Δαφνερόν Κοζάνης

113. Δαφνερόν, το (Στο  νομό Γρεβενών ως τις 2-7-1974) ημιπροσφυγικός οικισμός

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου "Οικισμοί Γρεβενών"

Γενικά: Το Δαφνερό με την παλιά ονομασία Βαΐπεσι είναι ένα όμορφο χωριό που κατοικείται από γηγενείς και Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες. Άνθρωποι φιλόξενοι, ομιλητικοί, εργατικοί, νοικοκυραίοι προκόβουν με ότι καταπιάνονται. Γειτονεύει με τους οικισμούς Παλαιόκαστρο, Ταξιάρχης, Μικροκλεισούρα, Έξαρχος, Κνίδη. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 698 μέτρων από τη θάλασσα, σε μια πεδινή καρποφόρα, έκταση. Με το ΦΕΚ  260  Α  με ημερομηνία 31-12-1918 ο οικισμός προσαρτάταιστην κοινότητα Παλαιοκάστρου. Μετονομάζεται σε Δαφνερόν στις 1/2/1927. Στις 2-7-1974 αποσπάται από την επαρχία Γρεβενών του Νομού Γρεβενών και προσαρτάται στο Νομό Κοζάνης. Στις 4/12/1997 εντάσσεται στο Δήμο Σιατίστης. Στις 7/6/2010 αποσπάται από το Δήμο Σιατίστης και προσαρτάται στο Δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν 15 άρρενες μεταξύ αυτών κι ο Καπλάν Μπέης (60/1914).

“Έχει 10 οικογένειες με εκκλησία” (Σχινάς 1866).

Αλώνια: Ο Νομάρχης Κ. Κοντογιάννης στις 21-7-39 διαβιβάζει στο σταθμό Χωροφυλακής Κνίδης  επιστολή των κατοίκων και τον παρακαλεί να εξετάσει εάν δεν υφίσταται λόγος ή δεν υπάρχει δυνατότητα κατασκευής νέων αλωνίων για να επιτρέψετε τη χρησιμοποίηση των παλιών αλωνίων. Ο σταθμάρχης με αναφορά στο Νομάρχη στις 9 Αυγούστου 1939 αναφέρει ότι για το τρέχον έτος μπορεί να γίνει αλωνισμός στα παλαιά αλώνια (60/578).

Αξιοθέατα: Πάρκο του Πολιτιστικού Συλλόγου, Βρυκολακιά, αρχαιολογικός τόπος, εναέριο για διάβαση του ποταμού Αλιάκμονα.

Αρχαιότητες: Στον αρχαιολογικό τόπο «Κορομηλιά» βρέθηκαν χειροποίητα αγγεία της εποχής του σιδήρου, λίθινη αξίνα της νεολιθικής εποχής, χάλκινα ρωμαϊκά νομίσματα. Στη θέση πηγάδι (βρύση) χειροποίητο αγγείο και εγκαταστάσεις λουτρού. Στην περιοχή ΕΞΑΡΧΙΩΤΙΚΑ βρέθηκαν όστρακα ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.

Παλαιοντολογικά ευρήματα: Στη θέση Βρυκολακιά υπάρχει νεκροταφείο θηλαστικών ζώων που συνέβη από πλημμυρικό φαινόμενο πριν από δύο εκατομμύρια έτη. Ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από το 1990, οι οποίες διεκόπησαν το 1994, από την παλαιοντολογική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Γ.Κουφού. Βρέθηκαν άλογα, γαζέλες, αντιλόπες με σπειροειδή κέρατα, αιγόκεροι, ελαφοειδή, πρώιμοι άρκτοι, αλεπούδες, μικρόσωμες ύαινες, κοντόλαιμες καμηλοπαρδάλεις, αγριόσκυλα.

Εγκατάσταση κατοίκων: Το 1880 με την καταστροφή του οικισμού Πούρινος (Μπούρινος) στο Χρώμιο, εκεί που σήμερα λειτουργεί Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, ήλθαν κι εγκαταστάθηκαν στο Δαφνερό οι οικογένειες Κοκόγια και Καλιαμπάκα. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών που συμφωνήθηκε μεταξύ Τουρκίας –Ελλάδας, στις 30 Ιανουαρίου 1923 το οποίο κατέστη μέρος της Συνθήκης της Λωζάνης της 24^ης Ιουλίου του ιδίου έτους, εγκαταστάθηκαν εδώ Έλληνες πρόσφυγες από την περιοχή Άγκυρας τον Απρίλιο του 1925, συνολικά 23 οικογένειες.

Εκκλησίες: Πιστοί στην Ορθοδοξία διακατέχονται με ζωηρό θρησκευτικό συναίσθημα. Ανήγειραν και διατήρησαν σε καλή κατάσταση τέσσερις εκκλησίες, πολλές σε σχέση με το μέγεθος του χωριού. Ο κεντρικός ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανηγέρθη το 1838. Χαρακτηριστική η πρωτότυπη επιγραφή ονοματοθεσίας του ναού «ΑΝΕΓΕΡΘΗ ΚΑΙ ΕΖΩΓΡΑΦΙΣΘΗ Ο ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΟΥΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ…». Ακριβώς δίπλα το καμπαναριό εξαγωνικού σχήματος μοναδικός στο είδος του.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής, πολιούχος του χωριού, είναι χτισμένος σε χαράδρα με πανύψηλα δέντρα. Κοιμητηριακός ναός του Αγίου Αθανασίου. Στον αρχαιολογικό τόπο η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Υπάρχουν και τέσσερα εικονοστάσια εκ των οποίων το ένα στον οδικό άξονα Δαφνερού-Μικροκλεισούρας και τα άλλα τρία στο δρόμο Παλαιοκάστρου-Εξάρχου.

