Μπούρινος 6ο "Αμυγδαλιές Γρεβενών"

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

 

 

21. ΑΜΥΓΔΑΛΕΑΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, ΟΙΚΙΣΜΟΣ

 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου          

 

            Ο οικισμός: Οι Αμυγαλέαι (Αμυγδαλιές πρώην Πικριβενίτσα) χτισμένες σε υψόμετρο 850 μέτρων, σε ένα λοφώδες  καταπράσινο τοπίο με καρποφόρα, εύφορα χώματα, χαρακτηρίζεται από την ενασχόληση των κατοίκων με τη δεντροκαλλιέργεια, την αμυγδαλιά παλιότερα, την κερασιά σήμερα όπου και γίνεται οικονομική εκμετάλλευση  με την παραγωγή αρίστης ποιότητας κερασιών. Πιθανόν να δημιουργήθηκε από εγκατάλειψη του διαλυμένου οικισμού του Αγίου Νικολάου στην περιοχή Αγίου Γεωργίου στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας[1]. Είναι ένα μεγάλο χωριό με 446 κατοίκους απογραφέντες το 2011 και μαζί με τους γειτονικούς οικισμούς Λόχμη, Αγία Τριάδα αποτελούν την Τοπική κοινότητα Αμυγδαλεών. Για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση ψήφισαν στις βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 31 Μαΐου 1915 στο εκλογικό τμήμα του Α.Γεωργίου (Τσούρχλι) μαζί με τους εκλογείς των οικισμών Ροδιά, Κριθαράκια, Κληματάκιον, Λόχμη, Ελεύθερον. Το 1932 στο εκλογικό τμήμα Αμυγδαλιών ψήφισαν οι εκλογείς των χωριών Αμυγδαλιών, Λόχμης, Συδένδρου, Μεγάρου, Μικρού Σειρηνίου, Ροδιάς.

Κοινοτικά: Η κοινότητα Πρεβενίτσης συστάθηκε με Β.Δ στις 19-12-1918 με συνοικισμούς  την Πρεβενίτσα και από τον οικισμό Βίτσι ο οποίος μετονομάσθηκε σε Λόχμη (η) το έτος 1928. Το όνομα του συνοικισμού και της κοινότητας Πρεβενίτσης διορθώθηκε στο ορθό Πικρεβενίτσης στις 11-10-1919.

Η κοινότητα Πικρεβενίτσης ονομάσθηκε το 1928 σε Αμυγδαλιές και το 1940 σε Αμυγδαλέαι (αι). Σήμερα στην τοπική κοινότητα Αμυγδαλεών ανήκουν οι οικισμοί Αγία Τριάς (η), Αμυγδαλέαι (αι), Λόχμη (η). Στις κοινοτικές εκλογές της 25^ης Οκτωβρίου 1925 ψήφισαν 83 άρρενες και εκλέχτηκαν οι  Παπαζήσης Χρίστος ή Τσαρκαντζάς 66, Παπαζήσης Ιωάννης 55, Ζιμπίλης Θεοχάρης 52, Ζιμμπίλης Ζήσης 42, Κούρκας Γεώργιος 38, Ηλίας Ντινόπαπας 37, Κωνσταντίνος Μπαχτσεβάνος 34, Φώτιος Πισίκας 22, Σπυρίδων Δορβατζίκας 21. Σύμφωνα με πιστοποιητικό της κοινότητας στις 14 Ιανουαρίου 1927 πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Κ. Μπαχτσεβάνος. Μέλη της Επιτροπής γεωργικής απογραφής το Νοέμβριο του 1929 ορίσθηκαν ο πρόεδρος της κοινότητας Γιώργος Παπαλιούρας, ο ιερεύς Χρήστος Δαρβατζήκας, ο διδάσκαλος Ιωάννης Πολίτης και ο αγροφύλαξ Κυριάκος Οικονόμου. Στις 24-5-1932 πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Μ. Ξάνθος και εφημέριος ο Βασίλειος Τούλιας. Τον Ιούνιο του 1935 πρόεδρος κοινότητας ήταν ο Κουταλής Ιωάννης και αντιπρόεδρος ο Παπαλιούρας Γεώργιος (60/1378).

Πληθυσμός: 1913=655. 1920=629. 1928=754. 1940=1019. 1951=914. 1961=915. 1971=568. 1981=685. 1991=640. 2001=714. 2011=446.

Ιερά: Καμάρι του χωριού ο μεγαλοπρεπής νεόδμητος ενοριακός ναός του Αγίου Δημητρίου  ο οποίος ανηγέρθη στη θέση παλιότερου που καταστράφηκε προπολεμικά από πυρκαγιά με έτος κτήσης το 1735. Ήταν μία εκκλησία με γυναικωνίτη ο οποίος είχε ανακηρυχτεί αρχαιολογικό μνημείο, για τις αξιολογότατες τοιχογραφίες οι οποίες έπαθαν μικροζημίες (αλλοίωση χρωμάτων). Δόθηκε εντολή από το Επαρχείο Γρεβενών στον ενταύθα διαμένοντα φωτογράφο Ιωάννη Κατσάλη να φωτογραφίσει τις διασωθείσες αγιογραφίες (από το γυναικωνίτη είχαν καταστραφεί λόγω των παγετώνων).

Στην ιδία θέση χτίστηκε νέος ο οποίος λειτουργεί και ως κοιμητηριακός. Στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Βυθού Πενταλόφου οι κάτοικοι αφιέρωσαν γαίες οι οποίες στήριζαν οικονομικά σε ένα βαθμό τη λειτουργία της Μονής, ναός της Αγίας Τριάδας υφίσταται σήμερα στον ομώνυμο συνοικισμό, ο οποίος από παλιά ήταν μετόχι του μοναστηριού. Εξωκλήσια υπάρχουν του Αγίου Χριστοφόρου, Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Αγίας Παρασκευής, Αγίων Αναργύρων, του Αγίου Αθανασίου ο οποίος πανηγυρίζει.

Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 7 (1534-1692)  και στη Β΄ Γραφή 11 (από το 1692 και μετά).

Η εκκλησιαστική επιτροπή της κοινότητας Αμυγδαλιών με έγγραφο προς το Δασάρχη Γρεβενών στις 15-5-38 ζητά να του χορηγηθεί άδεια ιδρύσεως καμίνου εις τη θέση «Άγιος Αθανάσιος» περιφερείας Αμυγδαλιάς χωρητικότητας 20.000 οκάδων ασβέστου δια κοπή καυσίμου ύλης προερχομένης εξ αχρήστων και γηραιών δένδρων εκ διαφόρων εξωκλησιών περιφερείας Αμυγδαλιών για εξαγωγή ασβέστου δια την ανέγερση του ιερού ναού «Άγιος Δημήτριος».

