Παλαιόκαστρον Κοζάνης

114. Παλαιόκαστρον, το  (Στο νομό Γρεβενών ως στις 2-7-1974)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου 

Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελίδες 385 Κοζάνη 2018

Γενικά: Το Παλαιόκαστρον χτισμένο σε υψόμετρο 908 μέτρων στις υπώρειες του ασβεστολιθικού όρους Μπούρινου, αποτελεί σύνορο με τον οφιολιθικό που αναδύθηκε από τα έγκατα του πυθμένα της θάλασσας. Απέχει από την Κοζάνη 30 χιλιόμετρα κι από τη γειτονική Σιάτιστα 12 χιλιόμετρα. Στον κόμβο της Εγνατίας στην Μπάρα είχε ανεγερθεί ο σταθμός του σιδηροδρομικού σταθμού Κοζάνης-Καλαμπάκας ο οποίος δε λειτούργησε ποτέ λόγω εγκατάλειψης του έργου από τη Βελγική Εταιρεία. Γειτονικά  χωριά είναι το Δαφνερό και ο Έξαρχος. Στο χωριό εγκαταστάθηκαν πολλοί κάτοικοι από το διαλυμένο οικισμό Πέτροβο. Σήμερα οι κάτοικοι διατηρούν και καλλιεργούν τα γόνιμα παραποτάμια χωράφια του εγκαταλειμμένου οικισμού.

Απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό στις 8 Οκτωβρίου 1912 από τα εθελοντικά σώματα του Δικώνυμου Μακρή (1877-1939) και του Ιωάννου Καραβίτη (1883-1949).

            Κοινοτικά:  Συστάθηκε ως κοινότης Παλαιοκάστρου με συνοικισμούς το Παλαιόκαστρον και Βαΐπες με το Β.Δ 19-12-1918, ΦΕΚ.Α 200/1918  η οποία λειτούργησε ως το τέλος του 1998. Αποτέλεσε διαμέρισμα του Δήμου Σιατίστης ως το 2010, σήμερα ανήκει στο διευρυμένο δήμο Βοΐου.

Πρόεδρος Νικόλ. Βαρβέρης. Μέλη: Σπύρος Μάρκου, Ιωάννης Μπαντής, Δημ. Ζιάρας, Νικόλαος Δεληζήσης «Επειδή η απόστασις από του χωρίου μας μέχρι της έδρας του εκλογικού τμήματος Κνίδης είναι τρεις ώρες περίπου οι δε εκλογείς δεν μεταβαίνουσιν λόγω της αποστάσεως να εξασκήσωσι τα εκλογικά των δικαιώματα αποφαίνεται όπως δημιουργηθεί νέον τοιούτον εν Παλαιοκάστρω με εκλογικόν κατάστημα το Δημ. Σχολείον στο οποίο να προσέρχονται κατά τας εκλογάς οι εκλογείς του συνοικισμού Δαφνερού και οι τοιούτοι του χωριού Εξάρχου» (1931), (60/668)[1].

Αξιοθέατα: Εντυπωσιάζει η πλακόστρωτη πλατεία με το καμπαναριό και την καλαίσθητη βρύση, το σιντριβάνι, ο αρχαιολογικός τόπος, η πανοραμική θέα από την εκκλησία του Αγίου Χριστοφόρου.

Αρχαιότητες: Το αρχαιότερο εργαλείο της Ελλάδας ο λίθινος πέλεκυς, ηλικίας 100.000 χρόνων βρέθηκε  το 1963 στον αρχαίο οικισμό «ΓΛΑΣ», 500 μέτρα από το σημερινό οικισμό. Σημαντικά ευρήματα (σύνολο εννιά) προχριστιανικής περιόδου φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο Κοζάνης και στο Ιστορικό Λαογραφικό Φ. Ιστορίας του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης.  

