Κεφάλαιο 8. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΜΑΤΣΙΟΣ 1888-1963
Η προτομή του Κ. Μαμάτσιου βρίσκεται στη σάλα του νοσοκομείου. Το υλικό κατασκευής είναι από χαλκό. Στηρίζεται σε ορθογώνιο σκουρόχρωμο βάθρο.
Στην όψη της προτομής διαβάζουμε.
ΜΕΓΑΣ ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΜΑΤΣΙΟΣ
12 Δεκεμβρίου 1888
Στη δεξιά πλευρά το όνομα του καλλιτέχνη
EMILIUS P. CIAMRAS
Γεννήθηκε στην Κοζάνη στις 12 Δεκεμβρίου 1888. Πέθανε στο Μπρίστολ της Αμερικής το έτος 1963 σε ηλικία 75 ετών.
Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια. Σε ηλικία τριών χρόνων χάνει τον πατέρα του. Τα οικονομικά του σπιτιού λιγοστά. Από μικρή ηλικία αναγκάζεται να εργαστεί σε τσαγκαράδικο. Οι συνθήκες εργασίας δύσκολες, οι αμοιβές πενιχρές.
Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών χάνει την προσφιλή του μητέρα. Πεθαίνει στα χέρια του, ανήμπορος να τη βοηθήσει. Δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα να προσλάβει γιατρό, να προμηθευτεί γιατρικά. Αυτή η τραγική στιγμή αποτυπώθηκε βαθιά στην ψυχή του. Το κενό της νοσοκομειακής περίθαλψης τον στενοχωρεί αφάνταστα. Η κοινωνική πρόνοια ανύπαρκτη.
Την αποκαθιστά αργότερα το 1954 με την προσφορά στην πόλη σύγχρονης νοσοκομειακής μονάδας.
Στα δεκαεννέα του χρόνια, το 1907, μεταβαίνει στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη εκεί που οι συμπολίτες του είχαν δημιουργήσει μία ανθηρή παροικία. Τον πρώτο καιρό δουλεύει ως εργάτης σε διάφορες επιχειρήσεις. Η ξενιτιά δεν τον αφομοιώνει. Νοσταλγεί την υπόδουλη πατρίδα του. Οι Βαλκανικοί λαοί το 1912 ξεσηκώνονται. Ο ελληνικός στρατός στις 11 Οκτωβρίου 1912 απελευθερώνει την Κοζάνη. Ο ίδιος δεν μένει απαθής. Ο πατριωτισμός του γιγαντώνεται. Με το πρώτο πλοίο επιστρέφει στην πατρίδα με σκοπό να πολεμήσει για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Το 1913 με τη λήξη του πολέμου και την ενσωμάτωση της Μακεδονίας στην ελεύθερη Ελλάδα επιστρέφει στην Αμερική. Η συνείδησή του είναι ήσυχη πια, ο γενέθλιος τόπος ελευθερώθηκε.
Επιχειρηματική δραστηριότητα. Το παλάτι των γλυκών
Στο μυαλό του ωριμάζουν επιχειρηματικά σχέδια. Επιδιώκει κι εργάζεται σε ζαχαροπλαστείο με την ιδιότητα του βοηθού ζαχαροπλάστη. Μαθαίνει την τέχνη. Αλλάζει τόπο κατοικίας. Εγκαθίσταται στο Μπρίστολ της πολιτείας Conectikal. Εκεί ανοίγει το δικό του ζαχαροπλαστείο. Η επωνυμία ευρηματική. «Το Παλάτι των γλυκών». Η γυναίκα του η Κοζανίτισσα Άννα Σιώμου τον συμπαρίσταται. Δουλεύει μαζί του σκληρά. Οι τέσσερις κόρες του το ίδιο συμμετέχουν, εργάζονται στην επιχείρηση. Όλες τις μέρες της εβδομάδας το ζαχαροπλαστείο παραμένει ανοιχτό. (63\σ.24-30)
Ευνοείται από το νομικό καθεστώς της πολιτείας. Στο κατάστημα παράλληλα με την παρασκευή και πώληση γλυκών διαθέτει είδη καθημερινής χρήσης ευρείας κατανάλωσης. Εφημερίδες, περιοδικά, έτοιμο φαγητό, αναψυκτικά χριστουγεννιάτικα, πασχαλινά είδη. Η μεγιστοποίηση των κερδών κύρια προήλθε από τη συγκυρία του Β! Παγκοσμίου πολέμου. Δίπλα στο εργοστάσιο λειτουργούσαν δύο πολεμικά εργοστάσια τα οποία απασχολούσαν πολύ
προσωπικό και δούλευαν σε εικοσιτετράωρη βάση. Οι εργάτες των εργοστασίων ως τακτικοί πελάτες του καταστήματος Μαμάτσιου αύξησαν τα κέρδη της επιχείρησης σε υπέρμετρο βαθμό.
