Κρανέα Γρεβενών

 

57. Κρανέα, η

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ.386 Κοζάνη 2018

Γενικά: Η Κρανέα, με τις πολλές κρανιές, βρίσκεται σε υψόμετρο 962 μ. στις πλαγιές του Ζυγού 32 χλμ. από τα Γρεβενά και περίπου 20 χλμ. από το Μέτσοβο. Είναι ένα από τα έξι πανέμορφα βλαχοχώρια των Γρεβενών με πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα (τα άλλα Σαμαρίνα, Περιβόλι, Σμίξη, Αβδέλλα, Καλλιθέα). Δημιουργήθηκε από τη συνένωση των οικισμών της Τούργιας και Παλαιοχωρίου. Κοντινοί οικισμοί Καλλιθέα, Πριόνια, Μικρολίβαδο, Μοναχήτι, Κηπουρειό, Μηλιά Ιωαννίνων, Παλαιά Κουτσούφλιανη (Πλατανιά) Τρικάλων (http://www.vlahoi.net).

Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί τα χιονοδρομικά κέντρα Μετσόβου και Βασιλίτσας, να πραγματοποιήσει οδοιπορικές διαδρομές μέσα στο δάσος, να συναντήσει κρυσταλλένιες βρύσες,  να δραπετεύσει στον εθνικό δρυμό της Πίνδου, στη Βάλια Κάλντα, με τα μεγάλα δέντρα, πεύκη, οξιά, ρόμπολα. Στα ρέματα υπάρχουν πολλά είδη ψαριών μεταξύ των οποίων και η άγρια πέστροφα.

“Το χωρίο έχει 250 οικογένειες χριστιανικές, 3 εκκλησίες, σχολείο αρρένων, παρθεναγωγείο, 4 χάνια χωρούντα 200 ζώα μετά 15 δωματίων  χωρούντων 150 άντρες, άφθονο άχυρο, χόρτο, κριθή, τρεις υδρόμυλοι” (Σχινάς).

Με απόφαση του Νομάρχη στις 31 Δεκεμβρίου 1914 ορίσθηκε ως έδρα εκλογικού τμήματος: Το δέκατον τρίτον με έδραν του χωρίου Κρανιά θέλουν ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτων ως και των χωρίων Βελώνη, Μπάλτινον (Καλλιθέα), Μπόζιοβον (Πριόνια), Μοναχήτι, Λαβανίτσα (Μικρολίβαδον), τόπον ψηφοφορίας ορίζομεν την δημοτικήν σχολήν.

Κοινότητα: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα της κοινότητας Κρανιάς. Στις 16-10-1940 διορθώνεται σε Κρανέα. Στις 5-4-1981 προσαρτάται ο καταργούμενος οικισμός Βελόνιον της κοινότητας Κρανέας. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Γόργιανης και στις 7-6-2010 στο Δήμο Γρεβενών.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 374 χριστιανοί.

Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 80 εκλογείς.  Εκλέχτηκαν: Ειρ. Γρεβενών. Ιωάννης Κυραλέους 49, Κων/νος Βλαχιώτης 48,  Νικόλαος Γιώτης 47, Ευθύμιος  Στερ. Γιώτης 41, Κων/νος Πατέλας 39, Γεώργιος Τζήμος 36, Σταμάτιος Κυραλέος 23, Στέργιος Βανιώτης 22, Βασίλειος Τσιάτσιος 22.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Κρανιάς με έγγραφο στις 7-12-30 προς τον κ. Νομάρχη Κοζάνης αναφέρει ότι στην κοινότητα υπάρχει οίκημα του Δημοσίου, το οποίο επί Τουρκοκρατίας χρησιμοποιούνταν ως τηλεγραφείο και ταχυδρομείο. Μετά την απελευθέρωση χρησιμοποιήθηκε ως ειρηνοδικείο και κατοικία των υπαλλήλων του ειρηνοδικείου. Αργότερα όταν μετετέθη η έδρα του ειρηνοδικείου εκ της κονότητας εις το χωρίον Ζιάκα εγκατελείφθη το εν λόγω οίκημα αφέθηκε  στην τύχη του και ευρίσκεται ήδη υπό κατάρρευση. Το οίκημα είναι διώροφο αξίζει πλέον των 100.000 δραχμών, για την επισκευή απαιτείται το ποσό των 10.000 δραχμών και ζητά από το Νομάρχη να ενεργήσει παρά της Επιτροπής συντηρήσεως Δημοσίων έργων την επισκευή του οικήματος (60/552).

Στην κοινότητα Κρανιάς Γρεβενών εγένετο έρανος υπέρ των Εθνικών οικοτροφείων και ορφανοτροφείων του Κράτους την 25^ην Μαρτίου 1932  πλην όμως το προϊόν του εράνου εκ δραχμών 868 διετέθη παρ’ επιτροπής εις απόρους οικογένειες της κοινότητας (60/1437).

Υπέρ της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης  στις 14-8-36 η κοινότης κατέβαλε το ποσό των 300  δρχ. (60/1735).

Ο Επαρχών στις 8-3-37 διαβιβάζει στον πρόεδρο της κοινότητας Κρανιάς αναφορά του ληξιάρχου Αριστοτέλη Τσιουμπλέκου ο οποίος γνωρίζει ότι δωρίζει στην κοινότητα το επιμίσθιο το οποίο λαμβάνει επί μία συνεχή τετραετία αρχομένη από της 1^ης Απριλίου 1936 και λήγει την 31^ην Μαρτίου 1940 δια την αντικατάσταση των ξυλίνων υδροσωλήνων δια σιδηρών του υδραγωγείου της βρύσεως «Νικολή» και ζητά όπως θέσει υπόψη του κοινοτικού συμβουλίου προκειμένου να λάβει απόφαση περί αποδοχής ή μη της δωρεάς συμφώνως προς τας διατάξεις του άρθρου 27 του κώδικος.

Το κ.σ εγκρίνει  στις 18-9-38 τα πρακτικά μειοδοτικής δημοπρασίας για την κατασκευή στολών φαλαγγιτών δύο μάλλινων για τους αρχηγούς και 2 βαμβακερών. Εκάστη μάλλινη δρχ. 320 και βαμβακερή 255 (60/2021).

