Εμποροπανήγυρη (παζάρι) Βεντζίων Κέντρου-Κνίδης Γρεβενών

Εμποροπανήγυρη (Παζάρι) Βεντζίων Κέντρου, Κνίδης  Γρεβενών

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Ένα από τα ονομαστότερα παζάρια στην Περιφέρεια Γρεβενών και το μοναδικό στα Βέντζια  στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν το Βέντζι  παζάρ που τελούνταν κατ’ έτος στον οικισμό Βέντζι (νυν Κέντρο). Πωλητές, αγοραστές, πανηγυριώτες προσέρχονταν όχι μόνο από την περιφέρεια Βεντζίων αλλά κι από Κοζάνη, Σιάτιστα, Δεσκάτη.

Η κοινότητα Κνίδης  με ενέργειές  της κατόρθωσε το 1929 να μεταθέσει τον τόπο της πανηγύρεως στην Κοπρίβα με πρώτο έτος τέλεσης το 1930.(Μ.Β 4-9-1930)

Ο κλητήρ της κοινότητας Ελάτης Αθ. Κούσιας επέδωκε στις 3 Μαΐου 1937 ημέρα Τρίτη στους κοινοτικούς συμβούλους κ.κ. Φώτιο Νάνο, Ιωάννην Μπούνταν και Κων/νον Γρίβαν την πρόσκλησιν του προέδρου «περί τελέσεως ετησίας εμποροπανηγύρεως εν Κέντρω Γρεβενών». Το κ.σ με πρόεδρο το Χρ.Κούσια παμψηφεί αποφασίζει την τέλεση εν Κέντρω ετησίας εμποροπανηγύρεως διαρκείας τριών ημερών κατά το από 25^ης Αυγούστου μέχρι της 5^ης Σεπτεμβρίου εκάστου έτους χρονικό διάστημα προς εξυπηρέτηση των κατοίκων της περιφέρειας Κέντρου οι οποίοι τυγχάνουν κυρίως κτηνοτρόφοι, διότι η κοινότης απέχει 12 ώρες από την επαρχιακή πόλη των Γρεβενών, 15 ώρες από τη Σιάτιστα και 12 ώρες από Κοζάνη και δε δύναται  η περιφέρεια να διαθέσει τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα αυτής εις άλλας εμποροπανηγύρεις.

Ο έπαρχος Γρεβενών στις 18 Αυγούστου 1937 με έγγραφο στο Νομάρχη σχετικά με την εμποροπανήγυρη Κέντρου τοποθετείται ως ακολούθως:

1. Στις 14-7-37 υποβλήθηκε αναφορά των κοινοτήτων Κέντρου, Σαρακίνης, Ποντινής και Τουρνικίου σχετικά με την τέλεση εμποροπανήγυρης στον οικισμό Κέντρο στα τέλη Αυγούστου εκάστου έτους. 2. Με διαταγή του υπουργείου Οικονομικών 10-8-37 διετάχθημεν να απαντήσουμε για την καταλληλότητα του χρόνου τέλεσης της εμποροπανήγυρης στην κοινότητα Κέντρου δεδομένου ότι η ημερομηνία συμπίπτει με την εμποροπανήγυρη Κνίδης και η ταυτόχρονη τέλεση θα παραβλάψει ουσιωδώς τα συμφέροντα της κοινότητας Κνίδης. 3. Ανακοινώσαμε στον πρόεδρο Κέντρου ότι η ετησία εμποροπανήγυρη στην κοινότητα Κνίδης είναι αρκετή για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της περιφέρειας Βεντζίων. 4. Σε περίπτωση που η κοινότητα Κέντρου επιμένει στην τέλεση της εμποροπανήγυρης σε συνεννόηση με τις γειτονικές κοινότητες να ορίσει ημερομηνία απέχουσα δύο μήνες τουλάχιστον από τη χρονολογία τελέσεως της ημερομηνίας Κνίδης.

Ο Υπουργός οικονομικών Ι. Αρβανίτης στις 13-10-37  έχοντας υπόψη το έγγραφο της Νομαρχίας Κοζάνης γνωρίζει ότι δεν εγκρίνει την τέλεση ετήσιας εμποροπανήγυρης στην κοινότητα Κέντρου καθ’ όσον η τελουμένη στην κοινότητα Κνίδης εξυπηρετεί πλήρως τα συμφέροντα της περιφέρειας Βεντζίων.

