Άνω Κώμη Κοζάνης

 

Άνω Κώμη,η (΄Ανω Βάνιτσα)

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμου Κοζάνης”

Σελίδες 226 Έτος έκδοσης 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 450 μ. στη διαδρομή Κοζάνη, Κρόκος, Άνω Κώμη. Απέχει 10 χιλιόμετρα από την Κοζάνη. Πλησιέστεροι οικισμοί Κρόκος, Κάτω Κώμη, Κήπος.

Σύμφωνα με το φορολογικό κατάστιχο του 1528 αριθμούσε 222 χριστιανικές εστίες (Τσότσος Ελιμειακά 64).

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 υπήρχαν εγγεγραμμένοι 150 άρρενες εκλογείς. Μεταξύ αυτών ο ιερεύς Δημήτριος Παπαϊωάννου του Παρασκευά 1859, οι αγροφύλακες Αθανάσιος Παπαδόπουλος του Νικολάου 1867, Αθανάσιος Τσέπουρας του Νικολάου 1859.

Αρχαιότητες: Η περιοχή του χωριού κατοικείται από την αρχαιότητα. Υπάρχουν ευρήματα της Κλασικής περιόδου που αποδεικνύουν την ύπαρξη μικρού πολίσματος με ίχνη ακρόπολης. Στα ευρήματα αυτά περιλαμβάνονται τάφοι και ένας ναός του Διονύσου στη θέση του Προφήτη Ηλία. Κατά την  Ελληνιστική  και  Ρωμαϊκή περίοδο υπάρχει μια οικιστική ανάπτυξη και τα τότε Λουτρά ή "Μπάνια" αποτελούν κέντρο ενός πλήθους συνοικισμών στη γύρω περιοχή. Από την περίοδο αυτή υπάρχει επιγραφή του 45 π.Χ. επί Ιουλίου Καίσαρα. Κατά τη Βυζαντινή   περίοδο, το χωριό με την ονομασία Βάνιτζα ή Βάνιτσα, αποτελούσε κτήμα της μονής Ολυμπιώτισσας μαζί με τους πολλούς νερόμυλους, όπως προκύπτει από χρυσόβουλα του 1336, του Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου. Την περίοδο αυτή αποτελούσε Καπετανίκιο και η Βάνιτζα ήταν η έδρα (Βικιπαίδεια).

Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές στις 30-5-1915 απετέλεσε το δέκατον εκλογικό τμήμα με έδραν το χωρίον Άνω Βάνιτσα (Άνω Κώμη) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Κάτω Βανίτσης, Αγίας Παρασκευής, Πορτοράζ (Πρωτοχώρι), Σπούρτας (Καρυδίτσα), Πύργου, Σαρτακλή (Σπάρτον), Χασλάρ (Σταυρωτή) και Γκοβλίτσης (Κρόκος), τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν τον Ναόν (Αποστόλου Δ.Μ 1912-1915).

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 71 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Κοζάνης  η Άνω Κώμη  ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 4η θέση.

Εκπαιδευτικά: Από έκθεση επιθεωρήσεως του επιθεωρητή Δημοτικών Σχολείων Κοζάνης στις 14-12-17:«Διτάξιον μικτόν δημ. σχολείον. Μαθηταί εγγεγραμμένοι 80. Παρόντες 51. Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, παλαιόν, μονόρωφον, διηρημένον εις δύο αιθούσας. Εκ τούτων η μεν επαρκής τον φωτισμόν, αλλ’ ουχί και τον χώρον, η δε ανεπαρκής κατ’ αμφότερα και μάλλον τρώγλη. Ανάγκη ιδρύσεως και ενταύθα νέου διδακτηρίου.

Υλικόν σχολείου: 17 θρανία καινουργή αποκλίνοντα προς τον νέον τύπον τα πλείστα, 2 θερμάστραι, 2 έδραι, 2 πίνακες, 2 χάρται και 1 κώδων. Διδάσκαλος ο Στεφ. Ιωαννίδης, τελειόφοιτος του τριταξίου διδασκαλείου Θεσ/νίκης, ηλικίας 32 ετών, με υπηρεσίαν 4 ετών και έγγαμος».

         Κάτοικοι 531. Εγγεγραμμένοι άρρενες 56, θήλεις 47. Διδακτήριο ισόγειον, παλαιόν και πολύ στενόχωρον μετά περιορισμένης αυλής. Επειδή η ανοικοδόμησις νέου διδακτηρίου είναι δύσκολος, ο επιθεωρητής συνέστησε στη σχολική επιτροπή την επαύξησιν του υπάρχοντος και την εξαγοράν του γειτνιάζοντος αγρού. Διευθυντής του σχολείου ο Στέφανος Ιωαννίδης τοποθετημένος από το 1914 (18-27/4/1923).

Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Παρ. Παπαδόπουλος, Ιω. Μητσόπουλος, Αθαν. Ματιάκης.

 Το σχολικό έτος 1927-1928 τα έσοδα ήταν: Εισφορά κοινότητος 1500. Ενοίκιο σχολικών αγρών 500. Κέρδος μαθητικής κοινότητας 300. Από ενδεικτικά 300. Εκ προστίμου του περί υποχρεωτικής φοιτήσεως 540 δρχ.  (60/1609).

Διδακτήριο παλιό. Εις το διδακτήριο παρεχωρήθη αυλή εκτάσεως ½ στρέμματος υπό του Γραφείου ανταλλαγής εκ του παρακειμένου αγρού ανήκοντος στο δημόσιο. Μαθητές άρρενες 47, θήλεις 39. Η σχολική βιβλιοθήκη απαρτίζεται από 72 βιβλία εκ των οποίων 6 παιδαγωγικά και 66 ποικίλου περιεχομένου. Υπάρχει ο καλύτερος σχολικός κήπος της περιφέρειας. Έχει φυτώρια από αμυγδαλιές, κερασιές, μωριές, βερικοκιές. Πολλά οπωροφόρα δέντρα, διάφορα είδη λαχανικών και ανθέων και 250 τ.μ άμπελον αμερικανικήν. Την επιμέλεια του κήπου την έχει ο διευθυντής Ιωάννης Γιαννάκης. Μαθητές 105 (30-10-34 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ 122).

Το σχολείο καρπούται εισόδημα περί τις 1000 δρχ. κατ’ έτος εκ του σχολικού κήπου. Μαθητές 116  (19/10/36).

Διδακτήριο είναι παλιό μετασκευασθέν το έτος 1923 σε δύο αίθουσες μετά μικρού εις το μέσον διαδρόμου και δωματίου. Ο σχολικός κήπος έχει έκταση 1300 τ.μ, περιέχει πολλά οπωροφόρα, άμπελον, λαχανικά, άνθη, κληματαριές. Μαθητές 126 (4.4.38).

Για τις ανάγκες των νυκτερινών σχολών στις 4-12-38, 2 στην Άνω Κώμη και 1 στο συνοικισμό Μυλωτίνης, η κοινότητα προμηθεύτηκε στις 4-12-38 τα παρακάτω είδη: 3000 οκ. καυσόξυλα, 6 δοχεία πετρελαίου, 1 λούξ, 3 οκ. οινόπνευμα, 10 κυτία κιμωλίας, 3 πάκα σπίρτα, δαδί (60/1964).

Διδακτήριο παλαιόν με καλή εμφάνιση, με επαρκή αυλή και πόσιμον ύδωρ. Ο σχολικός κήπος ευρύτατος αρδευόμενος και καλλιεργούμενος με καρποφόρα δέντρα. Οι μαθητές ανέρχονται στους 170 (13/12/1941).

Διδάσκαλοι: Γιαννάκης Ιωάννης εξ Άνω Κώμης, 1900,  πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Α.Κώμη 38).

Παπαδημητρίου Ελένη, εκ Κοζάνης, 1911, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Α.Κώμη 36).

Ευεργέτες: Ο Δημήτριος Ζήσης ανήγειρε διώροφο δημοτικό σχολείο.

         Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου, ανηγέρθη το 1882. Ιερός ναός Αγίου Κοσμά 1992. Εξωκλήσια: Κοιμήσεως της Θεοτόκου 1956. Προφήτου Ηλιού 1968. Αγίας Παρασκευής 1876.  Αγίου Αθανασίου 1950. Αγίου Χριστοφόρου 1928, εδώ ήταν ο οικισμός Μαγούλα. Αγίου Δημητρίου 1965. Αγίων Αποστόλων 1972. Αγίας Κυριακής 1975.

         Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Άνω Βάνιτσα (μετονομάζεται στις 1/2/1927 σε Άνω Κώμη) με συμμετοχή της Κάτω Βάνιτσα. Ο οικισμός Κάτω Βάνιτσα στις 20/2/1920 ορίζεται έδρα κοινότητας. Ο οικισμός Μυλωτίνη (Μηλέα)  στις 13/2/1924 αποσπάται από την κοινότητα Κερασιάς και προσαρτάται στην κοινότητα Άνω Κώμης και στις 9/12/1958 επανέρχεται στην κοινότητα Κερασέας. Ο οικισμός Μαγούλα (καταργείται στις 16/10/40) στις 18/10/1934 αποσπάται από την κοινότητα Κοντοβουνίου και προσαρτάται στην κοινότητα. Στις 4/12/1997 η κοινότης προσαρτάται στο δήμο Ελιμείας και στις 7/6/2010 εντάσσεται στο διευρυμένο Δήμο Κοζάνης.