Την ίδια περίοδο δείχνει το πατριωτικό και κοινωνικό του πρόσωπο. Συνεργάζεται με τις οικογένειες των στρατευμένων Αμερικανών του Μπρίστολ που πολεμούν στα μέτωπα της Ευρώπης. Τους στέλνει δέματα με τρόφιμα, τσιγάρα, γλυκίσματα. Στον τόπο της κατοικίας του στο Μπρίστολ δωρίζει στην ελληνική κοινότητα κεντρικό οικόπεδο, για να ανεγερθεί ελληνορθόδοξος ναός.
Ο πατριώτης
Δεν ξεχνά όμως και την Κοζάνη. Προσφέρει στο Μπρίστολ που διαμένει μεγάλη αγροτική έκταση για περαιτέρω επέκταση του σχεδίου με αντάλλαγμα μία οδός της περιοχής να ονομαστεί οδός Κοζάνη (strret Kozani.)
Η οδός Κοζάνης στο Μπρίστολ με το Μαμάτσιο, τη γυναίκα του και εγγόνια τους.
Φωτογραφία. Ελιμειακά. Τεύχος 32
Τον άνθρωπο Μαμάτσιο θα τον δούμε μέσα από τις κορυφαίες προσφορές στην πόλη της Κοζάνης .Την τοποθέτηση ρολογιού στο καμπαναριό και τη χρηματοδότηση του υπάρχοντος και λειτουργούντος ως σήμερα του Μαμάτσιου Νομαρχιακού Νοσοκομείου Κοζάνης.
Καμπαναριό –Τοποθέτηση ρολογιού.
Το καμπαναριό της Κοζάνης χτίστηκε το 1855. Την ευθύνη της ανέγερσης του καμπαναριού την είχε ο πρωτομάστορας από την Εράτυρα Ανδρέας Κάλφας. Το πρώτο ρολόγι μιας όψεως που τοποθετήθηκε ήταν του Κοζανίτου Ηλία Κουτσιμάνη, ο οποίος ήταν έμπορος στη Βιέννη. Με δωρεά του Κωνσταντίνου Μαμάτσιου το έτος 1939 τοποθετείται ρολόι τεσσάρων όψεων μετά από προσθήκη του τελευταίου ορόφου.
Με την παρακάτω επιστολή του εξηγεί την πράξη της δωρεάς του προς τον προστάτη της πόλης Άγιο Νικόλαο.
BRISTOL,COON Mαΐου 12 1939 (1\279)
«… και τώρα έρχομαι να σας πω και μερικά από τα μικρά μου χρόνια. Όταν ήμουν μικρό παιδάκι φτωχό και ορφανό από μητέρα και από πατέρα, αλλά δόξα το Θεό τον παντοδύναμο δεν αφήνει να χαθείς όταν ελπίζεις. Μετά το θάνατο της μητέρας μου πολλάκις τα βράδια πήγαινα στην κάτω πόρτα του Αγίου Νικολάου και με δάκρυα προσευχόμουν… Εκεί έβρισκα την ανακούφιση… προσευχόμουν κι έκλαιγα πικρά, πιο πολύ όταν έλεγα για τη μητέρα μου… όταν ενθυμούμαν το πώς είχε αποθάνει δίχως να δύναμαι να την προσφέρω κάτι το ελάχιστο εις την ασθένειά της διότι δεν είχαμε τίποτα… ούτε ένα αρρωστικό… ούτε γιατρός ούτε φάρμακα… αν και καλά τρεις μήνες άρρωστη δίχως καμιά βοήθεια… συλλογιζόμουν και έκλαιγα με πόνο της καρδιάς μου, δια την απώλεια της μητέρας μου, πολλάκις εις την κάτω πόρτα του Αγίου Νικολάου και με δάκρυα προσευχόμουν… με πολλές μετάνοιες παρακαλούσα τον παντοδύναμο θεό και την Παναγία και τον Άγιο Νικόλαο, όπως με ελεήσουν και με βοηθήσουν, με οδηγήσουν στο καλό και ζητούσα όπως με στείλουν … σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου…
Θα σου στείλω κάτι τι λαμπρό για το καμπαναριό σου… ύστερα από 35 χρόνια ακατάπαυστης δουλειάς όλα πήγαν δεξιά και ιδίως η υγεία μου και τώρα έρχομαι όπως πληρώσω την προσφορά μου με ένα ωρολόγι… με τέσσερα πρόσωπα δια να φαίνεται από τις τέσσερις πλευρές και αν είναι δυνατό όπως γίνει ενάμισι μέτρο…».(1\278)
Το ρολόι πρωτοχτύπησε 31 Δεκεμβρίου 1939 προς την 1-1-1940, δηλαδή την πρωτοχρονιά του 1940.