Ο Έπαρχος Γρεβενών  στις 18-6-38 υποβάλλει στο Νομάρχη Κοζάνης τις αποφάσεις των συμβουλίων των κοινοτήτων Ποντινής, Σαρακίνης, Παλαιοχωρίου και Ελάτης περί τελέσεως ετησίας εμποροπανηγύρεως εν Κέντρω κατά το από 25^ης Αυγούστου μέχρι 5 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους. Σύμφωνα με τον Έπαρχο  ο ορισθείς χρόνος δια την τέλεση της εμποροπανηγύρεως Κέντρου δε θεωρείται κατάλληλος, καθόσον κατά την ιδίαν περίπου εποχή ήτοι κατά το Αον ή Βον δεκαήμερο του Σ/μβρίου τελείται ετησία εμποροπανήγυρις και εις την γειτονική κοινότητα Κνίδης και κατά συνέπεια  η ταυτόχρονος σχεδόν τέλεση  εμποροπανηγύρεων εις αμφοτέρας τις ανωτέρω κοινότητες θέλει παραβλάψει ουσιωδώς τα συμφέροντα της κοινότητας Κνίδης (60/670).

Η κοινότης με ενέργειες του προέδρου κ. Ε. Ιωαννίδη κατόρθωσε με νόμο «Περί συστάσεως εμποροπανηγύρεως εν τη κοινότητι Κέντρου ΦΕΚ 467 της 2 Νοεμβρίου 1939 (Τεύχος Α΄) η τέλεσις  ετησίας εμποροπανηγύρεως εν τη κοινότητι Κέντρου του Νομού Κοζάνης από της 9^ης μέχρι της 12^ης Αυγούστου  εκάστου έτους», να τελεσθεί το 1940 η γνωστή εμποροπανήγυρη.

Η εμπορική πανήγυρη μετά την ανασύστασή της πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Αυγούστου 1940 (Μ.Β 28-7-40).

9.ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΝ ΚΟΖΑΝΗΣ (βιβλίο)

9.ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΝ ΚΟΖΑΝΗΣ (βιβλίο)

(Το βιβλίο διατίθεται δωρεάν)  

