Ο  Γιάννης Τότσικας του Ευαγγέλου γεννήθηκε  

το 1924 στο Πυλωροί Γρεβενών. Τα πρώτα τα γράμματα τα  

έμαθε στο δημοτικό σχολείο του χωριού του. Απόφοιτος του

γυμνασίου Γρεβενών, συνέχισε τις σπουδές του ως φοιτητής

 της γεωπονικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

                      Μεσούσης της κατοχής, 1943, εντάσσεται στο ΚΚΕ.

Πρωτοστατεί στην ίδρυση της ΕΠΟΝ το Φεβρουάριο του 1943.

                   Μετά τη Βάρκιζα φυλακίζεται για 5 μήνες. Μετά την 

                    αποφυλάκισή του εντάσσεται στο Δημοκρατικό Στρατό

τον Ιανουάριο του 1947. Με το τέλος του εμφυλίου πολέμου,

Αύγουστος 1949, διαμένει με την οικογένειά του ως πολιτιικός

πρόσφυγας στην Τασκένδη. Αυτοδιαγράφεται από το κόμμα

                     το 1957. Επαναπατρίζεται το 1977. Απεβίωσε το 2009.

 

Βιβλίο: Το βιβλίο 294 σελίδων εκδόθηκε το 2004 στα Γρεβενά.

Πρόκειται για ένα ιστορικό βιβλίο που καταγράφει τα

γεγονότα που διαδραματίστηκαν τη μεταξική περίοδο (1936-40),

 το αλβανικό έπος του 1940, την εθνική αντίσταση 1941-1944,

τα    δεκεμβριανά γεγονότα 1944, η συμφωνία της

Βάρκιζας (12-2-1945), ο εμφύλιος πόλεμος 1946-49.

Σημαντικό το δεύτερο μέρος του βιβλίου (σελ.161-284) που

 αφορά αποκλειστικά την περιφέρεια Γρεβενών, Βεντζίων,

για όσα έγιναν την περίοδο της κατοχής και τα πέτρινα

χρόνια του εμφύλιου. Το βιβλίο πλαισιωμένο με 134

φωτογραφίες με αναλυτικό σχολιασμό, ο πλούτος

των ιστορικών στοιχείων, η διορατικότητα του συγγραφέα

να κρατά σημειώσεις, η πιστότητα καταγραφής των γεγονότων

πλουτίζει την ιστορική βιβλιογραφία του τόπου μας και της

 πατρίδας μας  γενικότερα.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ". Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Μπούρινος 6ο."Το εικονοστάσι του Προφήτη Ηλία στον οικισμό Βάρης Γρεβενών"

 

 

 

Κεφάλαιο: 32. Το εικονοστάσι του Προφήτη Ηλία στον οικισμό Βάρης Γρεβενών

 

Ο επισκέπτης του οικισμού Βάρης πάντα κάνει τη στάση να πάρει τον καφέ, να πιεί τσίπουρο με τους εκλεκτούς μεζέδες στο μοναδικό καφενείο του χωριού. Το μάτι περιδιαβαίνει την πλατεία, το νεοφυτευμένο πλάτανο. Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει είναι το βουνό Κίσαβος πολύ κοντά στο χωριό. Εκεί συναντάς  σε σωρολιθιές, χαλάσματα  ιερού.

Στην ίδια θέση ο Μήτσιος από Μεταμόρφωση, κληρούχος γεωργικής γης από τη διανομή χωραφιών που έγινε στον οικισμό Βάρης ένιωσε την ανάγκη να στήσει εικονοστάσι του Προφήτη Ηλία. Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού επισκέπτονται το εκκλησάκι, ανάβουν το καντηλάκι και συνάμα κάνουν έναν περίπατο σε μία διαδρομή μέσα από  μία θαμνώδη περιοχή.

Με μεγάλη χαρά δημοσιεύουμε τη φωτογραφία που μας διέθεσε η Θεοδώρα Παυλίτσα από ανάβαση που πραγματοποίησαν το Πάσχα του 1988.

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ". Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

 

 

Προτομές -Ανδριάντες-Μνημεία Κοζάνης " Χατζή Αλίκη, γλύπτρια"

  

 

Η Αλίκη Χατζή κατά την τοποθέτηση της προτομής του Γεώργιου Σακελλάριου.

 

Κεφάλαιο 23: ΧΑΤΖΗ ΑΛΙΚΗ, γλύπτρια

Γεννήθηκε στην Κοζάνη στις 8 Νοεμβρίου 1923. Ο πατέρας της Μάρκος Χατζής, γεωπόνος από το Αμύνταιο Φλώρινας παντρεύτηκε τη Χάιδω Τερζή από την Κοζάνη. Ο πατέρας της τραυματίστηκε στην Αθήνα από τροχαίο θανάσιμα. Η Αλίκη ήταν μόλις 9 χρονών.