Σχολείο: Σύμφωνα με το Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο του εν Κωνσταντινουπόλει Ηπειρωτικό το 1873-74  λειτουργούσε σχολείο με 20 μαθητές και 1 δάσκαλο. Με την απελευθέρωση λειτουργούσε σχολείο με προκαταρκτική τάξη 35 μαθητών, στην Α΄20, Β΄18, Γ΄15, Δ΄1 με δάσκαλο τον Ηλία Σ. Γιασόλογλου και με μισθό 24 λιρών.

«Εξατάξιον Γυμνάσιον Εν Γρεβενοίς. Σχολι. Έτος 1926-1927

Αποδεικτικόν: Πιστούται ότι ο εκ Πικρηβενίτσης Γρεβενών μαθητής Τούλιας Βασίλ. Γεώργιος, έτους γεννήσεως 1907, πατρός ιερέως, ενεγράφει εις την Πέμπτην τάξιν τούδε του Γυμνασίου κατά το τρέχον σχολ. έτος 1926-1927 και υπ’αύξ. Αριθμ. Μαθητολογίου 133  παρακολουθών μέχρι σήμερον ανελλιπώς τα μαθήματα της τάξεως. Η διαγωγή υπήρξε κοσμιοτάτη. Το παρόν δίδοται αυτώ τη αιτήσει του, προς χρήσιν στρατολογική. Ο Γυμνασιάρχης».

Διδακτηριακή κατάσταση των σχολείων το έτος 1937 (60/619): «Στεγάζεται σε δημόσιο οίκημα. Έχει δύο αίθουσες διδασκαλίας, εκάστη δε έχει επιφάνεια 54 τ.μ Στεγάζονται δε ανά 120 μαθητές εις εκάστην αίθουσα, ήτοι εν όλω 240. Δυστυχώς το σήμερον κατεχόμενο οίκημα, ιδρυθέν κατά το έτος 1925 δαπάνας εκκλησίας και αρωγής κατοίκων, τυγχάνει όλως ακατάλληλον. Καίτοι πολλάκις εζητήθη  η σχετική πίστωσις δια την επέκτασιν του ανεπαρκούς διδακτηρίου δυστυχώς όμως ουδαμού ηκούσθημεν μέχρι τούδε.

Έχοντες δε υπ’ όψιν ότι ο αριθμός των εις το ενταύθα Δημοτ. Σχολείον φοιτώντων μαθητών κατά τρέχον σχολικόν έτος έχει φτάσει τους 240 και πλέον και όστις θέλει αυξάνεται κατ’ έτος και εις διάστημα διετίας θέλει υπερβεί τους 300. Δια ταύτα παρακαλούμεν υμάς ευσεβάστως όπως ευαρεστούμενοι επιδείξητε τα ευγενή και υψηλά υμών αισθήματα υπέρ της αρτιωτέρας διαπαιδαγωγήσεως της μαθητιώσης Νεολαίας εις ην εναπόκειται η ισχύς και το μέλλον της πατρίδος ημών, ενεργήσητε δεόντως δια την χορήγησιν πιστώσεως δια την επέκτασιν του ανεπαρκούς διδακτηρίου υμών. Ευελπιστούντες ότι η παρούσα ημών θέλει γίνει θερμώς αποδεκτή».

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Γρεβενών Σακελλάρης σε έκθεση στις 10-12-41 αναφέρει: «Η ίδρυσις του χωρίου τούτου χρονολογείται από τα μέσα του 16^ου αιώνος. Μέχρι του 1938 εσώζετο ο καθεδρικός ναός του χωρίου, όστις έφερε χρονολογία ανεγέρσεως 1735. Ο ναός ούτος εκοσμείτο δι΄ ωραίων τοιχογραφιών, αίτινες αποσπασθείσαι του τοίχου μετά την πυρκαγιά φυλάσσονται ήδη εις αποθήκη της κοινότητος. Ελληνικό σχολείο ανηγέρθη και λειτούργησε ολίγον τι αργότερο του 1735. Οι κάτοικοι του χωρίου ομιλούν την ελληνική γλώσσα. Ουδέποτε κατώκησαν Βούλγαροι ενταύθα».

Εθνικοί Αγώνες: Στο Μικρασιατικό πόλεμο συμμετείχαν 21 Αμυγδαλιώτες εκ των οποίων σκοτώθηκαν έξι και τραυματίστηκαν τρεις. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 έπεσαν υπέρ πατρίδος τέσσερις. Στην Εθνική Αντίσταση 1941-44 για τον αγώνα της λευθεριάς έπεσαν πέντε μαχητές. Στις 14 Ιουλίου 1944 οι Γερμανοί πυρπολούν το χωριό καίγοντας και σκοτώνοντας οκτώ κατοίκους. Στον εμφύλιο πόλεμο σκοτώθηκαν τριάντα τρείς Αμυγδαλιώτες εκ των οποίων 12 από τον Εθνικό Στρατό και 21 από το Δημοκρατικό Στρατό.

Σύλλογοι: Λειτούργησαν ο Σύνδεσμος Νέων Αμυγδαλιών “ο Άγιος Δημήτριος” με έγκριση στου Πρωτοδικείου Γρεβενών με ημερομηνία 24 Ιουνίου 1930, ο Σύλλογος   Αμυγδαλιωτών Θεσσαλονίκης, ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος “Κουτσόραχος” το 1982. Σήμερα λειτουργούν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αμυγδαλιάς με πολλές και ποικίλες δραστηριότητες από το 1994 και με κεντρική διοργάνωση τη γιορτή κερασιού, το Αθλητικό Φίλαθλο Σωματείο Αμυγδαλιών από το1997, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός από το 1930. Ο Σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ”  προσκεκλημένος από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αμυγδαλιάς Γρεβενών συμμετείχε στην εκδήλωση “Αποχαιρετισμός  της Πασχαλιάς” με το χορευτικό τμήμα που πραγματοποιήθηκε στην κεντρική πλατεία την Κυριακή 12 Μαΐου 2013.