Στις 2 Αυγούστου 1954 με δαπάνες του Μαμάτσιου κατασκευάσθηκε ο τρούλος, τα κιγκλιδώματα, ο ευπρεπισμός του κωδωνοστασίου. Ο τρούλος είχε καταστραφεί κατά τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς του Β! Παγκοσμίου πολέμου. Έτσι το ύψος του καμπαναριού ανήλθε στα 30 μέτρα. Το εκκλησιαστικό συμβούλιο του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου ευχαριστεί το μεγάλο ευεργέτη που με δαπάνες του αποπεράτωσε το ημιτελές τμήμα της οροφής του κωδωνοστασίου. (20\16-8-54)
Νοσοκομείο
Το έτος 1905 η τουρκική κυβέρνηση ιδρύει και λειτουργεί στην Κοζάνη στρατιωτικό νοσοκομείο. Το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών στην περιοχή εγκαθίστανται Έλληνες του Πόντου. Για τη σωστή περίθαλψη η πολιτεία λειτουργεί στην πόλη νοσοκομείο προσφύγων.
Το 1937 το νοσοκομείο μετονομάζεται σε Κρατικό Νοσοκομείο Κοζάνης. Ποσό 2.000.000 δραχμών προερχόμενο από την εκποίηση του κληροδοτήματος Στάμκου, παραχωρείται το 1938 στη διοίκηση του νοσοκομείου. Ο δήμος Κοζάνης το έτος 1939 παραχωρεί οικόπεδο 16 στρεμμάτων για ανέγερση νοσοκομείου, στο χώρο που λειτουργεί σήμερα το Νομαρχιακό Μαμάτσειο.
Το Υπουργείο Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως μετά την εισήγηση του Δήμου το 1939 απαλλοτριώνει αναγκαστικά λόγω δημοσίας ανάγκης και ωφελείας έκταση 16.420 τ. μέτρων η οποία ορίζεται γύρω από τις γυναικείες φυλακές, με οικία Στάνη και ρέματα. Το τίμημα μετά τις δικαστικές αποφάσεις θα βαρύνει το Δήμο Κοζάνης. Η διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών του υπουργείου συντάσσει τον Αύγουστο του 1939 αρχιτεκτονική μελέτη ανέγερσης νοσοκομείου στην Κοζάνη 120 κλινών.
Το υπουργείο στέλνει το Δεκέμβριο του 1949 τα τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης στο δήμο Κοζάνης για να συντάξει τα οικονομικά τεύχη της μελέτης με την ελπίδα το έργο να συμπεριληφθεί στα εκτελεστέα έργα της Αμερικανικής αποστολής.
Για πρώτη φορά το 1952 προβλέπεται και γράφεται στο πρόγραμμα Έργων ανασυγκροτήσεως που υποβλήθηκε στην ελληνική Αντιπροσωπεία του ΝΑΤΟ (Παρίσι) για την τετραετία 1952-56 η κατασκευή του νοσοκομείου με προϋπολογισμό 12.000 εκατ. και με πρόταση διάθεσης 1.000 εκατ. το οικονομικό έτος 1955-56.
Ο δήμος Κοζάνης παραχωρεί το παραπάνω οικόπεδο για ανέγερση νοσοκομείου, στο χώρο που λειτουργεί σήμερα το Νομαρχιακό Μαμάτσειο με απόφασή του στις 18 Μαρτίου 1954. Μέχρι την ημερομηνία εκείνη είχε καταβάλει στους οκτώ οικοπεδούχους 134.423.581 δραχμές, όφειλε ακόμα το ποσό των 37.400.000. Οι οκτώ ιδιοκτήτες του οικοπέδου ήταν Θ. Χαδιός 1889 τ.μ., Ματίνα Παπακωνσταντίνου 159 τ.μ., Θωμάς Γκιάτας 1676 τ.μ , Ι. Λάκκκας 1781 τ.μ, Γ.Πολυζούλης 6551τ.μ, Γ.Διάφας 2243 και Δήμος Κοζάνης 626 τ.μ (50\ΑΒΕ 60,ΣΑΕ 758)
Ο πολιτικός και δικηγόρος Σαμαράς στην Αμερική για το νοσοκομείο
Ο δικηγόρος Σαμαράς τον Απρίλιο του 1947 μεταβαίνει στην Αμερική. Σε δεξίωση που του δόθηκε από το σύλλογο Κοζανιτών Νέας Υόρκης «Η ΚΟΖΑΝΗ» με πρόεδρο τον Κώστα
Μαλούτα και από τη φιλόπτωχο αδελφότητα κυριών Κοζάνης, τους ομιλεί για την ανάγκη ίδρυσης νοσοκομείου. Οι Κοζανίτες με μεγάλη προθυμία άμεσα πραγματοποίησαν έρανο.