Αρχειακές πηγές: Ο Ταγματάρχης (μηχανικού) του ελληνικού στρατού Νικόλαος Σχινάς μετά από εντολή του Υπουργού Στρατιωτικών επισκέφθηκε τις υπόδουλες περιοχές Μακεδονίας, Ηπείρου και συνέταξε όλα τα πληροφοριακά στοιχεία της περιοχής σε βιβλίο με τίτλο “Οδοιπορικές Σημειώσεις” που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1886. Για την περιοχή αναφέρει: «Παληόκαστρον κεφαλοχώρι, έχον 80 οικογενείας χριστιανικάς. Εκκλησίαν με κωδωνοστάσιον, σχολείον αρρένων, άφθονα ύδατα. Οι κάτοικοι εξέρχονται της χώρας των εργαζόμενοι ως τεχνίται ή και ως θερισταί. Από τούτον μετά μικράν ανωφέρεια ¼ της ώρας φέρει εις ράχην, όπου εικονοστάσιον, αφού καταφανής γίνεται η συνοικία Γεράνα της Σιάτιστας…».

Εκκλησίες: Έχτισαν και λειτούργησαν τέσσερις εκκλησίες. Ο ενοριακός ναός του Αγίου Ιωάννη του Προφήτου Προδρόμου, πολιούχος του χωριού, ανηγέρθη το 1820 στην πλατεία του χωριού. Το έτος 1882 δίπλα ακριβώς στήθηκε το πανύψηλο καμπαναριό. Πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου. Ο δεύτερος ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στους πρόποδες του αρχαιολογικού χώρου «ΓΛΑΣ». Ο κοιμητηριακός ναός του Προφήτη Ηλία διαχωρίζεται από τον αρχαιολογικό τόπο ΓΛΑΣ με ρέμα. Ο νεόδμητος ναός του Αγίου Χριστοφόρου ανηγέρθη το 2005 με τη συνδρομή των κατοίκων. Υπάρχουν οκτώ  εικονοστάσια στο δύσβατο δρόμο, σήμερα ασφαλτοστρωμένο, Μπάρας Παλαιοκάστρου και ένα καθ’ οδόν προς τον κοιμητηριακό ναό.

“Χριστόδουλος Παπαχριστοδούλου, εφημέριος του εξάωρον απέχοντος χωρίου Παλαιοκάστρου. Γεννηθείς τω 1850 εχειροτονήθη τω 1880 υπό του αειμνήστου Μητροπολίτου Γρεβενών κ.Κυρίλλου. Προ πολλού ήδη απεβίωσε. Το 1906 και τη υπονοία ότι υποθάλπει αντάρτας, εδάρη μέχρι τοιούτου σημείου, ώτε επί μείνας ολοκλήρους κατέκειτο ασθενών. +Ο Γρεβενών Αιμιλιανός Β΄”[2].

“Εκ Παλαιοκάστρου χειροτονήθηκε ο παπα-Αθανάσιος στη θέση του αποχωρούντος Παπά-Κώστα Οικονόμου, ο οποίος προτάθηκε από τον αποχωρούντα. Οι ιερείς του Παλαιοκάστρου ιεροπράττουσι και στα γειτονικά χωριά Έξαρχον και Βαΐπεση. Ο πέμπτος ιερεύς του Παλαιοκάστρου Παπα-Λάμπρος είναι ιερεύς του χωριού Βάρεση, το οποίο εστερείτο από πολλών ετών ιερέως και πολλοί πεθαίνανε άνευ Θείας Μεταλήψεως και νήπια άνευ βαπτίσεως” (3-6-1905)[3].

  

Ζάβορδα-Αφιερωτές: Παλαιόκαστρο 122 (Α΄Γραφή από 1534 ως 1692=45 από 1692 και εντεύθεν77). Πέτροβο:16 (Α΄ Γραφή από 1534 ως 1692=15 από 1692 και εντεύθεν 1).  

Εκπαίδευση: Έχει 350 κατοίκους, υπάρχει δάσκαλος κοινός με μισθό 500 γροσίων αμειβόμενος από την εκκλησία, μαθητές γύρω στους 40. Υπάρχει ανάγκη να συσταθεί αλληλοδιδακτικό σχολείο (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).