            Απόφοιτη του γυμνασίου Θηλέων Κοζάνης. Στις 16 Οκτωβρίου 1939 ο γυμνασιάρχης Ευθυμιάτος του γυμνασίου θηλέων με επιστολή του στο Νομάρχη Κοζάνης ζητά την απαλλαγή των εκπαιδευτικών τελών της Αλίκης Χατζή μαθήτριας τότε της Ε΄ τάξης του γυμνασίου επικαλούμενος τους παρακάτω λόγους. Είναι ορφανή πατρός. Είναι πραγματική άπορος διότι η προστάτης μητέρα νοικιάζει μία μικρή οικία, τα δε ενοίκια κατάσχονται λόγω χρέους. Μένουν με τη μητέρα της στην οικία του παππού της. Σύμφωνα με τον κανονισμό απαλλαγή εκπαιδευτικών τελών δικαιούνταν το 20 % των εγγραφέντων κι όσοι είχαν βαθμό πάνω από 14. Η Αλίκη είχε βαθμό προαγωγής 18 5\11, στα δε Ελληνικά 17 και στα Μαθηματικά 19.

            Παρακολούθησε μαθήματα πιάνου από το 1936 ως την έναρξη του πολέμου το 1940.

Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και στη  Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.

            Ο παππούς της Αργύριος Τερζής, καλλιτέχνης, με τη διαθήκη του κληροδοτεί στην Αλίκη το καλλιτεχνικό έργο «Μετέωρα».  Η  Αλίκη, το έργο του παππού της το αγάπησε ιδιαίτερα και αποτέλεσε μέρος της διακόσμησης του σπιτιού της στην Αθήνα, όπου και διέμενε μόνιμα.

            Η Αλίκη αγαπά παράφορα τη γλυπτική. Αφοσιώνεται στο έργο της. Παιδιά της οι προτομές, τα ηρώα, οι ανδριάντες, τα μνημεία. Στολίζει τον τόπο και διδάσκει ιστορία με τα έργα της.

            Τις πρώτες τρεις ατομικές εκθέσεις τις κάνει το έτος 1954 στα 31 της χρόνια. Στον Παρνασσό με το ζωγράφο Ν. Σαχίνη, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Θεσσαλονίκης, στη Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτόνων στο Ζάππειο.

            Για τις εκθέσεις το 1954 γράφει ο τοπικός τύπος των Αθηνών.

            Έθνος: Η Αλίκη Χατζή είναι μια θαρραλέα με επαναστατικές τάσεις γλύπτρια Μαθήτευσε στο εργαστήριο του Μιχαήλ Τόμπρου και απεφοίτησε προ τριετίας από τη σχολή Καλών Τεχνών.

            Ελευθερία: Η νεαρή γλύπτρια δείχνει τόλμη και φαντασία στη χρησιμοποίηση της πιο σύγχρονης πλαστικής γλώσσας που προσπαθεί να κυριαρχήσει.

           Εθνικός Κήρυξ: Η δ\νίς Χατζή παρουσιάζει 10 γλυπτά της που μας ξαφνιάζουν με τις ανησυχίες που κρύβουν, όχι μόνο στο πλάσιμο της μορφής αλλά και εσωτερικότερες που δείχνουν ότι η νέα καλλιτέχνης ψάχνει να βρει δικούς της εκφραστικούς τρόπους.

            Συμμετέχει και σε ομαδικές εκθέσεις σε επτά Πανελλήνιες στο Ζάππειο, έξι του συλλόγου γλυπτών, τρεις της Εταιρείας Επιστημόνων καλλιτεχνών. Βγαίνει και έξω από τα ελληνικά σύνορα με εκθέσεις της στο Παρίσι και τη Μόσχα. Η γλυπτική της καταξιώνεται. Έργα της κοσμούν πλατείες της πατρίδας μας διδάσκοντας ιστορία.

            Το πρώτο έργο που βραβεύεται είναι το ηρώο του Μακεδονικού Αγώνα στις Κάτω Κλειναί της Φλώρινας το 1962. Είναι έργο από μάρμαρο ύψους 4,50 μέτρων.