Μετά από έξι ημέρες επισκέπτεται στο Ditroit τον εκεί σύλλογο «Ολυμπιάς» με πρόεδρο το Χαρίσιο Τζημουλά. Αυθημερόν πραγματοποιήθηκε σύσκεψη, ο σύλλογος προσέφερε 3.500
δολάρια κι αποφασίστηκε η διενέργεια εράνου. Κατά τη διάρκεια της συνέλευσης ο Μαμάτσιος έστειλε τηλεγράφημα ότι είναι σύμφωνος για την ανέγερση νοσοκομείου στην Κοζάνη και
γνωστοποίησε ότι θα προσφέρει χρηματικό ποσό ίσο προς το συνολικό ποσό που θα συλλεχθεί από τους εράνους στην Αμερική.
Μετά από μία εβδομάδα συνοδευόμενος από το Χάρη Πάπα επισκέφτηκε τους Βελβεντινούς του συλλόγου «Φιλοπατρία» οι οποίοι με ενθουσιασμό δήλωσαν ότι θα συνεισφέρουν.
Την παραμονή της αναχώρησης ο Σαμαράς παρακάθισε σε γεύμα με τους συμπολίτες του κι ο Μαμάτσιος δια δευτέρα φορά του διαβεβαίωσε ότι θα διπλασιάσει το ποσό που θα συγκεντρωθεί από τον έρανο. Ακόμα του τόνισε να διαβεβαιώσει τους Κοζανίτες ότι η ανέγερση του νοσοκομείου είναι πραγματικότητα.
Ο δήμαρχος Τέρπου στην Αμερική για το νοσοκομείο
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1948 ο δήμαρχος Κοζάνης Δημήτριος Τέρπου μεταβαίνει στην Αμερική. Συγκεντρώνει από ομογενείς 46.250 δολάρια κι ο Μαμάτσιος (πρόεδρος της ερανικής επιτροπής) συγκατατίθεται να διπλασιάζει κάθε εισφορά των συμπατριωτών του.
Σύμφωνα με το δήμαρχο, ο οποίος έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στην ίδρυση του νοσοκομείου, ενώ όλα έβαιναν καλώς κόπηκε ο ενθουσιασμός και εμφιλοχώρησε η διχόνοια μεταξύ των συμπατριωτών της Αμερικής. Μερικοί απ’ αυτούς είχαν τη γνώμη ότι το προϊόν του εράνου πρέπει να τεθεί υπό την επίβλεψη και τον έλεγχο της ελληνικής πολεμικής περιθάλψεως, αμερικανική οργάνωση που είχε έδρα την Ελλάδα.
Ο δήμαρχος αντιδρά για δύο λόγους. Το νοσοκομείο δε θα γίνει μόνο με χρήματα των συμπατριωτών της Αμερικής και η Ελληνική περίθαλψη είχε τη γνώμη ότι δεν έπρεπε να γίνει νοσοκομείο, αλλά απλός Σταθμός Πρώτων Βοηθειών με δώδεκα κλίνες.
Στις 6 Αυγούστου 1949 ο αμερικανός επιθεωρητής του Υπουργείου Υγείας στέλνει την παρακάτω επιστολή στο Μαμάτσιο για τη νοσοκομειακή κατάσταση της πόλης.
« Αγαπητέ κ. Μαμάτσιο
Επεσκέφθην προσφάτως την Κοζάνη όπου ο κ. Δημήτριος Τέρπου, δήμαρχος και ο ιατρός Μανέντης χειρούργος της περιφέρειάς μου κατέστησαν γνωστό το ενδιαφέρον σας εις την ανέγερση ενός νοσοκομείου.