To σχολείο στις 21-9-37 σύμφωνα με έκθεση του επιθεωρητή ήταν  μονώροφο, αποτελείται από δωμάτιο 70 τ.μ. Ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται στους 90. Στεγάζεται σε δημόσιο οίκημα. Είναι ακατάλληλο διότι ο αριθμός των μαθητών είναι για διτάξιο σχολείο για αυτό απαιτούνται δύο αίθουσες και γραφείο.

Ο επιθεωρητής προτείνει την προαγωγή του μονοταξίου δημοτικού σχολείου σε διτάξιο καθ’ ότι τα προηγούμενα τρία χρόνια ο αριθμός των μαθητών ανερχόταν σε 87, 89, 96 αντίστοιχα  (18-7-41 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 52).

«Μαθητές: 45,40,43, 42,46,82,93,93[4].

Διδακτήριο: Διδακτήριο νέο, μία αίθουσα απέραντος, επρόκειτο να χωρισθεί γραφείο και δωμάτιο διδασκάλου, αλλά δεν έγιναν ελλείψει χρημάτων, η κοινότητα πτωχή (19/10/1926). Κατάσταση ικανοποιητική. Έχει προσανατολισμό μεσημβρινό, αποτελείται από μία μεγάλη αίθουσα, η οποία δε διηρέθη για γραφείο και δωμάτιο του διδασκάλου (9/3/1931). Μετρία ικανοποιητική κατάσταση. Ανάγκη εργασιών συντηρήσεως, επισκευής και διαιρέσεως επί τη προβλέψει προαγωγής (11/5/1938).

Υλικό: Θρανία παλαιού τύπου, τραπέζι 1, κάθισμα 1, εικόνες του 1821 (4/4/1930). 8 θρανία πολύεδρα, θερμάστρα, 3 πίνακες, 3 χάρτες μικροί και ατελείς Ελλάδας, Ευρώπης, Μακεδονίας, 39 εικόνες ελληνικής επαναστάσεως, 2 τραπέζια, ουδέν εποπτικό μέσο (9/3/1931). Προσετέθη σκελετός βιβλιοθήκης και 4 χάρτες μικροί ηπείρων (29/5/1933). Τα υπάρχοντα θρανία ανεκτά, λείπουν 5, εποπτικά μέσα ελάχιστα (21/6/1937). Κατασκευάσθηκαν 10 νέα θρανία, αλλά λείπουν ακόμη. Εποπτικά μέσα ελάχιστα υπάρχουν. Διδακτικά όργανα όχι (11/5/1938).

Υπηρεσιακά βιβλία-Σχολική βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει (4/4/1930). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει (9/3/1931). Πλουτίσθηκε με 5 τόμους εκ των οποίων δύο παιδικής βιβλιοθήκης (28/5/1932). Πλουτίσθηκε με 3 τόμους βοηθημάτων διδασκάλου και μαθητών (29/5/1933)»[5].

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται μικρός κήπος (4/4/1930).

Φοίτηση: Όχι τακτική, απόντες 9, θήλεις φοιτούν μόνο  στις δύο πρώτες τάξεις (4/4/1930). Απόντες 12 λόγω ελονοσίας (29/5/1933). Άτακτη φοίτηση απόντες 13  (21/6/1937). Άτακτη, απόντες 13 τιμωρήθηκαν γονείς (11/5/1938).

Διδάσκαλοι: Παπαγεωργίου Ιω,  Μπλάτζα Βασιλική, Μπάτζιος Χρήστος, Παπαδόπουλος Αναστάσιος, Χούρος Ευάγγελος»[6].

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Πρόεδρος Βασίλειος Ζιουντάκης. Μέλη Φώτιος Καραγεώργος, Δημ. Ζιάρας, Ιωάννης Τζήλας και Κ. Παρασίδης. Κατοικίες 134. Πληθυσμός 648. Καταστραφείσες οικίες ολοσχερώς 62, μερικώς 4 δια εμπρησμού υπό των Γερμανών στις 6-8-43, στις 3-12-43, στις 7-6-44. Νόσος ελονοσία. Θύματα 17 εκ των οποίων άνδρες 12, γυναίκες 1, αγόρια 2, κοράσια 2.