Απάντηση του Σταθμού Χωροφυλακής Βανίτσης προς το Νομάρχη το έτος 1924 «Τα εν τη επαναφερομένη αίτηση του εν περιλήψει οθωμανού τυγχάνουσιν ψευδή και ανυπόστατα καθότι ο Οθωμανός δικά του ζώα δεν έχει αλλά τα αναφερόμενα στην αίτησή του είναι ξένα. Τούτο δε πράττουν πλείστοι των Οθωμανών προσποιουμένους ότι έχουσι ιδικά των ζώα με το σκοπό να καταναλώσουν τα επιταχθέντα παρ’ αυτών άχυρα».

Στις πρώτες κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25/10/1925 ψήφισαν 76 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Αθανάσιος Μαγιάνης 58, Ιωάννης Γ. Μητσόπουλος 45, Γεώργ. Μαυρομάτης 35, Παρασκευάς Π. Παπαδόπουλος 33, Αργύριος Ν. Πουρνάρας 19.

Στις 8-1-28 μετά την παραίτησιν του γραμματέως της κοινότητας δημοδιδασκάλου Στέφανου Ιωαννίδη και επειδή κανείς από τους κοινοτικούς συμβούλους τυγχάνει εγγράμματος για να αναλάβει τη γραμματεία, διορίζει ως γραμματέα τον έτερο δημοδιδάσκαλο του χωρίου Ιωάννη Γιαννάκη αντί 150 δραχμών μηνιαίως.

Ο πρόεδρος Ι. Μητσιόπουλος στις 21-2-28 με έγγραφο στο Νομάρχη αναφέρει: Προκειμένου το κ.σ να αποφασίσει δια τη διανομή των αρδευτικών υδάτων της ημετέρας αγροτικής περιοχής και το διορισμό ειδικού υδρονομέα, επιβάλλεται να εκδώσει κανονισμό διανομής αρδευτικών υδάτων. Ζητά από το Νομάρχη να ενεργήσει στο Υπουργείο Εσωτερικών για να τους σταλούν το ταχύτερο οι ειδικοί περί αρδεύσεως νόμων (60/1910).

Το κ.σ Άνω Βάνιτσας με πρόεδρο τον Α. Ματιάκη και μέλη τους Παρ. Παπαδόπουλο, Ι.Μητσιόπουλο, Ν. Πλιάτσιο και Ν. Ντότσιο στις 16-12-28 ψήψισαν δαπάνη 200 δραχμών υπέρ της Αεροπορικής Αμύνης. Στις 21-10-28 ψηφίζει πίστωση 1500 δραχμών υπέρ του σχολείου της κοινότητος, προκειμένου να επισκευάσει το διδακτήριο (60/1910).

Από έρανο που πραγματοποιήθηκε από κατοίκους περιφέρειας Κοζάνης υπέρ Παναγίου Τάφου η Άνω Κώμη πρόσφερε 35 δρχ. Το ποσόν απεστάλη στο υπουργείο Εξωτερικών στις 25-5-1929.

Ο Σταθμάρχης Χωροφυλακής Κώμης στις 23 Ιουλίου 1928 με αναφορά στο Νομάρχη αναφέρει ότι το χωρίο Μαγούλα ευρισκομένη στην περιφέρεια Κοντοβουνίου είναι σήμερον ακατοίκητον. Οι κάτοικοι του χωριού έχουν μετακομισθεί προ πολλών ετών και εγκατεστάθησαν στην Κώμη και στο χωριό Κρόκο. Οι αγροί ανήκουν κατά τα ¾ στους κατοίκους της Άνω Κώμης και το1/4 στο χωριό Κρόκος (60/1719).

Ο Θεόδωρος Κωνσταντίνου Σταμκόπουλος  κάτοικος Άνω Κώμης  με αίτηση στο Νομάρχη Κοζάνης στις 14-11-1930 αναφέρει τα παρακάτω: «Από του έτους 1921 κατέχομεν και νεμόμεθα συν τοις άλλοις και ένα βοσκότοπο κείμενο εντός της κτηματικής περιφερείας Μαγούλας περιελθόντος εις ημάς δυνάμει επισήμων συμβολαίων. Τον βοσκότοπο τούτο κατέχομεν εξ αγοράς ως άνω περί τας τριάκοντα οικογένειαι της κοινότητας Άνω Κώμης και όστις χρησιμεύει δια τη βόσκηση των θρεμμάτων μας. Επειδή η Κοινότης Κοντοβουνίου επιβάλει τόσον εις εμέ όσον και εις τους λοιπούς συνιδιοκτήτας μου φόρον ήτοι δικαίωμα βοσκής, ισχυριζομένη ή χαρακτηρίζουσα την βοσκήσιμον ταύτην έκτασιν ως κοινοτικήν ανήκουσα εις την κονότητά της» Ζητά από το Νομάρχη  να απαλλαγεί του φόρου δικαιώματος βοσκής. Ο Νομάρχης ζητά από τον πρόεδρο Κοντοβουνίου να τον αναφέρει εάν πράγματι ο αιτών έχει ιδιόκτητον βοσκότοπον. Παράπονα για τον πρόεδρο Κοντοβουνίου υπέβαλε κι ο πρόεδρος της Άνω Κώμης προς το Νομάρχη (60/1956).

Αποδεικτικό δημοσιεύσεως με ημερομηνία 1-7-32: “Ο κάτωθι υπογεγραμμένος Αθανάσιος Κωτούλας πρόεδρος της κοινότητας Άνω Κώμης τοιχοκόλλησα εις τον εξώστην του κοινοτικού καταστήματος αντίγραφον ετησίου μητρώου αρρένων της κοινότητας 1931. Δημοσίευσα αυτό κατόπιν αναγνώσεώς μου εν τω νάρθηκα της εκκλησίας παρουσία των κατοίκων προς γνώσιν των ενδιαφερομένων” (60/1985).

Στις 26-9-37 το κ.σ. ψήφισε πίστωση 5000 δρχ. υπέρ ανέγερσης δημοτικού σχολείου στο συνοικισμού Μυλωτίνης.

Ο Βασίλειος Γεωργίου Μπάμπος με αίτηση στο Νομάρχη Κοζάνης στις 10-2-37 δίδει την πληροφορία ότι κατά την κατασκευή του υδραγωγείου Άνω Κώμης υπό του εγολάβου Γιακουμή Μπουγιατζιάν εργάσθη ως κτίστης ο δε πατήρ του ως αγωγεύς για τη μεταφορά τσιμέντων κ.λπ. Ο εργολάβος ισχυρίζεται ότι δεν εξεδόθη το σχετικό ένταλμα πληρωμής περί τις 850 δραχμές. Επειδή πρόκειται να εκδοθεί ένταλμα πληρωμής και για άλλες κοινοτικές εργασίες ζητά από το νομάρχη να παρακρατηθεί το ανωτέρω ποσό καθ’ ότι ο ίδιος υπηρετεί ως στρατιώτης, ο δε πατήρ του τυγχάνει προστάτης πολυμελούς οικογενείας.

Για την εορτή της 4^ης Αυγούστου 1938 δαπανήθηκαν 300 δρχ. για αγορά σημαιών, εικόνων, επιγραφών, χρωματιστών χαρτών. Για την κοπή βάγιας (δάφνη-πυξάρι) δρχ. 300.  Για δύο κιβώτια λουκούμι,10 οκάδες ούζο, 6 φιάλες κρασί, τσιγάρα, διακόσμηση αψίδας, συνολικά 1500 δρχ. Για αποστολή τηλεγραφημάτων 100 δρχ.

Για τον έρανο του Παναγίου Τάφου ο οικισμός πρόσφερε  496 δρχ. (Β.Ε 1-10-39).

Στις 31-12-39 διορίζεται γραμματέας της κοινότητας ο δημοδιδάσκαλος Ιωάννης Γιαννάκης  σε αντικατάσταση του αποβιώσαντος πρώην τοιούτου (60/1940).

Στις 9-1-40 το κ.σ αποφάσισε την πληρωμή του συνεργείου εμβολιαστών αγριογκορτσιών, αποτελούμενο από 14 μέλη με το συνολικό ποσό των 5.850 δραχμών (60/1964).