Αφιερωτές  στην Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος για την ψυχική τους σωτηρία Α΄ Γραφής από το 1534 ως το 1692 έχουμε  44 και Β΄ Γραφής από το 1692 και μετά 51.

Εναέριο: Για τη διάβαση του ποταμού Αλιάκμονα χρησιμοποιούνταν το εναέριο, το οποίο κατασκευάστηκε το 1930 περίπου για τις ανάγκες της εταιρείας που κατασκεύαζε τη σιδηροδρομική γραμμή Καλαμπάκας

Εκπαίδευση: Δημοτικό σχολείο λειτούργησε από το Φεβρουάριο του 1929 με πρώτο δάσκαλο το Χρήστο Κάστια από Σιάτιστα. Στεγάστηκε σε τουρκικό κτήριο, το οποίο θεωρείται ερείπιο. Από το 1930 άρχισε η ανέγερση νέου. Το νέο διδακτήριο κάηκε το 1934 με όλα τα υπάρχοντα. Το 1946 το διδακτήριο στεγάζεται σε οίκημα του Μπέη καθότι το σχολείο βομβαρδίστηκε από Ιταλούς, νέο ανηγέρθη το 1952. Το σημερινό σχολικό κτήριο λειτουργεί ως στέκι του πολιτιστικού συλλόγου «Η ΔΑΦΝΗ».

«Μαθητές: 19, 21, 20, 19, 23, 21, 20, 29, 32[1].

Διδακτήριο: Ανάγκη ιδρύσεως και ανεγέρσεως διδακτηρίου, οι κάτοικοι αναλαμβάνουν την ανέγερση (21/10/1926). Οι κάτοικοι προτείνουν ως διδακτήριο τουρκικό οικοδόμημα κατάλληλο (3/4/1927). Διδακτήριο πρώην τουρκικό ακατάλληλο, ερείπιο. Άρχισε η ανέγερση νέου μονοταξίου (3/4/1930). Επιθεωρεί τη συντελεσθείσα εργασία ανέγερσης διδακτηρίου, στις 19/5 θα αρχίσει η εσωτερική εργασία (16/5/1930). Κατάσταση ικανοποιητική, είναι νέο αλλά άνευ σχεδίου του υπουργείου (18/3/1931). Δεν υφίσταται. Έγινε παρανάλωμα του πυρός (12/3/1934). Ικανοποιητική μετριαζομένη εκ της κακής συντηρήσεως (21/6/1937). Κατάσταση σχεδόν ικανοποιητική. Έχει ανάγκη καλύτερης συντηρήσεως, μικρής επισκευής και καθαριότητας (15/2/1939).

Υλικό: Έχει 4 θρανία παλαιού τύπου, 1 κάθισμα, χάρτη με τα νέα ονόματα Μακεδονίας και 1 θερμάστρα (3/4/1930). Θερμάστρα, μαυροπίναξ, τραπέζι, χάρτης Μακεδονίας, 4 θρανία πολύεδρα ημικατεστραμμένα, 2 καθίσματα (18/3/1931). Προσετέθη γεωγραφικός χάρτης Ελλάδας μεγάλος (7/11/1931). Προσετέθησαν 4 θρανία πολύεδρα και εις μαυροπίναξ (28/5/1932). Στερείται των πάντων. Τα πάντα εκάησαν μαζί με το διδακτήριο (12/3/1934). Λείπουν θρανία και 1 πίναξ. Εποπτικά μέσα και όργανα ουδέν (21/6/1937). Θρανία και πίνακας προμηθεύτηκαν (11/5/1938). Ανεπαρκές, ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (15/2/1939).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία μόνο μαθητολόγιο, πρωτόκολλο αλληλογραφίας (3/4/1930). Δε συνεστήθη (7/11/1931). Δεν επλουτίσθη ελλείψει χρημάτων (29/5/1933). Ελάχιστα βιβλία προς χρήση διδασκάλου (15/2/1939).

Σχολικός κήπος: Περιεφράχθη αλλά δεν καλλιεργήθηκε (18/3/1931). Καλλιεργήθηκε (28/5/1932). Ο υπάρχων δεντρόκηπος συντηρείται υπό των μαθητών και νοικιάζεται προς ενίσχυση σχολικού ταμείου (21/6/1937). Υπάρχει και σχεδόν καλώς καλλιεργείται (15/2/1939).

Φοίτηση: Τακτική.

Διδάσκαλοι: Κάστιας Χρήστος»[2].

