17.ΜΟΥΣΙΚΟΙ-ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

17. ΜΟΥΣΙΚΟΙ- ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου

Τα Γρεβενά φημίζονται για τους πολλούς μουσικούς, τραγουδιστές. Τούτο οφείλεται στα πολλά γιορτάσια των Γρεβενιωτών, των πολλών πανηγύρεων, της πάνδημης συμμετοχής των κατοίκων με χορό.

Θέλοντας να διασώσουμε, να προβάλλουμε την πλούσια τραγουδιστική παράδοση του τόπου μας θα δημοσιεύουμε τραγούδια που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν, χορεύτηκαν από τους προγόνους μας τα οποία συνεχίζουμε και σήμερα να τραγουδάμε, να χορεύουμε στα πανηγύρια, στα γιορτάσια και αφορούν όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής (αγάπης, ξενιτειάς, ιστορικά…)   Κυρίαρχο ρόλο θα παίζουν και οι συνεχιστές της τραγουδιστικής παράδοσης οι ενεργοί μουσικοί, τραγουδιστές του τόπου μας 

Α) ΜΟΥΣΙΚΟΙ

1.Μπουζαλής Δημήτριος από Σαρακήνα (κλάρίνο)

Β)ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

1.Μάη-Μάη Χρυσομάη

α) Μάημ, Μάημ Χρυσομάη

τι  μας άργησες

και δε φάνηκες

να μας φέρεις τα λουλούδια

και την άνοιξη.

Λούσου κι άλλαξε, Μπηίναμ,

λούσου κι άλλαξε

κι έβγα στο χορό.

β) Εμείς το Μάη τον θέλουμε

γιατί είναι σκανταλιάρης

που σκανταλίζει τα παιδιά

κι αυτές τις μαυρομάτες

πόχουν το μάτι σαν ελιά

τα φρύδια σα γαϊτάνι

κι αυτό το ματοτσίνορο

σαν της ελιάς το φύλλο

γ) Άκου το πουλί Μπηίναμ

άκου το πουλί

τι όμορφα λαλεί

πως μορφολαλεί

πάνω στο κλαρί

σαν την άνοιξη.

Σαν την άνοιξη Μπηίναμ

λούσου κι άλλαξε

κοντά μου πλάγιασε.

δ) Μάημ, Μάη μ Χρυσομάη

τι  μας άργησες

και δε φάνηκες

να μας φέρεις τα λουλούδια

και την άνοιξη.

Λούσου κι άλλαξε, Μπηίναμ,

λούσου κι άλλαξε

κι έβγα στο χορό.

2).Πού σαν περιστερούλα μου (Τραγούδι του αρραβώνα)

-Που σαν περιστερούλα μου τόσον καιρό χαμένη;

-Ήμαν στα πλάια έβοσκα. στους κάμπους σεργιανούσα.

Τώρα το Φθινόπωρο κοντά στον Αϊ-Δημήτρη

βγήκα να μάσω κάστανα με τ’ άλλα τα κορίτσια.

Οι κλέφτες μας αγνάντευαν από μια ψηλή ραχούλα.

Κορίτσια Καστανιώτικα ελάτε παρά κάτω,

να ιδείτε και να μάθετε πώς πιάνεται η αγάπη.

Από τα μάτια πιάνεται στα χείλη κατεβαίνει

κι από τα χείλη στην καρδιά ριζώνει και δε βγαίνει.

Πηγή: Ζωή Π.Ζαχαράκη. Περιοδικό ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ του Επιμορφωτικού Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών Τεύχος 3^ο 2011

3). Εσείς βουνά των Γρεβενών (τσάμικος)

Εσείς βουνά των Γρεβενών και πεύκα του Μετσόβου,

λίγο για χαμηλώσετε για δυο ντουφέκια τόπο,

για να φανούν τα Γρεβενά κι αυτό το μέγα Σπήλιο,

πώς πολεμάει ο Ζιάκας με την Τουρκιά, με του Νιζάμ τ’ ασκέρι

Πέφτουν τα βόλια σαν βροχή, γκιουλέδες σαν χαλάζι.