Πηγές

Γενικά Αρχεία Κράτους

Αργύρη Καραλιόλιου, Αμυγδαλιές Γρεβενών

Προσωπικό Αρχείο

 Παρεμφερές κείμενο στον παρακάτω σύνδεσμο

 https://basileiosapostolou.blogspot.com/2020/02/bog-post.html

ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ Α-Β

https://basileiosapostolou.blogspot.com/2020/02/blog-post.html

---

[1]              Απόστολου Παπαδημητρίου: Σελίδες Ιστορίας Γρεβενών.

Μπούρινος 6ο "Υγιεινή διατροφή-Μύθοι και αλήθειες"

 

 

 

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 

 

 

 

Κεφάλαιο 22. ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

 

Πραγματοποιήθηκε  στις 24 Απριλίου 2013 στην αίθουσα του κινηματοθεάτρου “ΦΙΛΙΠΠΟΣ” της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Κοζάνης  εκδήλωση του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ”  ομιλία με θέμα “Υγιεινή Διατροφή  Μύθοι και Αλήθειες”. Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Δημήτριος Μπουκάλης  με ευχαριστίες στους παραβρεθέντες για την προσέλευσή τους, στο Διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού για την παραχώρηση της αίθουσας και τη Διευθύντρια της Λέσχης κ. Μαρία Λαζάρου, με παρουσίαση του ομιλητή.

Ο ομιλητής:  Ο Ιωάννης Μιχ. Καψάλης με καταγωγή από Δεσκάτη, απόφοιτος της σχολής Διατροφής και Διαιτολογίας του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης δραστηριοποιείται ως ελεύθερος επαγγελματίας καθώς διατηρεί ένα άρτια εξοπλισμένο διαιτολογικό γραφείο στο κέντρο της Κοζάνης. Πραγματοποιεί ομιλίες σε συνεργασία με συλλόγους, δημοσιοποιεί άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά με  κεντρικό θέμα την υγιεινή διατροφή. Είναι παντρεμένος και πατέρας ενός αγοριού.

Στην εισήγησή του  με γλαφυρό τρόπο σε συνδυασμό με προβολή διαφανειών  έδωσε τη δυνατότητα στους παραβρεθέντες να ακούσουν για τις βασικές κατηγορίες τροφών πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη και το ρόλο που παίζουν στην ανάπτυξη και τις ανάγκες του σώματος σε ενέργεια.

Έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στη μεσογειακή διατροφή η οποία περιλαμβάνει τροφές με πλούσιες φυτικές ίνες όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, πατάτες, όσπρια, ξηροί καρποί, ψωμί ολικής αλέσεως, ψάρια, πουλερικά, όλες οι τροφές ακατέργαστες, ένα ποτήρι κρασί. Γαλακτοκομικά όπως γιαούρτι, γάλα, τυρί και φυσικά ελαιόλαδο σε συνδυασμό με έντονη φυσική δραστηριότητα.

Ο κ. Καψάλης τόνισε ότι η υγιεινή διατροφή με εξατομικευμένο διαιτολόγιο και πέντε γεύματα ημερησίως, θωρακίζει τον οργανισμό, μειώνει τον κίνδυνο της αρτηριοσκλήρυνσης, τις καρδιοπάθειες, το διαβήτη, διατηρεί σταθερή την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, σταθεροποιεί το βάρος του σώματος  που συντελεί στην καλή εμφάνιση  βελτιώνοντας την αυτοπεποίθησή μας.

Συλλογή τροφίμων:  Ο Σύλλογός μας ευχαριστεί θερμά τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου που ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα για ενίσχυση του συσσιτίου του Δήμου Κοζάνης και του κοινωνικού παντοπωλείου  της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης έφεραν στον τόπο της εκδήλωσης τα τρόφιμα της αγάπης που με τη συμβολική και ουσιαστική συμμετοχή θα δώσουν χαρά σε συνανθρώπους μας, μοναχικούς, υπερήλικες, οικονομικά αδύνατους.

Συσσίτιο Δήμου: Ο Δήμος Κοζάνης εδώ και μία δεκαετία  σε καθημερινή βάση παρασκευάζει σε αίθουσα των «Σαράντα Μαρτύρων» απέναντι από το εργατικό κέντρο συσσίτιο για 140 συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη.  Η προνοιακή δομή του Δήμου στηρίζεται από εθελόντριες μαγείρισσες και από επιχειρήσεις, φορείς, ιδιώτες που αθόρυβα και διακριτικά προσφέρουν για χρόνια τρόφιμα. Το φαγητό τοποθετείται σε κατσαρολάκια και διανέμεται  κατ’ οίκον.

Κοινωνικό παντοπωλείο: Το κοινωνικό παντοπωλείο λειτουργεί υπό την αιγίδα του γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης. Βρίσκεται στην πλατεία σμηναγού Καρακίτσιου Κυριάκου εκεί που γίνεται ο φανός της Σκίρκας. Δέχονται τρόφιμα καθ΄ εκάστη Δευτέρα από 11π.μ -13 μ.μ και Τετάρτη από 18-20 μ.μ.

 

 

Προτομές-Ανδριάντες-Μνημεία Κοζάνης " Μητροπολίτης Ιωακείμ 1883-1962"

  

 

Βασίλη Αποστόλου

Δασκάλου του Αου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης

Προτομές-Ανδριάντες –Μνημεία Κοζάνης

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης

Κοζάνη 2006 σελίδες:238

ISBN:960-87195-6-9

 

Κεφάλαιο 17. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ 1883-1962

                             ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ

                               Ε.Α.Μ- Ε.Λ.Α.Σ- ΕΠΟΝ

                                         1941-1944

                              ΓΛΥΠΤΗΣ  Γ. ΤΣΑΡΑΣ

 

            Ο Μητροπολίτης Ιωακείμ Αποστολίδης (1\85-88) γεννήθηκε στο Ορτακιόΐ  Βιθυνίας το 1883.(Νικομήδεια Μικράς Ασίας)

             Το 1906  αποφοιτά από τη θεολογική Ακαδημία Χάλκης με βαθμό άριστα. Στη συνέχεια συμπληρώνει τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου και παίρνει το πτυχίο πολιτικών επιστημών. Το 1910 υπηρετεί το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης με το βαθμό του αρχιδιακόνου. Αλληλογραφεί τακτικά με το φίλο του, Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανό. Το έτος 1914 το Πατριαρχείο τον επιλέγει για Μητροπολίτη Μετρών και Αθύρων. Από τη νέα του θέση υποστηρίζει τους εκεί κατατρεγμένους Έλληνες. Εργάζεται για την απελευθέρωση της περιοχής και την ένωσή της με την Ελλάδα.