Το παρόν νοσοκομείο είναι εις ελεεινή κατάσταση. Είναι εγκατεστημένο εις τρία οικήματα ενοικιασμένα κι εις ένα φτωχικό απομονωμένο οικοδόμημα. Είναι υπερπληρωμένο και ενίοτε έχει δύο αρρώστους σ’ ένα κρεβάτι. Στερείται καταλλήλου μαγειρείου, εστιατορίου, εργαστηρίου και άλλων ευκολιών. Υπάρχει προφανής ανάγκη για ένα Νέο Νοσοκομείο περίπου 200 κλινών. Ο πληθυσμός του τόπου έχει καταλάβει την ανάγκη και προσφέρει δύο οικόπεδα αμφότερα κατάλληλα να χτιστεί το νοσοκομείο».
Στις 15 Μαρτίου 1954 ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου ζητά από το δήμαρχο να παραχωρηθεί στο νοσοκομείο το οικόπεδο, στο οποίο θα ανεγερθεί το νοσοκομείο. Στην επιστολή του τονίζει ότι η ολοκλήρωση της παραχώρησης του οικοπέδου αποτελεί την αφετηρία για την απόκτηση ενός σύγχρονου νοσοκομείου που θα καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού του Νομού Κοζάνης και της Δυτικής Μακεδονίας γενικότερα.
Στις 6 Απριλίου 1954 ο δήμαρχος Κοζάνης Αργύριος Τσουμής με τηλεγράφημα στον πρωθυπουργό και υπουργούς Συντονισμού, Οικονομικών, Προνοίας και Εσωτερικών ζητά να επισπευτούν οι εργασίες θεμελίωσης του Νοσοκομείου γιατί δεν το έχουν μόνο ανάγκη οι κάτοικοι του Νομού Κοζάνης αλλά και οι κάτοικοι των Νομών Φλωρίνης και Καστοριάς.
Στις 19 Απριλίου 1954 ο Μαμάτσιος με επιστολή του στον Υπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας τον ευχαριστεί για το ενδιαφέρον της πολιτείας να βοηθήσει στην ανέγερση νοσοκομείου στην Κοζάνη. Συνεχίζοντας γράφει: «Ήταν και είναι πάντοτε ζωηρά η πρόθεση και η επιθυμία μου να έλθω αρωγός και να συνδράμω την ιδιαιτέρα μου πατρίδα Κοζάνη, εν τω μέτρω των δυνάμεών μου, εις φιλανθρωπικές κατευθύνσεις. Δια το σκοπό αυτό ακριβώς, αναχωρώ δια
την προσφιλή μου Ελλάδα, θα βρίσκομαι στα μάσα Μαΐου και θέλω να δεχθείτε την επίσκεψή μου».
Θεμελίωση του νοσοκομείου
Στις 4 Ιουνίου 1954 φτάνει στην πόλη της Κοζάνης ο ευεργέτης με τη σύζυγό του τις δύο θυγατέρες του και το γαμβρό του Σ. Σοφοκλέους μετά από απουσία 40 ετών. Ο Μητροπολίτης, ο δήμαρχος Κ.Τσουμής συγγενείς και φίλοι τον υποδέχθηκαν έξω από τα Σέρβια.
Στις 5 Ιουνίου 1954 μετά από δημοπρασία τελευταίος μειοδότης ανεδείχθη ο εργολάβος Φωστηρόπουλος.
Στις 27 Ιουνίου 1954 τίθεται ο θεμέλιος λίθος της ανέγερσης του νοσοκομείου υπό του μεγάλου μας ευεργέτου Κων\νου Μαμάτσιου, αφού προηγουμένως ο Δήμος Κοζάνης δώρισε το οικόπεδο εκτάσεως 16.000 τ. μέτρων προς το νοσοκομείο. Κατά τη θεμελίωση η οποία έγινε παρουσία του Υπουργού Βορείου Ελλάδος και πλήθος κόσμου τόνισε ότι η δωρεά έγινε για να βρίσκει η φτωχολογιά την υγεία μέσα από το νοσηλευτικό ίδρυμα. Κάτω από τα παρατεταμένα χειροκροτήματα των παρισταμένων παρέδωσε στον πρόεδρο του νοσοκομείου, αντιεισαγγελέα, κ. Φλώρο επιταγή 20.000 δολαρίων ως πρώτη δόση.
Διαπραγματευτική ικανότητα του Μαμάτσιου
Η συμβολή του Μαμάτσιου στην ανέγερση του Νοσοκομείου ήταν αποφασιστική. Εκτός από επιτυχημένος επιχειρηματίας έδειξε και την πολιτική του ωριμότητα. Δεν πρόσφερε στην πολιτεία τη δωρεά εφ άπαξ αλλά τμηματικά. Τούτο έγινε μετά από διαπραγματεύσεις με την πολιτεία. Το κράτος δεσμεύτηκε να χρηματοδοτεί παράλληλα το έργο, ώσπου να ολοκληρωθεί η ανέγερση.
