20. ΠΟΝΤΙΝΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ-ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΩΜΑΛΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

20. ΠΟΝΤΙΝΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ-ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΩΜΑΛΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου, αντιπρόεδρος του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο Αιμιλιανός”

Η εκδήλωση: Πραγματοποιήθηκε στις 26 Απριλίου 2015 στην τοπική κοινότητα Ποντινής της Π.Ε Γρεβενών για δεύτερη συνεχή χρονιά αγώνας ανωμάλου δρόμου 10 χιλιομέτρων. Τη διοργάνωση όπως και πέρυσι έτσι και φέτος ανέλαβε ο Αθλητικός Σύλλογος  Ποντινής “Ποντικακή Νεολαία” με έτος ιδρύσεως το 1962 και ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ποντινής με έτος ιδρύσεως 1985. Από κοινού άνδρες και γυναίκες συνολικά 113 αθλητές (άνδρες 88, γυναίκες 25) στις 11.00 π.μ σύμφωνα με το πρόγραμμα ξεκίνησαν από την πλατεία, συνέχισαν στους κεντρικούς ασφαλτοστρωμένους δρόμους του οικισμού με τα όμορφα περιποιημένα σπίτια, για να οδηγηθούν μέσα από χωματόδρομο στην καταπράσινη φύση, με τα αγριολούλουδα, στα σταροχώραφα, ακούγοντας τα γλυκοκελαηδήματα των πουλιών για να καταλήξουν στην πλατεία χειροκροτούμενοι από κατοίκους, επισκέπτες.

Διακριθέντες: Η οργανωτική επιτροπή βράβευσε με κύπελλο τους τρεις πρώτους άνδρες που ήταν: ο Νεοφώτιστος Νίκος του Συλλόγου δρομέων υγείας Κοζάνης με 40:32, Αλέξανδρος Σιαμόγλου του Συλλόγου δρομέων υγείας Κοζάνης με 41:56 από Ροδίτη, Περικλής Ασπρούδης  του ΠΟ Άρτας με 43:22 και τις τρεις πρώτες γυναίκες η Χαιροπούλου Δήμητρα του Συλλόγου Δρομέων Υγείας Κοζάνης με 50:32, Ελεάνα Τζώη ανεξάρτητη με 52:14 και Ελευθεριάδου Αναστασία του Συλλόγου Δρομέων Υγείας Γρεβενών με 53:52.. Κύπελλο έλαβε για τον επιτυχή τερματισμό  στα 10 χιλιόμετρα ο μικρότερος σε ηλικία, εννιά (αρ.9) ετών Βασίλειος Δήμζας του Χρήστου από Παναγιά Γρεβενών. Όλοι οι αθλητές έλαβαν αναμνηστικό μετάλλιο. Από το Δ.Σ του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο Αιμιλιανός” συμμετείχαν ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Δημήτριος Μπουκάλης και η έφορος χορευτικού κ. Παναγιώτα Δήμζα Μανταλά. 

Υποστηρικτές της διοργάνωσης: Τη διοργάνωση την υποστήριξαν οι δρομείς υγείας Γρεβενών ,  ο σύλλογος δρομέων υγείας Κοζάνης και ο Σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο Αιμιλιανός”. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο περιφερειακός σύμβουλος Γρεβενών κ. Βάιος Καναβός υπεύθυνος αγροτικής ανάπτυξης. Η παρουσίαση του προγράμματος με μικροφωνική συσκευή, η οποία εντυπωσίασε, έγινε από τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Ποντινής κ. Βασιλειάδη  Την εκδήλωση χαιρέτησαν οι πρόεδροι των δρομέων υγείας Γρεβενών, Κοζάνης και εκ μέρους του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης ο γράφων.

Φιλοξενία: Εκείνο που εντυπωσίασε ήταν η μέριμνα προς τους αθλητές και συνοδούς. Εκτός από την αφθονία των εμφιαλωμένων νερών, οι γυναίκες του χωριού μαγείρεψαν, παρασκεύασαν τοπικά εδέσματα και πολλούς μεζέδες. Πολύ καλή η εύγεστη σούπα, οι πίτες, τα τυροπιτάκια, η ποικιλία γλυκών. Σημαντική ήταν η παρουσία των απανταχού Ποντινιωτών.

Σημασία της εκδήλωσης: Η εκδήλωση οργανωτικά ήταν αρίστη. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές της εκδήλωσης στα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των δύο συλλόγων του χωριού τον αθλητικό και πολιτιστικό που εκπροσωπούνται από τους κ.κ Ταραμανή Σταύρο και Παναγιωτίδη Μάκη αντίστοιχα. Οι συμμετέχοντες αθλητές, οι διοργανωτές πέρασαν πολλά μηνύματα. Σύμφωνα με τους προγόνους μας, η ψυχική υγεία συμβαδίζει με τη σωματική υγεία, “νους υγιής εν σώματι υγιή”. Αυτό το μήνυμα σίγουρα το πέρασαν οι δρομείς. Το επιβεβαιώνει η συμμετοχή τριάκοντα παιδιών έως 15 ετών,  αθλητών σε αγώνα δρόμου 1500 μέτρων που πραγματοποιήθηκε μισή ώρα νωρίτερα πριν τον αγώνα των ενηλίκων.

video:201. ΠΟΝΤΙΝΗ ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΩΜΑΛΟΥ ΔΡΟΜΟΥ 2015