             Το 1923 μετά τη μικρασιατική καταστροφή  καταδικάζεται σε θάνατο από δικαστήριο της Άγκυρας για εσχάτη προδοσία της Οθωμανικής πατρίδας. Ευρισκόμενος όμως ως Συνοδικός στην Κων\πολη και λαβών γνώση της καταδίκης προσέφυγε στους Άγγλους, οι οποίοι τον φυγαδεύουν στην ελεύθερη Ελλάδα, στις 6 Φεβρουαρίου 1923. Την ίδια μέρα  Κεμαλικές δυνάμεις τον αναζητούσαν στην Κωνσταντινούπολη για να τον εκτελέσουν.

 

Μητροπολίτης Κοζάνης

 

             Τοποθετείται μητροπολίτης Κοζάνης με πράξη της Ιεράς Συνόδου, στις 23 Μαρτίου 1923. Με τηλεγράφημά του προς τον αρχιερατικό επίτροπο Αιδεσιμότατο Γαζή, Ιούνιος 1923, επιθυμεί να μη γίνει καμία υποδοχή λόγω του πένθους της εθνικής κατάρρευσης. (Μικρασιατικής καταστροφής)

            Το πρώτο μέλημά του η ίδρυση και λειτουργία ιερατικής σχολής στην Κοζάνη με σκοπό την προπαρασκευή μορφωμένου κλήρου δια τις επαρχίες της Δ. Μακεδονίας. Προσκαλεί ιερατικό συνέδριο. Συμμετέχουν 100 ιερείς. Τους τονίζει την ανάγκη ίδρυσης της σχολής. Για την επίτευξη τούτου του στόχου προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τους πόρους της Ιεράς Μονής Ζάβορδας.

            Το Δεκέμβριο του 1923 φεύγει αυθαίρετα στην Αμερική. Εκεί επισκέπτεται πολλές πολιτείες και εκφωνεί πατριωτικούς λόγους στους εκεί ομογενείς. Μετά από αυστηρές εντολές της Ιεράς Συνόδου επιστρέφει στη μητρόπολή του τον Ιούνιο του 1924.

            Ο Νομάρχης αναγνωρίζοντας την πνευματική του και ιστορική του κατάρτιση τον ορίζει  πρόεδρο της επιτροπής μετονομασίας  χωριών με τουρκικά ονόματα.(40\17-8-1924)

            Το 1928 συντάσσει εκκλησιαστικό κτηματολόγιο των εκκλησιών της πόλης. Παραχωρεί μέρος του κήπου (800 τ.μ) της Ιεράς Μητρόπολης και κτίζεται το 1^ο  Δημοτικό σχολείο, σήμερα Γεώργιος Κονταρής.

            Ο Μητροπολίτης Κοζάνης (4\17-4-32) μετά την πρώτη συναυλία του Ωδείου αυθόρμητα δηλώνει στο Διοικητικό Συμβούλιο, ότι προσφέρει 1000 δραχμές μηνιαίως εκ του προσωπικού του ταμείου εφ’ όρου ζωής εις το ταμείο του Ωδείου

 

Μετάθεσή του στην Αυστραλία

 

            Στις 17 Απριλίου 1926 η σύνοδος του Πατριαρχείου αποφασίζει την αντικατάσταση του αρχιεπισκόπου Αυστραλίας. Προς πλήρωση της θέσης μεταθέτει το Μητροπολίτη Ιωακείμ στην Αυστραλία, γιατί συγκεντρώνει όλα τα ηθικά και πνευματικά προσόντα με τα οποία επάξια θα εκπροσωπήσει την ορθόδοξο εκκλησία.  Ο λαός της Κοζάνης διαμαρτύρεται. Συγκεντρώνεται στο μέγαρο της Μητρόπολης. Τον παρακαλούν να μη αποχωρισθεί το ποίμνιό του.

            Επίσης ο προσφυγικός κόσμος διαμαρτύρεται εντονότατα. Βέβαια με την άφιξή του στην Κοζάνη άφησε αμέσως να φανεί η εύνοιά του προς τους πρόσφυγες με αποτέλεσμα το κτίριο της Μητρόπολης να διαμορφωθεί σε προσφυγικό νοσοκομείο. (65\4) Τηλεγραφεί προς τον οικουμενικό Πατριάρχη.(40\2-5-1926) «Προσφυγικός κόσμος αποτελών τέσσερα πέμπτα επαρχίας Κοζάνης διαμαρτύρεται δι’ ανέλπιστο μετάθεση λατρευτού Μητροπολίτη. Παρακαλεί ματαιωθεί…. Σώσατε γόητρο εκκλησίας».  Ακολουθούν 78 υπογραφές αντιπροσώπων προσφυγικών χωριών. Τηλεγράφημα απέστειλαν και στον πρόεδρο της δημοκρατίας Πάγκαλο. Τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας έστειλαν και οι πρόεδροι συντεχνιών Κοζάνης.

            Την Κυριακή του Πάσχα κατά την τελετή της δευτέρας αναστάσεως αποχαιρέτησε το ποίμνιό του δια συγκινητικού λόγου. Ζήτησε από τους φίλους του τη ματαίωση κάθε είδους εκδηλώσεως κατά την αναχώρησή του.

            Μεταβαίνει στην Αθήνα, ματαιώνει την μετάθεσή του με τη βοήθεια της κυβέρνησης και αποκαθίσταται στη θέση του στις 15-5-1927. Έτσι ο εκ Κοζάνης μητροπολίτης Ευγένιος δεν παρουσιάζεται και δεν αναλαμβάνει καθήκοντα στη Μητρόπολη Κοζάνης.

                                      

Αρθρογράφος στον τοπικό τύπο

 

            Αρθρογραφεί τακτικά στον τοπικό τύπο. Τις ιδέες του, τις απόψεις του δεν τις κρατά για τον εαυτό του, τις κάνει γνωστές στο ευρύ κοινό. Για τις τοποθετήσεις του πολλές φορές κατηγορήθηκε, διώχθηκε, πέρασε από δικαστήρια.

             Αρθρογραφεί στην «ΗΧΩ» στην πρώτη εφημερίδα της Κοζάνης στις 18-3-1928.

              Για τους Χασιώτες της Δυτικής Μακεδονίας γράφει « Προσπαθώ ν’ αναπτύξω τα σχολεία των να μπορούν να φοιτούν εις ανώτερα σχολεία, για να γίνουν αξιωματικοί. Είναι γεννημένοι για τα όπλα, την παλικαριά».