Η κοινότητα Κρανιάς Γρεβενών στις 29-2-40 ψηφίζει πίστωσιν 300 δραχμών υπέρ του κρατικού νοσοκομείου Γρεβενών (60/1464).

Από αυτοψία που πραγματοποίησε ο Λουκιανός Μακρυνιώτης Δασάρχης Γρεβενών αναφέρει ότι στις 23 Αυγούστου 1958 εξερράγη πυρκαγιά στη θέση Καζάρμα του δημοσίου δάσους Κρανιάς. Η  πυρκαγιά λόγω του πνέοντος ισχυρότατου λίβα  επεξετάθη ταχύτατα καταστρέψασα εις διάστημα 4 ωρών έκταση 1500 στρεμμάτων καλυπτομένη από δάσος πεύκης και ελάτης. Η κατάσβεση πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια των προσδραμόντων κατοίκων Κρανιάς και πέριξ χωρίων και ισχυρών δυνάμεων Στρατού. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από αναμμένο τσιγάρο.

Στην Κρανιά ορίσθηκε εκπρόσωπος ταξινομήσεως κτηνών για το έτος 1960  ο Λάμαρης Γεώργιος του Αθανασίου.

Γεφύρι Κρανιάς (Σταμπέκη): Χτίστηκε περίπου το 1850. Βρίσκεται κοντά στο χωριό, στο δρόμο Κρανιάς-Μηλιάς Μετσόβου. Γεφυρώνει ρέμα που εκβάλλει στο Βενέτικο ποταμό. Αποκαταστάθηκε το γεφύρι το 2006.

Γεφύρι Ματσαγκάνη: Βρίσκεται στο δρόμο Γρεβενών - Κρανιάς, λίγο πριν το χωριό, κοντά στις πηγές του Βενέτικου. Το γεφύρι είναι μονότοξο επί ρέματος κοντά στις πηγές του Βενέτικου ποταμού. Έχει μήκος 16μ., πλάτος 2,50μ., και ύψος 5,50μ.

Εκπαίδευση: Το κοινοτικό συμβούλιο ανακηρύσσει ευεργέτες για οικονομική συνδρομή υπέρ ανεγέρσεως ελληνικού διδακτηρίου από Αμερική Κρανιώτου κ. Δημητρίου Ι.Γκιζέλη  δρχ. 2646 και  είκοσι Κρανιωτών ευρισκομένων στο Βουκουρέστι Ρουμανίας  με το ποσό των 6.600 λεϊα (Μ.Β 21-12-30).

Με πρωτοβουλία του Διευθυντή του σχολείου Αριστοτέλους Τσιομπλέκου δόθηκε θεατρική παράσταση στις 27 Αυγούστου του δράματος «Γκόλφω» (Μ.Β 10-9-33).

Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Στεγάζεται σε δημόσιο οίκημα. Είναι διώροφον.  Κάθε όροφος αποτελείται από δύο δωμάτια. Στην ΑΒ΄ τάξη φοιτούν 79 μαθητές. Στο δωμάτιο της Γ΄ και Δ΄ 42 μαθητές. Οι μαθητές της Ε΄ και Στ΄ τάξης 18. Στο άλλο δωμάτιο στεγάζονται τα νήπια. Το οίκημα καταλληλότατο. Ευρίσκεται υπό κατασκευή ο δεύτερος όροφος (60/619).

Μετά από διενεργηθείσα πλειοδοτική δημοπρασία στις 2-3-38 αφορώντα την εκποίηση 1063 οκάδων μεταχειρισμένου κασσιτέρου (μεταχειρισμένος τσίγκος στέγης διδακτηρίου) του Δημ. σχ. Κρανιάς. Τελευταίος πλειοδότης ανεδείχθη ο Ιωάννης Ζυγουρίκας με τιμή 10,70 δρχ. κατ’ οκά.

Σήμερα στο σχολείο φοιτούν επτά μαθητές (25-11-2016).

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Πρόεδρος Ευθύμιος Αθ. Στάμου. Έλλειψη μελών λόγω ομηρίας και θάνατος. Συνεδρίαση 7-7-45. Κατοικίες 237. Πληθ. 980. Καταστραφείσες οικίες 225 δια εμπρησμού  υπό των Γερμανών στις 7-10-43 και 7-7-44. Θύματα 23 (άνδρες 17, γυναίκες 4, παιδιά 2).

 Οικονομία: Κύριες πηγές βιοπορισμού είναι η εκμετάλλευση του δασικού πλούτου της περιοχής με την κατασκευή προϊόντων ξύλου, η κτηνοτροφία, ο αγροτουρισμός καθότι η περιοχή αποτελεί σημαντικό βιότοπο με πλήθος άγριων ζώων όπως αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια. Εβδομαδιαία αγορά καθ’ εκάστη Κυριακή τελείται από το 1930[1]. Λειτουργούσαν τρεις νερόμυλοι[2]. ΔΑΣ Κρανιάς Γρεβενών “Η Πίνδος” με δραστηριότητα δασοκομία με έναρξη το 2008. Δασικός Αγροτικός Συνεταιρισμός η Τούργια με έναρξη το 2008.

ΟΥΝΡΑ: Ο Έπαρχος Γρεβενών  στις 18-2-45 με αναφορά στην Επιτροπή Γενικών Διανομών Θεσσαλονίκης αναφέρει  ότι ο πρόεδρος της κοινότητας Κρανιάς Γρεβενών με αναφορά που του έστειλε αναφέρεται στην οικτρά κατάσταση που βρίσκονται οι πυροπαθείς κάτοικοι του χωριού οι οποίοι υπέστησαν ολοκληρωτική καταστροφή. Ζητά να χορηγηθούν κλινοσκεπάσματα στους κατοίκους καθ’ ότι κατά την τελευταία κατανομή που έγινε από τις υπηρεσίες Διανομών Θεσσαλονίκης δεν συμπεριελήφθη η κοινότητα άγνωστο δια ποία αιτία. Οι πυρποληθείσες οικίες ανέρχονται σε 240 (60/2018).

