(8) ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΡΜΟΥ

ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΡΜΟΥ
Γράφει ο Γιάννης Κουρέλης Τάξη Δ΄ (18-11-2010)

Η Πάνορμος είναι πόλη της Μικράς Ασίας.Βρίσκεται επί της νοτίου παραλίας της Προποντίδος, σε απόσταση 60ναυτικών μιλίων από την Κωνσταντινούπολη. Κατοικείται από 120.000 κατοίκους περίπου. Πριν τη Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε η πόλη κατοικούνταν από 2000 περίπου Έλληνες. Διέθεταν ακμάζουσα κοινότητα με τέσσερις εκκλησίες, ημιγυμνάσιο αρρένων, οικοτροφείο θηλέων, έντεκα πρωτοβάθμιες σχολές ααρένων και δύο θηλέων. Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης, το 1922, οι Πανορμίτες (αλλιώς Παντερμαλήδες) προσέφυγαν σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

Β) Επί της οδού Πανόρμου συμβάλλουν οι οδοί Ροδόπης, Θερμοπυλών, Περγάμου, Προύσης, Καισαρείας, Σμύρνης, Λαζαράδων, Κρήτης. Καταλήγει στην οδό Γιάνναρη

(7) ΟΔΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΟΔΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Γράφει ο Μάριος Λιάβας (Δ΄) (18-11-2010)

Το σπίτι μου βρίσκεται στην οδό Σμύρνης. Πιστεύω ότι πήρε το όνομα από μια πόλη της Τουρκίας , που παλιά ήταν ελληνική. Τώρα είναι η Τρίτη πόλη της Τουρκίας μετά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα. Έχει πληθυσμό 3.000.000. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του κόλπου της Σμύρνης, έναντι του νησιού Χίος, στα παράλια του Αιγαίου Πελάγους.
Στις 2 Μαΐου 1919 ο ελληνικός στρατός με προτροπή των συμμάχων αποβιβάζεται στη Σμύρνη. Οι Τούρκοι πυρπολούν τη Σμύρνη στις 27 Αυγούστου του 1922. Με τη συνθήκη της Λοζάνης το 1923 (24/7) αποφασίστηκε η ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.

(6) ΟΔΟΣ ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑΣ

ΟΔΟΣ ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑΣ

Γράφει ο μαθητής Δημήτρης Καραγιάννης Τάξη Δ΄

Γεννήθηκε το 1911 στον Κρόκο της Κοζάνης, όπου και έμαθε τα πρώτα γράμματα. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Κοζάνης . Σπούδασε στη θεολογική σχολή της Χάλκης και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Χειροτονήθηκε διάκονος το 1937 και πήρε το όνομα Ιωακείμ (αρχικά Χαρίσης) προς τιμή του Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ. Αναλαμβάνει τη διεύθυνση της ιερατικής σχολής Κοζάνης όπου και διδάσκει. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 υπηρετεί με το βαθμό του λοχαγού στα Αλβανικά βουνά δίπλα στους μαχόμενους στρατιώτες.
Με την κατάρρευση του Μετώπου διορίζεται ιερoκήρυκας Γρεβενών από το Μάιο του 1941 μέχρι το Φεβρουάριο του 1943. Από το Μάρτιο του 1943 εργάζεται στη Μητρόπολη Κοζάνης κι αναλαμβάνει την οργάνωση του αντιστασιακού αγώνα. Συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς στις 5 Μαΐου 1943, φυλακίζεται στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά και μετά από εξαντλητικές και βασανιστικές ανακρίσεις εκτελείται στις 3 Ιουλίου 1943.
Η ιδιαίτερη πατρίδα του τον τίμησε με προτομή έξω από το δημοτικό και γυμνάσιο Κρόκου.
o

(5η) ΟΔΟΣ ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΕΡΖΑΚΗ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ


Γράφει η Ειρήνη Κουτρότσιου Τάξη Δ’ (18-11-2010)


Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1907 κι απεβίωσε το 1979. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ασχολείται με τη δικηγορία που γρήγορα την εγκαταλείπει (1932) για να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.
Καταξιώνεται με το μυθιστόρημα «Η Μενεξεδένια Πολιτεία», που στο οποίο καταγράφει τις εξελίξεις της μεσοπολεμικής Αθήνας. Ακολουθεί το θεατρικό έργο «Αυτοκράτωρ Μιχαήλ». Παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940. Κυκλοφορεί το 1945 το αρτιότερο πεζογράφημα «Πριγκιπέσα Ιζαμπώ».
Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Καθημερινή», «Βήμα», ενώ υπήρξε διευθυντής του περιοδικού «Ε[ποχές» (1963-1967).
Τιμήθηκε με το Α΄Κρατικό Βραβείο Θεάτρου για το κοινωνικό δράμα «Είλωτες» (1938)και την τραγωδία «Ο σταυρός και το σπαθί». Επίσης με το Α΄Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματοςμε το μυθιστόρημά του «Μυστική Ζωή». Το 1974 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
B) Στην οδό Τερζάκη συμβάλλουν οι οδοί : Μήλιου Ελένης, Παπατσώνη, Τερτσέτη, Κοτζιά, Λαρίσης.

(4η) ΟΔΟΣ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ

ΟΔΟΣ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ
Γράφει η Νεραντζούλα Αραβοπούλου Τάξη Ε΄


Γεννήθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου το 1884. Σε ηλικία 6 χρονών χάνει τους γονείς του. Από μικρός εργάζεται σκληρά. Λόγω της οικονομικής ανέχειας εγκαταλείπει το σχολείο στη Δ΄ τάξη δημοτικού. Ασχολείται με την επαγγελματική αγιογραφία. Αγιογραφεί εκκλησίες,, μοναστήρια. Ταξιδεύει σε χώρες της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, Αφρικής. Πεθαίνει στο Κάιρο το 1956. Έγραψε τα αφηγήματα «Προσευχή», «Τα δεσμά», «Το γαλάζιο λουλούδι» Τα έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά και ρουμανικά.. Πολλές εργασίες δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά.
Β)Αρχίζει από την οδό Κωστή Μπαστιά και καταλήγει στην οδό Ελένης Μήλιου. Συμβάλλει και η οδός Γεωργίου Θέμελη.