Μακεδονικός Αγώνας-Παύλος Μελάς: Στον  ένοπλο Μακεδονικό Αγώνα εναντίον των Βουλγάρων 1904-1908  το Παλαιόκαστρον υπήρξε το κέντρο φιλοξενίας των ανταρτών που έρχονταν από την ελεύθερη Ελλάδα, προκειμένου να εμψυχώσουν  τους υπόδουλους Έλληνες να μην ενταχθούν στη Βουλγαρική εκκλησία. Ο Παύλος Μελάς με  τη συνοδεία του στις 11 Μαρτίου 1904 λημεριάζουν στο Παλιόκαστρο. Το ίδιο κι οι οπλαρχηγοί αξιωματικοί Αλέξιος Κοντούλης, Γεώργιος Κολοκοτρώνης. 

Οικονομία: Το πετρώδες του εδάφους, η έλλειψη καλλιεργήσιμων εκτάσεων είχε ως αποτέλεσμα να στραφούν οι κάτοικοι στην ανάπτυξη της κοπαδιάρικης αιγοπροβατοτροφίας. Τα αρωματικά φυτά, το ήμερο του εδάφους, τα σπάνια αγριολούλουδα συντελούν στην παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, κρέατος, γάλακτος, τυρού αρίστης ποιότητος. 

Πληθυσμός: 1859=65 στεφάνια.  1904=470. 1913=400. 1928=900. 1940=461.1951=424. 1961=492. 1971=457. 1981=426. 1991=346. 2001=323. 2011=329. (12^ος κατά σειρά από τους 79 απογραφέντες οικισμούς, του Δήμου Βοΐου,  με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ήταν 14 κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.000 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 22 κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.500 άσπρα.

---

[1] Περισσότερα στο βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Παλαιόκαστρον Κοζάνης”

[2] Σεργίου Σιγάλα Πρακτικά του Πνευματικού δικαστηρίου…. Σελ.704

[3] Σεργίου Σιγάλα: Πρακτικά του Πνευματικού δικαστηρίου …(1898-1914). Σελ. 422.

[4] Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 19/10/1926, 4/4/1930, 9/3/1931, 28/5/1932, 29/5/1933, 21/6/1937, 11/5/1938, 12/6/1939.

[5] Τάνια Αποστόλου: Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[6] Τάνια Αποστόλου. Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015

 

Οροπέδιον Γρεβενών

80. Οροπέδιον, το  (Βηλιά)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ" σελ.386 Κοζάνη 2018

Γενικά: Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 843 μέτρων με πλησιέστερους οικισμούς το Μέγαρο, Λείψι,, Σύνδεντρο. Απέχει από την πόλη των Γρεβενών 10 χιλιόμετρα.

“Έχει 80 οικογένειες χριστιανικές, 2 εκκλησίες και φρέαρ προ της εκκλησίας” (Σχινάς 1866).

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Βελιάς η οποία ως προς το όνομα διορθώθηκε στις 17-10-1919 σε Βηλιά. Το 1927 μετονομάζεται σε Οροπέδιον. Το 1997 προσαρτάται στο Δήμο Κοσμά του Αιτωλού και στις 7-6-2010 στο διευρυμένο Δήμο Γρεβενών. Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 107 χριστιανοί

.

Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 63. Εκλέχτηκαν: Μιχαλόπουλος Ν. Σταύρος 41, Γιαννούλας Αθαν. Στέργιος 30, Αναγνώστου Γεώργιος 25, Κόραβος Χρ. Παναγιώτης 17, Τολιόπουλος Γ. Ευθύμιος 16, Τουλιόπουλος Αθαν. Ευάγγελος 16. Οι εκλογές διεξήχθησαν εν γένει με μεγίστη τάξη και ακρίβεια ο πρόεδρος εφορευτικής Επιτροπής Νικόλαος Δ. Κόραβος. Τακτικά μέλη Γεώργιος Φ. Φιλιόπουλος, Αδάμ Ηλιάδης δημοδιδάσκαλος[1]. Ο πρόεδρος της κοινότητας στις 28-8-34 αναφέρει στο Νομάρχη ότι στην κοινότητα δεν υπάρχει τελείως κινίνη. Ο  πρόεδρος της κοινότητος αναφέρει  στις 10-11-38 στο Νομάρχη ότι σύμφωνα με τις διαταγές απαγορεύεται ο αλωνισμός των σιτηρών εντός του χωριού. Οι κάτοικοι αδυνατούν να κατασκευάσουν αλώνια και αχυρώνες έξω του χωριού καθότι δεν υπάρχει δυστυχώς κοινοτικό μέρος πέριξ του χωρίου, το οποίο παραχωρούμενο θα κατασκεύαζαν αχυρώνες και αλώνια διότι το πλησίον μέρος κοινοτικό είναι κατωφερές, δύσβατο και τελείως ακατάλληλο προς χρησιμοποίησή του. Ζητούν από το Νομάρχη να επιτρέψει τα αλώνια να λειτουργούν εντός του χωριού καθ’ ότι μέχρι σήμερα ουδεμία πυρκαγιά σημειώθηκε αλλά πρωτίστως  θα μπορούν να επιβλέπουν και την οικία των, διατρέφοντες τα μικρότερα τέκνα των ως και τα ζώα των. Στο Οροπέδιο υπάρχει αναθηματική στήλη από το 1936 (60/957). Στις 21-2-1952 υποβάλλονται τα δικαιολογητικά για διορισμό του Πατσιαρίκα Νικόλαου του Βαρσάμη ως κλητήρα της κοινότητας

Η κοινότης Οροπεδίου  στις 26-2-52 αναφέρει ότι «τυγχάνει ορεινή άγονος και με ελαχίστη ποσότητα αγρών εκάστης οικογενείας και εξ αυτών των καλλιεργουμένων το εν τρίτον και περισσότερα είναι τελείως άγονα. Είναι τελείως κατεστραμμένοι πυροπαθείς με 70% λεηλατημένοι από άκρον εις άκρον. Υπήρχαν 4000 αιγοπρόβατα και τώρα μόλις μετά βίας υπάρχουν περί τα 800. Ζώα μεγάλα μόλις μετά βίας φθάσαμε περί τα 90. Ενώ υπήρχαν 150 φορτηγά και αροτριώντα και ευτυχώς χορήγησε η Γεωργική υπηρεσία διαφορετικά θα ήταν νεκροί έως τώρα. Από τον Ιούνιο 1952 και εντεύθεν πήραμε μόνο για Νοέμβριο και Δεκέμβριο 1952 τρόφιμα τους δε υπόλοιπους 7 μήνες τους αφήσαμε καθ’ ότι οι κάτοικοι δεν δύνανται να τα πληρώσουν και υπάρχει μεγάλη πτώχεια και πείνα. Οι κάτοικοι του χωρίου μας διαμαρτύρονται δια τη χορήγηση της κοινοτικής βοηθείας ήτις χορηγήθηκε  σε κοινότητες πολύ παραγωγικές από την ιδική μας και ότι το δικαιολογητικό ότι είναι χαλαζόπληκτοι αύται είναι κατά πολύ ανώτεροι στην  παραγωγή από την κοινότητά  μας. Και ως παράδειγμα φέρουμε τον Έλατο όστις είναι γειτονικός. Ενώ κ. Νομάρχα εάν παραδεχθούμε τους χαλαζόπληκτους πρέπει να λάβουμε υπόψη και την καταστροφή όπου βόσκησαν τα σιτηρά μας και του λίβα σήμερα  οι κάτοικοι στερούνται του επιουσίου και διαμαρτύρονται. Δια τούτο σας παρακαλούμε όπως ευαρεστούμενοι λάβετε υπόψη την πτώχεια των κατοίκων και όπως συμπεριληφθούμε στον  πίνακα Καναδικής βοηθείας. Ο πρόεδρος της κοινότητας Βασιλόπουλος» (60/1246)

Στις 1-4-57 η κοινότης ζητά από το Νομάρχη παραχώρηση προωθητήρος (μπουλντόζας) δια  διάνοιξη οδού τρριών χιλιομέτρων από Γρεβενά προς Οροπέδιον.