Πληθυσμός:1859=185 στεφάνια. 1913=1137. 1920=853. 1928=988. 1940=1128. 1951=752. 1961=760. 1971=526. 1981=489. 1991=608. 2001=589. 2011=385. (10^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 91 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 7500 άσπρα.

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίων Πάντων 1790, Αγίου Νικολάου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Γεωργίου με πολλές αγιογραφίες, Προφήτη Ηλία, Αγίου Αθανασίου. Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 26 (1534-1692)  και στη Β΄ Γραφή 33 (από το 1692 και μετά).

Πεσόντες Ε.Π: α)Γκουνέλας Δημήτριος του Χρήστου 1919, 27 ΣΠ, Μνήμα Γραίας Κάμια 4-4-41.(Κρανιά)  β)Ζέρβας Αλέξανδρος του Νικολάου, 1909, 53 ΣΠ, Μάχη Κορίτσας  4-1-1941. γ)Ζέρβας Θεόδωρος του Αστερίου, 1915, 27ΣΠ,  Γκούρι Τοπίτ Κάμια 4-4-1941 (ΔΙΣ).

        Σύλλογοι: Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Κρανιάς “Η Τούργια” ιδρύθηκε το 1980. Συμμετέχει  σε ανταμώματα και εκδηλώσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βλάχων, όπως και των Βλάχων της οροσειράς της Πίνδου.

---

[1] Μ.Β 28-8-1930.

[2] Παπαδημητρίου. Σελίδες ιστορίας  Γ΄ σελ. 39.

Κοσμάτιον Γρεβενών

55.Κοσμάτιον, το

 Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ. 386. Κοζάνη 2018

 

Γενικά: Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 724 μέτρων με πλησιέστερους οικισμούς το Τρίκωμο, Παρόρειο, Σταυρό, Σπήλαιο.

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίσθηκε ως έδρα κοινότητος Κοσματίου. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Θεοδώρου Ζιάκα και στις 7-6-2010 στο δήμο Γρεβενών.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 128 χριστιανοί.

Στις εκλογές του 1925 ψήφισαν 66 εκλογείς και εκλέχτηκαν οι Κων/νος Παπαϊωάννου 52, Ανδρέας Τσιρίκας 49, Κωνσταντίνος Παπαποστόλου 47, Χρήστος Κερατζής 34, Δημήτριος Κόκκινος 29, Δημήτριος Χρ. Βλέτσιος 22,  Στέργιος Χαντάβας 21, Δημήτριος Τζαμετρούλας 19, Στέργιος Τολίκας 17.

Το Δασαρχείο Γρεβενών  στις 14-3-35 αναφέρει στον  Έπαρχο ότι στην περιφέρεια Κοσματίου όλα τα δάση είναι  δημόσια. Στη θέση Γέφυρα-Σπανού περιοχής Κοσματίου ασβεστοκάμινοι κατοίκων Κοσματίου λειτουργούν με καυσόξυλα ξηρά τα οποία οι ενδιαφερόμενοι συλλέγουν εκ καθορισμένης θέσεως (60/718).

Το κ.σ  στις 19-2-39 ψήφισε οδοιπορικά έξοδα 175 δραχμών υπέρ του προέδρου καθ’ ότι  στις 10-8-1938 συνόδευσε τους κληρωτούς στο Κηπουργιό, προκειμένου να εξετασθούν παρά του περιοδεύοντος Στρατιωτικού Συμβουλίου (60/2021).

Για συμμετοχή στη ΔΕΘ το Δεκέμβριο του 1939 το κ.σ  ψήφισε 100 δρχ., (60/2021).

Ο Νομάρχης στις 15-4-40 εγκρίνει πίστωση πεντήκοντα δραχμών ως εισφορά της κοινότητας Κοσματίου υπέρ των σεισμοπαθών της φίλης Τουρκίας (60/1464).

Ο πρόεδρος της κ. Κοσματίου στις 30-4-40 αναφέρει ότι εμβολιάστηκαν δέντρα υπό την Ε.Ο.Ν  (60/1464).

Ο πρόεδρος της κοινότητας αναφέρει στις 10-12-55 προς τη Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, υπηρεσία παραμεθορίων περιοχών Θεσσαλονίκη αναφέρει “ότι η κοινότης Κοσματίου επαρχίας Γρεβενών αριθμούσα 400 κατοίκους είναι τελείως απομονωμένη από απόψεως Συγκοινωνίας και η μετάβασή  μας εκ του χωρίου εις την πόλη Γρεβενών και τ’ ανάπαλιν καθίσταται κατά το χειμώνα μαρτυρική. Ιδιαιτέρως μας είναι αδύνατο να μεταφέρουμε τα αγροτικά μας προϊόντα είτε εις τις αποθήκες της Αγροτ. Τραπέζης είτε στην αγορά προς πώληση και τούτο συμπληρώνει την αθλιότητα εις την οποία περιήλθομε μετά την τελεία καταστροφή του χωριού μας.

            Κατεστραμμένοι, στερούμενοι ζώων και μεταφορικών μέσων, υποφέρομε τα πάνδεινα δια τούτο παρακαλούμε όπως δια την εις διάθεση υλικών πόρων, διατάξετε τη σύνδεση του χωριού μας δια κατασκευής μιας αγροτικής οδού μήκους 5 χιλιομέτρων εν όλω μετά της δημοσίας οδού Γρεβενών-Ζιάκα, εις το σημείο Ταμπούρι Κοσματίου.

            Τόσα είναι τα δεινά άτινα υποφέρωμεν εκ των άνω ελλείψεων ώστε οι κάτοικοι απελπισμένοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα εγκαταλείψεως του χωριού μας. Τρέφομεν την ελπίδα ότι η πατρική κυβέρνηση θα θεραπεύσει δια μικρής δαπάνης τις άνω ελλείψεις μας δια τούτο ευχαριστούμε θερμώς”.

Εκπαίδευση: ΄Εχει 160 κατοίκους, υπάρχει κοινό σχολείο, φοιτούν 20 μαθητές, ο διδάσκαλος παίρνει μισθό 5 λίρες από τα εισοδήματα της εκκλησίας (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).