Καπλάν Μπέης: Υπήρξε ο τελευταίος τσιφλικούχος της κτηματικής περιφέρειας Δαφνερού, Μικροκλεισούρας, Παλιοκνίδης. Υπήρξε φιλέλληνας, βοηθούσε τα ανταρτικά σώματα των Μακεδονομάχων. Στο χωριό διατηρούσε μεγαλοπρεπή διώροφη οικία, την κούλια, όπου και διέμενε τη θερινή περίοδο. Απεβίωσε το 1929. Κληρονόμος του Καπλάν Βέη ήταν ο ανηψιός Κεμάλ Ρεφάτ, έμπορος και κάτοικος Θεσσαλονίκης.

Οικονομία: Ο οικισμός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι Τούρκου Μπέη. Η πεδινή έκταση καλλιεργείται κυρίως με σιτηρά. Παράλληλα αναπτύχθηκε και η κοπαδιάρικη αιγοπροβατροφία. Με την άνθιση της γουνοποιίας στο βιοτεχνικό κέντρο της Σιάτιστας νέοι και νέες ασχολήθηκαν με την επεξεργασία των γουναρικών. Πολλοί μετανάστευσαν στην Αυστραλία και στις χώρες της Δ. Ευρώπης. Το κοντινό Τραμπάντζειο Γυμνάσιο Σιατίστης προσείλκυσε πλήθος νέων οι οποίοι σήμερα διαπρέπουν ως επιστήμονες στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Πεσόντες: Τζήκας Νικόλαος, τα παιδιά του ήταν Γεώργιος, Ιωάννης, Αθανάσιος, Καλλίνω. δίπλωμα πολεμικής σύνταξης 57896 (Μικρασιατικός πόλεμος). Γεώργιος Χατζηδημητριάδης του Λαζάρου, ετών 23, 1941. Ιωάννης Πατσάκας του Νικολάου, ετών 45, 1947. Θεόδωρος Τζιαρτζιάνης του Θωμά, ετών 24, 1947. Δημήτριος Ντέμκας του Αναστασίου, ετών 23, 1947. Νικόλαος Φωτιάδης του Γεωργίου, ετών 23, 1948. Ελευθέριος Λαζαρίδης του Αβραάμ, ετών 25, 1948. Πούλιος Αθανάσιος ετών 28, 1948. Λαζαρίδης Ιωσήφ 1949. Μυροφόρα Ξενιτίδη του
Ηλία, ετών 25, 1949.

Πληθυσμός: 1859=24 στεφάνια.[3] 1904=36. 1913=43. 1928=1940=214.1951=166. 1961=205. 1971=154. 1981=141. 1991=121. 2001=81. 2011=72. (31^ος κατά σειρά από τους 79 απογραφέντες οικισμούς, του Δήμου Βοΐου,  με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ήταν 80 κατοικίες και ο φόρος ήταν 3.000 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 89 κατοικίες και ο φόρος ήταν 4.500 άσπρα.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Δαφνερού “Η ΔΑΦΝΗ” με έτος ιδρύσεως το 1980. Αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου επί προεδρίας Μπράχου με συντονιστή το δάσκαλο Τσιώνα Γεώργιο. Διοργάνωση πανηγυριών, λειτουργία του καφενείου ως Στέκι του Πολιτιστικού συλλόγου επί προεδρίας Σοφίας Τζήκα.

---

[1] Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 3/4/1930, 18/3/1931, 7/11/1931, 28/5/1932, 29/5/1933, 12/3/1934, 21/6/1937,,11/5/1938, 15/2/1939.

[2] Τάνια Αποστόλου: Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[3] Χριστιανικές οικογένειες σύμφωνα με την απογραφή του 1859, προκειμένου να συνεισφέρουν στην κατ’ έτος Αρχιερατική και Πατριαρχική επιχορήγηση. Τα ονόματα των οικισμών σύμφωνα με την απογραφή

ΔΑΣΥΛΛΙΟΝ (Μαγέροι) ΓΡΕΒΕΝΩΝ

25. Δασύλλιον, το (Μαγέροι)

 Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ"

Γενικά: Το Δασύλλιο (Μαγέρη) βρίσκεται ΒΔ των Γρεβενών σε απόσταση 35 χλμ. από τα Γρεβενά και 30 χλμ. από το Τσοτύλι και σε υψόμετρο 993 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Πριν τη σημερινή του θέση το χωριό βρισκόταν 2 χιλιόμετρα ΒΔ το οποίο πυρπολήθηκε  πριν από τρεις αιώνες από τους κατακτητές. Χαρακτηριστικό του χωριού τα πέτρινα σπίτια χτισμένα με πελεκητές πέτρες από τους έμπειρους Δασυλλιώτες τεχνίτες.

Κοινοτικά: Στοιχεία αρχικής αναγνωρίσεως: Κοινότης Μάγερ. Β.Δ 19-12-1918. Μετονομάσθηκε σε Δασύλλιον. Με τη σύσταση της Νομαρχίας Γρεβενών το 1964 αποσπάστηκε από την επαρχία Βοΐου. Εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 87 χριστιανοί.