            Για την επικράτηση της ελληνικής γλώσσας. «Όσον αφορά την πληγή των ξένων γλωσσών το μόνο φάρμακο είναι τα νηπιαγωγεία, τα οικοτροφεία, ο στρατών, η εκκλησία, η σχολή».

            Για την παιδική θνησιμότητα. «Η μάνα είναι τόσο πίσω μορφωτικώς και οικοκυρικώς, ώστε όλη την πλουσία ετησία ανθρωπίνη παραγωγή θερίζει ο χάρος. Εκατόμβαι και χιλιόμβαι νεογέννητων προσφέρονται κατ’ έτος εις το βωμό του θανάτου. Οι μάχες του Σαγγάριου συνεχίζονται στο εσωτερικό της χώρας».

Ποινή στο Μητροπολίτη

 

            Το Ανώτατο Εκκλησιαστικό δικαστήριο (40\17-5-31) με αφορμή την δημοσιευθείσα επιστολή σε περιοδικό των Λειτουργών Μέσης  Εκπαίδευσης με την οποία διατυπώνονταν απόψεις σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις της εκκλησίας ως και τις θέσεις του για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών συνήλθε να εξετάσει τις κατηγορίες επί απιστία και εξ αυτής σκανδάλου. Εξήντα τέσσερις κοινότητες της επαρχίας συμπαρίστανται στο Δεσπότη και διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι η Ιεραρχία κάλεσε σε απολογία το Μητροπολίτη για τις θέσεις του επί του τρόπου διδασκαλίας των Θρησκευτικών. Κατόπιν αιτήσεως του Σεβασμιότατου Μητροπολίτου εξεδόθη κυβερνητικό διάταγμα με το οποίο καταρτίστηκε  δεκατριμελή σύνοδο η οποία εκδίκασε την κατ’ αυτού διατυπωθείσα κατηγορία

            Το δικαστήριο απάλλαξε το Μητροπολίτη για την κατηγορία της απιστίας, τον κήρυξε ένοχο σκανδάλου και του επέβαλε ποινή επιπλήξεως.

 

Προτάσεις για την εκκλησία

            Με  αχρονολόγητο έγγραφό του προς τον Μακαριότατο προτείνει μέτρα για εκκλησιαστικά θέματα. (3\ΚΤ 37)

            Ως προς την αναδιοργάνωση της εκκλησίας έχει τη θέση ότι τα όρια των μητροπόλεων πρέπει να συμπίπτουν με τα όρια των Νομαρχιών. Έτσι απέναντι σ’ ένα νομάρχη να υπάρχει ένας μόνο Μητροπολίτης.

            Να λειτουργήσουν ιερατικές σχολές, πρακτικές μουσικές σχολές κατά μητροπόλεις. Για τον καταρτισμό στελεχών της εκκλησίας αναφέρει  «Η Θεολογική σχολή Θεσ\νίκης δέον τάχιστα να ανοίξει τας πύλας της δια την Βόρειο Ελλάδα, διότι ελλείψει Θεολόγων διακεκριμένων χειροτονούνται Αρχιερείς εκ των ενόντων και τείνει να κατέλθει περισσότερο το επίπεδο του ανωτέρου κλήρου».

            Από τη φύση του τολμηρός και καινοτόμος προτρέπει την ανακήρυξη της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος σε Πατριαρχείο. Η ανέγερση του Πατριαρχικού και Συνοδικού Μεγάρου να γίνει στη Μονή Πετράκη.

            Το1931 (40\4-1-31) προκαλούνται επεισόδια μεταξύ του Μητροπολίτου-Επιτρόπων. Επιδιώκει να απολύσει τους εκλεγμένους επιτρόπους και να τους αντικαταστήσει με άλλους της ατομικής του εκλογής.

Πολιτική παρέμβαση

            Με ανοιχτή επιστολή στις 1 Αυγούστου 1936, η οποία δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο, γεμάτος θυμό και αγανάκτηση, παρεμβαίνει πολιτικά προτείνοντας μέτρα οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής.

Κάνει έκκληση προς το Α.Μ. Βασιλέα, την Κυβέρνηση, τον ελληνικό λαό και τον ελληνικό τύπο. Οι κυριότερες προτάσεις του για την αναβάθμιση της περιοχής είναι οι παρακάτω.

             α)Συνέχιση κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμπάκα-Κοζάνη, Βέροια.

« Εις στιγμή εξάρσεως των κομμάτων απεφασίσθη η σιδηροδρομική σύνδεση της Καλαμπάκας μετά της Κοζάνης μέσω Γρεβενών, Σιατίστης… αφού εδαπανήθησαν 600 εκατ. και ανηγέρθησαν και κτίρια σταθμών εις πολλά σημεία της γραμμής εγκατελείφθη εις το έλεος των χειμάρρων διότι υπολείπεται να διατεθούν 400 εκατ. δραχμές».

            β) Την αποξήρανση των λιμνών Σαρηγκιόλ Κοζάνης και Ρούδνικ Πτολεμαΐδας. Αποτέλεσμα των αποξηραντικών έργων θα είναι η διάθεση 50.000 στρεμμάτων πρώτης τάξεως καλλιεργήσιμης γης.

             γ) Οδικό δίκτυο προς την Ήπειρο. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι επικοινωνούμε με την περιοχή μέσω Αλβανίας. Χωρίς συγκοινωνία με τις δασώδεις εκτάσεις της δυτικοτέρας Μακεδονίας και Ηπείρου, χωρίς καύσιμο ύλη κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ αυτή σαπίζει στα δάση των Γρεβενών, Καλαμπάκας και Πίνδου. Ακόμα ο υπόγειος μεταλλευτικός πλούτος αδρανεί ελλείψει μεταφορικών μέσων και συγκοινωνίας.

            δ) Ίδρυση Παιδαγωγικής Ακαδημίας στην Κοζάνη «προς συνέχιση της εξελληνιστικής αποστολής του κλείσαντος τας πύλας του φέτος Διδασκαλείου Κοζάνης, εξ ου προήλθε ολόκληρος σχεδόν η στρατιά των δασκάλων Μακεδονίας ανεπαρκών ήδη δια τας ανάγκας της».

             ε) Λειτουργία μιας ιερατικής σχολής προς εξύψωση του θρησκευτικού κι εκκλησιαστικού επιπέδου των παραμεθορίων μέχρι Θεσσαλίας.

            στ)Σανατόρια για να φράσσωμεν τις θανάσιμες σπηλιές των πνευμόνων.