Το κ.σ με πρόεδρο τον Αθ.Κωτούλα στις 19-2-40 φορολόγησε το Ζήνωνα Παπαδημητρίου δημοδιδάσκαλο Μυλωτίνης την παραχθείσα ποσότητα προϊόντων γης για το έτος 1939 με ποσοστό 2%  δραχμές 764 για τα παρακάτω προϊόντα. Σίτος 4000 οκάδες, κριθή 1000 οκ., σίκαλις 150 οκ., αραβόσιτος 400 οκ., λαχανόκηποι 55  στρέμματα. Ο πρόεδρος της κοινότητας με αναφορά στην κοινότητα (μετά από παράπονα του Παπαδημητρίου ότι φορολογήθηκε και για τα κτήματα που κατείχε στην Κάτω Κώμη) τονίζει ότι τυγχάνει ένας από τους καλύτερους κτηματίες, καλλιεργεί τα κτήματά του 55 στρέμματα στο συνοικισμό Μαγούλας, είναι οικονομικά ανεξάρτητος και τακτικά αγοράζει νέα κτήματα διπλασιάζοντας την υπάρχουσα περιουσία του. Φορολογήθηκε μόνο για τα προϊόντα τα παραχθέντα από τα κτήματα τα ευρισκόμενα στη δικαιοδοσία της κοινότητας (60/1964).

Ψηφίζεται πίστωση 2000 δρχ. στις 8-1-40 δια την ενίσχυση των μαθητικών συσσιτίων Άνω Κώμης.

         Ο πρόεδρος της κοινότητος Άνω Κώμης στις 30-11-41 αναφέρει στο Νομάρχη ότι με διαταγή καθορίσθηκε η παράδοση δια τη διατροφή του Στρατού κατοχής και του κοινού 340 εν όλω μικρά σφάγια. Επειδή ο αριθμός αυτός πιθανό να μη συμπληρωθεί από μη γαλακτοφόρα ήτοι στείρα και ζυγούρια δεδομένου ότι δεν έχουν λιβάδια και ότι έκαστος δημότης διατρέφει από ολίγα γαλακτοφόρα για τις ανάγκες της οικογένειας. Ζητά να πληροφορηθεί αν περιορισθούν μόνο στα μη γαλακτοφόρα και όσα έκαστος έχει ή να συμπεριλάβουν και γαλακτοφόρα. Ο Νομάρχης τους απαντά ότι εφόσον δεν υπάρχουν μη γαλακτοφόρα προς συμπλήρωση να επεκταθούν και σε γαλακτοφόρα (60/1013).

         Ο Σταθμάρχης Χωροφυλακής Άνω Κώμης στις 29 Ιανουαρίου 1942 παρακαλεί το Νομάρχη να διατάξει  και χορηγηθούν στην υπηρεσία του ανάλογη ποσότητα οσπρίων δια τέσσερις οπλίτες αναφέροντας ότι από της επανιδρύσεως της υπηρεσίας ουδόλως εχορηγήθησαν τοιαύτα. Επειδή στην περιφέρεια του Σταθμού δεν παράγονται τοιαύτα ουδέ και χορηγήθηκαν στερούνται παντελώς οσπρίου και ούτω οι άνδρες μένουν νήστες και δια τούτο παρακαλεί να διατάξει να χορηγηθούν τοιαύτα (60/1013).

Οικονομία: Αίτησις κολίγων Άνω Βανίτσης περί ενοικιάσεως εις αυτούς των ζευγαρίων των κατεχομένων υπό του Δημοσίου στις 27/8/1917.  Προς τον Κυβερνητικόν Επίτροπον Κοζάνης-Φλωρίνης. (ΑΒΕ 60 ΣΑΕ 1972)

«Κύριε Κυβερνητικέ Επίτροπε,

Οι ευσεβάστως υποσημειούμενοι κολλήγοι 14 ζευγαρίων Άνω Βανίτσης, εγκαταλειφθέντων υπό των Βέηδων και καταληφθέντων υπό του Δημοσίου λαμβάνομεν την τιμήν να υποβάλωμεν υμίν τα επόμενα.

Τα εν λόγω ζευγάρια καλλιεργούμεν ημείς από πολλών δεκαετηρίδων. Και εφ’ όσον μεν ήτο η Τουρκία ενταύθα είχομεν επικεφαλής τους Βέηδες, οίτινες παντοιοτρόπως επίεζον ημάς, όταν δε απηλευθερώθημεν και ιδία όταν τα τσιφλίκια κατελήφθησαν υπό του δημοσίου εθεωρήσαμεν αυτούς ευτυχείς και επιστεύσαμεν ότι πραγματικώς ανέτειλαν και δι’ ημάς ημέραν ευτυχίας. Αλλά δυστυχώς αι ελπίδες μας αύται δεν επαλήθευσαν. Διότι όταν είχομεν επί την κεφαλή μας τους Βέηδες είχομεν μεν τας πιέσεις του είχομεν όμως και πολλάς ευκολίας. Διότι όταν τα σπίτια μας είχαν ανάγκην επιδιορθώσεως ο Βέης μας τα επιδιόρθωνε, όταν μας έλειπε σπόρος ο Βέης μας τον συνεπλήρωνεν, όταν είχαμε ανάγκη οιονδήποτε άλλου αι αποθήκαι του Βέη και το χρηματοκιβώτιόν του ήταν ανοικτό για ημάς. Τώρα όμως οπότε τα ζευγάρια κατελήφθησαν υπό του Δημοσίου ενοικιάζονται ταύτα εις διαφόρους ιδία εις Κοζανίτας παρά των οποίων υφιστάμεθα παντοίας πιέσεις και μόνον ου και το πετσί μας δεν μας παίρνει ενώ αντιθέτως ουδεμίαν ευκολίαν μας παρέχουσι.

Δια ταύτα, κύριε Κυβερνητικέ Επίτροπε, καταφεύγομεν προς υμάς, ούτινος το όνομα ευλογεί άπαξ ο λαός της Δυτικής Μακεδονίας για το μέγα ενδιαφέρον το οποίον δεικνύεται υπέρ αυτού και σας παρακαλούμεν όπως ευδοκίσητε να διατάξητε όπως τα εν λόγω ζευγάρια ενοικιασθώσι κατά προτίμησιν εις ημάς με την τιμήν με την οποίαν ενοικιάσθησαν κατά το λήγον γεωργικόν έτος, είμεθα δε πρόθυμοι και έτοιμοι να παράσχωμεν προς το Δημόσιον πάσαν ασφάλειαν την οποίαν ηθέλετε κρίνει αναγκαίαν. Εστέ δε βέβαιοι ότι κατ’ αυτόν τον τρόπον μας παρέχετε την αληθή ελευθερίαν από τη τυρανία εις την οποία ευρισκόμεθα με το σύστημα των ενοικιαστών.

Επί τούτοις υποβάλλομεν εκ των προτέρων τας εγκαρδίους ευχαριστίας μας και την διαβεβαίωσιν της αϊδίου (αιωνίου) ευγνωμοσύνης ημών και των οικογενειών μας διατελούμεν».  Υπογράφεται από 15 κατοίκους. Γεώργιος Μελάς, Κώτιας Μαυρομάτης, Κώτιας Ναούμ, Νίκο Πάντσος, Κωνσταντίνος Μητσιόπουλος, Δημήτριος Πάντσιος, Δημήτριος Ναούμ, Αργύριος Γιότα, Θανάσης Ευ. Παπαθανάση, Αθανάσιος Τσιανάκας, Βαγγέλης Καρακότια, Πάσκος Μούσιος, Κουκόσης Μαρούδης.

Ο Κυβερνητικός Αντιπρόσωπος διαβιβάζει την αίτηση στο Νομάρχη Κοζάνης με την παράκληση όπως συγκαλέσει την κατά το άρθρον 7^ον του υπ’ αριθμ. 808 διατάγματος της Προσωρινής Κυβερνήσεως και γνωμοδοτήση επί της άνευ δημοπρασίας εκμισθώσεως των εν τη αιτήσει αναφερομένων αιτημάτων και κτημάτων.

Αίτησις του Διοικητικού Συμβουλίου του Γεωργικού Προμηθευτικού Συνεταιρισμού Άνω Βανίτσης στις 24/10/1917  περί ενοικιάσεως εις αυτόν των εν τη Άνω Βανίτση κτημάτων του Δημοσίου. Προς τον κυβερνητικόν Επίτροπον Κοζάνης-Φλωρίνης.

«Οι ευσεβάστως υπογεγραμμένοι αποτελούντες το Διοικητικόν Συμβούλιον του «Γεωργικού Προμηθευτικού Συνεταιρισμού Άνω Βανίτσης» λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς όπως ευαρεστούμενοι διατάξητε τον κ. Οικονομικόν Έφορον Κοζάνης ίνα συμφώνως τη αποφάσει του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, ενοικιάσει εις τον Συνεταιρισμόν ημών τα εν τη περιφερεία Άνω Βανίτση υπό του Δημοσίου κατεχόμενα  κτήματα ως εγκαταλελειμμένα και των οποίων τα μέλη του  συνεταιρισμού τυγχάνουσιν από πολλών δεκαετηρίδων κολήγοι». Υπογράφεται από τον πρόεδρο Κωνσταντίνο Γ. Μητσιόπουλο, Γεώργιο Μελά αντιπρόεδρο, Κωνσταντίνο Ναούμι, Αθανάσιο Τσανάκα ταμία, Νικόλαο Πάντσιο, Πασχάλη Μούστα, Αθανάσιο Ευ. Παπαθανάση.