Με επιστολή ο πρωτοσύγκελος Γρεβενών Αθανάσιος προς το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Κοζάνης και Σερβίων  στις 4-8-1909 ζητά να μάθει αν υπάρχουν δύο διαθέσιμοι  διδάσκαλοι για τα χωρία Κοσμάτι και Στιζάχιο. Απαιτούνται δύο διδάσκαλοι τελειόφοιτοι γυμνασίου πείραν έχοντες και συνετοί. Παρέχονται κατοικία και καύσιμος ύλη, μισθός 20-25 λίρες (Φ.1888 ΔΒΚ).

 Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937:  “Στεγάζεται σε οίκημα ανήκον εκ κοινού και αδιαιρέτου με κοινότητα και εκκλησία και σχολική εφορεία χωρίς να καταβάλλεται ουδέν μίσθωμα. Το σχολείο είναι διώροφο και αποτελείται από τέσσερα δωμάτια εκ των οποίων δύο χρησιμοποιούνται δια αίθουσες διδασκαλίας, εν δια τη στέγαση του κοινοτικού γραφείου και εν κοινόν χρησιμεύον δια διαμονή του δημοδιδασκάλου του σχολείου. Κάθε όροφος αποτελείται από δύο δωμάτια. Στο δεύτερο όροφο στεγάζονται οι μαθητές και σε κάθε δωμάτιο με αριθμό μαθητών 45 ανά δωμάτιο. Το κατεχόμενο οίκημα είναι ακατάλληλο δια τη στέγαση του σχολείου, διότι ευρίσκεται εις το κέντρο ακριβώς περιστοιχούμενον υπό οικιών και στερουμένων παντελώς της προβλεπομένης σχολικής αυλής εις ην οι μαθηταί του σχολείου θα καταφύγουν κατά τας προ των μαθημάτων ώρας και κατά τα διαλείμματα ή δια να παίξωσι διαφόρους χρησίμους παιδιάς ή να ασχοληθώσι με την σωματικήν αγωγή και τα τοιαύτα. Ομοίως είναι ακατάλληλον δι’ ότι λόγω της τοπογραφικής του θέσεως περιορίζεται κατά το μέγιστον το ηλιακόν φως, καθιστάμενον αισθητόν κατά την 10^ην π.μ και μόνον ώραν και δεν αερίζεται προσηκόντως. Ο προσανατολισμός του, δυτικομεσημβρινός δεν ανταποκρίνεται προς υγιεινούς όρους. Ακατάλληλον ομοίως είναι διότι δεν έχει χώρο όπως χρησιμοποιηθεί δια κτίσιν αποχωρητηρίου και ως εκ τούτου αναγκάζονται οι μαθητές να εξέρχονται σε απόσταση 500 τ.μ του σχολείου και εις τους παρακειμένους αγρούς όπως εκπληρώσουν τας σωματικάς ανάγκας, πράγμα δύσκολον για το μαθητή και ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Υπό κατασκευήν δεν ευρίσκεται νέο κτίριο (60/619).

            Ο Διευθυντής του δημοτικού σχολείου Κοσματίου Γρεβενών στις 15-12-39, προς το Νομάρχη Κοζάνης μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «το σχολείο Κοσματίου στο οποίο τοποθετήθηκα  από την αρχή του τρέχοντος τούτου Σχολικού έτους, μετατεθείς εκ Τρικόρφου Γρεβενών δεν έχει σχολικό κήπο. Στο Τρίκορφο  επί 12 ετίαν ειργάσθην και κήπον ίδρυσα με φυτώρια και με 300 καρποφόρα δενδρύλλια. Από της 15^ης Σεπτεμβρίου ημερομηνία αφίξεώς μου ενταύθα έστρεψα τας ενεργείας μου στην  ίδρυση σχολικού κήπου. Δε συνάντησα δυσκολίες διότι έκταση υπήρχε. Συνεννοηθείς μετά του  προέδρου και καθαρίσαντες την έκταση ζήτησα να με συνδράμει στην εκχέρσωσή του. Πράγματι ο κ. πρόεδρος έδειξε προθυμία  και τεθείς επικεφαλής των κατοίκων συνδραμούσης και της Ε.Ο.Ν  Κοσματίου μετέβημεν και ξεχερσώσαμε την έκταση, εκτάσεως 2 στρεμ. περίπου, λόγω του καιρού η περίφραξή του καθυστερεί εισέτι. Πλην του σχολικού κήπου υπάρχει και ετέρα σχολική έκταση την οποία θα καλλιεργήσουμε δια φυτών μεγάλης καλλιεργείας (αραβοσίτου ή σικάλεως οψίμου) την άνοιξη. Από του Σεπτεμβρίου, έχω υπόψη μου την ίδρυση σχολικού κήπου, μερίμνησα δια τη συλλογή σπόρων καρποφόρων δένδρων. Με  τους μαθητές  μου προέβην στη συλλογή σπόρων εξ αγρίων μηλεών και κάρυα και αμύγδαλα δια να σπαρούν σε σπορεία αρχές ανοίξεως. Ως προς την περίφραξη ο κ. πρόεδρος έχει τη γνώμη να περιφραχθεί δια πασάλων πυκνών τοποθετημένων. Εγώ έχω τη γνώμη ότι η ούτω περίφραξη θα είναι πλημμελής και ουχί μόνιμη διότι οι πάσσαλοι θα πέσουν, θα σπάσουν, θα σαπίσουν, ενώ η δια συρματοπλέγματος περίφραξη είναι καλυτέρα. Επειδή το σχολικό Ταμείο δεν έχει πόρους δια την προμήθεια συρματοπλέγματος, παρακαλώ θερμώς όπως προέλθητε στην ενέργεια και γίνει σύσταση στον κ. πρόεδρο να γίνει η περίφραξη δια συρματοπλέγματος με έξοδα του Κοινοτικού Ταμείου. Ούτω κ. Νομάρχα, τον κήπο που ίδρυσα στον  Τρίκορφο όπου εργάσθηκα επί 22 ετίαν, εύρεν έτοιμον ο νεαρός συνάδελφος ο έχων 3ετή υπηρεσία, εγώ δε τοποθετηθείς εις την θέσιν που αρχίζω εκ του α κατά την λαϊκή έκφραση».