Η κοινότητα Μαγέρης στις 30/6/1924 ζητά την επανεξέταση της αποφάσεως κοινοτικών ορίων με την κοινότητα Λιμποχόβου (Διλόφου) Ανασελίτσης καθ’ ότι λόγω ελλιπούς μορφώσεως υπέγραψε αβασανίστως έγγραφο στο οποίο παραχωρεί έκταση με αγρό του Παπατζήμου και χέρσο έκταση με καστανιές. Πρόεδρος  της κοινότητος Μαγέρης κ. Απόστολος Παπαδόπουλος και μέλος της Επιτροπής κ. Νικόλαος Παπαχρίστος (ΓΑΚ Κοζάνης 60/1653).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Δασυλλίου και α.α Ευαγ. Παπανικολάου στις 14-9-28 απαντώντας σε υπόμνημα του Νομάρχη ότι το Δελτίο Στατιστικής κινήσεως του πληθυσμού δια την Α΄ τριμηνία 1927 έχει υποβληθεί στην Υποδιοίκηση Γρεβενών στις  22-4-1927 (60/1332).

Το Ε.Τ.Ε.Ο Γρεβενών διακηρύττει ότι εκτίθεται σε φανερά μειοδοτική δημοπρασία η επισκευή γεφύρας επί του χειμάρρου παλιομάγειρο την 1-3-1936 προϋπολογισμού 8.000 δραχμών (Φ.Δ.Μ  23-2-1936).

Ο Γεώργιος Νισίκας  στις 11-6-36 εργολάβος επισκευής της γεφύρας Δασυλλίου κατοίκου Γρεβενών με αίτηση προς τον Έπαρχο Γρεβενών αναφέρει ότι δια την επισκευή της γέφυρας Δασυλλίου η Κοινότης επέβαλλε προσωπική εργασία στους κατοίκους του δια τη μεταφορά υλικών κλπ δια τον άνω σκοπό. Επειδή όμως οι κάτοικοι Δασυλλίου αρνούνται να εκτελέσουν την απόφαση Κοινότητος, παρακαλεί όπως διατάξει σχετικώς καθότι άνευ της προσωπικής εργασίας σύμφωνα με  τους όρους του συμβολαίου τυγχάνει αδύνατος η επισκευή της γέφυρας ταύτης. 

Ο πρόεδρος της κοινότητας Δασυλλίου  στις 20-9-51 με έγγραφο στη Γενική Διοίκηση Β. Ελλάδος Διεύθυνση Δασών ζητά την αναστολή της απαγορευτικής διάταξης της αιγοβοσκής στην περιφέρεια της κοινότητος προς όφελος των πτωχών κατοίκων και διότι καθίσταται αδύνατος η ανταλλαγή τούτων με πρόβατα για να μην εκποιήσουν ταύτα οι κάτοικοί των σε εξευτελιστική τιμή (60/1051).

Διαβατήρια: 

Χρήστος Δημητρίου Παπαχρήστος γεν. 1892 έλαβε διαβατήριο στις 12-7-27 για Αμερική μετά της συζύγου του  Σουλτάνας γεν. το 1899 με δύο τέκνα του Βασιλείου γεν. το 1919 και του δευτέρου στις 13-6-27. Ο πρόεδρος Βασ. Παπαχρίστος.

Εκπαίδευση: Σχολείο λειτουργεί από το 1832 σύμφωνα με ενθύμηση του δάσκαλου Θ. Παπαβαρσαμόπουλου από Καληράχη Γρεβενών. Αρχικά στεγάστηκε στο νάρθηκα του Αγίου Νικολάου. Διδακτήριο ανηγέρθη το 1900 με συμβολή των κατοίκων, εκκλησίας και του συλλόγου «Φιλοπρόοδος Αδελφότης Μαγεριωτών  Κωνσταντινουπόλεως  Ο ΄Αγιος Νικόλαος» ο οποίος ιδρύθηκε το1893. Ανακαίνιση  του διδακτηρίου πραγματοποίησε ο σύλλογος «Φιλοπροοδευτική ΄Ενωση Δασυλλιωτών Η Αγία Παρασκευή» με έδρα το Δασύλλιο ο οποίος ιδρύθηκε το 1976.

Μαγέρη  έχει 310  ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν τετρατάξιον, μαθητάς 25, μαθητρίας 20, διδάσκαλον 1, ιερέα 1. (Μακεδονικόν Ημερολόγιον 1913 σελ.212).

 Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: «Οίκημα δημόσιον. Ο ισόγειος όροφος δεν είναι διαρρυθμισμένος σε δωμάτια, καθόσον δεν είναι κατοικήσιμος, αλλά χρησιμεύει ως αποθήκη της καυσίμου ύλης του σχολείου. Ο ανώγειος όροφος αποτελείται από τρία δωμάτια. Ο αριθμός των μαθητών στην αίθουσα διδασκαλίας κυμαίνεται στους 65 με 70. Είναι μονοτάξιον. Κτίσθηκε επί τουρκοκρατίας επί σχεδίου εμπειροτέχνου και δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της παιδαγωγικής επιστήμης. Δεν έχει επάρκεια φωτισμού και αερισμού καθόσον παρακωλύονται αμφότερα τα θεία δώρα εκ του προσκείμενου παραλλήλου ιερού ναού του Αγίου Νικολάου του οποίου η στέγη υπερέχει του σχολείου. Επιπροσθέτως στερείται αυλής και γυμναστηρίου» (60/619).