             Για την εγκατάσταση των Ποντίων στην περιοχή αναφέρει.« Ο πληθυσμός της δεχθείς μετά της εθνικής καταστροφής και τα τελευταία εξηντλημένα λείψανα του Ποντιακού Ελληνισμού με άγονο κλήρο 20-30 στρεμμάτων χύνει το αίμα των αποχρωματισμένο… Σκεφθείτε ποία θα είναι η κατάσταση εν προσεχή μέλλοντι όταν η πενταμελής ή επταμελής σημερινή οικογένεια θα υποδιαιρεθεί εις πέντε ή επτά με τον αυτόν αρχικό κλήρο 20-30 στρεμμάτων  ήτοι 4 στρέμματα εκάστη».

            Με θάρρος επισημαίνει την άνισο κατανομή των κρατικών υπαλλήλων «Διότι ο Νότος κυβερνά δια των πολιτικών, στρατιωτικών και λοιπών ανδρών της και υπαλλήλων και της εν γένει νοοτροπίας τον τόπον τούτον. Αυτός απορροφά δια των μισθών και συντάξεων και τα δισεκατομμύρια του Κρατικού Προϋπολογισμού».

            Τονίζει τη στρατηγική θέση της Δυτικής Μακεδονίας. Ο Φίλιππος την αποκαλούσε «πλάτες του βασιλείου του». Στη ζωτικότητα του Λαού της Δ. Μακεδονίας βασίζεται φυλετικά και στρατιωτικά η Ελλάς. Υπενθυμίζει ότι Τσάρος της Αγίας Ρωσίας δεν υπάρχει σήμερα δια να αναχαιτίσει όπως το 1897, τον προελαύνοντα προς Αθήνας εχθρό, τηλεγραφικώς.

            Τελειώνει με τον εξής τρόπο.

 «Είπομεν και ελαλήσαμεν και ας ξεχωρίσει έκαστος τας ευθύνας του.

  Εξ ονόματος του Λαού της Δυτικής Μακεδονίας

                                   + Ο ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ (3\ΚΤ 37)

Αποτέλεσμα αυτών των προτάσεων ήταν η τιμωρία του, ο περιορισμός του σε μοναστήρι του Αγίου όρους για έξι μήνες από τη δικτατορία του Μεταξά.

            Στις 19-2-1937 απευθύνεται προς την αρχαιολογική υπηρεσία και την παρακαλεί να στέλνει τα δημοσιεύματα της Εταιρείας στη βιβλιοθήκη. Δίδει πληροφορίες ότι η βιβλιοθήκη λειτουργεί κάθε μέρα, έχει επιμελέστατο βιβλιοθηκάριο (το Νικόλαο Δελιαλή) κι ότι αποτελεί κέντρο πολιτισμού και την επισκέπτονται πολυπληθείς και φιλομαθείς επιστήμονες.

            Στις 29 Αυγούστου 1937 χειροτονεί το Χαρίσιο Λιούλια από τον Κρόκο Κοζάνης, διάκονο και του δίδει το όνομά του Ιωακείμ. Το σχολικό έτος 1937-1938 λειτούργησε ιερατική σχολή στο οίκημα των Αγίων Αναργύρων με διευθυντή τον αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Λιούλια.

 

Ένταξή του στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο

 

            Στην κατάμεστη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου 1942 (2\142) από επισήμους και μη, γεμάτος πατριωτικό ενθουσιασμό, ο Μητροπολίτης Ιωακείμ βροντοφωνεί:

«Πυρίνη ρομφαία πυρακτούται στο Δωδεκάθεον του Ολύμπου εκδικήτρια της ελληνικής τιμής, διεκδικήτρια της  ελευθερίας. Κάθε κλαρί και αντάρτης στον Όλυμπο, κάθε μαντρί και στρατόπεδο  ανταρτών…».

            Ο Αρχιμανδρίτης Ιωακείμ Λιούλιας από τον Κρόκο, εκτελείται από τους Γερμανούς μαζί  μ’ άλλους 49 πατριώτες  στις 3 Ιουλίου 1943 σε στρατόπεδο  Θεσσαλονίκης (Παύλου Μελά) για την εθνική και αντιστασιακή του δράση.

            Στις 30-1-1943 γιορτή των Τριών Ιεραρχών λειτουργεί στα Σέρβια. Από κει αναχωρεί για το βουνό, για τον Όλυμπο, μαζί  με το Σταύρο Θεοδοσιάδη και το Μιχαήλ Σουμελίδη προσχωρώντας στις τάξεις του Ε.Α.Μ- Ε.Λ.Α.Σ.   

            Στις 3 Μαρτίου 1943 με την ιδιότητα του πνευματικού αρχηγού του Ε.Α.Μ παίρνει πρωτοβουλίες, απευθύνεται προς την εξόριστη  ελληνική κυβέρνηση.

Πίνδος 6-5-1943 (2\334)

Τηλεγράφημα : Προς Βασιλική Ελληνική Κυβέρνηση Καΐρου

«Κατακτητές λεηλατούν, καίουν πόλεις και χωριά, Μητροπόλεις, μοναστήρια, Εκκλησίας. Σπεύσατε ίνα μη σβεσθεί η αναφθείσα γιγαντιαία πυρκαϊά και εξαντληθεί και εξοντωθεί το ΄Εθνος».

            Σε σύσκεψη των χωριών της επαρχίας Σερβίων, στα Παληάλωνα, (Φρούριο) προτάθηκε αντιπρόσωπος της επαρχίας για το Εθνικό Συμβούλιο στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας.

            Ως αντιπρόεδρος του Εθνοσυμβουλίου (Κορυσχάδες 1944) αναφέρει: (2\404)

 «Η Ορθόδοξος Ελληνική Εκκλησία από 2000 χρόνια συναγωνίζεται με τον Ελληνικό λαό».

«Η συνεργασία κλήρου και λαού στα 1821 συνεχίστηκε και στα κατοπινά χρόνια και όταν τα τρία φασιστικά όρνεα έπεσαν να αφανίσουν τη χώρα, και πάλι η Εκκλησία ύψωσε τη φωνή της και συνήγειρε τα τέκνα της στον αγώνα».

            Στις12 Απριλίου 1945 (3\ΚΤ 37) η Ιερά Σύνοδος κατέστησε εκπτώτους του θρόνου τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας Ηλείας κ. Αντώνιο και Σερβίων και Κοζάνης κ. Ιωακείμ.