Ο επιθεωρητής με απόφαση εισηγείται την απονομή επιδόματος εκ δραχμών 160 μηνιαίως στο διδάσκαλο Ιωάννη Σιαμπανίδη  πτυχιούχο μονοετούς μετεκπαιδεύσεως στο Διδασκαλείο  με υπηρεσία 17 ετών (1-7-1941 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 52).

Έκθεση Επιθεωρητή Γ. Σακελλάρη (10-12-41): «Το χωρίο κτίσθηκε το 1630-1650 από κατοίκους των πέριξ συνοικισμών. Το όνομά του Κοσμάτι=κόσμος-στολίδι. Η μικρή εκκλησία του Αγίου Νικολάου η οποία ήταν κτισμένη στην άκρη του χωριού και χρησίμευε για τον εκκλησιασμό κατεστράφη. Πλησίον ταύτης ανηγέρθη πάλι εκκλησία του Αγίου Νικολάου το 1806. Εντός της εκκλησίας υπάρχει η επιγραφή: «Ιστορήθη η παρούσα ιστορία παντοκράτορα πλατυτέρα Κοίμησις της Θεοτόκου της Μεγαλομάρτυρος γύρωθεν επί έτους 1847 Ιουλίου 20 αρχιερατεύοντος του πανιερωτάτου κυρίου Ιωανικίου ιερατεύοντος δε του αιδεσιμοτάτου Παπαδημήτρη επιτροπεύοντος δε Μιχαήλ Καραλιτζά και δια συνδρομής πάντων των χριστιανών της χώρας ταύτης”. Επί του τέμπλου αναγράφεται ότι ο τέμπλος έγινε το 1807  από το μαστοροβαγγέλη. Ο γυναικωνίτης “ηστορίθη… δια συνδρομής και επιστασίας του αιδεσιμοτάτου επιτρόπου κυρίου Παπαϊωάννου το έτος 1864».  Σχολείο ανηγέρθη το 1840, οι δε διδάσκαλοι πληρώνονταν υπό των εσόδων της εκκλησίας.  Την αποχώρηση του οπλαρχηγού Ζιάκα εκ Σπηλαίου ακολούθησαν και οι κάτοικοι του Κοσματίου, οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι εκεί και κατέφυγαν στα Τζουμέρκα. Δια απεσταλμένου κατόπιν έλαβαν την άδεια από τις Τουρκικές αρχές να επανέλθουν στις εστίες των. Το σημερινό σχολείο κτίστηκε το 1919».

Ιερά: Άγιος Νικόλαος 1806, ενοριακός ναός με το ΦΕΚ με ημερομηνία 5-2-1969 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Α. Δημήτριος. Α. Αθανάσιος. Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 14 (1534-1692)  και στη Β΄ Γραφή 5 (από το 1692 και μετά).

Οικονομία: Ο οικισμός φημίζεται για το καλό κρασί, τσίπουρο, μανιτάρια. Λειτουργούν πέντε αποστακτήρια τσίπουρου.

Ιδρυτικά μέλη του Πανεπαρχιακού Αμπελουργικού Συλλόγου Γρεβενών με ημερομηνία ιδρύσεως 12 Σεπτεμβρίου 1926 ήταν οι Τζιότζιορας Χρ., Παπαδημητρίου Ιωάν., Τσιρίκας Χρίστος.

Στα όρια Κοσματίου-Τρικώμου λειτουργούσε νερόμυλος  (Παπαδημητρίου. Σελίδες ιστορίας  Γ΄ σελ. 40).  Σε απόσταση 500 μέτρων από το Κοσμάτι λειτουργεί το ξενοδοχείο "Δρυάδες" με  επιπλωμένα διαμερίσματα, σε μια έκταση 7 στρεμμάτων.

Ο πρόεδρος της κοινότητας στις 10-2-55 αναφέρει στον  Έπαρχο Γρεβενών ότι

στην περιοχή της κοινότητός μας κατ’ έτος γίνονται περί τα 50 ασβεστοκάμινα εκ κατοίκων της κοινότητας με αποτέλεσμα οι προξενηθείσες ζημίες σε ξυλεία κατέστρεψαν πάντα τα δάση. Ζητά να σταματήσουν οι καύσεις των ασβεστοκαμίνων.

Πεσόντες Ε.Π: Στρατ. Ψάρρας Στέργιος του Χρήστου, 1908, 27 ΣΠ, Υψ. 1548 Μόροβα 21-11-1940. Κοντά στην εκκλησία του Α. Νικολάου  βρίσκεται μνημείο των 33 που κάηκαν ζωντανοί στην εκκλησία στις 9-7-44  υπό των Γερμανών κατακτητών.

Πληθυσμός: 1913=396. 1920=323. 1928=387. 1940=409. 1951=312. 1961=339. 1971=263. 1981=323. 1991=299. 2001=330. 2011=134. (41^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 35 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 5.845 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 34 κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.000 άσπρα.

Σύλλογοι: Ιδρύεται Προοδευτικός Σύλλογος με πρωτοβουλία του διδασκάλου κ.Κ.Χανιώτη (Β.Ε 19-4-1936). Σήμερα δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κοσματίου.

Κοκκινιά Γρεβενών

 

54. Κοκκινιά, η (Σούμπινον)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ¨" σελ. 386 Κοζάνη 2018

 

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα κοινότητος Σουμπίνου. Μετονομάζεται το 1927 σε Κοκκινιά όταν η επιτροπή μετονομασίας αντίκρισε κόκκινα χώματα στην τοποθεσία Άνεμος. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Ηρακλεωτών και το 2010 στο δήμο Γρεβενών. Υψόμετρο 657 μέτρα.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 134 χριστιανοί και 65 μουσουλμάνοι οι οποίοι αναχώρησαν από την Κοκκινιά σύμφωνα με το  άρθρο 3 της σύμβασης της Λοζάνης που υπογράφτηκε στις 30-1-1923 περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών  στις 1--4-1924.

Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 82 άρρενες εκλογείς. Εκλέχτηκαν: Γεώργιος Φασούλας 57, Δημήτριος Ν. Σιμόπουλος 41, Ανδρέας Κ. Βιτσιώτης 40, Ανδρέας Κ. Βαϊνάς 34, Αθανάσιος Δεληβός 32, Κωνσταντίνος Αθ. Φασούλας 28, Βασίλειος Παπαδημητρίου 22, Δημήτριος Μωυσιάδης 19, Αβραάμ Τερζόπουλος 17.

Έρανος υπέρ του Ερυθρού σταυρού στις 12-12-28 δρχ. 125 με πρόεδρο το Γεώργιο Φασούλα.

Έρανος κατοίκων υπέρ ανέγερσης τρούλου στον Πανάγιο Τάφο 37,50 (24-10-30).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Κοκκινιάς Γεώργιος Φασούλας στις 2-4-31 με έγγραφο στο Νομάρχη αναφέρει, ότι με τηλεγράφημα της 19^ης Ιανουαρίου 1931 ζήτησε εμβόλιο οστρακιάς. Μέχρι σήμερα δεν παρελήφθη και τα θανατηφόρα κρούσματα οστρακιάς στην κοινότητα εξακολουθούν να υπάρχουν. Ζητεί να σταλούν επειγόντως εμβόλια οστρακιάς (60/1666).

Οι ακτήμονες Κοκκινιάς Βασίλειος Κ. Κάρρας, Σαράντης Αθ. Μπουκουβάλας, Ζήσης Αθ. Μπουκουβάλας, Ευθύμιος Δ. Παπασίμος, Χρίστος Πετ. Φασούλας, Αχιλλεύς Παπαδόπουλος, Ευαγ. Σιμόπουλος, Βάιος Γρ. Φασούλας, Γεώργιος Α. Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Γούλκος ζητούν στις 25-2-37  από το Νομάρχη να ενεργήσει, προκειμένου να εκδοθεί απόφαση της εκδικάσεως των απαλλοτριωμένων αγρών Κοκκινιάς η οποία εκκρεμεί από 18 Νοεμβρίου 1934 (60/1588).

Οι κάτοικοι στις 29-5-38 αναφέρουν στο Νομάρχη Κοζάνης ότι επειδή εκτός του χωρίου δεν υπάρχει διαθέσιμο και κατάλληλο μέρος προς αλωνισμό, τον παρακαλούν όπως επιτρέψει τον αλωνισμό στα ιδιόκτητα αλώνια τα οποία βρίσκονται εντός και εκτός του χωριού.

Ο Έπαρχος στις 27-4-40 εγκρίνει δαπάνη 7000 δραχμών της κοινότητας Κοκκινιάς δια την κατασκευή 20 διέδρων θρανίων του Α΄ Δημοτικού σχολείου της κοινότητας (60/1464).

Στο εκλογικό τμήμα Κοκκινιάς οι υποψήφιοι  βουλευτές του εκλογικού Συναγερμού έλαβον Σαράντης 162 ψήφοι, Παπαναγιώτου164, Βαζάκας 162 και του ΕΠΕΚ-Φιλελευθέρων Ταλιαδούρης 129, Ηλίας 127, Γιαννόπουλος 119. (τηλεγράφημα 17-11-1952)

Ο πρόεδρος της κοινότητας Κοκκινιάς Βασίλειος Πορπόρης  στις 15-2-55 αναφέρει στο Νομάρχη Κοζάνης ότι η κοινότης  έχει άμεση ανάγκη των κατωτέρω έργων: α) Κατασκευή γεφύρας προς επικοινωνία μετά του Συνοικισμού Προσφύγων καθ’ ότι κατά τους χειμερινούς μήνες διακόπτεται η επικοινωνία διότι μεταξύ των δύο Συνοικισμών υπάρχει λάκκος. β) Αποξήρανση του υπάρχοντος έλους εντός της κοινότητος. Επειδή δε η Κοινότης δεν έχει τη δυνατότητα δια την κατασκευή των ανωτέρω έργων η δε δαπάνη αυτών προϋπολογίζεται εις δραχμές 30.000 παρακαλούμε να ενεργήσετε να μας χορηγηθεί δάνειο με το ανωτέρω ποσό (60/718).

Αεροδρόμιο: Ο Ευθύμιος Παπασίμος με αναφορά στο Νομάρχη στις 15-10-39[1]  αναφέρει ότι προ ημερών αφίχθη εκ του ελληνοϊταλικού τομέως. Κατά τη διάρκεια της απουσίας του στο χωρίο έγινε βοηθητικό αεροδρόμιο. Συμπεριέλαβε πολλούς αγρούς μεταξύ  αυτών και το δικό του 3 στρεμμάτων,  του Ανδρέα Κατσανίκου 7 στρέμματα, του Γεωργίου Φασούλα 1/3 του στρέμματος, Δημήτριο Φασούλα μισό στρέμμα. Οι ιδιοκτήτες αποζημιώθηκαν με άλλα κτήματα σύμφωνα με τα καταληφθέντα. Ζητά και ο ίδιος να  αποζημιωθεί  με ανάλογο αριθμό στρεμμάτων (60/2021).

Αλώνια: Οι κάτοικοι της κοινότητας στις 29-5-38 αναφέρουν στο Νομάρχη ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο και κατάλληλο μέρος προς αλωνισμό. Ζητούν να τους επιτρέψει τον αλωνισμό σε ιδιόκτητα αλώνια τα οποία βρίσκονται εντός και εκτός χωριού.

Αρχαιότητες: Οικισμός στη θέση “Πλαστήρου” βρέθηκαν πολυάριθμα κομμάτια με κεραμίδες, νομίσματα Φιλίππου Β΄, Μ. Αλεξάνδρου (Σαμσάρης). 

Γεφύρι του Πασά: Σύμφωνα με τον ιστορικό Λαμπρίδη το γεφύρι ανηγέρθη το 1690 από το Μαχμούτ Πασά γι’ αυτό ονομάζεται γεφύρι του Πασά. Κατά τον Γάλλο πρόξενο Πουκεβίλ το γεφύρι κτίστηκε από κάποιο Ρουμελί Βαλεσί (Βαλής της Ρούμελης). Για να ευχαριστήσει το Θεό, γιατί μία από τις γυναίκες του σώθηκε από θαύμα από τα νερά του Αλιάκμονα. Το μήκος του γεφυριού είναι 100 μέτρα και έφερε 6 τόξα με διαφορετικό άνοιγμα, από τα οποία σώζεται μόνο ένα. Δίπλα στο γεφύρι υπήρχε υδρόμυλος και  χάνι το οποίο χωρούσε 100 άτομα και ισάριθμα ζώα (Κοινότητα Κοκκινιάς).