            Ηρώα πεσόντων της Αλίκης στήθηκαν στην Νέα Μαγνησία Θεσσαλονίκης, στον Ίασμο Κομοτηνής, στις Κρηνίδες Καβάλας, στο Βώλακα Δράμας, στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, στη Νέα Καρβάλη Καβάλας, στον Περδίκα Κοζάνης, στο Σταυρό Φαρσάλων, στο Έλος Λακωνίας, στον Πελεκάνο Κοζάνης, στη Νέα Επίδαυρο, στις Αμυγδαλιές Κοζάνης, στις Λιμνιές Καβάλας, στον Έμπωνα της Ρόδου, στο Χρυσοχώρι Καβάλας, στη Λεκάνη Καβάλας, στο Μικρόκαστρο Δράμας, στον Ελαιώνα του Πύργου, στην Πουλίτσα Κορινθίας, στην Τριανταφυλλιά Σερρών, στην Καισαριανή, στο Χαλάνδρι.

             Εντύπωση προκαλεί το ηρώο της 25^ης Μαρτίου 1821 στην Καλαμάτα που πλαισιώνεται με  τέσσερις ανδριάντες επί μαρμαρίνης στήλης. Το ύψος φτάνει τα 10,50 μέτρα.

            Πέρα από τα  ηρώα η Αλίκη φιλοτέχνησε ανδριάντες όπως του Γ. Μπούσιου στα Γρεβενά, του Γιάννη Φαρμάκη στη Βλάστη Κοζάνης, της Καπετάν Περιστέρας στη Σιάτιστα και πολλές άλλες προτομές.

            Τα γλυπτικά της έργα ξεπερνούν τα 150. Για την πόλη της Κοζάνης φιλοτέχνησε τα παρακάτω έργα. Τον ανδριάντα του Νικολάου Κασομούλη, τις προτομές του Γεωργίου Λασσάνη, του Γεωργίου Σακελλάριου, του Στάμκου Αναστασίου, του Γεωργίου Ρουσιάδη. Επίσης τις προτομές στο νεκροταφείο Κοζάνης, Αγνής Γιάντσου, του Γ. Χρυσοχόου

             Στο Βελβεντό Κοζάνης φιλοτέχνησε την προτομή του Παπαμάρκου. Ο Χαρίσιος Παπαμάρκος Βελβεντινός υπήρξε σπουδαίος εκπαιδευτικός. Επί τουρκοκρατίας ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη το πρώτο διδασκαλείο της Βόρειας Ελλάδας από το οποίο αποφοίτησαν επιφανείς δάσκαλοι του Γένους.

            Υλικά που δούλεψε η Αλίκη ήταν το μάρμαρο, ο χαλκός, ο γύψος, ο σίδηρος.

            Με επιστολή της στη Δυτική Μακεδονία το Φεβρουάριο του 1965 σχετικά με τις δυσκολίες της κρατικής χρηματοδότησης στα μνημεία του Μεσόβουνου και Πύργων Εορδαίας επισημαίνει ότι μνημεία πρέπει να ανεγείρονται όχι μόνο από τους δήμους και τις κοινότητες, αλλά κι από ενθουσιώδεις επιτροπές με ενεργό συμμετοχή όλων μας ψυχική και υλική και συμπληρωματική αρωγή του κράτους. Τότε είναι εμφανέστερος ο καθολικός σεβασμός.

            Στις 24 Μαρτίου 1970 με επιστολή της προς τον κ. Δελιαλή αναφέρει.« Πιστεύω θα χάρηκες που προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για το ηρώο της Κοζάνης. Καιρός ήταν. Σε παρακαλώ θερμώς, Νίκο, να μου γράψεις σχετικώς ποια πρόσωπα εκ Κοζάνης καταγόμενα νομίζεις εσύ άξια να απαθανατισθούν. Επίσης να μου γράψεις για το χώρο της ανεγέρσεώς του. Ποιος είναι ο κατάλληλος. Ο δήμος πρότεινε 5 πλατείες. (Ηρώο στην πόλη δε στήθηκε ακόμα)  Εγώ τελείωσα έναν ανδριάντα του Τάσου Καρατάσου και στήθηκε στη Βέροια. Επίσης τελείωσα την προτομή του Στίλπωνα Κυριακίδη για την εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. (Βρίσκεται στη σάλα της εταιρείας)».

            Η Αλίκη χειμερινή κολυμβήτρια άφησε την τελευταία της πνοή το Νοέμβριο του 1997, όταν με φίλους της  επιδιδόταν στην άλλη μεγάλη της αγάπη στο χειμερινό θαλάσσιο κολύμπι.

            Η Αλίκη όμως δεν πέθανε. Κάθε έργο της που κοσμεί δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους αποτελεί μία ανοιχτή σελίδα της τοπικής και εθνικής μας ιστορίας.

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9