ΒΙΒΛΙΟ 7ο. ΕΞΑΡΧΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Διατίθεται δωρεάν

1. ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Οι γονείς μου από το 1952 λειτουργούσαν στον Έξαρχο, το χωριό μου, καφενείο. Στο χώρο τούτο συγκεντρώνονταν οι κάτοικοι, κυρίως άρρενες, να ψυχαγωγηθούν, να παίξουν την ξερή, την ανοιχτή, τα σπαθιά κι άλλα παρεμφερή παιγνίδια.

Στον ίδιο χώρο λειτουργούσε και το μοναδικό τηλέφωνο του χωριού. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας ειδοποιούσα τους χωριανούς να προσέλθουν στο καφενείο, να επικοινωνήσουν με τους δικούς των. Εκεί γινόταν τα γλέντια, στις πανηγύρεις του Αγίου Αθανασίου, εκεί πίνανε ένα ποτήρι κρασί, ένα τσίπουρο τις καθημερινές και γιορταστικές μέρες.
Εκεί κι ο υπάλληλος της νομαρχίας, ο αστυνόμος, ο ταχυδρόμος, ο κυνηγός, ο κάθε επισκέπτης κατέληγε στο συγκεκριμένο χώρο. Οι γονείς μου είχαν επιφορτισθεί τη φιλοξενία, πολλές φορές και τη διανυκτέρευση. Τότε δεν υπήρχε το αυτοκίνητο. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες ερχόταν με τα πόδια.
Σ’ αυτό το καφενείο, το κοινωνικό εργαστήρι, οι κάτοικοι συμφωνούσαν την παράδοση του γάλακτος στον τυροκόμο, τον αλωνισμό των χωραφιών με τον ιδιοκτήτη του θεριζοαλωνιστικού συγκροτήματος, τη διάθεση των αμνοεριφίων τη Μεγαλοβδόμαδα, εκεί κλείνονταν ο αγελαδάρης για την ομαδική βόσκηση των ζώων.
Εκεί οι αντεγκλήσεις, τα μαλώματα μεταξύ των χωριανών τα οποία πολλές φορές είχαν βίαιο χαρακτήρα. Εκεί και ο πολιτικός, ο υποψήφιος βουλευτής, εκεί έβγαζε τον πολιτικό λόγο.
Όλα αυτά τα παρακολουθούσα, άκουγα τις συζητήσεις, τις αγωνίες τους, τις χαρές, τις λύπες. Όλες αυτές οι οπτικές και ακουστικές παραστάσεις επηρέασαν τον ψυχικό μου κόσμο.
Από μικρός ήθελα κάτι να κάνω για τον Έξαρχο, κάτι που να μείνει. Πάντα ήθελα να προβώ στην έκδοση κάποιου βιβλίου σχετικά με το γενέθλιο τόπο. Κάποια προσπάθεια καταγραφής της τοπικής ιστορίας ξεκίνησε με την ίδρυση του Εκπολιτιστικού συλλόγου, έτος ίδρυσης 1978, η οποία στην πορεία απέτυχε. Ξεκίνησα μόνος το 1982 εκδίδοντας δύο περιοδικά με τίτλο «ΕΞΑΡΧΟΣ’ 82». Είχα προμηθευτεί πολύγραφο μελάνης, αρκετά δαπανηρό για εκείνη την εποχή. Έκτοτε είχα κατά νου την ολοκληρωμένη έκδοση. Σήμερα υλοποιώ το διακαή μου πόθο, τον προσωπικό μου μύθο, την έκδοση του παρόντος πονήματος.