Λίγα λόγια για την Ποντινή

Γενικά: Η Ποντινή, πρώην Τόριστα, κτισμένη σε υψόμετρο 830 μέτρων είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά των Βεντζίων. Κατοικείται από Έλληνες πρόσφυγες της Μ. Ασίας. Οι γηγενείς πρώην κάτοικοι, όλοι τους Έλληνες, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ασπάστηκαν το Μουσουλμανισμό, οι γνωστοί μας Βαλαάδες, αποχώρησαν από τον οικισμό με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών στις 30 Μαρτίου 1924 κι από Βέροια στις 5 Απριλίου όπως προέβλεπε η Σύμβαση περί ανταλλαγής των Ελληνικών και μουσουλμανικών πληθυσμών που υπογράφτηκε  στη Λοζάνη της Ελβετίας στις 30 Ιανουαρίου 1923. Οι σημερινοί κάτοικοι  κατάγονται  από τους Νομούς Κασταμονής και Σεβαστείας Μικράς Ασίας. Το χρονικό  της πορείας από τη Μ. Ασία στην Ελλάδα το περιγράφει ο Ποντινιώτης Ευθύμιος Σ. Αβραμίδης. Για να φτάσεις στην Ποντινή από Γρεβενά περνάς διαδοχικά από τα χωριά Βεντζίων Πόρος, Κνίδη, Κολοκυθάκι, Πυλωροί κι από Κοζάνη από τους οικισμούς Λευκόβρυση, Πρωτοχώρι, Αιανή, Χρώμιο. 

Εκπαίδευση: Σύμφωνα με έκθεση του Επιθεωρητή Ανασελίτσας  στις 30-3-1927 με έδρα τη Σιάτιστα το διδακτήριο ήταν τέως Τουρκικό, ανώγειο, το ισόγειο χρησιμοποιημένου ως αγροφυλακή και σταύλο. Λίγα θρανία παλιά για τους λίγους μαθητές μόλις 35. Κάλεσε τον πρόεδρο της κοινότητας και τους προύχοντες για να συστήσουν σχολική επιτροπή όπως το ίδιο πρέπει να γίνει και εις τα άλλα σχολεία 12 εν όλω που προσαρτήθηκαν στην περιφέρεια Ανασελίτσας αποσπασθέντα από την Εκπαιδευτική περιφέρεια Γρεβενών. Με τους κοινοτάρχες συζήτησαν την ανέγερση διδακτηρίου δίπλα από το τζαμί. Υλικά οικοδομικά άφθονα εκ των κατερειπωμένων Τουρκικών οικιών.

Ιατρείο: Αγροτικό ιατρείο λειτούργησε στις 11-6-1926  με έδρα την Τόριστα κι εξυπηρετούσε τους οικισμούς Βέντζια, Νησηνίκος, Αγαλαίοι, Κολοκυθάκι, Βάϊπες, Σαδοβίτσα, Δημηνίτσα, Φιλί, Πλέσσα (Μελίσσι).

Κτηματολόγιο: Το έτος 1866 συντάχθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών το κτηματολόγιο του Ιερού Ναού «Αγίας Παρασκευής» με 44 αγρούς συνολικής έκτασης 133 στρεμμάτων, σπίτια, υδρόμυλος εντός του χωριού για το 1/3 και τα άλλα 2/3 ο Κώστας και Διαμαντής Σιαμπάνης (Περιοδικό Μπούρινος  Τεύχη 2και 3). Από τα τοπωνύμια των αγρών λαμβάνουμε την πληροφορία ότι υπήρχαν οι εκκλησίες Άγιος Γεώργιος, Άγιος Νικόλαος.

Κοινοτικά: Στον εκλογικό κατάλογο του 1914 που συντάχθηκε από την υποδιοίκηση Γρεβενών ήταν γραμμένοι 144 άρρενες μουσουλμάνοι. Αναγνωρίστηκε ως κοινότητα Τόριστας με Β.Δ 18-12-1918 ΦΕΚ.Α 200/1918. Μετονομάσθηκε σε κοινότητα Ποντινής στις 20-1-1927.

Ο Υποδιοικητής Γρεβενών (5-2- 25) παρακαλεί το Νομάρχη να προβεί στο διορισμό συμβουλίου στην κοινότητα Τόριστας με τους Βασίλειο Παυλίδη ως προέδρου, Παναγιώτη Σπυριδόπουλο, Κυριάκο Παπαδόπουλο, Σταύρο Γεωργιάδη και Αντώνιο Ιωσηφίδη προσφύγων κατοίκων Τορίστης κριθέντων καταλλήλων δια το αξίωμα τούτο. Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 91 εκλογείς

Το 1938 το κοινοτικό συμβούλιο με πρόεδρο τον  Ιάκωβο Αβραμίδη επισκεύασε τις τρεις εκ των κοινοτικών βρύσεων, έχει ανεγείρει εκ θεμελίων τον κοινοτικό υδρόμυλο και έλαβε απόφαση συστάσεως ταμείου Εκπαιδευτικής Προνοίας δια ανέγερση διδακτηρίου.  Με προσωπική εργασία άπαντες οι παλαιοί ημιονικοί οδοί έχουν μετατραπεί σε αμαξιτούς.