            Στις 13 Ιουνίου 1947 το πρωτοβάθμιο εκκλησιαστικό δικαστήριο του επιβάλλει την ποινή της καθαίρεσης. Στις 13-3-1952 κατόπιν ασκηθείσης ανακοπής μετρίασε την ποινή της καθαίρεσης σε ποινή έκπτωσης από το θρόνο.

Η διαθήκη του

 

            Στις 6 Φεβρουαρίου 1958 συντάσσει τη διαθήκη. (30\25-28) Η ημερομηνία σύνταξης έχει διπλή σημειολογία Την επέτειο της ιεράς μνήμης του Πατριάρχου Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως και τη σωτηρία του από τις τουρκικές δυνάμεις, φυγαδευτείς το 1923 όπως προαναφέραμε στην ελεύθερη Ελλάδα.

            Στην « Εταιρείαν των Φίλων του Λαού» η οποία σκοπό έχει τη μόρφωση του λαού κληροδοτεί 3 διαμερίσματα από τα δέκα της πολυκατοικίας του στο Παγκράτι Αθηνών. Δύο διαμερίσματα αφήνει στους αγαπητούς αδελφούς του Θεμιστοκλή και Αναστάσιο, όπως και την κινητή περιουσία της πολυκατοικίας. Για τα υπόλοιπα πέντε αναφέρει ότι τα πούλησε όταν ήταν εν ζωή.

            Οικόπεδο στο Διόνυσο Αττικής το αφήνει σε σχολεία και ιερό ναό του συνοικισμού Κυδωνιών Αττικής. Το οικόπεδο της Ν. Μάκρης Αττικής στο  σχολείο και στον ιερό Ναό των συμπολιτών του Βιθυνών εις μνήμη των σφαγιασθέντων γονέων, οικείων και συμπολιτών. Οικόπεδο στη «Νέα Πολιτεία» Αττικής το αφήνει στο Καποδίστριο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με σκοπό ανέγερσης θερινού οίκου φοιτητών. Οικόπεδο στο συνοικισμό Θρακομακεδόνων στο συγγενή του ιατρό εκ Σερβίων  Χρηστάκη Αριστείδη.

            Όλα τα βιβλία του στην Αθήνα και Κοζάνη επιθυμεί να περιέλθουν στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, δευτέρα πατρίδα του για να συνεχισθεί η παράδοση των προκατόχων του μητροπολιτών.

            Στο μητροπολιτικό ναό της Κοζάνης αφήνει την πολυτιμοτέρα αρχιερατική στολή του, σε ανάμνηση « ποιμαντορίας τριάκοντα και πέντε πολυτάραχων ετών (1923-1957), βιαίως και αυθαιρέτως διακοπείσης».

            Στις φιλόπτωχες αδελφότητες  Σερβίων, Βελβεντού αφήνει τις καταθέσεις που θα υπάρχουν κατά την ώρα του θανάτου.

            Αρχιερατικές στολές αφήνει στον ιερόν ναό Προφήτου Ηλία στο Παγκράτι Αττικής, στη σταυροπηγιακή μονή (ανήκει στο πατριαρχείο) Βλατάδων Θεσσαλονίκης. Επίσης αρχιερατικό μανδύα στην πατριαρχική μονή Καρακάλλου του Αγίου Όρους όπου φιλοξενήθηκε, εξόριστος  επί δικτατορίας Μεταξά (1936) « δια το γνωστόν διάγγελμά μου προς τον βασιλέα, την Εθνοσυνέλευση και τον ελληνικό λαό …».

Στις 7 Μαΐου 1962 δια μέσου του Παπαξυλοφόρου καταβάλει 1000 δραχμές υπέρ ανεγέρσεως του ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Σερβίων.

            Τελευταία συγχωρεί πάντας και ζητεί συγνώμη όσους ακούσια πίκρανε στο μακρό και πολυκύμαντο βίο του.

            Ο Ιωακείμ ήταν  επιβλητικός, εύγλωττος κήρυκας, βροντόφωνος, καλός λειτουργός, αλλά και απρόσεκτος στις εκφράσεις, ελευθερόστομος, αυστηρός και αυταρχικός προς τους ιερείς.

Επί των ημερών του, χτίστηκαν πολλές εκκλησίες, κυρίως στα ερειπωμένα προσφυγικά χωριά.

            Απεβίωσε στην Αθήνα το έτος 1962   ως πρώην Μητροπολίτης Κοζάνης.

 

Χρονικό ανέγερσης ανδριάντος

 

             Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τον Ιούλιο του 1992 προκηρύσσεται Πανελλήνιος καλλιτεχικός διαγωνισμός μεταξύ Ελλήνων καλλιτεχνών σχετικά με τη φιλοτέχνηση  ανδριάντα του Μητροπολίτη Ιωακείμ Αποστολίδη. Σύμφωνα με το δεύτερο άρθρο της διακήρυξης ο ανδριάντας αφιερώνεται στη μνήμη του Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδη και στοχεύει στην αναβίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην απότιση φόρου τιμής στην ηρωική μορφή του.

            Η δαπάνη ανέγερσης του ανδριάντα ανήλθε στο ποσό των 12.000.000 δραχμών. Στις 13 Φεβρουαρίου 1995 ορίζεται πενταμελής επιτροπή παραλαβής του τοποθετηθέντος ήδη ανδριάντος στη βόρεια πλευρά της πλατείας Νίκης.

             Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα έγιναν στις 27 Νοεμβρίου 1994 στα πλαίσια εορτασμού της ημέρας της Εθνικής Αντίστασης από το Δήμο Κοζάνης και τις Εαμικές οργανώσεις. Τα αποκαλυπτήρια τα έκανε ο δήμαρχος Κοζάνης Πάρης Κουκουλόπουλος. Στην ομιλία του τόνισε τη δράση του Μητροπολίτη και το ρόλο που διαδραμάτισε ως πνευματικός ηγέτης της Εαμικής Αντίστασης.

            Για τη δράση του Μητροπολίτη Ιωακείμ μίλησε κι ο Νικόλαος Μάτσος, που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «ένας από τους πρώτους εκπροσώπους του κλήρου που μυήθηκε και εντάχτηκε στις γραμμές του ΕΑΜ ήταν ο Μητροπολίτης Ιωακείμ που αγωνίστηκε με συνέπεια σ’ όλη τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα ενάντια στην ξένη τυραννία». (49\29-11-94)

 

 https://www.blogger.com/blog/post/edit/5197573040893856852/8885825637357360775

Μπούρινος 6ο "Τρίκωμο Γρεβενών"

 

 

 

 

 

Κεφάλαιο 23. ΤΡΙΚΩΜΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, ΟΙΚΙΣΜΟΣ

 

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου.