Στις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 12 Ιουνίου 1954 παραβρέθηκαν ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Κοιν. Προνοίας Ιωάννης Κυριακός, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κρατικού Νοσοκομείου Κοζάνης Αλέξανδρος Φλώρος κι ο αντιπρόσωπος του Κ. Μαμάτσιου Σοφοκλής Σοφοκλέους, καθηγητής αμερικάνικου πανεπιστήμιου, γαμπρός του στη θυγατέρα του. (50\ΑΒΕ 60, ΣΑΕ 758)
Έτσι συμφωνήθηκε ο ευεργέτης Μαμάτσιος να καταθέσει: Με τη θεμελίωση 20.000 δολάρια τα οποία θα διατεθούν για εργασίες αποπεράτωσης του α΄ ορόφου.
Για την κατασκευή μέρους του α΄ ορόφου 20.000 δολάρια εφ’ όσον η πολιτεία αποπερατώσει τις εργασίες του υπογείου και του ισογείου.
Για την κατασκευή του δευτέρου και τελευταίου ορόφου θα διατεθούν 40.000 δολάρια το οικονομικό έτος 1955-56 με την προϋπόθεση ο πρώτος όροφος του νοσοκομείου αποπερατωθεί και λειτουργήσει ως νοσοκομείο στο τέλος του 1956.
Τα τελευταία 20.000 δολάρια θα είναι στη διάθεση του Υπουργείου Κοιν. Πρόνοιας για να χρησιμεύσουν ως συμπλήρωμα για την κατασκευή τμήματος λοιμωδών νόσων και οίκου Αδελφών.
Η συνολική δαπάνη ανέγερσης και εξοπλισμού ανήλθε στο ποσό των 13.792.785,85 δρχ.
Δημόσιες επενδύσεις 8.550.000
Μαμάτσιος Κων\νος 3.042.787
Κληροδότημα Στάμκου 770.000
Κεντρικό Συμβούλιο Ιατρικής Περίθαλψης 629.998
Έκτακτος επιχορήγηση Υπουργείου Κοιν. Πρόνοιας 800.000
Ο πρόεδρος του νοσοκομείου
Θεόδωρος Τανής
Ταμίας Α! Τάξης
Τιμητικές διακρίσεις
Αρχικά το νοσηλευτικό ίδρυμα λόγω της μεγάλης δωρεάς ονομάστηκε «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ». Από το 1981 φέρει την επωνυμία: «ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ».
Ο γραμματέας του Δήμου Δ. Χασάπης ως κι ο ευπατρίδης δικηγόρος Γεώργιος Καράτζιας προτείνουν να τιμηθεί δεόντως ο μέγας ευεργέτης. Έτσι στις 15 Ιουλίου 1954 το Δημοτικό Συμβούλιο, παρουσία του δημάρχου Αργυρίου Τσουμή, κήρυξε μέγα ευεργέτη της πόλης για την ευγενή δωρεά των 100.000 δολαρίων κι ως εκδήλωση ελαχίστης τιμής κι ευγνωμοσύνης ονόμασε την οδό επί της προσόψεως του ανεγειρομένου νοσοκομείου με το όνομά του. (53\ΑΒΕ: 60\ΣΑΕ 615)
Στις 11 Σεπτεμβρίου 1954 ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κρατικού Νοσοκομείου Κοζάνης Αλέξανδρος Φλώρος, εισαγγελέας πρωτοδικών, με αναφορά του στον πρόεδρο της κυβερνήσεως Στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο εκφράζει τις ανησυχίες του για την ανέγερση του νοσοκομείου. Συγκεκριμένα ο βουλευτής Κοζάνης Γεώργιος Καρότσης τον πληροφόρησε ότι υπάρχει σκέψη στην αρμοδία υπηρεσία του Υπουργείου Συντονισμού να μη διατεθεί εκ μέρους του κράτους το ποσό των 3.650.000 δραχμών για την κατασκευή του υπογείου και ισογείου αλλά το ποσό των 600.000 δραχμών και ανάλογο ποσό να διαθέσει ο Κων. Μαμάτσιος. Ο Αλ. Φλώρος ζητά να μην υπαναχωρήσει η πολιτεία. Τονίζει ότι ο ίδιος τέσσερις φορές ήλθε στην Αθήνα για την υπόθεση του νοσοκομείου. Σε περίπτωση δε που δεν πραγματοποιηθεί η αρχική συμφωνία με το υπουργείο ο Αλέξανδρος Φλώρος πρόκειται να παραιτηθεί καθ’ ότι δεν ταιριάζει η ιδιότητα του εισαγγελικού λειτουργού με τις διαβεβαιώσεις που έδωσε στους Μαμάτσιο και Σοφοκλέους ότι οι διαβεβαιώσεις και οι υποσχέσεις του κράτους θα πραγματοποιηθούν.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1954 με επιστολή ευχαριστεί το δήμαρχο Γεώργιο Τσουμή για τη μεγάλη τιμή που του έκαναν να δώσουν το όνομά του σε οδό μπροστά από την πρόσοψη του ανεγειρόμενου νοσοκομείου.