(17η ΕΚΔΗΛΩΣΗ) 1η ΓΙΟΡΤΗ ΤΣΙΠΟΥΡΟΥ ΚΑΙ 3η ΓΙΟΡΤΗ ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΣΟΥΓΛΙΜΑΔΑΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ”
Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου, πρόεδρος συλλόγου (basileiosapostolou. blogspot. com)
Πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011 οι εκδηλώσεις του συλλόγου 1η γιορτή τσίπουρου και 3η γιορτή τσιγαρίδας και σουγλιμάδας. Η γνωστοποίηση της γιορτής μέσω του ηλεκτρονικού, του έντυπου τύπου σε συνδυασμό με τις άριστες καιρικές συνθήκες, ηλιόλουστη μέρα, είχε ως αποτέλεσμα να συρρεύσει πολύς κόσμος παρά την κατήφεια και το σκεπτικισμό λόγω της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει την κοινωνία μας.
Οι προσελθόντες είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν τις λαχταριστές, ροδοκόκκινες τσιγαρίδες, τη σουγλιμάδα, τα λουκάνικα, το τοπικό τσίπουρο με τους νηστίσιμους μεζέδες, να παρακολουθήσουν την παραδοσιακή απόσταξη τσίπουρου.
Επειδή το τσίπουρο αποτελεί παραδοσιακό προϊόν σκόπιμο θεωρούμε να δημοσιεύσουμε τις οδηγίες καλής παραγωγής όπως ήταν αναρτημένες στον πίνακα ανακοινώσεων του συλλόγου που με την πόση του τσίπουρου επηρεάζεται η υγεία μας.
«Κάνουμε απόσταξη μέχρι 10 ημέρες μετά το τέλος του βρασμού. Στον άμβυκα (καζάνι) βρασμού βάζουμε αρκετό νερό για να μην κάψουμε το τσίπουρo
Το πρώτο μισόλιτρο στη μετάβραση το πετάμε γιατί περιέχει δηλητήρια. Στη δεύτερη απόσταξη το τσίπουρο πρέπει να διακόπτεται στα 15 με 17 γράδα. Από κει και κάτω περιέχει την επικίνδυνη μεθανόλη και έλαια με πολύ δυσάρεστες μυρωδιές. Το τσίπουρο επειδή στο σύνολο είναι περίπου 25 γράδα το αραιώνουμε με αποσταγμένο νερό (βρασμένο νερό), χωρίς χλώριο, μέχρι τα 22 γράδα που αντιστοιχούν σε 59,19 αλκοολικούς βαθμούς. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι αντίστοιχα η μπύρα περιέχει 5 αλκοολικούς βαθμούς, το κρασί 13, το ουίσκι και ούζο 40.
Το τσίπουρο με γλυκάνισο (άρωμα και γεύση ανηθόλης) γαλακτώνει, προσδίδει στο τσίπουρο γλυκίζουσα γεύση, ανοίγει την όρεξη, βοηθάει την πέψη και είναι καλό καταπραϋντικό.
Σταφύλια με θειάφι φτιάχνουν τσίπουρο με μυρωδιά και χρώμα που δε φεύγουν με τίποτα. Δε βάζουμε ποτέ ζάχαρη, μελάσα, γαλαζόπετρα και ότι άλλο για να
ανεβάσουμε τους αλκοολικούς βαθμούς γιατί προκαλούν μέθη, πονοκεφάλους, προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αποθηκεύουμε το τσίπουρο σε γυάλινα μπουκάλια. Στο πλαστικό το οινόπνευμα με το χρόνο εξατμίζεται. Η διαφορά τσίπουρου και ούζου συνίσταται στο ότι το μεν τσίπουρο (διπλής απόσταξης) παράγεται με απόσταξη στεμφύλων (σταφυλιών) το δε ούζο από απόσταξη μελάσας. Με την απλή απόσταξη στεμφύλων παράγεται η ρακή, η τσικουδιά».
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι Γεώργιος Δασταμάνης αντιπεριφερειάρχης της περιφερειακής ενότητας Γρεβενών, ο περιφερειακός Σύμβουλος Ματθαίος Αδάμος, ο Γεώργιος Ουζουνίδης δημοτικός σύμβουλος εκπρόσωπος Δημάρχου Γρεβενών, ο Γεώργιος Τζέλλος αντιδήμαρχος Δήμου Κοζάνης και πρώην Δήμαρχος Αιανής με την πολυπληθή παρέα. Επίσης παραβρέθηκαν οι πρώην πρόεδροι του συλλόγου Νικόλαος Γκουτζιαμάνης, Αριστείδης Ζιώγας, Νέστορας Τριανταφύλλου, Δημήτριος Μαχτσίρας.
Ευχαριστούμε το TRM Γρεβενών για την τηλεοπτική κάλυψη της εκδήλωσης, όλες τις ηλεκτρονικές σελίδες που φιλοξένησαν τη δραστηριότητά μας, τα ραδιόφωνα της Σιατίστης και φυσικά τον τύπο Κοζάνης-Γρεβενών.
Ακόμη θέλω να ευχαριστήσω το κρεοπωλείο του Ιωάννη Σκουτέλα 2ο χιλ. Κοζάνης –Κρόκου τηλ. 2461064127 και όσους βοήθησαν για την προετοιμασία της εκδήλωσης και πρωτίστως κατά σειρά το Θεόδωρο Δεληζήση, Γιώργο Π.Αποστόλου, Βάσω Παναγιωτίδου, Δώρα Αλεξίου Γκουτζιαμάνη, την Κατερίνα Στεργιοπούλου με την κόρη της Κυριακή.

Τα video της εκδήλωσης υπάρχουν στην ιστοσελίδα basileiosapostolou.blogspot.com στην ενότητα Βιντεοθήκη Εξάρχου.

(16η ΕΚΔΗΛΩΣΗ) ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΜΕ ΓΙΔΑ ΒΡΑΣΤΗ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ”


Πραγματοποιήθηκε στον Έξαρχο Γρεβενών το Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011 η 4η Συνεστίαση του συλλόγου με το παραδοσιακό έδεσμα “ γίδα βραστή με σιταρίσιο γλυκό τραχανά” συνοδευόμενο με κατσικίσιο τυρί. Οι τέσσερις γίδες ήταν προσφορά των κτηνοτρόφων κ.κ. Αθανάσιου Γκανέτσα από Κεφαλόβρυσο Ελασσώνας, του Βασίλη Κοκόγια από Δαφνερό Σιατίστης και του Κώστα Κούτσικα από Χρώμιο. Το ψωμί μας το διέθεσε το αρτοποιείο Γρεβενών του κ. Χατζηπαρασίδη Γιάννη. Όλους τους παραπάνω χορηγούς τους ευχαριστούμε θερμά και ιδιαίτερα στη σημερινή περίοδο που η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα περιορίζει τέτοιες προσφορές προς το κοινωνικό σύνολο, προς τους ενεργούς συλλόγους μιας και κυριαρχεί σήμερα το εγώ, ο ατομισμός, η ανασφάλεια.

Ο σύλλογος ευχαριστεί όλους τους παραβρεθέντες στην εκδήλωση που παρά την έντονη, συνεχή βροχόπτωση ήλθαν κοντά μας και συμφάγαμε με το φαγητό που μεγαλώσαμε, που μας θύμισε τις παλιές εποχές που οι γονείς μας φρόντιζαν να μη μας λείψουν ο τραχανάς, τα πέτουρα, η αλευρά, το τυρί, τα αυγά, το κρέας, τα όσπρια όλα οικογενειακής παραγωγής.

Μεταξύ των παραβρεθέντων ο δάσκαλός μας κ. Χρήστος Μπούρτσος, ο δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Γρεβενών ο κ. Γιώργος Ουζουνίδης , ο ταμίας του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης κ. Αθανάσιος Λότσιος.

(15η ΕΚΔΗΛΩΣΗ) ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟΜΑΝΑΣΤΗΡΟ

ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟΜΑΝΑΣΤΗΡΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ ΣΤΟΝ ΜΠΟΥΡΙΝΟ
Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου
Στις 6 Αυγούστου 2011, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ορειβάτες του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ» Εξάρχου ξεκινώντας από το μεσοχώρι του χωριού φτάσαμε στις ιερές, αιωνόβιες βελανιδιές του Αγίου Αθανασίου. Ανατολικά ακολουθώντας το θρησκευτικό μονοπάτι μέσα από κέδρα, πυξάρια, βελανιδιές, φτελιές, έρημα ποιμνιοστάσια του Θ.Γιώτα, Γ.Μητράγκα, Μ.Τριανταφύλλου πραγματοποιήσαμε μετά από μία ώρα διαδρομή ανάβαση στο Παλιομανάστηρο. Στον ιερό τόπο οι ορειβάτες, προσκυνητές ανάψαμε τρία κεριά αναπολώντας το παρελθόν. Μετά από περιήγηση στον περίβολο του μοναστηριού, 72 μέτρων, ήπιαμε τον καφέ μας, γευτήκαμε το πατροπαράδοτο γευστικό βιολογικό τσίπουρο με εκλεκτούς νηστίσιμους μεζέδες.
Τα αγριογούρουνα εκμεταλλευόμενα την προηγηθείσα καταρρακτώδη βροχή σε πολλά σημεία κατέσκαψαν το έδαφος, προκειμένου να γευτούν το πλούσιο ριζικό σύστημα φυτών του Μπούρινου.
Επιστρέψαμε στο χωριό το μεσημέρι. Ακολούθησε συνεστίαση με σουβλάκια, ψάρια του Αλιάκμονα, νηστίσιμα.
Στην ανάβαση συμμετείχαν οι: Αποστόλου Βασίλειος, Αποστόλου Δημήτριος, Γκουτζιαμάνης Ευάγγελος, Γκουτζιαμάνης Ι.Νικόλαος, Γκουτζιαμάνης Ευριπίδης, Γκουτζιαμάνης Α.Δημήτριος, Μάρκου Κώστας, Μάρκου Κρυσταλλία, Ζιώγα Ευαγγελία, Ζιώγας Δημήτριος, Εύη Ζιώγα Χρυσοστομίδου, Τζάρος Στέργιος, Μπούζμπας Γεώργιος, Δεληζήσης Α.Θεόδωρος, Γιώτας Γεώργιος, Λάμπρος Πιπεράς.
Ήταν η 15η εκδήλωση από τον Ιούλιο του 2008 και 3η συνεστίαση του συλλόγου.

(14η ΕΚΔΗΛΩΣΗ) ΠΡΟΒΟΛΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΣΤΟ ΒΑΡΗ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΒΑΡΗΣ



Η προβολή

Το περιοδικό “ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” του Επιμορφωτικού Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού συλλόγου Εξάρχου πραγματοποίησε το Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου 2010 στο καφενείο του οικισμού Βάρης προβολή video με την οικιστική κατάσταση του καταστρεπτικού σεισμού 6,6 R της 13ης Μαΐου του 1993. Ακολούθησε παρουσίαση 260 διαφανειών με φωτογραφίες και ιστορικά κείμενα του χωριού. Η προβολή έκλεισε με χορευτικά video και παιδικής ταινίας. Ήταν μία εκδήλωση που άφησε αμείωτο το ενδιαφέρον σε μικρούς και μεγάλους. Παρέστησαν στην εκδήλωση η αντινομάρχης κ. Κατερίνα Πέτρου και ο νομαρχιακός σύμβουλος κ.Δημήτριος Παλέγκας.

Τα θυρανοίξια

Την Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010 η εκκλησιαστική επιτροπή του οικισμού με μέλη τους Αθανάσιο, Βάιο, Βασίλειο Ταγάρα και Κώστα Παπαγιάννη προέβη στα θυρανοίξια του παρεκκλησίου του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου. Ο ιερός ναός όπως και οι άλλοι δύο ναοί του Αγίου Αθανασίου και Αγίου Νικολάου υπέστησαν καταστροφικές ζημιές με το σεισμό του 1995. Κάτοικοι και έλκοντες την καταγωγή τους από τον οικισμό Βάρης και πιστοί από τα πλησιόχωρα χωριά ασφυκτικά κατέκλυσαν την εκκλησία. Ιερούργησε ο παπα-Βασίλης από τον Πόρο. Παραβρέθηκαν ο νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπσίδης οι νομαρχιακοί σύμβουλοι Τιμολέων Κοψαχείλης και Μπασδέκης Αστέριος. Από το Δήμο Βεντζίου ο δήμαρχος κ.Δημήτριος Αγνάντος, ο αντιδήμαρχος κ. Γεώργιος Νασιόπουλος οι δημοτικοί σύμβουλοι Κώστας Λιάκος και Ματθαίος Καφετζής.

Οι γυναίκες

Εκείνο που εντυπωσίασε ευχάριστα ήταν τα πλούσια εδέσματα που ετοίμασαν οι καλοσυνάτες γυναίκες του χωριού. Εντυπωσιακές οι πίτες, τα σαρμαδάκια, τα πλούσια κρεατικά προσφορά του κτηνοτρόφου Θωμά Νάνου, τα μανιτάρια, η ποικιλία φαγητών, γλυκά, όλα σε ποσότητα μεγάλη και ποιότητα αρίστη. Αξίζει ένα εύγε στις γυναίκες του χωριού.

Τα χορευτικά
Μετά το πέρας των εγκαινίων στην πλατεία του χωριού έδωσε για το 2010 την 8η χορευτική παράσταση ο σύλλογος Γρεβενιωτών Κοζάνης “ο Αιμιλιανός”. Οι προηγούμενες παραστάσεις στα Γρεβενά (8/2), Λαμία, την Αναρράχη (22/4), στο Δασύλλιο (25/7), Αλατόπετρα (26/7), Γαλατινή (6/8), Άγιο Κοσμά (23/8). Ακολούθησε παράσταση από το Χορευτικό Όμιλο Κοζάνης. Ακολούθησε χορός με τους χορευταράδες του χωριού με γρεβενιώτικα τραγούδια με την ορχήστρα του Αλέξη Κασιάρα που αφιλοκερδώς κάλυψε μουσικά την εκδήλωση.

(13η ΕΚΔΗΛΩΣΗ) ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΒΟΪΔΟΛΑΚΚΟ ΤΟΥ ΜΠΟΥΡΙΝΟΥ

O ΒΟΪΔΟΛΑΚΚΟΣ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ

Ο Επιμορφωτικός-Εξωραϊστικός-Εκπολιτιστικός σύλλογος Εξάρχου Γρεβενών “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” πραγματοποίησε την Κυριακή 1 Αυγούστου 2010 ανάβαση στον Μπούρινο στη θέση Βοϊδόλακκος. Συμμετείχαμε 26 ορειβάτες.
Σκοπός της εκδήλωσης ήταν να φέρουμε στο προσκήνιο το βιομηχανικό πλούτο της περιοχής το ορυκτό χρωμίτη. Πρωτίστως θέλαμε να επισκεφτούμε τον τόπο που χιλιάδες εργάτες και εργάτριες από το 1936 ως το 1960 μέσα σε δύσκολες συνθήκες συνέβαλαν στην ανάπτυξη της περιοχής.

Συνθήκες εργασίας

Στη θέση Βοϊδόλακκος υπάρχουν περίπου 35 στοές εξόρυξης. Η κάθε στοά ύψους 2 μέτρων περίπου διαμορφώνεται σύμφωνα με το υπό εξόρυξη μετάλλευμα. Όταν το μετάλλευμα έχει κατεύθυνση κάθετη οι μεταλλωρύχοι ακολουθούν την πορεία του. Έτσι μέσα στις στοές σχηματίσθηκαν πηγάδια τα οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι γεμάτα με νερό. Στις στοές για πολλά χρόνια φώλιαζαν εκατοντάδες περιστέρια τα οποία δυστυχώς αφανίστηκαν από λαθροθήρες.
Η εξόρυξη του χρωμίτη γινόταν με δυναμίτη. Χρησιμοποιούσαν βραδύκαυστο φιτίλι για να προλάβουν οι εργάτες να εξέλθουν της στοάς. Μετά την έκρηξη ακολουθούσε σύννεφο καπνού το οποίο δύσκολα διαλυόταν, διότι δεν υπήρχαν συστήματα εξαερισμού. Το πέτρωμα το βγάζανε στην έξοδο με βαγονέτα τα οποία κυλούσαν σε σιδηροδρομικές ράγες.
Η διαλογή σε διάφορες κατηγορίες, σύμφωνα με την ποιότητα του μεταλλεύματος, γινόταν από κορίτσια ηλικίας 14 ετών και άνω. Ο φωτισμός των στοών γινόταν με λάμπες ασετιλίνης οι οποίες ήταν κρεμασμένες στην οροφή της γαλαρίας.
Οι εργαζόμενοι ημερησίως ήταν πάνω από τριακόσιοι, αμειβόταν ικανοποιητικά κι όλοι τους ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ.

Το ατύχημα
Το μοναδικό θανατηφόρο ατύχημα συνέβη το έτος 1953. Στη στοά με τον αριθμό 6 εισήλθαν για έλεγχο μηχανικοί και επιστάτες των ορυχείων. Εκεί ο επιστάτης Θεόδωρος Μενανάκος από το Γύθειο της Λακωνίας, ετών 56, από απροσεξία έπεσε σε πηγάδι. Ανεσύρθη λιπόθυμος από τους Εξαρχιώτες Παναγιώτη Μαχτσίρα και Ευθύμιο Ευθυμίου. Ομάδα εργατών με φορείο τον μετέφερε προς το δρόμο Βάρης-Χρωμίου στη θέση Κατουρίστρες όπου τον παρέλαβε αυτοκίνητο. Καθ’ οδόν εξέπνευσε και ετάφη στην Κοζάνη.

Οι συμμετέχοντες

Από τον Έξαρχο ξεκινήσαμε 16 ορειβάτες οι παρακάτω: Αποστόλου Βασίλειος, Αποστόλου Δημήτριος, Βαρσάμης Βασίλειος, Βαρσάμης Νικόλαος, Γκουτζιαμάνης Ι.Δημήτριος, Γκουτζιαμάνης Ευάγγελος, Γκουτζιαμάνης Ευριπίδης, Γκουτζιαμάνης Νικόλαος, Γκουτζιαμάνης Αλέξανδρος, Δεληζήσης Ελευθέριος, Δεληζήσης Θεόδωρος, Ζαχαράκης Ν. Χρίστος, Τσιανίκας Νικόλαος, Νιούκας Δημήτριος, Τζάρος Στέργιος,

Με αγροτικό αυτοκίνητο ήλθαν οι: Παναγιωτίδου Βασιλική, Τσίτσα Γιαννούλα, Αργυρίου Γεώργιος, Μαχτσίρας Α.Δημήτριος, Αργυρίου Γεώργιος.
Από τον οικισμό Βάρης: Πλιάτσιος Π. Δημήτριος με τη σύζυγό του Λόλα, ο Γεώργιος Τζέτσιφας. Από το Χρώμιο ο γραμματέας του συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν.Κοζάνης Σιαμπανόπουλος Ευάγγελος κι από Κοζάνη ο κτηνίατρος Καραγκούνης Ιωάννης.
Η συνεστίαση

Με την επιστροφή ακολούθησε συνεστίαση στην ανακαινισμένη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του χωριού το οποίο λειτουργεί ως καφενείο. Το βράδυ ακολούθησε προβολή βίντεο, φωτογραφίας με τις δραστηριότητες του συλλόγου.

Το εργοτάξιο του Βοϊδόλακκου

Πάνω στο Βοϊδόλακκα στην περιοχή εξόρυξης μεταλλείου υπήρχαν εκτός από τις υπόγειες στοές, πλήθος εγκαταστάσεων. Η περιοχή έμοιαζε μ’ ένα μικρό χωριό. Μεταξύ των εγκαταστάσεων ήταν:

1) Οίκημα γραφείου και διευθύνσεως, δωμάτια έξι.
2) Δυο μεγάλα οικήματα με ξύλινα κρεβάτια δια τη στέγαση και διαμονή 250 εργατών.
3) Οίκημα αρτοποιείου μετά κλιβάνου, αποθηκών αλεύρων, καυσίμου ύλης και διαμονής αρτοποιών.
4) Οίκημα μαγειρείου και εστιατορίου εργατών.
5) Οίκημα σιδηρουργείου.
6) Οίκημα μηχανοστασίου, μηχανών αεροσυμπιεστών μετά παρακειμένου δωματίου προσμονής του Μηχανικού αυτών.
7) Οίκημα μεγάλης αποθήκης εργαλείων και υλικών
8) Οίκημα σταύλου προς στέγαση των ζώων της επιχείρησης.
9) Δύο υπόστεγα διαλογής μεταλλεύματος.


Το εργοστάσιο στην κατοχή

Το εργοστάσιο μετά από διαταγή των Γερμανικών Αρχών κατοχής άρχισε τη λειτουργία από τον Ιούνιο του 1941. Το μετάλλευμα μεταφερόταν στη Γερμανία και χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη για τη λειτουργία των πολεμικών εργοστασίων (κατασκευή τεθωρακισμένων, αεροπλάνων).

Το μέλλον
Τα μεταλλεία χρωμίου της περιοχής Βοϊδόλακκος μεταπολεμικά λειτούργησαν ως το έτος 1960. Η γενικότερη εκμετάλλευση στο συγκρότημα του Μπούρινου στα νεότερα χρόνια δόθηκε στην εταιρεία ΕΛ.ΣΙ (Ελληνικά σιδηροκράματα) μέχρι το 1991. Το βουνό Μπούρινος (Πύρινος) εκτός από το χρωμίτη κρύβει στα σπλάχνα του πλήθος μεταλλευμάτων και κυρίως ευγενών μετάλλων. Είναι ένα βουνό παγκοσμίου ενδιαφέροντος και πιστεύουμε στο μέλλον να δώσει ζωή στον τόπο όπως και στο παρελθόν.