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Προλεγόμενα

2. Πεσόντες

3. Το Παλαιόκαστρο του χθες και του σήμερα

4.Αρχαιότητες

5.Τουρκοκρατία

6.Ο εποικισμός της Σιάτιστας

7.Το Παλαιόκαστρο και η ευρύτερη περιοχή το 1896

8.Μακεδονικός Αγώνας

9.Παύλος Μελάς

10.Τα Βέντζια το 1885

11.Απογραφή 1905

12.Απελευθέρωση Παλαιοκάστρου το 1912

13.Εκλογικός κατάλογος του Παλαιοκάστρου 1914

14.Η κοινότητα Παλαιοκάστρου  μέσα από αρχειακές πηγές 1915-1935

15.Η κοινότητα Παλαιοκάστρου  μέσα από αρχειακές πηγές 1936-1940

16.Η κοινότητα Παλαιοκάστρου  μέσα από αρχειακές πηγές 1941-1950

17.Η κοινότητα Παλαιοκάστρου  μέσα από αρχειακές πηγές 1951-1999

18.Τσιποτούρα-Αγοραπωλησία

19.Αίτηση κατοίκων  για υποψήφιο βουλευτή

20.Τα Βέντζια το 1922

21.Μάχη του Φαρδύκαμπου-Χρονικό

22.Δηλώσεις ζημιών  1941-1944

23. Κατοχή 1941-1944- UNRRA 1945-1949

24. Εμφύλιος Πόλεμος

25. Ανταρτόπληκτοι  διαμενόντων στη Σιάτιστα

26.Η Ιερά Μονή Οσίου Νικάνορος

27.Ενθυμίσεις από την Ιερά Μονή του Ιερού Ναού Ιωάννου Προδρόμου

28.Πανομοιότυπα από τον Ι.Ναό Αγίου Νικολάου Εξάρχου

29. Εκκλησίες

30. Εικονοστάσια Παλαιοκάστρου

31.Διαθήκες

32. Εκδρομή στην Κοζάνη 1965

33.Δημοτικό Σχολείο

34.Δωρεά Απόστολου Χαρίση

35.Γυμναστικές επιδείξεις

36. Μαθητές Δημοτικού σχολείου-δάσκαλοι-νηπιαγωγοί

37. Κλείσιμο σχολείου

38.Μπούρινος

39.Δημοτικά Τραγούδια

40.Ζητούν 40 νύφες

41. Μέλη σχολικών εφορειών

42. Τοπωνύμια Παλαιοκάστρου

43. Εορτές στο χωριό

44. Η γέννηση του παιδιού

45. Πηγές

1.ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Στα μαθητικά μου χρόνια πάντα περίμενα την 28^η Αυγούστου την παραμονή της τοπικής πανηγύρεως  να επισκεφτώ το Παλαιόκαστρο. Διανυκτέρευα με τα άλλα ξαδερφάκια στην Ευδοκία Γαλάνη αδερφή της γιαγιάς μου Ευθυμίας η οποία παντρεύτηκε το Δημήτριο Π.Αποστόλου[1]. Η καλή μας η γιαγιά πάντα μας περίμενε με χαρά. Μετά τα καλωσορίσματα πηγαίναμε στην πλατεία. Εκεί  μικροπωλητές πουλούσαν ζαχαρωτά, παιχνίδια, λαχεία που κέρδιζαν όλα. Πανηγυριώτες και ντόπιοι, άνδρες κυρίως, στήνανε χορό κάτω από τους ήχους του κλαρίνου και τύμπανου. Συνήθως διασκέδαζαν  με τον Εξαρχιώτη και χωριανό μου Χρήστο Μπούζμπα.

Το σπίτι της αδελφής της γιαγιάς μας ήταν ένα χαμηλό σπίτι . Όλα τα παιδιά, γύρω στα δέκα,  κοιμόμασταν σε ένα δωμάτιο, κατάχαμα ο ένας δίπλα στον άλλο.  Η άλλη γιαγιά μου η Άννα Ζαχαράκη από το Παλαιόκαστρο παντρεύτηκε το Γεώργιο Αργυρίου.[2]

Μία άλλη εικόνα ήταν όταν οι Παλιοκαστρίτες ερχόταν στο πανηγύρι του χωριού μου και γλεντούσαν στο καφενείο του πατέρα μου.

Μετά  συνειδητοποίησα ότι πολλοί κάτοικοι του Εξάρχου ήλθαν ως γαμπροί και νύφες  από το Παλαιόκαστρο. Πάντα τον ήθελαν τον Έξαρχο. Τα πολλά νερά, οι απέραντες βοσκήσιμες εκτάσεις ήταν ιδανικός τόπος για ανάπτυξη της αιγοπροβατοτροφίας, της παραγωγής φορτηγών ζώων, της καλλιέργειας καλαμποκιού.

            Πριν χρόνια όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με την καταγραφή της ιστορίας του χωριού μου, ερευνώντας αρχεία, εφημερίδες όταν υπήρχε υλικό από τα γειτονικά χωριά και προπάντων από Παλαιόκαστρο πάντα το κρατούσα για μελλοντική χρήση.

            Επισκέφθηκα πολλές φορές το Παλιόκαστρο, μίλησα με τους ανθρώπους, περπάτησα τους ιστορικούς τόπους, προσπάθησα όσο μπορούσα.