Οι κάτοικοι της Άνω Κώμης στις  2-2-1937 γράφουν στο Νομάρχη: «Από αμνημονεύτων ετών τυγχάνομεν κύριοι και ιδιοκτήται των οικιών μας και αχυρώνων χωρίς μέχρι σήμερον να μας ενοχλήσει τις.

Πλην όμως η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος εν αγνοία μας κατέλαβε ταύτα και άνευ ειδοποιήσεώς μας από το έτος 1924 και εξέδωκε εναντίον ημών αποφάσεις καθορισμού ενοικίων επί των ανωτέρω ακινήτων από το έτος 1924 και μέχρι 1936.

Δεν παραλείπομεν δε να αναφέρωμεν κ.Νομάρχα ότι οι οικίες μας και αχυρώνες ουδέποτε πληρώθησαν εις τους Οθωμανούς βέηδες ουδέ επί Τουρκοκρατίας ενοίκια, αλλά και ουδέποτε ταύτα επισκευάσθησαν υπ’ αυτών αλλά επισκευάζονται ταύτα δι’ ιδίων μας εξόδων. Από το έτος 1924 και εντεύθεν από εποχής  που τα κατέλαβε η Εθνική Τράπεζα ταύτα ουδεμία επισκευή ενήργησε επ’ αυτών”. Παρακαλούν τον κ. Νομάρχη όπως ενεργήσει αρμοδίως και ανακληθούν οι  εν λόγω αποφάσεις και εάν τούτο δεν υπάγεται εις την αρμοδιότητά σας μικράν τουλάχιστον αναβολήν ως προς την εκτέλεσή των. Νικ. Ματιάκης, Αθ.Μαρούδας, Ιω. Σταμκόπουλος. Ακολουθούν δώδεκα υπογραφές (60/1558).

Η Εθνική Τράπεζα στις 16-2-37 απαντώντας στο Νομάρχη αναφέρει ότι τα κτήματα παρεδόθηκαν στο κράτος ως ανταλλάξιμα. Η Τοπική Επιτροπή αποζημιώσεως καθόρισε εις βάρος των κατεχόντων από 2-10 δρχ. μηνιαίως λόγω της κολλιγικής ιδιότητος των κατεχόντων τα οικήματα.

Οι κολλήγοι της κοινότητας αναφέρουν στο Νομάρχη στις 24-8-37 ότι στην κοινότητα υπάρχει αγρόκτημα ανταλλάξιμο στο οποίο τυγχάνουν ανέκαθεν ως κολλήγοι. Το Μάρτιο δόθηκε διαταγή να γίνει διανομή στους τελείως ακτήμονες οι οποίοι κατέχουν σήμερα από 15 στρέμματα έκαστος. Οι κολλήγοι για να αποφύγουν τις έριδες παραχώρησαν αγρούς στους ακτήμονες οι οποίοι τους άφησαν ακαλλιέργητους. Ο προϊστάμενος όμως του Γεωργικού Γραφείου έβγαλε διαταγή να παύσουν τις καλλιέργειες και να γίνει διανομή των αγρών στους ακτήμονες. Ζητούν από το Νομάρχη να ζητήσει από τον προϊστάμενο να αναιρέσει την πρώτη διαταγή και να εργαστούν στους αγρούς όπως και πρότερον. Τελικά επήλθε συμφωνία μεταξύ των ακτημόνων και κατοίκων Άνω Κώμης οι οποίοι αποδέχθηκαν και έλαβαν ο καθένας περί τα 20 στρέμματα. Με αίτησή τους οι ακτήμονες προς το Γεωργικόν Γραφείον αποδέχονται τα παραχωρηθέντα στρέμματα.

         Το αγροτικό συμβούλιο Άνω Κώμης με πρόεδρο τον Αθανάσιο Κωτούλα στις 17-10-37 ψήφισε πίστωση 1600 δραχμών για δικαστικά έξοδα υπέρ των δικηγόρων Κων. Τσιτσελίκη και Δημοσθένη Δόκο (60/1952).

         Οι κάτοικοι ασχολούνται με κηπευτικά, γεωργία. Κάθε Τετάρτη πραγματοποιείται λαϊκή αγορά.

         Πληθυσμός:1913=554. 1920=531. 1928=572. 1940=791. 1951=946. 1961=1128. 1971=1115. 1981=1414. 1991=1488. 2001=1533. 2011=1436.

Σύλλογοι: Στο χωριό σήμερα δραστηριοποιείται ο Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Κώμης, η Αθλητική Ένωση Άνω Κώμης, ο Γυμναστικός Σύλλογος Ελιμείας, ο Ιππικός Σύλλογος "Άγιος Δημήτριος", η Οικολογική Κίνηση Άνω Κώμης και ο Φυσιολατρικός Σύλλογος "Μαγούλα". Κάθε χρόνο στο πανηγύρι της Παναγίας στις 15 Αυγούστου πραγματοποιούνται τα Ζήσεια προς τιμήν του ευεργέτη Δημήτριου Ζήση (1893 - 1975), ενώ την άνοιξη λαμβάνει χώρα ο Ζήσειος Αγώνας Δρόμου. Στα έθιμα του χωριού περιλαμβάνονται οι Λαζαρίνες (το Σάββατο του Λαζάρου), η Πιρπιρούνα (δέηση για βροχή) και το έθιμο του Αγίου Νικάνορα (αγιασμός στις 16 Ιανουαρίου) (Βικιπαίδεια).

Ο Νομάρχης στις 6/4/1936 ζητά να  διαγραφεί το Σωματείον Καλλωπισμού « η Πρόοδος» Άνω Κώμης, καθότι δεν υφίσταται.

 

Σισάνιον Κοζάνης

Σισάνιον,το

 

(Από το βιβλίο  του Βασίλη Αποστόλου ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ σελ. 336 Κοζάνη 2022)

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 840 μ. στη διαδρομή Σιάτιστα, Καλονέρι, Εράτυρα, Πελεκάνος, Σισάνι. Έδρα Μητροπόλεως η οποία μετεφέρθη στη Σιάτιστα το 1699 (λόγω καταστροφής του Σισανίου υπό των Τούρκων)  η οποία έλαβε την ονομασία Ιερά Μητρόπολις Σισανίου και Σιατίστης. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ασκίου, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή  το 2011στο Δήμο Βοΐου ο οικισμός με πληθυσμό 254  κατοίκους κατέχει την 10^η θέση. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί το Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού.

Έχει 307 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν τετρατάξιον, μαθητάς 40, μαθητρίας 12, διδάσκαλον 1, ιερείς 2 (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Εκλογικά: Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης  του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 139 άρρενες εκ των οποίων οι 15 κτίστες (Βαρσαμίδης).

Στις 31 Δεκεμβρίου 1914 με απόφαση του Νομάρχη Κοζάνης ορίστηκαν στην Υποδιοίκηση Ανασελίτσας δεκαπέντε (15) εκλογικά τμήματα. Οι ψηφοφόροι του Σισανίου ψήφισαν στο έκτον με έδραν το χωρίον Πέλκα.

Εκλογές της 25-9-32: ψηφοφορήσαντες 183, Φιλελεύθεροι 41, Λαϊκοί  116, Αγροτικοί -, Εργατικοί αγροτικοί 12, Προοδευτικοί 8, Εθνικό ριζοσπαστικό  6, Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών -, Δημ. Παπαδήμος -.(60/1519).

Εκπαιδευτικά:  “Σισάνιον-διτάξιο, μονοτάξιο (γηγενής)

Πληθυσμός:1913=454. 1920=387. 1928=463. 1940=569. 2011=254.

Μαθητές: 60, 72, 62, 87, 93, 99, 87, 85, 98 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως:26/9/1923, 18/12/1929, 13/2/1931, 23/11/1931, 25/10/1932, 6/6/1934, 17/6/1937, 7/6/1938, 27/10/1938).

Διδακτήριο: Πεπαλαιωμένο, σαθρό, άθλιο, χαμηλό, ελεεινό κτήριο. Ανέγερση διδακτηρίου επιβάλλεται. Υπάρχει χρηματικό ποσό ανεπαρκές για την αποπεράτωση του διδακτηρίου. Κατά την άνοιξη πιθανό να αρχίσει η ανέγερση για να λειτουργήσει το σχ. έτος 1924-25 (26/9/1923). Αφθονεί η ξυλεία, χρήματα δύνανται να εξοικονομηθούν υπό των βοσκών, δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος εντός του χωρίου, το παλιό βρίσκεται παρά το ναό στενόχωρο (5/9/1926). Διδακτήριο χρησιμοποιείται κοινοτική οικία, η οποία επισκευάσθηκε  με δαπάνη του Ταμείου Ε. Προνοίας. Οι κάτοικοι είναι διατεθειμένοι να ανεγείρουν νέο διδακτήριο, προσφέρουν οικόπεδο, 75 χιλ. δραχμές, μεταφορά υλικών (18/12/1929). Κατάσταση οικτροτάτη, στενό, χαμηλό, ετοιμόρροπο, έχει όψη σταύλου (13/2/1931). Ελεεινή κατάσταση. Οι μαθητές αυξήθηκαν στους 87. Ο επιθεωρητής διέταξε οι τέσσερις ανώτερες τάξεις να διδάσκοντα το πρωί και οι μικρές το απόγευμα (23/11/1931). Η αυτή οικτρά  κατάσταση.