Από όμιλο ερασιτεχνών νέων δόθηκε θεατρική παράσταση σε αίθουσα του δημοτικού σχολείου υπέρ ενισχύσεως του σχολικού ταμείου (Β.Ε 23-1-38).

Διδακτήριο, μετρία η κατάσταση, υλικό ελλιπές, βιβλιοθήκη μικρά, σχολικός κήπος καλλιεργείται. Μαθητές εγγεγραμμένοι 53, παρόντες 30. Διδάσκαλος ο Βασίλειος Παπανικολάου έγγαμος μετά 7 τέκνων, τελειόφοιτος γυμνασίου με συνολική υπηρεσία 37 ετών. Η εντός και εκτός του σχολείου συμπεριφορά του είναι ανεπίληπτος και χαίρει αρκετής εκτιμήσεως (16-11-42).

Θεατρική παράσταση στο σχολείο υπό των νέων και νεανίδων της κοινότητας Δασυλλίου με το εθνικό έργο «Το τίμημα της Λευτεριάς» (Κατσαντώνης) πλαισιωμένο υπό δύο κωμωδιών. Παρά την υπερβολική πτώση χιόνος τίμησαν τη θεατρική παράσταση κάτοικοι των πέριξ χωρίων. Οι εισπράξεις διετέθησαν υπέρ του δημοτικού σχολείου (Κ.ΤΣΙΟΥΚΛΑΣ,πρόεδρος κοινότητας, Εφημερίς Ένωσις Φεβρουάριος 1961).

Παπαδόπουλος Θωμάς[1]: Από Δασύλλιον, διδάσκει αποτελεσματικώς (16/11/1926), έγγαμος 1 τέκνο, απολυτηριούχος 3τάξιου διδασκαλείου Θεσ/νίκης 1924-25,  κατηρτισμένος, μεθοδικός, επιμελής στο έργο του (8/6/1929), ακόλουθος κάτοχος διδασκομένης ύλης και αρτίας εγκυκλοπαιδικής και επαγγελματικής μορφώσεως αλλά δεν επιδεικνύει διδακτική ικανότητα και φιλοπονία (15/12/1930), παρουσιάζεται βελτιωμένος σε επιμέλεια, ζήλο, καθήκον (8/12/1931), βελτίωση σε μέθοδο (9/6/1932), κάτοχος της διδασκομένης ύλης και επαρκούς εγκυκλοπαιδικής μορφώσεως. Λόγω της αντιληπτικής του ικανότητας πρέπει να είναι εκ των αρίστων. Δεικνύει μεγαλυτέρα επιμέλεια (22/3/1933), επιδεικνύει μεγαλύτερο ζήλο και επιμέλεια από τα προηγούμενα έτη, βελτιώνεται εις μέθοδο,  άφησε τις έριδες με τους κατοίκους (8/12/1933). Γενική μόρφωση περιορισμένη. Δεν είναι πλήρης και βαθέως κάτοχος της διδασκομένης ύλης. Στερείται και της δεούσης ευρείας εγκυκλοπαιδικής και επαγγελματικής μορφώσεως. Διδακτική ικανότης μέτριος. Διοικητική ικανότης επαρκής. Ως προς τη φιλοπονία αμελής (12/3/1937). Γενική και ειδική μόρφωση, επαυξάνει αυτοβελτιούμενος δια μελέτης και εργασίας. Εργάζεται σε νυκτερινή σχολή (15/3/1938), έγγαμος 4 τέκνα. Γενική και ειδική μόρφωση επαρκής. Διδακτική, διοικητική ικανότης επαρκής. Φιλοπονία φιλόπονος, φιλότιμος ( 22/4/1939). Επιστημονικώς, διδακτικώς επαρκής, διοικητικώς δεξιός. Ως προς την εκτέλεση του καθήκοντος ευσυνείδητος (18/5/1940)[2].

Γερασόπουλος Βασίλειος:[3] Από Δασύλλιο, γραμματεύς β΄, ετών 29, έγγαμος 2 τέκνα, πτυχιούχος διδασκαλείου. Γενική  μόρφωση αρτία. Ειδική και επαγγελματική επαρκής, επεκτεινόμενη και διευρυνόμενη. Κατέχει τη Γαλλική γλώσσα (8/11/1939)[4].

Επισιτιστική βοήθεια: Η Επιτροπή απορίας του χωριού αποτελούμενη από τον πρόεδρο κοινότητας, τον Εφημέριο και τη γραμματέα προς την Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης στις 20-10-59 αναφέρουν ότι δεν επιθυμούν την παραλαβή των εσχάτως αποσταλέντων εφοδίων ήτοι: τυρόν, άλευρον δια τους απόρους Α΄ κατηγορίας της κοινότητας δια τους παρακάτω λόγους. Εκ των 180 προτεινόμενων που όρισε η κοινότητα το Γραφείο Πρόνοιας Γρεβενών όρισε μόνο 66 απόρους. Σε περίπτωση που διατεθούν στους ελαχίστους θα υπάρχει έντονη διαμαρτυρία. Παρακαλούμε όπως ενεργήσετε δια την αποστολή τόσων εφοδίων όσοι και είναι οι πραγματικοί άποροι Α΄ κατηγορίας της κοινότητος ήτοι δια 180 άτομα.