---

[1]  Η Ευδοκία ήταν παντρεμένη με το Θεόδωρο Μπράχο κι απέκτησε τον Κώστα. Ο Κώστας  παντρεύτηκε την Ελένη Σιάτρα,. Η άλλη αδελφή της Ευδοκίας η Άννα παντρεύτηκε το Γεώργιο Γιώτα από τον Έξαρχο. Η μητέρα των τριών αδελφών (Ευθυμία, Άννα, Ευδοκία) ήταν αδελφή του Χρήστου, Νίκου και Γιώργου Δανά. Παιδιά του Χρήστου Δανά ήταν: ο Βασίλης που παντρεύτηκε την Καλλιόπη Δημητριάδου, ο Αθανάσιος την Αφροδίτη, η Καλλιόπη παντρεύτηκε στην Κοκκινιά το Βαϊνά, η Θεοδώρα το Ζιάρα Δημήτριο.  Παιδιά του Νίκου Δανά  ήταν ο Παναγιώτης που παντρεύτηκε τη Σταμάτω Κύρου,  ο Βασίλης που παντρεύτηκε τη Φανή Μαλλιάρα,  ο Χρήστος τη Δέσπω Μαλλιάρα,  ο Κώστας την Αικατερίνη Τιούλη, η Βασιλική τον Ευάγγελο Δεληζήση, η Όλγα το Ζήση Ζτούπα, η Ευδοκία το Θεόδωρο Αργύρη. Ο Γιώργος είχε τρία κορίτσια τη Σουλτάνα που παντρεύτηκε το Γιώργο Σιμάρα,  τη Ζωή τον Καρανάσιο Παναγιώτη και τη Βασιλική τον Αθανάσιο Βουδούρη.

[2] Η Άννα είχε αδέρφια το Χρήστο και την Αναστασία που παντρεύτηκαν στον Έξαρχο, την Αικατερίνη σύζυγο του Κων/νου Ζτούπα και τη Βασιλική σύζυγο του Αθανασίου Δεληζήση.

Μελίσσι Γρεβενών

3) Μελίσσιον το  (Πλέσια)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου  

 Φωτο:α)ερειπωμένη οικία:Thomas Biziouras β)Λίμνη Πλαίσια: Λεωνίδας Λόλας

Ο οικισμός Πλέσια στις 31 Δεκεμβρίου 1918  εντάσσεται στην κοινότητα Γκριντάδων. Μετονομάζεται σε Μελίσσι το 1927. Βρίσκεται σε υψόμετρο 767 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Στις  22 Μαρτίου 1973 αποσπάται από την κοινότητα Αιμιλιανού και προσαρτάται στην κοινότητα Αγίων Θεοδώρων. Ως οικισμός καταργείται στις 9 Μαΐου 2011. Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914, με το όνομα “ΠΛΑΙΣΙΑ” ήταν εγγεγραμμένοι 5 εκλογείς.

2979 Ιωάννης Ευάγγελος  1858 γεωργός

2980 Κανάτσιος Δημήτριος Δημήτριος 1848

2981 Κανάτσιος Αθανάσιος      >>         1891

2982 Κανάτσιος Κωνσταντίνος >>         1893

2983 Σαραντάκος Νικόλαος      >>         1849

Ο Σταθμός Χωροφυλακής το 1937 στεγαζόταν σε οίκημα δημόσιο. Αποτελούνταν  από πέντε δωμάτια. Γραφείο Σταθμάρχου, κοιτών Σταθμάρχου, κρατητήριο, εστιατόριο, θάλαμος χωροφυλάκων. Στρατωνίζονταν τέσσερις άντρες (60/619).

Σε καλή κατάσταση το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου.

           Λίμνη Πλαίσια: Δημιουργήθηκε το 1994 με την κατασκευή γεωφράγματος για αρδευτικούς λόγους.  Βρίσκεται αριστερά στο δρόμο των Αγίων Θεοδώρων – Αιμιλιανού. Απέχει 3 χιλιόμετρα από τους Αγίους Θεοδώρους - κι οι Άγιοι Θεόδωροι 22 χλμ. από τα Γρεβενά. Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο κάτω από το εγκαταλειμμένο Μελίσσι (παλιό όνομα Πλαίσια ή Πλέσια). Είναι στάση αποδημητικών πουλιών.   Έχει 5-6 είδη ψαριών με μεγαλύτερο το γριβάδι. Κάθε καλοκαίρι (Αύγουστο) γίνεται διαγωνισμός ψαρέματος για το μεγαλύτερο ψάρι που θα πιαστεί με καλάμι.   Η επιφάνειά της φτάνει τα 740 στρέμματα και το βάθος της τα 14  μέτρα. Τα αυτοκίνητα φτάνουν μέχρι τη λίμνη με περίπου 600-700 μέτρα χαλικόδρομο. (Περισσότερα madata3 blogspot.gr Λεωνίδας Λόλας)

Εκπαίδευση: Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Οίκημα δημόσιον. Μαθητεύονται 40 μαθητές (60/619).