Η κοινότητα Κοκκινιάς στην κοινότητα της οποίας υπάγεται η γέφυρα επιθυμεί να μετονομαστεί σε γέφυρα Λαζάρου Καρακούτσιου που τις διατυπώνει σε αναφορά που υπέβαλε ο Σταθμάρχης Βατολάκκου. Την ονομασία αυτή δεν την εγκρίνει ο Νομάρχης. Η κοινότητα της Σιατίστης με έγγραφο προς το Νομάρχη Κοζάνης αναφέρει ότι δε γνωρίζει το ιστορικό της ονομασίας «Πασά Γεφύρι». Το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι απέναντι από τη γέφυρα υπήρχε μια πλάκα με πολλά τουρκικά γράμματα η οποία εξαφανίσθηκε με την έλευση του ελληνικού στρατού το έτος 1912. Προτείνουν για το ιστορικό του γεφυριού να ρωτηθούν οι κάτοικοι του Ταξιάρχη και της Κοκκινιάς. Υπογράφει ο πρόεδρος της κοινότητας Αθ. Σπύρου στις 24 Μαΐου 1928.

Ανατινάχθηκε από Άγγλους (Νεοζηλανδούς)  κατά την οπισθοχώρησή τους καταδιωκόμενοι από τους Γερμανούς στις 14 Απριλίου 1941 και ώρα 9.π.μ

Διαβατήρια: Κωνσταντίνος Βασιλείου Τσάτας  κάτοικος Κοκκινιάς επανήλθε εξ Αμερικής την 15^ην Ιουνίου 1930 όστις μετέβη την 20ην Νοεμβρίου 1916. Διαβατήριο για Αμερική 1-10-31, έτος γεν.1898.

Εκπαίδευση: Έχει 74 κατοίκους (υπήρχαν και μουσουλμάνοι), κοινός δάσκαλος με μισθό 300 γρόσια από την εκκλησία και την κοινότητα, μαθητές 20 (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).

Κοκκινιά: Α΄ Δημοτικό σχολείο. Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Οίκημα δημόσιο. Αποτελείται από δύο αίθουσες διδασκαλίας (28,93 τ.μ) στην μία ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται στους 44 και στην άλλη 35. Το σχολείο έχει ανάγκη επεκτάσεως εκάστου δωματίου κατά 24 τ.μ. (60/619).

Από έκθεση του επιθεωρητή στις 6-3-51 αναφέρει ότι το διδακτήριο ανηγέρθη κατά το έτος 1925. Επυρπολήθη κατά το έτος 1943 υπό των Ιταλών και ανηγέρθη εκ νέου το 1946. Έχει 15 δίεδρα θρανία και 8 παλαιού τύπου,  γεωργικό κλήρο 31 στρεμμάτων.  Μαθητές ανέρχονται  στους  66[2] εκ των οποίων σιτίζονται άπαντες. Δημοδιδάσκαλος ο Αθανάσιος Κατσανίκος του Ανδρέα εκ Κοκκινιάς. Ο διδάσκαλος έχει επίγνωση της αποστολής του, αγαπά το έργον του, είναι δραστήριος, παρουσιάζει το σχολείο του περιποιημένο καλαισθητικότατα με τον ωραίο σχολικό ανθόκηπο. Έκαμε αναδασώσεις και δενδροφυτεύσεις οπωροφόρων δέντρων. Είναι κοινωνικός παράγων πολιτισμού στο χωρίον του. Αγαπάται πολύ από τους συμπατριώτες του και έχει την απόλυτον εκτίμησή των. Έχει 17 τρίεδρα θρανία. Η βιβλιοθήκη έχει εν συνόλω 63 βιβλία, εκ των οποίων τα 35 είναι παιδαγωγικά και βοηθητικά δια τον διδάσκαλο και τα 28 προς χρήση των μαθητών. Μαθητές εγγεγραμμένοι 57. Η εξωτερική εμφάνιση των εντός και εκτός του σχολείου είναι ευπρεπής. Η κατάσταση των βιβλίων και τετραδίων είναι καλή. Ο βαθμός της προόδου και επιδόσεως αυτών εις τα μαθήματα ικανοποιητική. Ο διδάσκαλος  Κατσανίκος Αθανάσιος πρωτοστατεί εις δενδροφυτεύσεις, αναδασώσεις (3-12-52).

«Μαθητές:77[3].

Διδακτήριο: Ικανοποιητική κατάσταση 2ξίου τύπου (7/11/1939).

Υλικό: Ελλιπές, ανεπαρκές, έχει ιδίως επείγουσα ανάγκη θρανίων εποπτικών μέσων (7/11/1939).

Σχολική βιβλιοθήκη: Υπάρχει με ικανό αριθμό βιβλίων προς χρήση του διδασκάλου, μαθητικής στερείται.

Σχολικός κήπος: Μικρής εκτάσεως παρά του σχολείου, όχι αποδοτικός.

Διδάσκαλοι: Φαρμάκης Λουκάς»[4].

Ιερά: Άγιος Δημήτριος με το καμπαναριό (1902), Άγιος Χριστόφορος, Άγιος Μηνάς στο ενδιάμεσο του δρόμου Κοκκινιάς-Κιβωτού. Άγιος Αχίλλειος όπου και το πανηγύρι, κοιμητηριακός. Στον Κώδικα της Ζάμπορντας αναφέρεται ως  Σούμπινω χωρίον  είναι γραμμένοι 10 αφιερωτές Α΄ Γραφής (1534-1692) και  δέκα αφιερωτές μετά το 1692.