Δασυλλιώτες κυνηγοί φόνευσαν αγριόχοιρο 78 κιλών εις θέσιν «Τσιάρας». Ο κυνηγός Αθαν.Καλύβας είχε καταστρώσει το σχέδιο.Φύλαξαν όλες τις διαβάσεις. Ενεφανίσθη στη διάβαση που φύλαγε ο Νικ. Λιούμπαρης.Μια ντουφεκιά τον έριξε κάτω προς μεγάλη χαρά όλων των κυνηγών αλλά και των άλλων συγχωριανών που γεύτηκαν το νόστιμο κρέας του…(Ένωσις 3-1-65).

Ιερά: α) Ιερός ναός Αγίου Νικολάου με έτος ανέγερσης το 1875,  με το ψηλό καμπαναριό φιλοτεχνημένο το 1929 από το λιθοξόο Γεώργιο Βράγκα. β) Εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής που πρωτοχτίστηκε το 1710. Επειδή κατέστη ετοιμόρροπη με δαπάνη του συλλόγου «Φιλοπρόοδος  ΄Ενωσις Μαγεριωτών Αμερικής Η Αγία Παρασκευή» που ιδρύθηκε το 1910 χτίστηκε νέα το 1920. Τιμάται στις 26 Ιουλίου όπου το χωριό γιορτάζει.  γ) Εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου το οποίο κτίσθηκε με δαπάνη των οικογενειών  του οικισμού «ΚΙΑΦΑ» που συμμετείχαν στην ίδρυση του νέου χωριού. δ) Εξωκλήσι του Αγίου Μηνά χτισμένο στα ερείπια του εγκαταλελειμμένου χωριού «ΠΑΛΙΟΧΩΡΙ». ε) εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου στη θέση του Παλιομανάστηρου σε απόσταση 1500 μέτρων βορειοανατολικά του χωριού. στ) Ακόμη υπάρχουν τα εικονοστάσια της Αγίας Παρασκευής, τρία (αρ.3) του Αγίου Γεωργίου, των Αγίων Πάντων.

Αφιερωτές στην Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος έχουμε 1 (Παγούνως)  της Α΄ Γραφής (1534) και τέσσερις (Παναγιότις. Δήμο. Σκέβο. Μάνο.) της Β΄ Γραφής (1692). Το χωριό αν και έχει ενοριακό ναό τον Άγιο Νικόλαο ωστόσο πανηγυρίζει στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής, όπως πανηγύριζαν στις προηγούμενες θέσεις  του χωριού στο Παλιομάγερο και στο Παλιοχώρι.

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Πρόεδρος Ιωάννης Σκόδρας. Μέλη Σκόδρας Γεώργιος, Γεώργιος Δελβινιώτης Απ. Σκόδρας. Οικίες 70. Πληθυσμός 380. Καταστροφή οικιών ουδεμία. Θύματα 3 από ανταρτικό πόλεμο. Συνεδρίαση 20-7-1945.

Ξενιτιά: Το άγονο, το ορεινό του εδάφους έστρεψε τους Δασυλλιώτες να στραφούν στην ξενιτιά και κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, Αμερική και κει να διαπρέψουν ως οικοδόμοι, εργάτες, μαραγκοί, επιστήμονες.

Οικονομία: Τόπος ορεινός, λίγα τα χωράφια, ανεπαρκής ο βοσκήσιμος τόπος. Οι κάτοικοι ξενιτεύονται παλιά στην Κων/πολη, Αμερική ως μαστόροι, μαραγκοί τώρα στα αστικά κέντρα τη Θεσσαλονίκη. Αρκετοί σπούδασαν με μία λαμπρά σταδιοδρομία ως καθηγητές, γιατροί, πολιτικοί μηχανικοί… Με το ποτάμι του Παλιομάγερου κινούνταν τρεις νερόμυλοι. Αναφέρεται ότι το 1931 απασχολούνταν με τη μελισσοκομία. Οι κτηνοτρόφοι του χωριού (18) με έγγραφο στο Νομάρχη το 1960 διαμαρτύρονται για την  απόφαση της κοινότητας να τους επιβάλλει φόρο βοσκής για τα μικρά ζώα 7 δρχ.  Ζητούν το ποσό να μειωθεί στις 5 δραχμές κατά ζώο καθ’ ότι την προηγούμενη χρονιά υπέστησαν μεγάλη ζημιά στα αιγοπρόβατα.

           Πετρογέφυρα: Το μονότοξο πετρογέφυρο μήκους 23 μέτρων και πλάτους 3 μέτρων χτίσθηκε το 1910 για διάβαση του ποταμού Παλιομάγερο, παραπόταμο του Πραμόριτσα, μεταξύ των κοινοτήτων Μαέρης και Λουντζίου, με τη συνδρομή των κατοίκων του χωριού, των ξενιτεμένων Δασυλλιωτών της Αμερικής, με εράνους των πλησιόχωρων χωριών, από έσοδα αρχιερατικής λειτουργίας στον Πεντάλοφο  του Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Ιεροθέου. Ως αμοιβή για την κατασκευή της γέφυρας αποφασίστηκαν να δοθούν στους Ζουπανιώτες εργολάβους Νικόλαο Μπαμπαλή και Παύλο Μούρτζιο 75 οθωμανικές λίρες, δύο φορτία οίνου, τρία σφάγια και 10 οκάδες ρακή. Το σχεδιογράφημα χάραξε ο εκ Λιμποχόβου (Δίλοφος) Γεώργιος Τζιούφας.