Λειτουργεί στον πάνω όροφο 30 τ.μ για 90 μαθητές. Το ισόγειο χρησιμοποιείται για καφενείο. Οι κάτοικοι δε συμφωνούν για την τοποθεσία του καφενείου (25/10/1932). Κακή κατάσταση, δια την ανέγερση νέου καταβάλλονται ενέργειες, οι οποίες προσκόπτουν  στο ζήτημα εξευρέσεως γηπέδου, το οποίο ζήτημα ταχέως θα λυθεί (7/6/1938). Κακή κατάσταση του κοινοτικού οικήμaτος. Έγινε από αρμόδια επιτροπή η εκλογή του καταλλήλου γηπέδου για ανέγερση 2ταξίου διδακτηρίου (27/10/1938).

Υλικό: Πανάθλια βάθρα, κακότεχνη τράπεζα, 1 μικρός πίναξ, εποπτικά μέσα δεν υπάρχουν(26/9/1923).  Έχει 19 θρανία τρίεδρα καινούργια, τραπέζι, 3 καθίσματα, χάρτης της Μεγάλης Ελλάδας και θερμάστρα (18/12/1929). 18 τρίεδρα θρανία, 2 μαυροπίνακες, 2 τραπέζια, 2 θερμάστρες, 6 καθίσματα, 5 χάρτες ηπείρων και Μακεδονίας μικροί και ακατάλληλοι, κουρευτική μηχανή, μελανοδοχείο, πενοθήκη, σφραγίς, 39 εικόνες επαναστάσεως. Ουδέν εποπτικό μέσο (13/2/1931). Δεν προσετέθη νέο. Σε θρανίο δύο θέσεων κάθονται ανά έξι (23/11/1931). Προσετέθησαν 10 τρίεδρα θρανία και μία σάλπιγξ (6/6/1934). Θρανία ελλιπή, ανεπαρκή. Εποπτικά μέσα δεν υπάρχουν (17/6/1937). Θρανία σχεδόν επαρκή, τα περισσότερα χρήζουν αντικατάστασης (27/10/1938).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία δεν υπάρχουν. Ο Γενικός έλεγχος δεν τηρείται εν τάξει (26/9/1923). Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει περίπου (18/12/1929). Δε συνεστήθη βιβλιοθήκη. Βιβλία σχ. Εφορείας εν τάξει (25/10/1932). Προσετέθησαν 3 τόμοι εγκυκλοπαιδικής ύλης (6/6/1934). Βιβλιοθήκη πενιχρά, τα περισσότερα χρήζουν αντικατάστασης. Τηρούνται με επιμέλεια και τάξη τα υπηρεσιακά βιβλία Σχολείου και Εφορείας (27/10/1938).

Σχολικός κήπος:  Καλλιεργήθηκε (1/6/1932). Λήφθηκε πρόνοια στο νέο σχολικό γήπεδο με επαρκή ύδρευση (27/10/1938).

Φοίτηση: Όχι τακτική, απόντες 53, όλοι απασχολημένοι στη συγκομιδή φασουλιών και αραβοσίτου (26/9/1923), όχι τακτική (13/2/1931), τακτική, απόντες 15 λόγω  ελώδων  πυρετών (25/10/1932).

Διδάσκαλοι: Παπανικολάου Ιωάννης,  Παπαγεωργίου Ζήσης, Χιόνος Δημήτριος, Τζώνος Γεώργιος, Μπάτζιος Χρήστος”(Τάνια Αποστόλου).

Επιτροπή εκκαθαρίσεως περιουσίας: Η Επιτροπή εκκαθαρίσεως της επί Τουρκοκρατίας υφισταμένης μικτής περιουσίας της κοινότητος Σισανίου συγκειμένη εκ του ειρηνοδίκου Σιατίστης Βασιλείου Χατζή, του Επιθεωρητού Δημ. Εκπαίδευσης Κων/νου Λεοντάρη,  του οικ. Εφόρου Σιατίστης Δημητρίου Μητσούδη και των κατοίκων της κοινότητας Αναστασίου Τασίκα και Βασιλείου Μηλιάκη ως λαϊκών μελών συνεδρίασε στις 11 Ιουλίου 1926 και κατένειμε την περιουσίαν.

α) Δια το Σχολείο δώδεκα αγρούς 31,5 στρεμμάτων (Αμπέλια 3, Καραπούλια 3, Μεράν 4, Κατσογιάν –καρυά 1, Ζέμνικον 2, Πλάκες 1, Αϊνέρι 3. Τσιαπατόρ-γούρνες 2, Παλιομάντρ-Χασιώτη 2,  Άγιον Αθανάσιον 5,  Ζέμνικον 1,50, και άλλα 4).

β) Εκκλησιά επτά αγρούς 28,50 στρεμμάτων. (Τσιούκα-λάκκον 11. Στείρα-καρυά 4. Φτέρη 6. Άγ. Νικόλαος 3. Κεραμαργιό 1,5. Γκογκόλινα Γιτές 2. Κερασιά 1).

Ιστορικά: α) Ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει σχέση με τους διεξαχθέντες αγώνες του Έθνους β) Μονή Παναγίας Σισανίου: Ημίσεια ώρα δυτικά του Σισανίου επί της ανατολικής κλιτύος ενός αντερείσματος του όρους Μουρικίου (Βλάστης) κείται η ανωτέρω Μονή με τον ναόν της, μικρών διαστάσεων και τον ερειπωμένο ξενώνα-στάβλον και αχερώνα. Εδώ υπάρχουν δύο κίονες μαρμάριναι με ιστορικάς σημειώσεις και επιγράμματα (ιδέ δημ. Β. Ελλάδος 1937 Ναθαν).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Δημητρίου. Άγιος Αθανάσιος. Άγιος Χριστόφορος. Άγιος Νικόλαος. Προφήτης Ηλίας.

Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ανηγέρθη και ιστορήθη  τον Ιανουάριο του έτους 1662 επί αρχιερατεύοντος Μητροπολίτου Σισανίου Νικηφόρου. Το 1915 η κτηματική περιουσία της Μονής απαρτιζόταν από 230 στρ. χωράφια, 12 στρ. αμπέλια, 8 στρ. λιβάδι, 300 στρ. δάσος, 1 μύλος (Βαρσαμίδης).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Σισάνιον. Ο οικισμός Σισάνιον  στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Ασκίου.

Ο χωροφύλαξ Κοκκινάκης του Αστυνομικού Σταθμού Σελίτσης 

 στις 16/11/1915 τοιχοκόλλησε στο Σισάνι στο δημοσιότερο 

μέρος του χωριού τους ελεκτέους βουλευτές της περιφέρειας 

ενώπιον των μαρτύρων Κ.Φίτσιου και Ζήση Παπαγεωργίου 

(Αποστόλου Οικισμοί Ανασελίτσης το 1922).

Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Μετσιωνίτιο και μέλη Δημήτριο Κ. Θεοχάρη, Χρίστο Παπανικολάου, Μάρκο Δ.Χασιώτη και Αναστάσιο Ι.Τασίκα ψήφισαν στις 25-10-21 φόρο δεκάτης δρχ.1250, επί των αιγοπροβάτων 1012, επί των βοών, αγελάδων, ίππων, ημιόνων, δρχ.200, επί των μελισσών 25  (Αποστόλου Οικισμοί Ανασελίτσης το 1922).

Το κ.σ της κοινότητας Σισανίου  στις 4-1-25 με πρόεδρο τον Αθανάσιο Μπύρο συνήλθε σε συνεδρίαση και αποφάσισε: Χαρίζει εν κοινοτικό μέρος εκτάσεως με μήκος 16 πήχεις, πλάτος 7 προς τον Δημήτριο Ι. Παπαθανασίου προς χρήσιν του δι’ αποθήκη αχύρου προς τιμήν αυτού δια τας προσφερθείσας υπηρεσίας υπέρ του Έθνους καταστάντος αναπήρου πολέμου και προς ανακούφιση της οικογενείας αυτού, μη δικαιουμένου μηδενός να ενοχλήσει αυτόν εκ των κατοίκων θεωρουμένης της δωρεάς ταύτης ως ιδιοκτησία αυτού. Η σφραγίς Ελληνική Πολιτεία  (60/1543).

Στις κοινοτικές εκλογές  που διεξήχθησαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 66 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Κων/νος Μπίτος 50, Δημήτριος Τασίκας 50, Βασίλειος Λουλιάκης 46,  Ιωάννης Βελωνάς 43, Θεοχάρης Πρόγιος 36, Αθανάσιος Παπαθανασίου 34, Στέργιος Καραστέργιος 16, Στέργιος Στάμπας 14, Χρίστος Μπύρρος 14, Ιωάννης Φίτσιος 14. Ο Κων/νος Μπίτος επειδή τυγχάνει οφειλέτης της κοινότητος 9.000 δραχμών το Ειρηνοδικείο Σιατίστης ακύρωσε την εκλογή του ως κοινοτικού συμβούλου.