Αίτησις κοινοτικού Συμβουλίου Κοκκινιάς στις 26-5-30 προς το Νομάρχη Κοζάνης. Ορίζουν πενταμελή επιτροπή συλλογής εράνου στο Νομό Κοζάνης προς επισκευή του ιερού Ναού αγίου Δημητρίου. Ο πρόεδρος Γεώργιος Φασούλας. Οι σύμβουλοι. Κ. Κων/νίδης, Ανδρέας Βαϊνάς, Δ. Παπασίμος. Ερανική επιτροπή αποτελούνταν από τους  Παπαμήλιον Τσικρικώνην, Αθαν. Μπουκουβάλα γεωργού,   Ιωάννου Λάμπρου γεωργού, Παναγιώτη Παπαδόπουλου γεωργού,  Δημ. Τσάτα γεωργού. Το Συμβούλιον εράνων του Νομού Κοζάνης γνωματεύει ότι δέον να χορηγηθεί  η αιτουμένη άδεια συλλογής εράνου έως τέλους Δεκεμβρίου 1930 (60/1741).

Η ερανική επιτροπή του Αγίου Δημητρίου Κοκκινιάς στις 5-4-31 με πρόεδρο το Δ.Τσάτα ενέκρινε το πρακτικό δημοπρασίας, σύμφωνα με το οποίο τελευταίος μειοδότης ανεδείχθη για τον ελαιοχρωματισμό του Ιερού Ναού ο Ναούμ Ζωγράφος εκ Καστοριάς με τιμή 6.500 δρχ. και για εικόνες 1.500 δρχ. (60/1996).

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Πρόεδρος Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Μέλη Χρίστος Βαϊνάς, Χαρ. Χατζησαβίδης. Συνεδρίαση 5-12-1945. Κατοικίες 120. Πληθυσμός 575. Καταστραφείσες οικίες 88, δια πυρπολήσεως υπό Ιταλών και Γερμανών στις 24-3-1943 και 7 Ιουλίου 1944. Θύματα 10 άντρες.

Οικονομία: Γεωργία, κτηνοτροφία. Οι κάτοικοι στις 3-11-37 αναφέρουν στο Νομάρχη ότι σύμφωνα με το νόμο προέβησαν στην εκποίηση των αιγών. Αδυνατούν να εκποιήσουν τις υπόλοιπες διότι είναι έγκυοι, δεν έχουν τιμή στην αγορά, έχουν απόλυτο ανάγκη καθοδηγήσεως των προβάτων (60/1051).

Ο Νομάρχης στις 12-8-39 επιβάλλει υποχρεωτικώς στους κατοίκους των κοινοτήτων Κοκκινιάς και Μερσίνας στα οποία συνεστήθησαν συνεχείς οπωρώνες 1) την εκτέλεση δύο σκαλισμάτων στους οπωρώνες ένα το φθινόπωρο και ένα την άνοιξη 2) την εκτέλεση ανά δύο ποτισμάτων κατά τους μήνες Ιούνιον, Ιούλιον και Αύγουστον απάντων των δενδρυλλίων των οπωρώνων (60/152).

Πεσόντες: Μικρά Ασία: Β.Ζ.Μπουκουβάλας λοχίας, Β.Α. Παπασίμου δεκανέας, Ν.Α.Τσάτας, Γ. Γενειάδης, Ιορ. Τσολακίδης, Παν.Τσολακίδης, Παύλ. Τσολακίδης, Γ.Σεραμετίδης, Κ.Κορυφίδης. Ελληνοϊταλικός πόλεμος: Α.Mπουκουβάλας Ζήσης του Αθανασίου, 1914, 53ΣΠ, Σέγουλα Μόραβας, 14-11-40. Κατοχή 1941-44: Γιάννης Κ. Τριβένης, Δημήτριος Παπαδόπουλος, Νικόλαος Φασούλας, Μπαντέμας Ι.Κων/νος, Νικόλαος Β.Παπαδόπουλο, Χριστόφορος Δ.Φασούλας, Πολύμυρος Μακρής. Εμφύλιος: Αναστάσιος Ι.Τσάτας Δ.Σ, Ευθύμιος Ι.Τσάτας Δ.Σ, Αθανάσιος Χ.Τσάτας Ε.Σ. Ευθύμιος Α.Μπουκουβάλας[5].

Πληθυσμός: 1913=518.1920= 459 (200 μουσουλμάνοι και 259 Έλληνες). 1928=573. 1940=551. 1951=517. 1961=409. 1971=301. 1981=299. 1991=273. 2001=229. 2011=223. (24^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 95 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 37.000 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 158 κατοικίες και ο φόρος ήταν 36.000 άσπρα.

Σύλλογοι: Στις 29 Ιανουαρίου 1953 εγκρίθηκε  το καταστατικό του συλλόγου με την επωνυμία  «Μορφωτικός σύλλογος αγροτοπαίδων Κοκκινιάς». Με αίτησή τους προς την κοινότητα ζητούν κοινοτικό οικόπεδο για ανέγερση κτηρίου. Στις 18 Σεπτεμβρίου η κοινότητα παραχωρεί οικόπεδο 250 τ.μ στη θέση Μπάρα με τους εξής όρους: Σε περίπτωση μη ανέγερσης κτηρίου εντός τριετίας το οικόπεδο παραχωρείται στην κοινότητα, σε περίπτωση διαλύσεως του συλλόγου το οικόπεδο και το κτίσμα περιέρχονται στην κοινότητα. Πρόεδρος της κοινότητας ήταν o Ιωάννης Τσάτας και σύμβουλοι οι Ανδρ. Κατσιανίκος, Παύλος Τσεμεκίδης, Αχιλ. Παπαδόπουλος, Αθαν. Φασούλας. Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Κοκκινιάς-Πολυδέντρου.

---

[1] ήταν επιστρατευμένος δεδομένου ότι ήταν της κλάσης του 1933.

[2] Το επόμενο σχολικό έτος αριθμός μαθητών 58 (επιθεώρηση 28-11-51).

[3]Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως:7/11/1939.

[4] Τάνια Αποστόλου. Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[5] Τριβένη  Κ. Γιάννη: ΚΟΚΚΙΝΙΑ (ΣΟΥΜΠΙΝΟ) ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  Κοκκινιά 2013 σελ. 262.