Εγκρίνεται στις 20-4-36 η δημοπρασία  για επισκευή της γέφυρας στη θέση «Παληομάγειρο» Δασυλλίου. Μειοδότης ήταν ο Γεώργιος Μεσίκας με ποσό 8.000 δραχμών.

Η κοινότης Δασυλλίου στις 8-10-36 αναφέρει στο Νομάρχη Κοζάνης ότι «επί της οδού μεταξύ των κοινοτήτων Δασυλλίου, Καλλονής και Τρικόρφου και επί του παραποτάμου του Αλιάκμονος «Παληομαγείρου» υπάρχει λιθίνη γέφυρα τοξοειδής, καλλιτεχνική, με στερεωτάτας βάσεις και τοιχώματα, η οποία όμως έχει απόλυτο ανάγκη επισκευής καθόσον λόγω απορίας της κοινότητος Δασυλλίου προς διάθεση κονδυλίου έχει φθαρεί η επισκύρωση και τα εκατέρωθεν αυτής προφυλακτικά περιτειχίσματα. Επειδή η  γέφυρα εκ της θέσεώς της εξυπηρετεί όχι  μόνον τις γειτνιάζουσες κοινότητες αλλά και πολλές άλλες απομεμακρυσμένες και συγκεκριμένα τις κοινότητες Τρικώμου, Κοσματίου, Σπηλαίου, Ζιάκα κλπ οινοπαραγωγούς, καθόσον τα προϊόντα των οι κάτοικοι  μετακομίζουν  προς πώληση  στον  Πεντάλοφο Βοΐου και στις πέριξ αυτής κοινότητες, εξ άλλου δε διευκολύνει τους κατοίκους των πέριξ του  Πενταλόφου κοινοτήτων κατά την μετάβασήν των, ιδία κατά τη χειμερινή περίοδο, στο  Πρωτοδικείο και σε άλλες Δημόσιες Αρχές Γρεβενών. Το ταμείο οδοποιίας Νομού στις 23-11-33  είχε ψηφίσει πίστωση 20 χιλ. δραχμών δια το έργον. Μη χορηγηθείσης της πιστώσεως ανατέθηκε η εκτέλεση  του έργου στο  Επαρχιακό Ταμείο Οδοποιίας, το οποίο διέθεσε ποσό ασήμαντο (8 χιλ. δραχμών) για την περίφραξη και επισκευή της γέφυρας». Ζητά τη χρηματοδότηση προκειμένου να εκτελεσθεί το επείγον τούτο κοινωφελές έργο.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Δασυλλίου Ευάγγ. Παπαδόπουλος στις 13-10-36 αναφέρει  στον  Έπαρχο ότι «τα υλικά δια την τεχνική επισκευή της γέφυρας  «Παλιομάγερο» έχουν μεταφερθεί εγκαίρως υπό των κατοίκων και είναι εκτεθειμένα εντός υδρομύλου, τα οποία δεν είναι  τελείως εξασφαλισμένα τόσο από απόψεως ασφαλείας όσο και εκ των καιρικών μεταβολών και ιδίως της υγρασίας εκ της οποίας καταστρέφεται η υδραυλική άσβεστος (τσιμέντο). Επειδή το ζήτημα της επισκευής του έργου επείγει λόγω του προσεγγίζοντος χειμώνα, παρακαλεί να διατάξει τον αναλαβόντα δια την εκτέλεση του έργου εργολάβο κ. Γεώργιο Μισίκα όπως επισπεύσει την εκτέλεση του έργου».

Αποκατάσταση της γέφυρας στην αρχική μορφή, τη στατική ισορροπία καθώς και τη  διατήρηση της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας  πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2013 με δαπάνη 300.000 ευρώ (http://www.star-fm.gr)

Πεσόντες: α) Μικρασιατική καταστροφή. Τα αδέλφια Πέτρος και Θωμάς Δημητρίου Γερασόπουλος. β) Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Καλύβας Χριστόφορος του Αναστασίου, γεννήθηκε στο  Δασύλλιο το 1915. Στρατιώτης  της Α΄Δ/νσεως Έργων Φρουρείου Θεσ/νίκης. Πέθανε στο  8^ο Στρ. Νοσοκομείο Θεσ/νίκης 9-2-41 (ΔΙΣ σελ. 185). γ) Κατοχική περίοδος 1941-1944. Βασ. Κων. Χαριζόπουλος, Παύλος Ευαγ. Σκόδρας και Θεόδωρος Θωμά Τζάμος δ) Εμφύλιος σπαραγμός 1946-49. Δημήτριος Ευαγ. Σκόδρας, Αναστάσιος Ευαγ. Σκόδρας, Στέργιος Νικ. Σκόδρας. Ελευθερία Στερ. Σκόδρα. Ευάγγελος Κ.Τασιούλας, Ευάγγελος Στεργ. Τζάμος. Νικόλαος Χρηστ. Χαριζόπουλος[5].