Αρχαιότητες: Στη θέση “Παλιοβέλια” αποκαλύφτηκαν κιβωτιόσχημοι τάφοι (Σαμσάρης ).

Δελτίο Κοινοτικής Απογραφής: Πρόεδρος Αχιλλέας Κόραβος. Μέλη Στέργιος Γιαννούλης, Μηνάς Ζιώγας, Απόστολος Αναγνώστου, Γρηγ. Μιχαλόπουλος. Συνεδρίαση 12 Ιουλίου 1945. Πληθυσμός 515. Κατοικίες 93.  Εκ των οποίων 53  κατεστράφησαν ολοσχερώς και μερικώς 10 δια πυρκαγιάς υπό των Γερμανών στις 9 Ιουλίου 1944. Νόσος ελονοσία. Θύματα 1 εκ του πολέμου.

             Διαβατήρια: α) Κόραβος Κυριαζής του Ιωάννου κλάσεως 1910 έλαβε διαβατήριο στις 20-3-26 δια Αβησσυνία. β) Βασίλειος Ιωάννου Κόραβος κλάσεως 1920 στις 20-3-26 διαβατήριο για Αβησσυνία (60/1628). γ) Ζιώγος Κωνσταντίνος του Ευθυμίου με έτος γεννήσεως 1915 ζητά διαβατήριο στις 13-5-1929. Ο πατήρ Ευθύμιος είναι στην Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα Ευαγγελή ως επίτροπος σύζυγος του Ευθυμίου Ζιώγου υπέβαλε την αίτηση. Τον υιόν της θα συνοδεύσει ο Βασ. Δ. Παπαλέξης. Αίτηση 18-6-29. Εφημέριος Πατσαρίκας, πρόεδρος Σταύρος Μιχαλόπουλος.

Εκπαίδευση: Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Οίκημα δημόσιον. Αποτελείται από δύο αίθουσες. Εις εκάστην αίθουσα φοιτούν 35 μαθητές. Το οίκημα είναι νεόδμητον, η στέγη αυτού έπαθε βλάβη, πλην όμως επισκευάζεται και εντός μίας εβδομάδας αποπερατώνεται η επισκευή της στέγης, της οποίας η δαπάνη είναι εξασφαλισμένη (60/619). Εκποιήθηκε  στις 29-5-1955 ξυλεία του καταρεύσαντος δημοτικού σχολείου αντί του ποσού των 160 δραχμών.

Ιερά: Στον κώδικα αρ.201 της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας αναφέρεται ως Βελία χωρίον με τρεις αφιερωτές. Ενοριακός ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών με έτος ανέγερσης το 1864. Άγιος Γεώργιος, Αγία Παρασκευή, Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Νικόλαος.

Κατοχή: Ο πρόεδρος της κοινότητας  στις 31-8-41 αναφέρει στο Νομάρχη  ότι μέχρι σήμερα ουδεμία παραχώρηση τροφίμων εγένετο στην κοινότητα όπως έγινε στις άλλες κοινότητες ήτοι ελαίου, σάπωνος κλπ. Οι κάτοικοι του χωριού στερούνται παντελώς όλων των τροφίμων (60/1015).