Συνεταιρισμός: Ο Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός Μελισσίου με έγγραφο προς τη Γενική Διοίκηση Δυτικής Μακεδονίας, Έπαρχο Γρεβενών, Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών στις 27-12-45 αναφέρουν: «Το χωρίον μας είναι πυροπαθές εκ επιδρομής υπό των κατακτητών Ιταλών στις 22 Φεβρουαρίου 1943. Αι περιουσίες μας ηρπάγησαν και λεηλατήθηκαν, οι δε οικίες, στάβλοι κ.λ.π πυρπολήθηκαν εκ θεμελίων. Εκ των 50 οικιών σώθηκαν μόνο έξι μισοκαμμένες ετοιμόρροποι. Ζώα μικρά και μεγάλα εσφάγησαν και ηρπάγησαν εν τω συνόλω.

            Ως εκ τούτου από το 1943 και εντεύθεν η κατάσταση του χωρίου μας είναι απελπιστική εκ των ειδών διατροφής, υποδήσεως κλπ. χρειωδών ειδών καθόσον  η γεωργία μας παραμελείται λόγω ελλείψεως αροτριώντων ζώων, σπόρου μη επαρκούς κλπ.

Οι κάτοικοι του χωρίου μας ως επί το πλείστον είναι γυμνοί και ξυπόλητοι διότι τα είδη άτινα διενεμήθησαν παρά της Ούνρρα μόλις εντύθησαν περί τα πεντήκοντα  άτομα (50) ενώ οι κάτοικοι ανέρχονται εις τα 180 η δε τροφή του χορηγουμένου ποσού των έξι οκάδων και τριακοσίων δραμίων σίτου είναι ανεπαρκέστατος καθόσον εξ ιδίων ουδόλως διαθέτομεν λόγω ελλείψεως σποράς.

Εκ της γύμνιας υποσιτισμού κ.λ.π. επήλθαν διάφοροι ασθένειαι εις το χωρίον μας και ιδία κρυολογήματα, ελονοσία, οστρακιά κ.λ.π. καθότι τα μέρη μας είναι ορεινά.

Δια ταύτα

Παρακαλούμεν την υμετέρα εξοχότητα όπως δείξετε εξαιρετικό ενδιαφέρον δια το χωρίον μας και μας ενισχύσετε δια τα ως άνω αιτήματά μας και εγκαίρως διότι ο χειμών είναι δριμύτατος και τα μέρη μας καθόσον η κατάστασίς μας είναι απελπιστική και μη θρηνήσωμεν θύματα εξ υποδήσεως και  ασιτίας κλπ. Ειδών εξ ονόματος του Γ.Π.Σ. Μελισσίου» (60/164).

ΠΑΣΧΑΛΙΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΠΕΡΔΙΚΕΣ στο Σύλλογο Γρεβενιωτών Κοζάνης.

 













ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ

΄΄ Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΄΄

Σ.Μπλιούρα 2 50131 Κοζάνη

Τηλ&Fax :2461036480

email:syllogosgreveniotonkozanis@gmail.com

syllogosgreveniotonkozanis.blogspot.com

Fb:σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης 3

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

KOZANH 25-3-2018

ΠΑΣΧΑΛΙΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΠΕΡΔΙΚΕΣ στο Σύλλογο Γρεβενιωτών

Κοζάνης.

      Την Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018 και ώρα 19:00.θα επαναλάβουμε την επιτυχημένη

εκδήλωση με τις Πασχαλιάτικες παραδοσιακές περδίκες στην αίθουσα του συλλόγου

Γρεβενιωτών Κοζάνης Σ.Μπλιούρα 2 (απέναντι από τον Ιερό Ναό του Αγ.

Νικολάου).

      Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει επίδειξη της τεχνικής ζωγραφική με κερί επάνω στα

αυγά (περδίκες) όπως γίνονται στα χωριά των Γρεβενών

     Φέρτε τα αυγά σας (άβραστα) και με την βοήθεια γυναικών του συλλόγου μας

φτιάξτε τις δικές σας περδίκες.

O Πρόεδρος                                                   Ο Γ. Γραμματέας

Λότσιος Αθανάσιος                                      Μπουκάλης Δημήτριος