Πληθυσμός: 1913=318. 1920=279. 1928=281. 1940=316. 1951=149. 1961=149. 1971=73.1981=79. 1991=84. 2001=43. 2011=12. (105^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011).

Σύλλογοι: Φιλοπρόοδος Αδελφότης Μαγεριωτών Κωνσταντινουπόλεως “O  Άγιος Νικόλαος” 1893. Φιλοπρόοδος Ένωση Μαγεριωτών Αμερικής “Η Αγία Παρασκευή” 1908. Φιλοπρόοδος Ένωσις Δασυλλιωτών “H Αγία Παρασκευή” (30-3-28). Φιλοπροοδευτική Ένωση Δασυλλιωτών “Η Αγία Παρασκευή” με έτος ιδρύσεως το 1976. Ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των ομάδων “Ερμής” Δασυλλίου με “Ατρόμητο” Διλόφου έληξε 0-0 (Εφημερίς το Βόιον αριθμ. Φύλλου 20 έτος 1930).

---

[1]Τάνια Αποστόλου: Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[2]Δημοτικό Σαχολείο Χορηγού.

[3] Τάνια Αποστόλου: Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.

[4] Δημοτικό Σχολείο Πολυδέντρου.

[5] Περισσότερα: 1)Αλέξανδρου Κ. Αδαμίδη. ΤΟ ΔΑΣΥΛΛΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ. Έκδοση της Φιλοπροοδευτικής Ένωσης Δασυλλιωτών «Η Αγία Παρασκευή» Θεσσαλονίκη 1989 σελ.96. 2)Τουριστικός Οδηγός Ν. Γρεβενών. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών 2002

.3) Κώστας Θ.Χαριζόπουλος «ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ Περιοχής Δασυλλίου Γρεβενών». Έκδοση Πολιτιστικού Συνδέσμου των Απανταχού Δασυλλιωτών «ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ»

4.Προσωπικό Αρχείο

ΔΑΣΟΧΩΡΙΟΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

24. Δασοχώριον, το (Πιτσούγγια)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ"

Κοινοτικά: Το Δασοχώριον, πρώην Πιτσούγγια, χτισμένο σε υψόμετρο 744 μέτρων  ανήκει σήμερα στο Δήμο Δεσκάτης. Στις 31-12-1918  ορίζεται ως έδρα κοινότητας Πιτσουγγίων. Μετονομάζεται δε Δασοχώριον στις 1-2-1927.  Ο οικισμός  στις 21-1-1943 αποσπάται από την επαρχία Γρεβενών του Ν. Κοζάνης  και υπάγεται στην επαρχία Ελασσώνος του Νομού Λαρίσης. Στις 30-10-1964 αποσπάται από την επαρχία Ελασσώνος του νομού Λαρίσης και υπάγεται στην επαρχία Γρεβενών του Ν. Γρεβενών. Βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την πόλη της Δεσκάτης με γειτονικούς οικισμούς την Παρασκευή και το Γήλοφο.

           Αξιοθέατα: Στη θέση Σουρβάλα 2,5 χλμ. ΝΔ του χωριού εντυπωσιάζει ο καταρράκτης ύψους 15 μέτρων. Διαδρομή μέσα από ορειβατικό μονοπάτι προς το Γήλοφο.

           Ιερά: Αγίας Μεγαλοπρεπούς Ειρήνης και Αγίας Φωτεινής κτισμένος στην είσοδο του χωριού, λειτουργεί ως ενοριακός. Εγκαινιάστηκε το 1988.΄ Άγιοι Απόστολοι ενοριακός ναός, Άγιος Νικόλαος, Κοίμησις της Θεοτόκου (κοιμητηριακός).

          Το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, κτίστηκε επί Τουρκοκρατίας, πριν από το 1797. Στη Μονή εγκαταστάθηκε το αρχηγείο των Εγγλέζων με τον πόλεμο του 1940. Η επανίδρυση του μοναστηριού το έτος 2000 οφείλεται στη μοναχή Μαριάμ. Λειτουργεί από τις 8.00 πμ.- 8.00 μμ. για τους προσκυνητές. Τα θυρανοίξια στο ιερό παρεκκλήσι του Αγίου Παΐσιου στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα 11 Ιουλίου 2016 προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Ελασσώνος κ.κ. Χαρίτωνα. Η αγιοποίηση του Παΐσιου (1924-1994) έγινε στις 13/1/2015 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Οικονομία: Λόγω της γονιμότητας του εδάφους οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία. Η προβλεπόμενη παραγωγή για καλλιέργειες το 1933  σύμφωνα με έγγραφο του προέδρου της κοινότητας Κ.Παπαδημητρίου ήταν σε οκάδες ρόβη 1.000, αραβόσιτος ξηρικός 56.000.

Πληθυσμός: 1913=171. 1920=149. 1928=182. 1940=221. 1951=256. 1961=318. 1971=261. 1981=273. 1991=239. 2001=205. 2011=161. (36^ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς με την απογραφή του 2011).

Σύλλογος: Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Δασοχωριτών 2015[1].

---

[1] Επανίδρυση, αρχικά λειτούργησε το 1974.