Δηλώσεις Ζημιών Πολέμου

α) Τόσκας Ιωάννης του Αθανασίου δημοδιδάσκαλος. Εκτέλεση του πατρός μου ιερέως Αθανασίου Τόσκα την 7^ην Ιουλίου 1944 β) Χαρίσιος Χαριζόπουλος του Αλεξάνδρου τραυματίας υπό των Γερμανών την 9^ην Αυγούστου 1943 και ενοσηλεύθην εις το Νοσοκομείο Πενταλόφου και υπό την νοσηλεία του ιατρού Αλεξάνδρου Βασιλοπούλου και κατέστην μερικώς ανίκανος έχων την σφαίρα εις τον βραχίονα της δεξιάς χειρός και υπέστην ζημία ανερχομένη εις Δραχμές 300.000 ή χιλιάδας οκάδας σίτου κατ’ έτος και δεν δύναμαι να διατηρήσω την 6μελή οικογένειά μου η οποία αποτελείται εκ των δύο γερόντων γονέων και της συζύγου μου ως και των 2 ανηλίκων τέκνων μου. γ) Γρηγόριος Πατσιαρίκος του Βαρσάμη όμηρος υπό των Γερμανών συλληφθείς την 7^ην Ιουλίου 1944 εις Γρεβενά και επανήλθον στην οικίαν μου την 3^ην Νοεμβρίου 1944 κρατηθείς όμηρος εις Θεσσαλονίκη και η προξενηθείσα ζημία των 4 μηνών ανέρχεται εις δραχμάς 100.000 η οποία επροξενήθη από την καθυστέρηση της εργασίας μου και εκ του επαγγέλματος σιδηρουργού (26-9-45).

δ) Η εκλλησιαστική επιτροπή του χωρίου δηλούμεν ότι κατά το χρονικό διάστημα από 8^ης Ιουλίου 1944 έως 15 Ιουλίου ιδίου μηνός και ιδίου έτους η εκκλησία του χωριού μας «Άγ. Ταξιάρχης» υπέστη υπό των Γερμανών τας κάτωθι ζημίας αποτιμωμένας παρ’ ημίν ως ακολούθως: Χρυσαφικά και ασημικά αξίας 500.000 δρχ. Δύο στολές άμφια   400.000                 

Πέντε κανδήλες 30.000 Δύο μανουάλια μπρούντζινα 70.000 ε) Ο κάτωθι υπογεγραμμένος Δημήτριος Γ. Φιλιόπουλος πρόεδρος Σχολικής Εφορείας Οροπεδίου ότι κατά το χρονικόν διάστημα από 8^ης Ιουλίου 1944 έως 11 ιδίου μηνός του ιδίου έτους το Δημοτικό Σχολείο Οροπεδίου υπέστη υπό των Γερμανών τας κάτωθι ζημίας αποτιμωμένας υπ’εμού ως ακολούθως. Είκοσι θρανία δίεδρα Ν.Τ καινουργή.   Εξήκοντα υαλοπίνακες. Παραθυρόφυλλα και κάσες παραθύρων πέντε (5) Δέκα πέντε χάρτες πανόδετοι, 20 εικόνες Διαθήκης, 20 εικόνες καινής Διαθήκης, 20 εικόνες ζωολογίας και φυτολογίας, το Αρχείον του Σχολείου και της Σχολικής Εφορείας (15-4-45).

Μακεδονομάχοι: Μουστάκας Γεώργιος δολοφονήθηκε από Τούρκους (Παπαδημητρίου. Σελίδες Ιστορίας Γρεβενών σ. 306).

Οικονομία: Ιδρυτικά μέλη του Πανεπαρχιακού 

Αμπελουργικού Συλλόγου Γρεβενών με ημερομηνία ιδρύσεως 12 Σεπτεμβρίου 1926 ήταν ο Πολιόπουλος Ευθύμιος.

           Πεσόντες: Στρατ. Κόραβος Κων/νος του Παναγιώτη, 27 ΣΠ. Μεταξύ Μνήμα Γραίας-Γκούρι Τόπιτ στις 5-4-41 (ΔΙΣ). 

Υπάρχει μνημείο πεσόντων 1919-1922 με έντεκα (αρ.11) πεσόντες.

Πληθυσμός: 1854=24 στεφάνια. 1913=399. 1920=388. 1928=409. 1940=486. 1951=430. 1961=415. 1971=274. 1981=293. 1991=217.  2001=189. 2011=110. (47^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011).

             Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Οροπεδίου.

---

[1] Τα αποτελέσματα των κοινοτικών εκλογών στην επαρχία Γρεβενών (61 κοινότητες)  δημοσιεύονται για πρώτη φορά στο περιοδικό “ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ»” του Επιμορφωτικού Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών Τεύχος 6^ον , έκδοση 2014 σελ. 10 ως 16.

.