Κι αυτά τα λιανοντούφεκα σαν τη βροχή του Μάη.

-Πάψε, Ζιάκα μ’, τον πόλεμο, πάψε το ντουφεκίδι,

να κατακάτσει ο κουρνιαχτός, να σηκωθεί η αντάρα,

να βρουν οι μάνες τα παιδιά κι πεθερές τις νύφες.

Να μετρηθεί τ’ ασκέρι μας να δούμε πόσοι λείπουν.

Μετριούνται οι Τούρκοι τρεις φορές και λείπουν τρεις χιλιάδες.

Μετριούνται τα Ζιακόπουλα και λείπουν τρεις νομάτοι.

Πηγή: Τα δημοτικά των Γρεβενών. Σύλλογος Γρεβενιωτών

Θεσσαλονίκης. Επιμέλεια Δ.Ρίγκος

4). Σήμερα Γιώργη μ’ Πασχαλιά

     Σήμερα Γιώργη μ’ Πασχαλιά σήμερα πανηγύρι

     σήμερα αλλάζουν τα παιδιά αλλάζουν τα κορίτσια

     σήμερα αλλάζουν τ’ ανύπαντρα κι οι πεθερές τις νύφες

     σήμερα βγαίνουν στο χορό βγαίνουνε στο σιργιάνι

     εκεί διαλέγουν τις όμορφες διαλέγουν τα παλληκάρια

     και συ Γιώργη μ΄δε φαίνεσαι να βγεις να σεγιανίσεις

     και συ Γιώργη μ΄στα Γιάννενα στη φυλακή κλεισμένος.

     Είσαι Γιώργη μ΄στα Γιάννενα στη φυλακή κλεισμένος

     σπάσε Γιώργη μ΄τα σίδερα και τα δεσμά σου.

     Το πώς να σπάσω σίδερα το πώς και τα δεσμά μου

     μ’ έχουν στα χέρια σίδερα και μπράγκες στα ποδάρια

     έχουν και νυχτοφύλακες και σιδερένιες πόρτες

       Πηγή:opaliouriotis.blogspot.gr

  

16. ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

16. ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Ο τόπος των Γρεβενών προικισμένος με απέραντα βοσκολίβαδα, δασοσκεπείς εκτάσεις κυρίως στον ορεινό όγκο, καλλιεργούμενα οροπέδια  με δημητριακά, βιομηχανικά φυτά  στο πεδινό μέρος, οι υδάτινοι πόροι,  αποτέλεσαν  οι κύριοι συντελεστές της οικονομικής ανάπτυξης. Οι κάτοικοι ασχολήθηκαν και σήμερα ακόμη με την εκτροφή αιγοπροβάτων, βοοειδών παρήγαγαν και παράγουν αρίστης ποιότητας  κτηνοτροφικά προϊόντα όπως το τυρί, κρέας. Παλιότερα αξιοποιούσαν το γίδινο και πρόβειο μαλλί για την παρασκευή ρουχισμού, υφαντών, κλινοσκεπασμάτων. Πολλοί κάτοικοι ασχολήθηκαν με την υλοτομία, με την αξιοποίηση του δασικού πλούτου.

Ανθίζουν σήμερα η μελισσοκομία, τα καταστήματα εστίασης με τα παραδοσιακά εδέσματα της σουγλιμάδας με πρόβειο και χοιρινό κρέας, τα μανιταροπροϊόντα, τα βιολογικά προϊόντα, η αμπελουργία, ο τουρισμός με προορισμό το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο, οι ομορφιές των χωριών μας με τα δεκάδες τουριστικά καταλύματα, τα θρησκευτικά μνημεία, το Παλαιοντολογικό Μουσείο της Μηλιάς.  Δε λείπουν και οι δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα όπως η εκμετάλλευση του βιομηχανικού αργίλου στην Κνίδη, τα ηλιακά πάρκα,οι αλευρόμυλοι. Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι επαγγελματίες πρέπει κι αυτές να αναδειχτούν.