 

Πολιτισμός: Ο Σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ” πραγματοποίησε την Παρασκευή 23 Αυγούστου 2013 χορευτική παράσταση στα πλαίσια της 31^ης γιορτής κρασιού στο Τρίκωμο Γρεβενών καλεσμένος του συλλόγου των απανταχού Τρικωμιωτών “Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ”. Εντυπωσιάζει το τρίτοξο πέτρινο γεφύρι του “Αζiζ Αγά” επί του Βενέτικου ποταμού, χτισμένο το έτος 1727. Χαρακτηριστικό του γεφυριού το ύψος του κεντρικού τόξου ύψους 14,40 μέτρων το μεγαλύτερο της Μακεδονίας, το πλάτος 2,20 το μήκος του καταστρώματος 77 μέτρων το οποίο συνέδεε την Ήπειρο με τη Μακεδονία. Στις 20-4-1927 ιδρύθηκε η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Τρικώμου «ο Αγιος Γεώργιος»

Ιστορικά: Το Ζάλοβο αναγνωρίστηκε έδρα κοινότητος το 1918 και σ΄ αυτή προσαρτήθηκε και ο συνοικισμός Παρόρειο. Μετονομάζεται σε Τρίκωμο το 1927. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές του 1915 ψήφισαν στη δημοτική σχολή Σπηλαίου μαζί με τα χωριά Τίστα (Ζιάκας), Λεπενίτσα (Περιβολάκιον), Ριάχοβον (Παρόρειον), Κοσμάτι, Παλαιοχώρι (Σταυρός). 

Στον κώδικα της Μονή Αγίου Νικάνορα συναντάμε δύο αφιερωτές. 

Εκλογικά: Σύμφωνα με τον εκλογικό κατάλογο της υποδιοικήσεως Γρεβενών που συντάχθηκε το 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 156 άρρενες με ποικιλία επαγγελμάτων μεταξύ των οποίων οι 57 ήταν αμπελουργοί. 

Στις κοινοτικές εκλογές  του 1925 ψήφισαν 105 άρρενες, σημαντικός αριθμός, και ψηφίστηκαν οι Χρήστος Βλάμης με 72 σταυρούς, Βασ. Βαβίτσας 68, Δημ. Αθ. Σιάλιος 61, Αθ. Καναβός 43, Νικ. Λαμπρόπουλος 38, Δημ. Μπήλιος 37,  Κων. Κουτλής 36,  Γεώργιος Παπαθανασίου 33, Ιωάννης Κ. Παπακώστας 33.

Οικονομία: Τα καρπερά χώματα, το επικλινές του εδάφους ευνοούν την αμπελοκαλλιέργεια. Πρωτοστατούν στην ίδρυση του Πανεπαρχιακού Αμπελουργικού Συλλόγου Γρεβενών το 1926. Από τα 45 ιδρυτικά μέλη τα 22 είναι Ζαλοβίτες, μεταξύ των ιδρυτικών μελών ο Κώστας Ταλιαδούρης ως γραμματέας μετέπειτα πολιτικός και ιδρυτής της Νομαρχίας Γρεβενών. 

Στην έκθεση του Επιθεωρητή Γ.Σακελλάρη που συντάχθηκε το Δεκέμβριο του 1941 γράφει συγκεκριμένα: «Το χωρίον τούτο εκτίσθη το 1750 ελέγετο δε Ζάλοβον (πολλοί λόφοι). Αι πρώται οικογένειαι, αίτινες ίδρυσαν το χωρίον ήσαν πρότερον διεσκορπισμέναι εις πέριξ συνοικισμούς των οποίων ερείπια υπάρχουν σήμερον. Συγκεντρώθηκαν δε ενταύθα δια λόγους ασφαλείας. Παλαιοτέρα εκκλησία του χωρίου, ήτις ήτο εκτισμένη μάλλον υπό την γην … κατεστράφη ανεγερθείσης νέας τοιαύτης του Αγίου Γεωργίου το 1848. Εκ της παλαιάς εκκλησίας διεσώθησαν μερικαί εικόνες κατασκευασμέναι το 1778. Το σχολείο ως συνέβαινε κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας απετέλει αναπόσπαστο τμήμα της εκκλησίας. Οι κάτοικοι έλαβον μέρος εις τας ενόπλους εναντίον των Τούρκων εξεγέρσεις. Το 1853 εγκατέλειψαν μάλιστα το χωρίον των και συνεκεντρώθησαν μετά των οικογενειών των στο Σπήλαιον, όπου έλαβαν μέρος εις τας εναντίον των Τούρκων μάχας. Συναφθείσης της συνθηκολογήσεως Ζιάκα και Τούρκων κατέφυγον εις Στερεά Ελλάδα, επιστρέψαντες αφού τους εδόθη εκ μέρους των τουρκικών αρχών αμνηστεία».

Σύμφωνα με Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής που συντάχθηκε από τον πρόεδρο  Μιχαήλ Ποράβα το 1945 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Κατοικίες 132 και στο Παρόρειο 23. Πληθυσμός 638 και στο Παρορειο 137.  Καταστράφησαν ολοσχερώς 31 οικίες, 1 εκκλησία, 1 δημ. σχολείο και 2 στο συνοικισμό Παρορείου δια πυρπολήσεως υπό των Γερμανών στις 19 Ιουλίου 1944. Θύματα 12 άνδρες, 4 γυναίκες και 5 παιδιά.

 Για την ιστορία του οικισμού πατήστε  και στο σύνδεσμο
https://basileiosapostolou.blogspot.com/2014/04/blog-post_1905.html

 https://basileiosapostolou.blogspot.com/2021/05/6_13.html

Περιοδικό "Ο Μπούρινος". Ετήσια έκδοση του Επιμορφωτικού- Εξωραϊστικού-Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών  "Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ".

Έτος έκδοσης 2014,  σελίδες 96, κεφάλαια 55.

6o Τεύχος. Έτος 6^ο.

Η επικαιρότητα που παρατίθεται στο παρόν τεύχος αφορά το 2013.

Επιμελητής έκδοσης: Βασίλης Αποστόλου

ISSN:2241-0805

Σύνολο τευχών έξι (αρ.6):

2009=σελ.64

2010= σελ.80

2011= σελ.80

2012= σελ.96

2013= σελ.160

2014= σελ. 96.

 https://basileiosapostolou.blogspot.com/2014/04/blog-post_1905.html