Ορκωμοσία εκλεγέντων κοινοτικών συμβούλων κοινότητος Σισανίου στις 30-11-1925 Δημήτριος Ιωάν. Τασίκας, Βασίλειος Κ.Λιουλιάκης, Ιωάννης Μάρκου Βελονάς, Αθανάσιος Παπαθανασίου: «Ομνύω εις το όνομα της αγίας και ομοουοίου και αδιαιρέτου Τριάδας να φυλάττω πίστιν εις την Πατρίδα και εις το δημοκρατικόν πολίτευμα υπακοήν εις το Σύνταγμα και τους Νόμους του Κράτους και να εκπληρώ ευσυνειδήτως τα καθήκοντά μου, να δίδω πάντοτε την ψήφο μου κατά συνείδησιν εις όλας τας υποθέσεις της κοινότητας να εκπληρώ ευσυνειδήτως πάσαν οιανδήποτε κοινοτικήν εμπιστευθυησομένην μοι υπηρεσίαν ελευθέρας πάσης πλαγίας σκέψεως έχων προ οφθαλμών μόνον τους Νόμους της πατρίδος και το συμφέρον της κοινότητος και των καταστημάτων αυτής να μη αποβλέπω εις το ίδιον όφελος ή χαριζόμενος εις άλλους να επαγρυπνώ εις το να απομακρύνεται απ’ αυτής πάσα βλάβη και ζημία και να δίδηται εις αυτήν πάσα δυνατή ωφέλεια» (60/2009) (25 Μαρτίου 1924 κήρυξη αβασίλευτης δημοκρατίας η οποία επικυρώθηκε με δημοψήφισμα στις 13 Απριλίου 1924. «Ναι» στην αβασίλευτη δημοκρατία ψήφισε το 69,98% (758.472 ψήφοι) των εκλογέων. Στις 3 Νοεμβρίου 1935 διεξάγεται δημοψήφισμα, το ποσοστό υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας  ανήλθε σε 97,88%.).

Προϋπολογισμός Κοινότητας το  1927: ΄Εσοδα 53082. Έξοδα 53421. Για σχολείο 200, φθισιατρείο Τζουμά 300, οικοτροφείο θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού σταθμού Σελίτσης 250. Δια ανέγερση δημοτικού σχολείου 25.000. Πρόεδρος Β.Κ.Λιουλάκης.

Οι κοιν. σύμβουλοι. (4-9-27) Ιωάννης Μ. Βελωνάς, Δημήτριος Ιω. Τασίκας, Αθανάσιος Ιω. Παπαθανασίου, Στέργιος Ευθ. Καραστεργίου. Κοινοτικός κλητήρ Γεώργιος Διδασκάλου. Ψήφισαν δαπάνη υπέρ σχολικού ταμείου 200 δρχ., υπέρ Εκπαιδευτικής Προνοίας 200, υπέρ οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού σταθμού Σελίτσης 250. Από Νομάρχη, υπέρ οικοτροφείου Λειψίστης 300, λυσσιατρείου Τζουμά (Χαραυγή) 300.

Ορκωμοσία του αγροφύλακος Δημήτριου Λιουλάκη στις 10-3-1928 «Δηλώ ο υποφαινόμενος ότι σήμερον ώμοσα τον όρκον εις το Δημοκρατικόν πολίτευμα ως εξής. Ομνύω εις το όνομα της αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδας να φυλάξω πίστιν εις την Πατρίδα και εις το δημοκρατικόν πολίτευμα υπακοήν εις τους Νόμους και τα ψηφίσματα του κράτους και να εκπληρώσω ευσυνειδήτως τα καθήκοντά μου» (60/2009).

Από τον απολογισμό του 1928-29: Υποχρεωτικές εισφορές: για καταστροφή αρουραίων και ακρίδων δρχ. 500. ορφανοτροφείο Λειψίστης 500, τηλεφωνικές συγκοινωνίες 500, μνημόσυνο υπέρ των εν πολέμοις πεσόντων 100. Προαιρετικές εισφορές: Μακεδονική Εκπαιδευτική Εταιρεία 300 δρχ. οικοτροφείο θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού τμήματος Σιατίστης 500, υπέρ αεροπορικής αμύνης 750.

 

Εισφορά της κοινότητος το Μάρτιο του 1930 υπέρ του Εθνικού οικοτροφείου Θηλέων Κοζάνης  δρχ.100.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Σισανίου Στέργιος Τάττης εκπροσωπών την κοινότητα με αναφορά στο Νομάρχη στις 11 Μαρτίου 1932 επισημαίνει τα παρακάτω: Η δευτεροβάθμιος επιτροπή της περιφερείας του πρωτοδικείου Κοζάνης επί του καθορισμού των ορίων των κοινοτήτων Σισανίου και Βλάστης με απόφαση της 12^ης Ιουνίου 1931 αφήρεσε τη δασώδη και εν μέρει καλλιεργουμένη τοποθεσία υπό την επωνυμία «Βουσλιά» ήτοι έκταση 1000 στρεμμάτων καλλιεργουμένης αποκλειστικά από κατοίκους Σισανίου και δύο χιλιάδων στρεμμάτων δασώδους εκτάσεως, ήτις ανέκαθεν ενέμοντο οι κάτοικοι Σισανίου και προσέθεσαν ταύτην στην κοινότητα Βλάστης. Η απόφασις αυτή είναι επιζήμιος, δημιουργεί καθημερινάς έριδας και φιλονικείας και καθιστά το βίο των καλλιεργητών αφόρητον και αποσπά από την κοινότητα ένα μέρος το οποίο ουδέποτε υπήρξε φιλονικούμενον. Ο πρόεδρος υποστηρίζοντας την κυριότητα της περιοχής εκθέτει τους παρακάτω λόγους. Κατά τα προσωρινά μέτρα του 1922 το ειρηνοδικείο Σιατίστης απεφάνθη ότι η κοινότητα είχε ανέκαθεν ανεπίληπτο νομή της περιφέρειας «Βουζλιά».

Κατεδικάσθη ο εκ Βλάστης καταγόμενος Νικόλαος Ιωάν. Δεμβόλης διότι βόσκησε στη θέση Τσίκα λάκκου. Ο κτηνοτρόφος εκ Βλάστης Ιωάννης Κατσανίκος ενοίκιασε την εν λόγω τοποθεσία από το κ.σ Σισανίου. Ως επιχείρημα θέτει ακόμη ότι οι κάτοικοι Βλάστης το 1931 πλήρωσαν φόρο γεωργικής παραγωγής δια τους  αγρούς των που καλλιεργούσαν στη συγκεκριμένη περιοχή στην κοινότητα Σισανίου (60/1672).

Ο πρόεδρος της κοινότητος Σισανίου στις 10-6-34  προς το Νομάρχη Κοζάνης. Αναφέρει ότι επειδή η κοινότης τυγχάνει απομεμακρυσμένη από δημοσίας οδού μη συνδεομένης δι’ αμαξιτής τοιαύτης ούτε με τις γειτονικές κοινότητες, ως δε εκ της ασχολίας των κατοίκων τυγχάνοντες γεωργοί και μεταβαίνοντες καθ’ εκάστην εις διαφόρους αγοράς ιδίως Τσοτυλίου και Πτολεμαΐδος, ανάγκη μεγάλη παρίσταται όπως συνδεθούμε τουλάχιστον μετά της κοινότητος Βλάστης και της τοιαύτης Πελεκάνου και επειδή έχει χαραχθεί παρά της μηχανικής υπηρεσίας η κατασκευή της οδού Πτολεμαΐδος-Νεαπόλεως η οποία οδός θα εξυπηρετήσει αρκετές κοινότητες, σας παρακαλούμε προτιμηθεί η κατασκευή της οδού ταύτης εκ της οποίας πρόκειται να εξυπηρετηθούν ολόκληραι αι δύο επαρχίες Βοΐου, Εορδαίας.

Το κ.σ στις 25-2-39 ψήφισε πίστωση 100 δραχμών δια εισφορά υπέρ του Σανατορίου της Ιεράς Μονής Πέτρας Ολύμπου (60/1739).

Στις 8-9-40 ψηφίζει δαπάνη 480,50 δραχμές για πληρωμή των εξόδων που γίνανε για τις εθνικές εορτές της 23^ης Απριλίου και 4^ης Αυγούστου (60/1412).

Ο φορολογικός κατάλογος βοσκής που συντάχθηκε στις 30-7-1940 περιελάμβανε 3541 μικρά ζώα και 1285 μεγάλα (60/1412).