Οι παραγωγοί, οι επαγγελματίες, οι άνθρωποι που συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας  θα έχουν τη δυνατότητα να προβάλλουν τις δραστηριότητές τους.

14. ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ-ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΑ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

14.  ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ- ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΑ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

Ο λαός μας με έντονο θρησκευτικό συναίσθημα  ανήγειρε και συντήρησε  τα ιερά,  που αποτελούσαν και αποτελούν τόπους λατρείας. Η διοικητικά διαίρεση της Π.Ε Γρεβενών δε συμπίπτει με τη δικαιοδοσία της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, με έδρα τα Γρεβενά. Έτσι στην Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών ανήκουν 96 ενορίες εκ των οποίων οι ενορίες Παλαιοκάστρου, Δαφνερού, Χρωμίου ανήκουν διοικητικά στην Π.Ε Κοζάνης, η ενορία Πλατάνιστος στην Π.Ε Τρικάλων και εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών.

Οι ενορίες Αγίου Κοσμά, Δασυλλίου, Δοτσικού, Καλλονής. Κυπαρισσίου, Τρικόρφου αν και διοικητικά ανήκουν στην Π.Ε Γρεβενών, εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.

Οι ενορίες Δεσκάτης, Δασοχωρίου, Παρασκευής, Γηλόφου αν και διοικητικά ανήκουν στην Π.Ε Γρεβενών, εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Ελασσώνος.

 Δημοσιεύουμε και αναρτώμαι φωτογραφίες των ιερών της Π.Ε Γρεβενών για να γίνουν κτήμα ολονών μας.

13. ΓΕΦΥΡΙΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

13. ΓΕΦΥΡΙΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Το ορεινό του εδάφους, οι πολλές βροχοπτώσεις, η δημιουργία ρεμάτων, ποταμών  όπως ο Βενέτικος, Γρεβενίτης, Αλιάκμονας δημιουργούσαν προβλήματα στην επικοινωνία των κατοίκων. Για τη διευκόλυνση των κατοίκων χτίστηκαν γεφύρια από ονομαστούς μαστόρους. Τα πιο ονομαστά πέτρινα γεφύρια  τα οποία αποτελούν στολίδια του τόπου μας είναι συνολικά δεκαοκτώ (αρ.18), τα οποία προσελκύουν πλήθος επισκεπτών όλες τις εποχές του χρόνου. Υπάρχουν κι άλλα γεφύρια που εξυπηρέτησαν και εξυπηρετούν και σήμερα την επικοινωνία μεταξύ των οικισμών τα οποία συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Εντυπωσιάζουν σήμερα οι κοιλαδογέφυρες επί της Εγνατίας οδού.

  1.Γεφύρι Πορτίτσας (Σπηλαίου, 1742).

  2.Γεφύρι Ζιάκα (Τουρκογέφυρο)

  3.Γεφύρι Καγκέλια (Τρικώμου)

  4.Γεφύρι Δοτσικού, 1804

  5.Γεφύρι Σπανού (Κηπουρειού ,1846)

  6.Γεφύρι Σταυροποτάμου (Κηπουρειού, 1900)

  7.Γεφύρι Παλιομάγερου (Δασυλλίου,1910)

  8.Πραμόριτσας (Κληματάκι, 1800)

  9.Κάστρου (Μεγάρου)

10.Κατσογιάννη (Σπηλαίου ή Μύλου)

11.Γεφύρι του Γκαβού (Προσβόρου ή Αλατόπετρας)

12.Αζίζ Αγά (Τρικώμου 1727)

13.Σταμπέκη (Κρανιά, 1850)

14.Παπατάκη (Κυπαρισσίου, 1920)

15.Λιάτισσας ή του Κλέφτη (Σπηλαίου, 1800)

16. Ματσαγκάνη (Κρανιάς)

17. Βεντζίων (Κέντρον)

18. Γεφύρι του Πασά (Κοκκινιάς, επί του Αλιάκμονος 1690).