Οικονομία: Οι παραπόταμοι του Αλιάκμονα Σιουμποτό και Παλιοπύλωρο  ευνόησαν την καπνοκαλλιέργεια, τη  γεωργία, την κτηνοτροφία. Δια την αλευροποίηση των σιτηρών διατήρησαν και φρόντισαν να συντηρήσουν τον κοινοτικό υδρόμυλο. Ο υδρόμυλος ούτος είχε μία μυλόπετρα, λειτουργούσε 9 μήνες το έτος και άλεθε 300 οκάδες το ημερονύκτιο. Απέχει του χωρίου περί τα 2 χιλιόμετρα. Ο κήπος 350 τ.μ περιέχει 2 πεύκα και 1 ιτέα. Σήμερα πολλοί κάτοικοι μένουν στις πόλεις Κοζάνη Γρεβενά. Εργάζονται ως ιδιωτικοί υπάλληλοι, διαπρέπουν ως επιχειρηματίες, αγαπούν το χωριό τους το οποίο συχνά επισκέπτονται.

Πανηγύρι: Το ετήσιο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής που αρχίζει την παραμονή της 25^ης Ιουλίου, στην ειδικά διαμορφωμένη πλατεία του χωριού,  συγκεντρώνει πολλούς επισκέπτες οι οποίοι γλεντάνε με αξιόλογους πόντιους καλλιτέχνες. Είναι μία διοργάνωση του δραστήριου αθλητικού συλλόγου “ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΠΟΝΤΙΝΗΣ” το οποίο ιδρύθηκε το 1962. Τα καφενεία που λειτουργούν είναι του Λαζίδη Χρήστου, Δεμερτζίδη Δημήτριου, Κολαΐδη Απόστολου. Αφιερωτές  στην Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος για την ψυχική τους σωτηρία Α΄ Γραφής από το 1534 ως το 1692 έχουμε  63 και Β΄ Γραφής από το 1692 και μετά 43.

Πληθυσμός:1913=510. 1920=504.1928=285.1940=392.1951=349. 1961=455. 1971=411. 1981=366. 1991=387. 2001=322. 2011=333.

19. ΔΙΠΟΡΟΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

19. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΔΙΠΟΡΟΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου, αντιπρόεδρος του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ”

Το βιβλίο Δίπορον Γρεβενών (Ιστορία-Λαογραφία) 295 σελίδων με πλήθος φωτογραφιών, αρχειακών πηγών, του συγγραφέα Αριστείδη Λαναρά είναι απόρροια μιας επίπονης και πολύχρονης προσπάθειας του συγγραφέα για την ανάδειξη της ιστορίας του γενέθλιου τόπου. Εκδόθηκε το 2015 και παρουσιάσθηκε στο Δίπορο, ανήμερα του Πάσχα στις 12 Απριλίου 2015.

Σύμφωνα με το συγγραφέα “Η συγγραφή του παρόντος βιβλίου είναι μια αφιλοκερδής προσπάθεια και τα όποια έσοδα προκύψουν θα διατεθούν για χρήσεις του πολιτιστικού συλλόγου Διπόρου” , “…θα ήθελα να αφιερώσω το παρόν εγχείρημα στη μνήμη του παππού μου Λαναρά Αριστείδη, οι διηγήσεις του οποίου αποτέλεσαν και το έναυσμα της όλης προσπάθειας”.

Μερικές από τις ενότητες του βιβλίου.

Αρχαιολογικά: Πρόκειται για έναν οικισμό της περιφέρειας Βεντζίων ο οποίος κατοικήθηκε από πολύ παλιά. Σημαντικά τα ευρήματα μετά από αρχαιολογικές  ανασκαφές όπως όστρακα, κλίβανοι, πιθάρια, αντικείμενα υφαντικής, χάλκινα, σιδερένια είδη, μαρμάρινα αγάλματα, νομίσματα, ενεπίγραφες στήλες, τα οποία ανάγονται στα νεολιθικά χρόνια,  στην εποχή χαλκού, κλασικά χρόνια, ελληνιστικούς χρόνους. 

Τουρκικό  φορολογικό κατάστιχο 1564-1579[1]: α) Αποτελεί μία σημαντική καταγραφή των οικισμών της επαρχίας Γρεβενών. Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε είναι πάρα πολύ σημαντικές. Σύμφωνα με το κατάστιχο του 1.564 οι 146 οικισμοί, όλοι χριστιανικοί, με αριθμό φορολογουμένων κατοικιών 5.562 και σύμφωνα με το κατάστιχο του 1579  εκατόν πενήντα ένα (αρ.151) οικισμοί  με  συνολικό αριθμό φορολογουμένων κατοικιών 7534. Στο κατάστιχο του 1564 οι μεγαλύτεροι οικισμοί ήταν: Κέντρο 151, Σαμαρίνα 128, Δίπορο 126, Σειρήνι 125, Μέγαρο 100, Σαρακήνα 102, Φιλιππαίοι 117, Α.Γεώργιος 117, Ποντινή 100, το istilo εγκαταλειμμένο με 121 κατοικίες.