Για την παρούσα έκδοση ευχαριστώ το Νομάρχη Γρεβενών και νυν Δήμαρχο του διευρυμένου Δήμου Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη και την αντινομάρχη Γρεβενών και νυν αντιδήμαρχο κ.Κατερίνα Πέτρου για την οικονομική στήριξη της έκδοσης.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Προλεγόμενα 9
2 Πεσόντες 10
3 Αποκαλυπτήρια αναθηματικής στήλης 13
4 Ο Έξαρχος του χτες και του σήμερα 15
5 Αρχαιότητα- Οι πρώτοι οικισμοί 19
6 Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής 23
7 Σημερινή θέση-Καραούλι-Βλαχοχώρι 25
8 Ονομασία 27
9 Δήμος Βεντζίων 29
10 Τουρκοκρατία 30
11 Οι Εξαρχιώτες και η Σιάτιστα 32
12 Ο Έξαρχος και η ευρύτερη περιοχή το 1896 34
13 Μακεδονικός Αγώνας-Η Επανάσταση του 1878 στον Μπούρινο 35
14 Απογραφή του 1905 37
15 Μακεδονικός Αγώνας. Η Επανάσταση των Νεότουρκων το 1908 40
16 Βαλκανικοί Πόλεμοι 40
17 Εκλογικός κατάλογος του 1914 42
18 Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος 43
19 Μητρώο Εφέδρων Οπλιτών 46
20 Μικρασιατική εκστρατεία 47
21 Τα Βέντζια το 1922, 1933. Καλλιέργεια κρόκου στον Έξαρχο 48
22 Οι Εξαρχιώτες στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 51
23 Μάχη του Φαρδύκαμπου-Χρονικό 51
24 Κατοχή –UNRRA 1941-1949 55
25 Εμφύλιος πόλεμος 60
26 Έγγραφα κοινότητας μέσα από το πρωτόκολλο αλληλογραφίας 61
27 Ο Έξαρχος μέσα από τις αποφάσεις της κοινότητας 69
28 Μικρά-Μικρά 94
29 Οπες«Ι»- Διεκδικήσεις της κοινότητας Κνίδης 99
30 Αγρόκτημα Βοϊδόλακκος του χωριού ΄Εξαρχος-Διεκδικήσεις 105
31 Δημοτικό σχολείο Εξάρχου μέσα από αρχειακές πηγές 111
32 Δράξασθε Παιδείας 130
33 Πανομοιότυπα από τα μηναία του ιερού ναού αγίου Νικολάου Εξάρχου 132
34 Αποστόλου Ιωάννης δάσκαλος Εξάρχου 136
35 Σκίτσα από τον ιερό ναό του αγίου Νικολάου 138
36 Τραμπαντζής Ιωάννης 142
37 Ιατρική περίθαλψη 142
38 Οδικές προσβάσεις 144
39 Ταχυδρομική υπηρεσία 145
40 Αρδευτικό-Τσιμενταύλακας 148
41 Υδραγωγείο-Εργάτες, οι κάτοικοι του χωριού 150
42 Καλλιέργεια καπνού 151
43 Τα Εξαρχιώτικα 153
44 Χρωμίτης-Μεταλλεία 153
45 Σεισμός 158
46 Μπούρινος 161
47 Εκκλησίες 166
48 Ιερά Μονή Οσίου Νικάνορος-Ζάβορδας 175
49 ΄Αγιος Κοσμάς 179
50 Αγιόπετρα στο Κολοκυθάκι 180
51 Προσκύνημα στο Παλιομανάστηρο-Ανάβαση στον Μπούρινο 181
52 Μοναστήρι Παλιοκαρυάς 183
53 Καστράκια 184
54 Αερόμυλος στον Μπούρινο 185
55 Τρύπια πέτρα- Το μνημείο της φύσης 187
56 Νερόμυλοι 188
57 Απόσταξη τσίπουρου 189
58 Αφήγηση Νικόλαου Αποστόλου (Μάρτιος 2003) 190
59 Σουλτάνα Αποστόλου –Αργυρίου (Αφήγηση) 192
60 Τοπωνύμια 193
61 Εθιμική ζωή 195
62 Το σπιτικό 208
63 Όργωμα-Αλωνισμός 210
64 Η χλωρίδα του χωριού 211
65 Οι Εξαρχτες στην ξενιτιά 211
66 Τοπολαλιά 213
67 Ε.Ε.Ε Σύλλογος Εξάρχου “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” 215
68 Στρατιώτες 225
69 Ομιλίες 227
70 Αφιερωτές στο Μοναστήρι Μεγάλο Μετέωρο-Μονή Βαρλαάμ 245
71 Ο Μοναχός Διονύσιος στη Ζάβορδα 247
72 Εκδόσεις βιβλίων 248
73 Εξάρχου Οίκοι 251
74 Βιβλιογραφία 302

Τιμή βιβλίου διανέμεται δωρεάν

ISBN:978-960-98702-1-4