Το κ. σ στις 30 -7-1940  αποφασίζει την συντήρηση των δύο υδραυλάκων 1500 μέτρων έκαστος. Με το νερό του ποταμού Μυρίχου ποτίζονται περί τα 300 ποτιστικά χωράφια. Η άρδευση αρχίζει από την 15^η Ιουλίου περίπου (60/1412).

Το κ.σ ζητά να πληροφορηθεί από το Νομάρχη στις 7-12-40 αν μπορεί να προσλάβει κοινοτικό κλητήρα έως ότου επανέλθει ο στρατευθείς κλητήρας της κοινότητας (60/1412).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Σισανίου Ευθ. Καραστεργίου  στις 7-12-52 αποστέλλει στη νομαρχία αντίγραφο ψηφίσματος ευχαριστιών και εσαεί απείρου ευγνωμοσύνης προς την καναδική κυβέρνηση και καναδικό λαό δια τη δωρεά διανομή αλεύρων εις 100 άτομα άπορα της κοινότητος (60/1412).

Το κ.σ  με πρόεδρο το  Σιδέρη Ν. Θεοχάρη  στις 15-7-45 συνέταξαν το Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής με τα παρακάτω στοιχεία: Κατοικίες 120. Πληθυσμός 620. Νόσοι, ελονοσία, ψώρα, οφθαλμόπονος. Θύματα 3.

Κοινοτικά ή εκπαιδευτικά: Ο ιερέας Ιωάννης Παπανικολάου από Σαμαρίνα από το 1919 εκτελούσε καθήκοντα ιερέως και διδασκάλου στην Πιπιλίστα και κοινοτικός γραμματέας κατά δεκαπενθήμερο στο Σισάνι (60/581).

Το κ.σ στις 23-9-24 προς τον Αστυνομικό Σταθμάρχη Σέλιτσας απαντώντας σε έγγραφο του κ. Ανθυπομοιράρχου Σιατίστης με ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου 1924 αναφέρει ότι το υπό του ιερέως αμισθί κατεχόμενον κοινοτκόν κατάστημα, κατέχεται μεν πράγματι δωρεάν, αλλά με συμφωνίαν, ως εφημερίου αγιάζοντος συνεχώς την κοινότητά μας από του έτους 1919. Το κοινοτικόν κατάστημα δεν ιδρύθη δια διδακτήριον, αλλ’ ιδρύθη 1^ον το επάνω μέρος να χρησιμεύσει ως γραφείον του κοινοτικού συμβουλίου της Κοινότητος Σισανίου και 2^ον ) Το κάτω να χρησιμεύσει ως καφενείον. Αλλ’ επειδή το νυν διδακτήριον δεν είναι και τόσον ετοιμόρροπον ώστε να εξωθή ο οκταμελής οικογενειάρχης ιερεύς εν μέσω βαρυτάτου χειμώνος και να μην έχει που να στεγασθεί διότι δεν έχομε άλλην στέγην. Παρακαλούμεν όπως οι μεν μαθητές να παραμείνωσιν εις το ίδιον διδακτήριον εις το οποίον επί τόσα έτη παρέμειναν και οι προπάτορες ημών, ημείς δε να φροντίσωμεν να ιδρύσωμεν το νέον διδακτήριον εις το μέρος εις το οποίον εκανονίσθη, δηλαδή εις το υπό του Οθωμανού Τζιαμάλ Βέη εγκαταλειμμένου οικοπέδου όπερ παρεχωρήθη υπό του υπουργού της Γεωργίας εις την κοινότητά μας την 31^η Αυγούστου.  Ευπειθέστατος  Ο πρόεδρος της κοινότητας Αθανάσιος Μπύρου. Τα μέλη Βασίλειος Ζιώγου, Παναγιώτης Λάμπρος.

 

Οι κάτοικοι του Σισανίου με έγγραφο στο Νομάρχη στις 13-12-24 διαμαρτύρονται για τη μη εκτέλεση της διαταγής του αστυνομικού σταθμού Σελίτσης εις τον άνευ δικαιώματος κατέχοντα το κοινοτικόν κτίριον ιερέα Ιωάννην Παπανικολάου υμετέρα διαταγή περί αμέσου εκκενώσεως αυτού μένει εισέτι ανεκτέλεστος και τούτο διότι δια λόγους αγνώστους και ανεξηγήτους υποστηρίζεται υπό του προέδρου της κοινότητος ημών.

Το κ.σ με πρόεδρο το Β. Ζιώγο στις 23-6-1933 ψήφισε πίστωση 1000 δραχμών ως δωρεά υπέρ του κοινοτικού διδασκάλου Δ.Χιόνου, λαβών υπόψη τις υπηρεσίες τις οποίες που προσέφερε εργαζόμενος με αρκετό ζήλο δια την πρόοδο των μαθητών και τη μόρφωση την οποία έλαβα από τότε που τοποθετήθηκε στο σχολείο της κοινότητας. Ο Νομάρχης δεν εγκρίνει τη δωρεά καθ’ ότι τα οικονομικά της κοινότητας δεν επιτρέπουν τη χορήγηση δωρεών (60/2011).

Οικονομία: Απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929: Γεώργιος Κατσαντώνης πρόεδρος, Σίμων Νικολάου ιερεύς, Ζήσης Παπαγεωργίου δημοδ., Κων/νος Ν. Φίτσιου αγροφύλαξ.

Το 1932 οι καλλιεργηθείσες εκτάσεις σε στρέμματα στο Σισάνι ήταν αραβόσιτος ξηρός 200, φασόλια ξηρικά 20, κριθής 15, βρώμη 5, τριφύλλι 20, γεώμηλα ξηρικά 5 (Πρόεδρος Στέφ. Διάτης).

Για το έτος 1929 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για αιγοπρόβατα ως ακολούθως: Γαλατινή 5696, Σιάτιστα 5786, Εράτυρα 3706, Παλαιόκαστρον 3195, Πελεκάνος 2168, Σισάνιον 1972, Μικρόκαστρο 1847, Νάματα 1437, Καλονέριον 1043 δραχμές.

Για το έτος 1931 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για χοίρους ως ακολούθως: Σιάτιστα 540, Εράτυρα 456, Πελεκάνος 303, Γαλατινή 297, Παλαιόκαστρον 252, Μικρόκαστρο234, Σισάνιον 207, Καλονέριον 132, Νάματα 111 δραχμές (60/1412).

«Ο τόπος παράγει εκτός από σιτηρά  και άφθονα καλαμπόκια διότι τα χωράφια μας είναι ποτιστικά. Εκείνο όμως το προϊόν που φημίζεται είναι τα καλά και βραστερά φασόλια τα οποία είναι ξακουσμένα σε όλη την Ελλάδα δια τη νοστιμάδα τους και γι’ αυτό όλοι οι έμποροι τα προτιμούν και τ’ αγοράζουν με μεγαλύτερη τιμή. Εκτός από τα φασόλια έχουμε και αρκετά καρύδια κι αυτά πολύ καλά και πολύ καλά και σπάζουν εύκολα διότι έχουν φλούδα πολύ λεπτή» (Μ.Β 26-10-30).

Στις 3 Δεκεμβρίου ο ποταμός Μύριχος πλημμύρισε και πήρε σπίτια, έπιπλα, αχυρώνες, σκεπάσματα, ζώα σε 6 οικογένειες (32 μέλη)  Στ.Βελονάς, Θωμάς Καραγώγος, Ανδρ. Μάλενας, Μίτσιος Καλαμπούκας, Τόλιος Καλαμπούκας, Δημ. Τσιόμπρος. Το κράτος τους βοήθησε με 150 δραχμές. Η κοινότης 25 οκάδες το άτομο (Β.Ε 1-1-36 και 9-2-36).

Την 28^η Φεβρουαρίου ετέθη ο θεμέλιος λίθος των πρώτων οικιών του νέου Συνοικισμού Σισανίου εις την θέσιν «Μπακιρένιο». Οι πρώτοι κτίζοντες ο Ιωάννης Βελονάς πρόεδρος της κοινότητας και οι αδελφοί Νικόλαος και Γεώργιος Τσιώγκας (Β.Ε 1-3-36).

Σημαντικό η δημιουργία φράγματος για άρδευση των καλλιεργειών με προοπτική τη λειτουργία υδροηλεκτρικού έργου.

Πληθυσμός: 1913=454. 1920=387. 1928=463. 1940=569. 1951=565. 1961=600. 1971=419. 1981=507. 1991=414. 2001=348. 2011=254

         Σύλλογοι: Ο Ν.Παπασίμου γράφει για τον εορτασμό του κλέίδωνα: «Την παραμονή του Αϊγιάννη όλα τα κορίτσια του χωριού μας με ζωηρότητα και ευθυμία αρχίζουν και προετοιμάζονται τα της εορτής. Πηγαίνουν και μαζεύουν από τα χωράφια διάφορα άνθη και ιδίως το γνωστόν με το όνομα Αηγιάννης και στολίζουν με αυτά την στάμνα εντός της οποίας ρίχνουν βραχιόλια και σκουλαρίκια και μετά το στόλισμα βγαίνουν όλα τα κορίτσια και πηγαίνουν τραγουδώντας στις κεντρικότερες βρύσες και ρίχνουν μέσα στη στάμνα από λίγο νερό και μετά γυρίζουν στην πλατεία του χωριού όπου και στήνουν το χορό. Και την άλλη μέρα τραγουδώντας, βγάζουν τα βραχιόλια και σκουλαρίκια και η κάθε μία παίρνοντας το δικό της ελπίζει για μια καλή κι ευτυχισμένη τύχη» (Μ.Β 17-7-32).

Εκπολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος. Από τις εκδηλώσεις η γιορτή φασολιού.

 

Αερόμυλος στον Μπούρινο

 

 

 

ΑΕΡΟΜΥΛΟΣ ΣΤΟΝ ΜΠΟΥΡΙΝΟ

 

(Από το βιβλίο του Β.Αποστόλου: “ΕΞΑΡΧΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ” σ.303 (2011)

Από μικρός άκουγα τους χωριανούς να μιλούν ότι στο Μπούρινο υπήρχε ανεμόμυλος. Δεν τον είχαν δει εν λειτουργία. Κι αυτοί το είχαν ακούσει από τους παππούδες. ΄Έτσι έφτασε ως τα σήμερα.

            Μέσα μου η επιθυμία για ανάβαση, εύρεση φούντωνε όλο και περισσότερο με το διάβα του χρόνου. Τι έχει εκεί πάνω; Φαίνονται τοίχοι; Αν ανέβω μπορώ να τον βρω; Ερωτηματικά πολλά, πόθοι ευσεβείς. Από μέρες είχαμε κανονίσει με το Στέλιο την πραγματοποίηση της αποστολής.

Παρασκευή 13 Αυγούστου 2004. Τότε που όλα τα μάτια του κόσμου ήταν στραμμένα στην Ελλάδα, στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων. Όλη τη νύχτα δεν έκλεισα μάτι. Στις 5 η ώρα σηκώθηκα, ετοιμάστηκα, έκανα καφέ. Η ανυπομονησία είχε φτάσει στο κατακόρυφο. Στις 6 η ώρα βγαίνω έξω από το σπίτι. Ο Στέλιος έχει αναμμένα τα φώτα του σπιτιού. Το χωριό κοιμάται ήσυχα. Από τον απέναντι δρόμο ένα αυτοκίνητο μ’ αναμμένα τα φώτα ανηφορίζει προς τις αχυρώνες. Παρατηρώ τη διαδρομή. Είναι ο Σκόδρας συνταξιούχος ελεγκτής των συγκοινωνιών, πηγαίνει να περιποιηθεί το κτήμα του κοντά στην Αγια –Τριάδα.

            Περιμένω ν’ ανοίξει ο Στέλιος. Μετά από 15 λεπτά του φωνάζω. Αμέσως ανταποκρίνεται. Είναι πανέτοιμος. Στις 6 .15 ξεκινάμε. Με χαρά ζωγραφισμένη στα πρόσωπα ανεβαίνουμε προς τα δέντρα του Αγίου Αθανασίου.

            Μετά από είκοσι πέντε λεπτά φτάνουμε στους πρόποδες του Μπούρινου. Μπροστά μας η βρύση με τις πολλές λεκάνες. Η ξηρασία μεγάλη. Από τη βρύση δεν τρέχει ούτε στάλα.

            Στις 6.45 κάνουμε την πρώτη πεντάλεπτη στάση. Τα αιωνόβια γέρικα δέντρα του Αγίου Αθανασίου μας βάζουν σε σκέψεις. Οι κορμοί θεόρατοι, τα ίδια επιβλητικά. Τα φύλλα λιγοστά. Οι πρόγονοί μας ευγενείς και ευσεβείς τα προστάτευαν από τα ποίμνιά των. Σήμερα τα λιγοστά ζώα δεν αφήνουν τα νεόφυτα να ορθοποδήσουν, να μεγαλώσουν, να αντικαταστήσουν τα παλιά.

            Ξεκινάμε την ανηφόρα ανάμεσα από καταπράσινα κέδρα και πυξάρια. Χόρτα και αγριολούλουδα πάμπολλα. Δεν υπάρχουν πια κοπάδια. Ωστόσο οι γιδόστρατες δεν έχουν ακόμα χαθεί.

Πιο πάνω τα πράγματα δυσκολεύουν. Τα πόδια κουράζονται. Ο ίδρως τρέχει ποτάμι. Ο Στέλιος δεν αποχωρίζεται το τσεκούρι. Το στειλιάρι το ’χω γεμάτο με καρφιά. Το έκανε ο συχωρεμένος ο νουνός μου (Γ.Δ. Αποστόλου) από δρύινο ξύλο. Σε μια συστάδα δέντρων το τσεκούρι πιάνει δουλειά. Το θράψο μετασχηματίζεται σε ραβδί απαραίτητο για την ανάβαση.

            Όσο ανεβαίνουμε, τα βουνίσια χόρτα όλο και γίνονται περισσότερα. Οι κοκκινότουφες, τροφή των μικρών ζώων δε στεγνώνουν ποτέ. Αυτά μαζεύανε οι Εξαρχιώτες στο βουνό, «στις βουρτόπες», τα συγκεντρώνανε στα δίχτυα, τα κατεβάζανε σε ομαλότερο έδαφος και τα φορτώνανε στα γαϊδουράκια. Το χορτάρι το πουλούσαν στη Σιάτιστα ή το αποθήκευαν στις αχυρώνες για τις δύσκολες μέρες του χειμώνα.

             Στα ανθισμένα αγριολούλουδα πλήθος εντόμων ρουφούν το νέκταρ. Τη χλωρίδα της περιοχής τη συμπληρώνουν τα θράψα, τα κέδρα, τα γαύρα. 

 

            8.45. Φτάνουμε στην περιοχή του ανεμόμυλου. Σταματάμε. Παίρνουμε μια ανάσα. Πίνουμε καφέ. Βγαίνουμε φωτογραφίες. Αντικρίζουμε από πάνω τον Έξαρχο, με τα πράσινα καλαμποκοχώραφα. Εδώ το τοπίο αλλάζει. Ο αέρας δυνατός. Η περιοχή ειδικά επιλεγμένη για τη λειτουργία του αερόμυλου. Τα χόρτα πλούσια. Η φτέρη οργιάζει. Ένδειξη ότι υπάρχει νερό. Πλησιάζουμε στον ανεμόμυλο. Τα ερείπια ορατά. Οι πέτρες τοπικές αλλά διαλεχτές. Σχηματίζουν κύκλο σ’ ένα χώρο τριάντα τετραγωνικών μέτρων. Δίπλα υπάρχουν αγριοκορομηλιές που μόλις διατηρούνται στη ζωή. Πιο πάνω σε απόσταση τριάντα μέτρων ένας τοίχος σε ευθεία γραμμή 15 μέτρων. Πιο κάτω ερείπια σπιτιών. Σίγουρα εκεί ήταν οικισμός. Από κει ξεκίνησε ο Έξαρχος. Εκεί κατοικήσανε οι πρώτοι Εξαρχιώτες. Δυτικά και σε απόσταση σαράντα μέτρων βγαίνεις στο σέλωμα στην κορυφογραμμή. Από δω αντικρίζεις την Παλιοκαρυά, το Βλαχοχώρι με τις αέναες υδατοπηγές, ως επίσης και το Παλιομανάστηρο της Τσιποτούρας.

            Ανεβαίνουμε διακόσια μέτρα πιο πάνω. Φτάνουμε στην τοποθεσία Κρόκος. Ένα πεδινό τοπίο. Εδώ φαίνεται να καλλιεργούσαν το ομώνυμο φυτό.

            Καθίσαμε στον αερόμυλο αρκετά. Αποκαλύψαμε τις λιθοδομές αφαιρώντας τα πανύψηλα χόρτα. Περιπλανηθήκαμε στα ακατοίκητα σπίτια. Δεν είμασταν μόνοι. Μαζί μας ήταν οι πρόγονοί μας. Οι άνθρωποι ενός ανώτερου πολιτισμού. Στην ηπειρωτική Ελλάδα δεν ήταν και τόσο διαδεδομένη η χρήση του ανεμόμυλου.  Όχι, ανεμόμυλο, αερόμυλο να τον λες μου ’λεγε η Σιούλου (Αθανασία Αποστόλου Ζαχαράκη).

 

            Γεμάτοι ικανοποίηση παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής. Όλα είχαν πάει καλά. Ξαφνικά ένα θεόρατο γεράκι περνά από τα κεφάλια μας. Αιφνιδιάστηκα. Δεν πρόλαβα να το φωτογραφίσω.

Κατευθυνόμαστε προς το δικό μας άγιο, στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Πάμε ν’ ανάψουμε τα καντήλια. Να προσευχηθούμε. Ο Στέλιος νοικοκύρης όπως πάντα, στενοχωριέται που βρίσκει τη λεκάνη της βρύσης γεμάτη με ζιαμπνάκια. Την καθαρίζει. Η αποχέτευση αποκαθίσταται.