β) Τα φορολογικά έσοδα προέρχονταν από φόρο γης για μη μουσουλμάνους (χαρακτηριστικό της περιφέρειας Γρεβενών ήταν ότι υπήρχαν μόνο 2 μουσουλμανικές οικογένειες στο χωριό Βούρμποβο), σιτάρι, σίκαλη, χόρτο, αμπελουργία, λαχανόκηποι, καρύδια, φρούτα, 110 μύλοι σε 64 χωριά, κουκούλια σε 16 χωριά, κρόκος (σαφράν) σε 22 χωριά, οικόσιτα πουλερικά, φόρος βοσκής, εκτροφή χοίρων σε 50 χωριά, φόρος αντιβασιλείας, φόρος επί του γάμου, απόκτησης ή καταπάτησης δημόσιας γης.

γ) ποσό φόροι. Οι οικισμοί που δίδανε το μεγαλύτερο φόρο  σύμφωνα με το κατάστιχο του 1564 ήταν: Κοκκινιά 37.000, Βέντζι 17.000, Ζάβορδα 12.970, Έλατος 10.099,  Καρπερό 10.000 άσπρα. Σύνολο άσπρων για όλους τους οικισμούς Γρεβενών 752.956. Αναφορές υπάρχουν για όλους τους οικισμούς στα δύο κατάστιχα του 1564 και 1579.

Ιστορικά: Μερικά από τα κεφάλαια, απελευθέρωση 1912, εκλογικός κατάλογος του 1914, συμμετοχή των Διποριωτών στους εθνικούς αγώνες, μικρασιατική εκστρατεία, ελληνοϊταλικός πόλεμος, κατοχή, σεισμός του 1995, πληθυσμιακές αναφορές, σημαντικές πληροφορίες για τις κοινοτικές δραστηριότητες περιόδου 1937-1993. Καταγράφονται με λεπτομέρεια τα  εννιά ιερά του οικισμού, μεγάλος αριθμός εκκλησιών που δείχνει τη θρησκευτική ευλάβεια και την οικονομική ευμάρεια των κατοίκων, ακόμη τα πέντε εικονοστάσια, οι ιερείς. Στενή σχέση ο οικισμός είχε με τη μονή του Αγίου Νικάνορα με το μεγαλύτερο αριθμό αφιερωτών  (465) προς το μοναστήρι, ακολουθεί η Σαρακήνα με 422, η Κοπρίβα με 295.

Οι πλούσιοι υδάτινοι πόροι συνέβαλαν τα μάλα στην οικονομική ανάπτυξη με τη λειτουργία νερόμυλων, την καλλιέργεια ποτιστικών αγρών,  την εκτροφή αιγοπροβατοτροφίας. Εντυπωσιάζει ο συνεταιριστικός αμυγδαλεώνας που δημιούργησε προπολεμικά ο δάσκαλος Σάββας Παπαδόπουλος.

Αναφορά στο κύμα μετανάστευσης στην Αμερική, Αυστραλία και κυρίως στη Δ. Γερμανία, συνολικά τεσσαράκοντα δύο.

Εθιμική ζωή: Σημαντικά τα κεφάλαια που αφορούν την παράδοση όπως έθιμα του γάμου, βαπτίσεως, θεμελίωση οικίας, πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου, έθιμα του δωδεκάμερου (κόλιαντα, σφαγή του γουρουνιού, σούρβα, βασιλόπιτα, λογκατσάρια, κυριαλέησον), αποκριές, λαζαρίνες, πάσχα. Σε είκοσι δύο σελίδες καταγράφεται το λεξιλόγιο της περιοχής. Δε λείπουν και τα τοπωνύμια που προσδιορίζουν την ιστορία του τόπου.

Εκπαίδευση: Αναλυτική αναφορά για τη λειτουργία του σχολείου, είκοσι μία σελίδες, σημαντικό το εβδομαδιαίο σχολικό πρόγραμμα του 1919 όπως αποτυπώθηκε από το διδάσκαλο σε μηναίο της εκκλησίας, οικονομικά στοιχεία, υπηρετήσαντες διδάσκαλοι, σχολική εφορεία, νηπιαγωγείο.  Σημαντική μόρφωση είχαν οι κάτοικοι του χωριού την περίοδο της τουρκοκρατίας καθότι λειτουργούσε δημοτικό σχολείο με χρηματοδότηση από τη μονή του Αγίου Νικάνορα. Συνέπεια τούτου να εργάζεται ως διδάσκαλος  στη γενέτειρά μου στον Έξαρχο ο Δημήτριος από Χωλένηστα, ο οποίος ήταν και αναγνώστης (ψάλτης) το 1896.

Οι κάτοικοι: Το βιβλίο συνεχίζει με τις οικογένειες του οικισμού οι οποίες κατά σειρά είναι: Αργυρόπουλου, Γιαννουλόπουλου, Γκανά, Γκουλιαβέρα, Γραμμένου, Ζήνδρου, Ζολώτα, Κατσιούμπα, Κοτιοπούλου, Κώτσια, Λαγιώτη, Λαναρά, Λιούτα, Μπαλάφα, Μπαντή, Μπέλτσιου, Νασιόπουλυ, Ντίνα, Παλέγκα, Παπαδόπουλου, Παππά, Παράσχου, Σαράντη, Σουγλέρη, Τέγου, Τιρλίκα, Τζήκα, Τσιμηνάκη, Τσιτσέλη, Χρυσόπουλου.

            Επίλογος: Συνεχίζει με αναφορά προς τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού με έτος ιδρύσεως το 1980 του οποίου αξίζουν πολλά συγχαρητήρια και ευχαριστίες για τη χρηματοδότηση του βιβλίου “ΔΙΠΟΡΟΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ”. Κλείνει με πίνακα οικισμών της Π.Ε Γρεβενών, ευχαριστίες σε όσους βοήθησαν στην έκδοση του πονήματος, τις πηγές.