Στις 6 Νοεμβρίου 1954 ο Διοικητής του νοσοκομείου Αλέξανδρος Φλώρος με έγγραφό του διαμαρτύρεται στον πρόεδρο της κυβερνήσεως για τη χορηγηθείσα πίστωση των 625.000 δραχμών προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες ανέγερσης του υπογείου και ισογείου αντί των 3.650.000 που είχαν συμφωνηθεί. Ωστόσο δεν παραιτείται από τη θέση του καθ’ ότι το υπουργείο της κοινωνικής πρόνοιας τον διαβεβαίωσε ότι καταβάλλονται προσπάθειες όπως διατεθεί κι άλλη πίστωση για να αποπερατωθεί το υπόγειο και ισόγειο του νοσοκομείου.
Στις 18 Ιουλίου 1955 με επιστολή του στη Δυτική Μακεδονία γνωστοποιεί ότι ο βασιλεύς Παύλος τον τίμησε με το χρυσό σταυρό του Τάγματος. Εκφράζει την ευγνωμοσύνη του για τη χειρονομία. Εύχεται όλοι να προσπαθούν για το καλό της πόλης.
Στις 25 Ιουλίου 1955 ο αποχωρών πρόεδρος του νοσοκομείου Αλ. Φλώρος, (μετατεθείς στην εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσ\νίκης) εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου, επέδωσε στη θυγατέρα του Μαμάτσιου Αλεξάνδρα Γ. Τσουμή ψήφισμα ανακηρύξεως του Κων. Μαμάτσιου ως μεγάλου ευεργέτου του Νοσοκομείου.
Εγκαίνια του νοσοκομείου
Τέλη Μαΐου του 1959 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νοσοκομείου. Στην τελετή των εγκαινίων χοροστάτησαν οι Μητροπολίτες Κοζάνης και Σιατίστης. Παραβρέθηκαν ο υποπρόξενος της Αμερικής στη Θεσσαλονίκη, βουλευτές και πλήθος κόσμου. Ο Μαμάτσιος όπως κι οι άλλοι επίσημοι προσήλθαν κάτω από τους ήχους της Πανδώρας. Ο ευεργέτης συνοδευόταν από τη γυναίκα του Άννα, τη θυγατέρα του Αλεξάνδρα μετά του συζύγου της Γεωργίου Θ. Τσουμή.
Πρώτος ομιλητής κατά την τελετή των εγκαινίων ήταν οΤανής Θεόδωρος, πρόεδρος του νοσοκομείου. Τόνισε μεταξύ άλλων.
«Ιδιαιτέρως δε και με όλη μου την ψυχική δύναμη απευθύνω προς το μεγάλο ευεργέτη του Νοσοκομείου Κων\νο Μαμάτσιο τον αγνό πατριωτικό χαιρετισμό, η παρουσία του οποίου κατά την ιερά ταύτη στιγμή λαμπρύνει την εορτή μας όπως και η μεγάλη του δωρεά εξ 100.000 δολαρίων στόλισε την πόλη μας δια του κτιρίου τούτο.
Η σπουδαιότητα, η σημασία και οι υπηρεσίες τις οποίες προορίζεται να προσφέρει το ίδρυμα τούτο, συγχρονισμένο πλέον καθ’ όλα, θα είναι οι καρποί της μεγάλης χειρονομίας του
μεγάλου μας ευεργέτου, αγνού τέκνου της πόλεώς μας και συντελεστού της δημιουργίας του φάρου σωτηρίας παντός πάσχοντος εις τη Δυτική Μακεδονία
Δεν αποτελούν τα λόγια ταύτα την πραγματική έξαρση της φιλανθρώπου δράσεως του ευεργέτου, διότι ουδαμώς δύνανται να περιγράψουν ταύτη όστις τυγχάνει και ο μεγαλύτερος ευεργέτης της μεταπολεμικής εποχής δια τον τόπον μα.».