 Ο κάθε οικισμός έχει την ιστορία του η οποία συμπληρώνεται καθημερινά με νέα στοιχεία.  Ο Άρης με την παρούσα έκδοση κατέγραψε την ιστορία της γενέτειράς του, επεκτάθηκε στην περιφέρεια Βεντζίων, των Γρεβενών. Η έκδοση ενός βιβλίου είναι μια εργασία με  πολλές δυσκολίες, χρειάζεται αρκετός χρόνος, παίρνεις υπόψη σου πολλές πηγές, κυρίως αρχειακές, προκειμένου να τεκμηριώσεις τα γραφόμενα. Πρωτίστως για να συγγράψεις ένα πλήρες βιβλίο χρειάζεται αποφασιστικότητα, εργατικότητα, ενθουσιασμός, αγάπη, μεθοδικότητα και προπάντων μεράκι. Όλα αυτά τα είχε ο Αριστείδης. Θυμάμαι  το 2008 όταν ετοιμαζόμουνα να εκδώσω το πρώτο τεύχος του περιοδικού “ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” είχε εκδηλώσει το ενδιαφέρον του για την ιστορία της περιφέρειας Βεντζίων.

Όλοι μας είμαστε περήφανοι με την έκδοση του βιβλίου γιατί ακόμη ένας οικισμός των Γρεβενών, των Βεντζίων απέκτησε το  6^ο βιβλίο. Προηγήθηκαν τα βιβλία των οικισμών Πυλωροί  (Καρακίτσιος Ανδρέας σελ.126), Παλαιοχώρι (Ευθύμιος Σκρέκας 2004 σελ.464), Κνίδη (Σταυρόπουλος Κων/νος 2010 σελ.189), Έξαρχος (Αποστόλου Βασίλειος 2011 σ. 304), Παλαιόκαστρον (Αποστόλου Βασίλειος 2014 σελ. 96. Ο οικισμός αποσπάστηκε από την επαρχία Γρεβενών και εντάχθηκε στο Ν.Κοζάνης στις 2-7-1974). Ευχαριστώ για την ευγενική προσφορά για τη διάθεση ενός αντιτύπου βιβλίου προς εμένα και για το σύλλογο Γρεβενιωτών Κοζάνης “Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ”.

Το βιβλίο διατίθεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Διπόρου, τηλέφωνο: 6973827444

---

[1] Εδώ πρέπει να ευχαριστήσουμε, όλοι οι Γρεβενιώτες,  το φιλόλογο, διδάκτορα, φίλο, συνυπηρετήσαντες στα Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχεία Ν. Κοζάνης, Κώστα Καμπουρίδη, γνώστη της αραβικής γραφής, ερευνητή οθωμανικών αρχείων,  που επιμελήθηκε το φορολογικό κατάστιχο που αφορά την Επαρχία Γρεβενών και το δημοσίευσε στην αγγλική γλώσσα στο βιβλίο “Festschrift in honor of Ioannis Theoharides-studies on the Oltoman Empire and Turkey”. Region of Grevena.Τόμος 2. The ISIS Press-Istanbul 2014 (σελ.199-233).

18. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ. ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ

18. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ. ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ

Αγαπητοί φίλοι

Το δεύτερο βιβλίο του Γιώργου Σιώμου «Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά» του εκδοτικού οίκου «Γαβριηλίδης» 2014  που παρουσιάζουμε σήμερα Τετάρτη 14 Ιανουαρίου  2015 στην αίθουσα του χορευτικού του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης περιλαμβάνει 22 διηγήματα με σύνολο σελίδων 205. Είναι ένα βιβλίο τσέπης, μπορεί ο καθένας να το έχει πάντα μαζί του.  Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον ποιητή και κριτικό Θανάση Μαρκόπουλο, στο συγγραφέα και κριτικό Δημήτρη  Χάλκο. Προηγήθηκε το βιβλίο «Ο κορυδαλλός» με 24  Διηγήματα,  155 σελίδων  του εκδοτικού οίκου «Αλεξάνδρεια», με έτος εκδόσεως το 2012.

Ο διηγηματογράφος Γιώργος Σιώμος γεννήθηκε το 1949 στη Λόχμη Γρεβενών. Εργάστηκε στη ΔΕΗ  για τριάντα δύο χρόνια. Είναι παντρεμένος και έχει δυο παιδιά. Από το 1992 ζει στη Βέροια. Υπήρξε  μέλος του χορευτικού τμήματος του συλλόγου μας από το 2008 ως το καλοκαίρι του 2014 που αν και διέμενε στη Βέροια συμμετείχε και συνεχίζει και σήμερα να λαμβάνει ενεργό μέρος στις δραστηριότητες του συλλόγου μας.

Δέχθηκα με πολύ χαρά να συμμετέχω στην παρουσίαση και του δεύτερου βιβλίου του, με γνώμονα την προσφορά, όπως πορεύτηκα και πορεύομαι στο δημόσιο βίο μου.

Μια μικρή αναφορά στα 22  διηγήματα του βιβλίου τη θεωρώ επιβεβλημένη.

       Ελπίδα

Η ηρωίδα του διηγήματος η καλαίσθητη Ελπίδα πρόσφυγας, παντρεμένη με ένα χοντροκόκαλο ορεσίβιο μετανιωμένη για την επιλογή της αναπολεί τα νεανικά χρόνια, με μια συμπυκνωμένη σκέψη «Αχ  γιατί να μην πω  το ναι σε εκείνο τον όμορφο ξανθό νέο. Θα ήταν η ζωή μου αλλιώτικη, θα έμενα για πάντα στη Γιάλτα», μένει μόνη της με το τρίτο παιδί της το λαχειοπώλη Γιαννάκη.  Μετά από εκούσια ασιτία 20 ημερών δίνει τέλος στη ζωή της. 

2.Φωτογράφος

Πλανόδιος φωτογράφος εγκαταστημένος στην Κοζάνη, με ιστορική προσφορά στην  αποτύπωση της καθημερινότητας μιας εποχής που έφυγε . Η ποιμενική, γεωργική ζωή, τα ρουγκατσάρια  της Πρωτοχρονιάς, οι χοροί με τα τραγούδια της Πασχαλιάς, το χαρτοπαίγνιο των ανδρών στο γρασίδι, ο γάμος, είναι μερικές από τις  εικόνες που αποτυπώθηκαν από τον πρωταγωνιστή του διηγήματος τον φωτογράφο. Πολυπράγμων ο ήρωάς μας , επιστρέφει στο χωριό, παίζει φλογέρα, κουρεύει ανθρώπους των γύρω χωριών περπατώντας 15, 20 χιλιόμετρα, επισκευάζει το σπίτι του, ασχολείται με ένα σωρό δραστηριότητες.  Συγκινητικά τα λόγια του συγγραφέα « Αυτή τη φορά, τον είδα τελευταία στιγμή, έβγαλα το χέρι από το ανοιχτό παράθυρο του αυτοκινήτου και τον χαιρέτησα χωρίς να σταματήσω. Ακόμα θυμάμαι το θλιμμένο βλέμμα του;  Σαν να τον αγνόησα. Πού να ήξερα ότι θα ήταν  η τελευταία φορά που τον αγνόησα; Παραπονιόταν πάντα ότι δε σταματώ».

3.Σταύρος

Ο Σταύρος παντρεμένος, εγκαταστημένος στο Αγρίνιο, εργαζόμενος στην Κω  ως οδηγός παθαίνει θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα. Ένα κείμενο συγκινητικό, καλογραμμένο, με έκδηλο τον ανθρώπινο πόνο.

4.Τζεμιλέ

Μεγάλη Παρασκευή, ο ήρωάς μας στρατιώτης στην ΕΛΔΥΚ . Μαζί με τους φίλους του αξιοποιούν την τρίωρη έξοδο για την ικανοποίηση της γενετήσιας ορμής επισκεπτόμενοι εκεί στην πράσινη γραμμή, εκεί που ανθεί ο αγοραίος έρωτας,  την τουρκάλα Τζεμιλέ. Είναι ένα διήγημα τολμηρό με εικόνες διαχρονικές  από την αρχαιότητα ως τα σήμερα.

5. Μαύρα μακριά μαλλιά

Το 5^ο διήγημα διαδραματίζεται στις συνθήκες εκπαίδευσης του Κέντρου Εκπαίδευσης υποψηφίων βαθμοφόρων. Στην τελευταία έξοδο ο ήρωάς μας πηγαίνει σινεμά. Μπροστά του κάθεται μία κοπέλα με άσπρο μπλουζάκι και μαύρα μακριά μαλλιά. Εκεί πλάθονται ερωτικές φαντασιώσεις με λεπτομερή περιγραφή κάτι που συμβαίνει σε όλους μας αλλά δεν είμαστε σε θέση να το εξωτερικεύσουμε πράγμα που το επιτυγχάνει ο συγγραφέας  χωρίς να προσβάλλει, χωρίς να παρεκτρέπεται. 

6.Βελούδο κόκκινο

Παρμένο  από τη στρατιωτική θητεία το διήγημα. Πρωταγωνιστής ο θαλαμοφύλακας Μάριος. Συμπληρώνεται με εικόνες  από τη ζωή των φαντάρων εντός και εκτός του στρατοπέδου, κλείνει με την επαγγελματική δραστηριότητα  του Μάριου με το βελούδο κόκκινο κοστούμι, ιδιοκτήτη μαγαζιού.

7.Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά

Το διήγημα δεν είναι απόρροια της προσωπικής ζωής του συγγραφέα αλλά θέλει να τονίσει την προσφορά τριών προσωπικοτήτων που πρόσφεραν τα μάλα για την πατρίδα, τον Εμμανουήλ Παπά με το ξεσήκωμα της Χαλκιδικής το 21, του Καρατάσου με τους πολλούς αγώνες για την απελευθέρωση του Έθνους, του Μανόλη Ανδρόνικου με την ανακάλυψη των βασιλικών τάφων. Οι δύο τελευταίοι τιμήθηκαν με προτομές στο πάρκο των Αγίων Αναργύρων στη Βέροια, ο δε πρώτος με οδό.

8. Πεσμένα φύλλα ευκαλύπτου

Βασισμένο στα βιώματα της στρατιωτικής θητείας, ενδιαφέρουσα η αναπόληση της εικόνας με τη συνάντηση της κοπέλας της απέναντι πολυκατοικίας, η  συλλογή φύλλων ευκαλύπτου, αποτσίγαρων από το στρατόπεδο. Τελειώνει με ένα νοερό ταξίδι στη γενέθλια γη «Το βράδυ που σβήνουν τα φώτα, γίνομαι πουλί. Πετώ πάνω από τον ουρανό του τόπου όπου γεννήθηκα. Εποπτεύω από ψηλά τα δέντρα, τα χωράφια, τους ανθρώπους, τα ζώα, τα νερά. Ώριμα τα στάχυα, γερμένα, σηκώνουν όρθια τα άγανά τους και με προτρέπουν να είμαι υπομονετικός κι ανθεκτικός όπως αυτά. Τα ζώα μουγκανίζουν κοιτώντας ψηλά, κουνούν τις ουρές τους και λένε : Βάστα γερά». Λόγια συγκινητικά , λόγια που αγγίζουν όλους εμάς που κουβαλάμε βιώματα  των παιδικών μας  χρόνων από τη ζωή στο χωριό, τα οποία μας συνοδεύουν παντού και κύρια στις δύσκολες καταστάσεις.

9. Ποιος να’ ναι τέτοια ώρα;

Η ηρωίδα, αγρότισσα, καπνοκαλλιεργήτρια, χάνει τον άντρα της, μετακομίζει, καθαρίζει σκάλες για βιοπορισμό, να θρέψει την οικογένειά της. Άρρωστη βαριά νοσηλεύεται στο νοσοκομείο, λαμβάνει εξιτήριο, επιστρέφει στο χωριό της για ξεκούραση, ετοιμάζεται για το τέλος της, μια απρόσμενη προσπάθεια νυχτιάτικα για ξεκλείδωμα της πόρτας από αργόσχολο του χωριού.

10.Αλτσχάιμερ

Εντυπωσιάζει ο ορισμός  της νόσου “Αλτσχάιμερ”. Γράφει ο συγγραφέας Γ.Σιώμος «Όταν το σαράκι σου τρώει το μυαλό, δεν είσαι πια ο ίδιος. Δεν είσαι ο εαυτός σου. Άλλοι σε ταΐζουν, σε ποτίζουν, σου δίνουν τα φάρμακα, σε επιτηρούν, σε κλειδώνουν  στο δωμάτιό σου. Να μην πάρεις τους δρόμους. Κι εσύ; Ένα κουρέλι πεταμένο. Ένα άδειο σακί, που το κουβαλάνε, από δω κι από κει, μέχρι να έρθει ο θάνατος να σε πάρει, να γλυτώσεις κι εσύ κι αυτοί. Δεν ορίζεις τίποτα, δεν γνωρίζεις τίποτα. Ούτε καν το όνομά σου. Έχεις ξεχάσει ποιος είσαι, αν είσαι παντρεμένος, αν έχεις παιδιά. Δεν είσαι τίποτα, παρά μόνο ένα παραπανίσιο βάρος πάνω στη Γη. Ένα εμπόδιο για τους δικούς σου. Ούτε καν αυτό υποψιάζεσαι. Δεν έχεις κρίση, αισθήματα επίγνωση καμιά».   Ο γεωργοκτηνοτρόφος ήρωάς μας εξαφανίζεται, μάταιες οι προσπάθειες ανεύρεσης. Τη λύση μετά από καιρό τη δίνει το τσομπανόσκυλο.

11. Άνθρωποι και γάτες στον ακάλυπτο

Διήγημα από την καθημερινότητα. Εντυπωσιάζει η εικόνα που χοντρόπετσος αγρότης παντρεμένος σπιτώνει στο ισόγειο πολυκατοικίας μια θεά από την Ουκρανία. Ό,τι  πιο αταίριαστο υπάρχει στον κόσμο είναι αυτοί οι δύο. Από τη μια μεριά τα φράγκα, η αμορφωσιά, η χωριατιά, η αγαρμποσύνη, κι από την άλλη, η ομορφιά, η φινέτσα, η ευγένεια, η μόρφωση, η ανάγκη. Συνεχίζει με τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης, με εργάτες κι εργάτριες που χάσανε τη δουλειά τους, που μειώθηκε το εισόδημά τους, για την ανάγκη μετανάστευσης.

12.Το σκεπάρνι

Ένα ρώτημα κυριαρχεί στο συγγραφέα. «Τι θα κάνω  τώρα που θα βγω στη σύνταξη». Θα παρατηρεί τα πουλιά, θα ασχολείται με τον παραδοσιακό  χορό, θα επισκέπτεται την πατρογονική οικία;  Γιώργο όλα αυτά είναι θετικά, αλλά εσύ έχεις το προτέρημα να παρατηρείς αυτά που συμβαίνουν γύρω σου, να τα κάνεις διήγημα, να τα κάνεις κτήμα ολονών μας.

13. Μια βραδιά

Εικόνες από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τη στάση των στρατιωτών, τη σεξουαλική εκμετάλλευση του φαντάρου με νοητική καθυστέρηση.

14. Οι ξεχασμένοι

Τα χωριά Βοΐου  ερημώνουν, οι κάτοικοι λιγοστοί. Συνεργείο της ΔΕΗ με μισθωμένο ταξί για εργασίες της επιχείρησης  με την άφιξή του στον οικισμό και προ της εκτυλισσόμενης τελετής της κηδείας, επιστρατεύεται το ταξί για μεταφορά της σορού, τα μέλη του συνεργείου αναλαμβάνουν υπηρεσία στο ψαλτήρι, παντού.

15.’Ενας ήσυχος άνθρωπος

Ο Ευτύχιος, κτηνοτρόφος,  ένας μειλίχιος και πράος άνθρωπος , παντρεύτηκε τη γυναίκα που διάλεξε ο πατέρας του, αγαπούσε να συλλέγει υπολείμματα πυρομαχικών του 1940, εργάτης στη Γερμανία, για τη δραστηριότητά του φυλακίσθηκε. Μετά την αποφυλάκισή του συνεχίζει να βόσκει πρόβατα, στην προσπάθειά του να εμπλουτίσει τη συλλογή σφαιρών, χειροβομβίδων, τραυματίζεται σοβαρά.

16. Φωτογραφία στην Εληά

Ο  συγγραφέας με μεγάλη δεξιοτεχνία περιγράφει την τοποθεσία Εληά, το σημείο αναφοράς της Βέροιας , μέσα από το σταθερό αίτημα της κοπέλας προς τους γονείς της να φωτογραφηθεί  χωρίς να υπάρχει στο κάδρο το τοπίο της Εληάς, τα αγάλματα, γεγονός που δεν επιτυγχάνεται  ένεκα τραυματισμού της κοπέλας.

17. Το πέπλο της λήθης

Ο συγγραφέας  πίνοντας  καφέ σε καφετέρια τον πλησιάζει μία κοπέλα ερευνήτρια  του υποβάλλει εννιά ερωτήσεις για τον τελευταίο βασιλέα των Μακεδόνων τον Περσέα που το 168 π.Χ  νικήθηκε στην Πύδνα από τους Ρωμαίους. Μαζί με την πλοκή του διηγήματος διδασκόμαστε Ιστορία αλλά και για τον τυχερό αριθμό εννιά του συγγραφέα. Όταν μαθητής έβοσκε τις αγελάδες, χάνει το παγούρι του, πείθει το σύντροφό του να πιει από το δικό του  με τον όρο να πιει μόνο εννιά γουλιές.

18. Για το χατίρι του Σωτήρη

Η Βούλα μια φιλόζωη κοπέλα αναλαμβάνει την περίθαλψη του εγχειρισμένου σκυλιού, του Σωτήρη. Τον φιλοξενεί στο σπίτι της, τον περιποιείται, αποκαθίσταται η υγεία του, υιοθετείται από γεωργικό σπίτι, απαλλοτριώνει τις κότες των γειτόνων με αποτέλεσμα να βρει οικτρό τέλος. 

19. Σαββατοκύριακο στο κανάλι

Βασισμένο το διήγημα στις χορευτικές παραστάσεις των συλλόγων στα πλαίσια των πολιτιστικών παραστάσεων. Η εκδήλωση διαδραματίζεται στο παραλιακό χωριό Κανάλι της Πρέβεζας. Πρωταγωνιστές ο χοροδιδάσκαλός μας  ο Τάκης, ο ταβερνιάρης, πολλοί χορευτές. 

20. Μάκης

Ένα αφιέρωμα στο γυναικοξάδερφο Μάκη. Ως καρκινοπαθής τον εγκαταλείπει η γυναίκα του, ζει μόνος, αποκτά οικειότητα με το συγγραφέα, ανταλλάσσουν κείμενα, τηλεφωνούνται, νοιάζονται ο ένας για τον άλλο. 

21. Η τελευταία παρτίδα

Το διήγημα αναφέρεται στο επιτραπέζιο παιχνίδι σκάκι που ο ήρωάς μας ως δεινός παίκτης  ήταν ο νικητής.  Διαδραματιζόταν στο γυράδικο του Θόδωρου. Η τελευταία παρτίδα δόθηκε μεταξύ του Αλβανού και συνοριοφύλακα. Ο Θόδωρος έφυγε από τη ζωή, η παρέα διαλύθηκε, το μαγαζί  έκλεισε.

22.Άπατρα τσίρκα

Άπατρα τσίρκα είναι ο,τι βγαίνει, ερήμην μου, από τη μνήμη. Λέξεις, φράσεις, εικόνες, όνειρα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ή λίγο πριν από το ξύπνημα. Με αυτά τα ενδιαφέροντα μικροκείμενα τελειώνει ο Γιώργος τη συλλογή διηγημάτων του.

Τα  διηγήματα είναι κείμενα απλά, με μικρές  προτάσεις,  με πολλές εικόνες, πολλά σχήματα λόγου, προσωποποιήσεις, παρομοιώσεις, αντιθέσεις, συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις , αυτοτελή, κατανοητά, διαβάζονται εύκολα,  δεν κουράζουν, εμπλουτίζουν  το λεξιλόγιο του αναγνώστη. Είκοσι δύο διηγήματα, καλογραμμένα, επιμελημένα, , βιωματικά  γεμάτα με συναισθήματα. Ο Γιώργος είναι ένας ταλαντούχος διηγηματογράφος. Με την παρατηρητικότητα, με το στοχασμό, μπορεί την καθημερινότητα, τη δραστηριότητά του να την κάνει διήγημα. Μπορεί να συνεχίσει να γράφει με επιτυχία. Γιώργο καλή συνέχεια. Βίντεο στο Youtube  196. ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