Στη συνέχεια μίλησε καταλλήλως με αρκετό λυρισμό και ποίηση ο πρώην υπουργός Δ. Μανέντης. Κατόπιν ο υποπρόξενος της Αμερικής και ο υπουργός Ανδρέας Στράτος.
Τελευταίος ο κ. Γεώργιος Τσουμής γαμβρός στη θυγατέρα του ευεργέτη ανέγνωσε το λόγο του κ. Μαμάτσιου.
« Ευχαριστώ το Θεό που μου έδωσε τη δύναμη να προσφέρω κι εγώ για την πραγματοποίηση του μεγάλου αυτού έργου. Σήμερα είναι η μεγαλύτερη μέρα της ζωής μου, γιατί γίνεται πραγματικότητα, μάλιστα τόσο λαμπρή πραγματικότητα, ένα παλιό παιδικό όνειρο.
Ήμουν φτωχός, πολύ φτωχός όταν έφυγα από την Κοζάνη για την … Αμερική.. ΄Ημουν και ορφανός. Ο πατέρας μου είχε πεθάνει όταν ήμουν μόλις 3 ετών και όταν ήμουν 14 η μητέρα μου. Αυτή πέθανε στα χέρια μου γιατί δεν είχαμε χρήματα να πάρουμε γιατρό και γιατρικά…
Εργαζόμουν από ανατολής ηλίου μέχρι βαθείας νυκτός εις ένα τσαγκαράδικο της εποχής εκείνης με λίγα γρόσια την εβδομάδα τα οποία ουδεμία ανάγκη με κάλυπταν…Κι όταν απόκτησα περιουσία θέλησα να προσφέρω στην πατρίδα μου, εδώ στον τόπο που γεννήθηκα, ένα Νοσοκομείο, ένα καταφύγιο για τις ώρες της αρρώστιας…Είναι ένα ίδρυμα που δεν διαφέρει σε τίποτε από τα καλύτερα Νοσοκομεία της Αμερικής… Ευχαριστώ το Θεό που με αξίωσε να βρίσκομαι εδώ στα εγκαίνια…
Την ώρα αυτή θέλω να ευχαριστήσω θερμά την ελληνική κυβέρνηση για τη διάθεση κρατικών χρημάτων, που μαζί με τη δική μου προσφορά και του αειμνήστου Στάμκου, συντέλεσε να γίνει και να εξοπλιστεί το νοσοκομείο. Ευχαριστώ το δήμο που διέθεσε το οικόπεδο. Ευχαριστώ το Διοικητικό Συμβούλιο που άρχισε το έργο αυτό, ιδιαίτερα τον κ.Φλώρο που έδειξε από την αρχή ως το τέλος συγκινητικό ενδιαφέρον. Ευχαριστώ το τωρινό Διοικητικό Συμβούλιο που με πρόεδρο τον κ. Τανή έφτασε στο τέρμα. Ευχαριστώ για τη μεγάλη τιμή να δώσουν το όνομά μου στο νοσοκομεί».
Το μεσημέρι στον τέταρτο όροφο του μεγαλοπρεπούς κτιρίου πραγματοποιήθηκε δεξίωση. Παρέστησαν πάνω από πεντακόσια άτομα. Το εσπέρας πραγματοποιήθηκε χορός στις αίθουσες του νοσοκομείου με μουσική της Πανδώρας
Τον Αύγουστο του 1959 ο σύλλογος Κοζανιτών Θεσσαλονίκης με πρόεδρο το Μιχάλη Παπακωνσταντίνου παραχώρησε δεξίωση στους δύο μεγάλους ευεργέτες της πόλης Κων\νο Μαμάτσιο και Κοβεντάρου. Με δαπάνη του χτίστηκε το Κοβεντάρειο ίδρυμα και η βιβλιοθήκη έναντι του δημαρχείου. Κατά τη δεξίωση οι αδελφοί Κουτσιμάνη, Κοζανίτες, μέλη της συμφωνικής ορχήστρας Θεσ\νίκης επιμελήθηκαν το μουσικό μέρος.
Στις 20 Οκτωβρίου 1963 ο Δήμος Κοζάνης, δήμαρχος ο Β.Ματιάκης, τελεί 40 θήμερον Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ της αναπαύσεως της ψυχής του μεγάλου ευεργέτη Κωνσταντίνου Δ.Μαμάτσιου στο Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου