Ασβεστόπετρα (Χασάνκιόϊ) Δήμου Εορδαίας Κοζάνης

 

Ασβεστόπετρα (Χασάνκιόϊ) Δήμου Εορδαίας Κοζάνης

 

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου «Οικισμοί Δήμου Εορδαίας» σελ.146 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 604 μέτρων στη διαδρομή Πτολεμαΐδας, Ασβεστόπετρα μεταξύ των οικισμών Μαυροπηγή και Άρδασσας. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Πτολεμαΐδας, αποτελεί ιδία κοινότητα. Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 28 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Εορδαίας  η Άσβεστόπετρα ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 8^η θέση.

ΔΕΘ: Η  κοινότητα υποχρεώθηκε  να συνεισφέρει  για την 3^η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης  το Σεπτέμβριο του 1928  δραχμές 300.

Το 1938  το κ.σ ψήφισε εισφορά δια τη ΔΕΘ για τη συμμετοχή του Ν.Κοζάνης  2000 δρχ. (60/1976).

Ο Κων/νος Ζαρομυτίδης έλαβε  Αργυρούν μετάλλιον  διά έκθεση προϊόντων αγελαδινού βουτύρου  και βίκο (Β.Ε 20-1-35).

Εκλογικά: Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 30/5/2015 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο  ενδέκατον εκλογικό τμήμα με έδραν το χωρίον Δέβρη εις το οποίον θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Ραδούνιστα, Σούλποβον και Χασάν –Κιόϊ τόπον ψηφοφορίας ορίζομεν το ελληνικόν δημοτικόν σχολείον.

Εκλογές της 25-9-32,  Ψηφοφορίσαντες: 344. Φιλελεύθεροι: 45. Λαϊκοί:134.  Αγροτικοί:28.  Εργατικοί αγροτικοί:130. Προοδευτικοί:20.  Εθνικοριζοσπαστι-

κό: 37. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:30. Δημ.Παπαδήμος:30 (60/1519).

 

Εκλογές 9/6/1935 .Ψηφοφορίσαντες 245 (εγγεγραμμένοι 300). Λαϊκόν –Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα153, Μακεδονική Ομάς Ανεξαρτήτων πολιτευτών 37. Μεμονωνένος υποψήφιος Παπαδόπουλος 15. Λευκά 40. Άκυρα 0.

   Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν Βασιλευομένη δημοκρατία  244. Αβασίλευτη δημοκρατία 25.  Λευκά 7.

Εκπαιδευτικά: (Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. 18-3-17)

«Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, ισόγειον, ευάερον, ηλιόλουστον και σύγκειται εκ δύο αιθουσών, επαρκών τον χώρον. Υλικόν σχολείου: Δύο μαυροπίνακες, ων ο έτερος μικροσκοπικός, 2 τράπεζαι, 2 καθίσματα, 2 θρανία παλαιού τύπου. Μαθητές εγγεγραμμένοι 56. Παρόντες 45. Διδάσκαλος ο Χαρίσιος Παπαεμμανουήλ υποδιδάσκαλος του Ιεροδιδασκαλείου Σάμου. Φανή Κάπτση, υποδιδ. και τελειόφοιτος του Παρθεναγωγείου Μοναστηρίου, μειλίχιος, σεμνή και ευπειθής. Αγαπά πολύ το σχολείον και τα νήπιά της, εν τω προσώπω των οποίων διακρίνει τις εζωγραφισμένην την χαράν, ιδία όταν η διδασκαλία της συνοδεύηται και υπό ασματίων. Μεταχειρίζεται διάφορα εποπτικά μέσα και παίγνια, τέρποντα τα νήπια. Είναι ειδική εις το μάθημα της ωδικής και έχει φωνήν τερψίθυμον».

Διδακτήριο ισόγειο, λιθόκτιστο, στερεό αποτελούμενο εκ δύο μικρών και χαμηλών δωματίων μετά μικρού διαδρόμου κατά το μέσον. Είναι ανάγκη να κτισθεί νέον διδακτήριο διταξίου τύπου, η κοινότης όμως παρ’ όλες τις παρακλήσεις, επικλήσεις και συστάσεις αδιαφορεί τελείως, τούτου ένεκα πρέπει να αναλάβει την μέριμνα το κράτος. Κάτοικοι 450, τάξεις 4, μαθητές 55. Νήπια 36 (30-5,10-6/1923).

Μετά την αποχώρηση  των Μουσουλμάνων και την εγκατάσταση προσφύγων κατελήφθη το κεντρικόν τζαμίον, το οποίον μεταρρυθμιζόμενον και επισκευαζόμενον καταλλήλως θα καταστή διτάξιο διδακτήριο. Η κοινότης διέθεσε τρεις χιλιάδες δραχμές και οι κάτοικοι δι’ εράνου πέντε χιλιάδες. Κάτοικοι 450, πρόσφυγες 350, τάξεις 5. Μαθητές 85 (16-9/1-10/ 1923).

Διδακτήριο χρησιμοποιείται το πρώην τουρκικό τζαμί. Το παλιόν σχολείον μετά την αύξηση των μαθητών λόγω της εγκαταστάσεως προσφύγων δε δύναται να περιλάβει το σχολείον, σε αυτό θα λειτουργήσει μόνο το νηπιαγωγείο. Κάτοικοι γηγενείς 450, πρόσφυγες 350. Μαθητές 67 άρρενες και 45 θήλεις. Η νηπιαγωγός διδάσκει και στην α΄ και β΄ τάξη του δημοτικού (12-21/11/1924  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Το εποπτικόν Συμβούλιον  γνωμοδοτεί όπως ιδρυθούν νυκτερινές σχολές στην Ασβεστόπετρα, Μυλοχώρι, Ολυμπιάδα, Ασβεστόπετρα, Περδίκκα, Καρδιά, Κομνηνά (18-9-1929).

Διδακτήριο είναι παλαιό τουρκικό οίκημα διασκευασμένο σε δύο αίθουσες και ένα γραφείο το οποίο χρησιμοποιείται ως αίθουσα παραδόσεως. Το τέταρτον τμήμα στεγάζεται σε επισκευασθέν οίκημα χρησιμοποιούμενο άλλοτε ως καφενείο (28/5/37).

Διδακτήριο νέόδμητο τύπου τετραταξίου, αποπερατωθέν προ έτους περίπου. Σχολικός κήπος υπάρχει, έκτασις απερίφρακτος σε απόσταση 300 μ. (20/1/39).

Το διδακτήριο του νηπιαγωγείου στεγάζεται σε οίκημα πεπαλαιωμένο ενοικιασθέν παρά της κοινότητας, το ήμισυ του οποίου χρησιμοποιείται δια τη στέγαση της Γ΄ Δ΄τάξεως του δημοτικού σχολείου. Αριθμός νηπίων 35 (28/5/37).

   Διδακτήριο νηπιαγωγείου παλιό, ανταλλάξιμο οίκημα, έναντι του δημοτικού σχολείου, ευρύχωρον μεν, αλλά πολύ παλαιόν. Νήπια 95 εκ των οποίων τα θήλεα 49 (10/1/39).

   Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Κων. Ζαρομύτης, Γεω. Κοτζαφύλης, Κ. Γοτουχίδης.

Διδάσκαλοι:Τσιώτη Όλγα εξ Ασβεστόπετρας, 1909, πτυχιούχος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών (Ασβεστόπετρα 38).

Αγγελίδης Αλέξανδρος από Καρς , μετεκπαιδευθείς (Ασβεστόπετρα 37).

Δεληβάνη Βασιλική εκ Κοζάνης, 1914, πτυχιούχος Διδασκαλείου (Ασβεστόπετρα 38).

Δεληγιάννη Λεβεντία, εξ Ασβεστόπετρας , πτυχιούχος 5/ξίου διδασκαλείου (Ασβεστόπετρα 38).

Κύρου Τριαντάφυλλος εξ Ασβεστόπετρας,1888,πτυχιούχος Υποδ/λείου Θεσσαλονίκης (Ασβεστόπετρα 38).

   Έρανοι: Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης το ποσό των 100 δρχ.το έτος 1927.

   Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 1929 πραγματοποιήθηκε παλλαϊκός έρανος

για την ανέγερση του μνημείου του εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρισόστομου 201,70 δρχ. (60/1645).

Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ανεγερθείς το 1955. Ιερός ναός Αγίου Δημητρίου, ανεγερθείς το 1965.

   Κατοχή: Από την κοινότητα αναφέρεται στις 8-10-45 ότι  παρελήφθησαν κατά τα έτη 1941-42 παρά του Ερυθρού Σ. Θεσ\νίκης 24 ορφανά τα οποία παρελήφθησαν από τους οικείους το 1944.

 Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918. Ο οικισμός Χασάνκιοϊ μετονομάζεται στις 1/2/1927 σε Ασβεστόπετρα. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Πτολεμαΐδος.

   Στις 22 Μαρτίου 1925 ο πρόεδρος της κοινότητας Δημήτριος Τουρνάς υποβάλλει την παραίτησή του υπό τον όρο να παραμείνει κοινοτικός σύμβουλος. Πρόεδρος αναλαμβάνει ο Λάζαρος Αγγελίδης.

  

 Στις κοινοτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 25-10-1925 ψήφισαν  108  εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Λάζαρος Αγγελίδης 91, Κων/νος Χαλαϊδόπουλος 74, Φώτιος Παπαζαχαρίου 71, Κων/νος Αλεξανδρίδης 59, Θεόδωρος Παπαδόπουλος 59, Κων/νος Ζαροματίδης 59.

Ο Υποδιοικών Καϊλαρίων στις 30-12-24 αναφέρει στο Νομάρχη ότι στο συνοικισμό Χανσακιόι (Ασβεστόπετρα) είναι εγκαταστημένοι περί τις 40 οικογένειες Καυκασίων οίτινες δεν αντιπροσωπεύονται στο κοινοτικό συμβούλιο με αποτέλεσμα να γίνεται αφορμή διενέξεων μεταξύ αυτών και των ετέρων προσφύγων οι οποίοι και αντιπροσωπεύονται καταλλήλως. Δεδομένου ότι απεχώρησε του κ.σ. ο Γ.Δρούμας αναχωρήσας δια περιφέρεια Θεσσαλονίκης φρονούμε ότι θα ήτο σκόπιμο αντί του αναχωρήσαντος Γ. Δρούμα διοριστεί εις τη θέση αυτού ο Λάζαρος Αγγελίδης του Ηλία,  Καυκάσιος

«Αποδεικτικόν

Εν Χανσακιόι σήμερον την 6^η του μηνός Δεκεμβρίου 1925 ημέρα Κυριακή ο υπογεγραμμένος Αλέξανδρος Αγγελίδης δημοδιδάσκαλος Χανσακιόι κατόπιν αιτήσεως του κ. προέδρου Χανσακιόι ανέγνωσα επ’ εκκλησίας το πρακτικό της απόφασης του κοινοτικού συμβουλίου 6-12-25

Οι μάρτυρες  Ελ. Αλεξάνδρου» Ο Αναγνώστης

Στις 8-6 το κ.σ με πρόεδρο το Λάζαρο Αγγελίδη  ψηφίζει πίστωση 600 δρχ. για αγορά καταλλήλων σινδονίων προς καταπολέμηση της ακρίδας. Στις 12-6 η κοινότητα ψηφίζει πίστωση 500 δρχ. δια καταπολέμηση της εμφανισθείσης ακρίδας.

Το κ.σ Ασβεστόπετρας αναφέρει στο Νομάρχη στις 13-6-29 ηρνήθη να ψηφίσει το ποσό των 10.000 δραχμών που καθορίσθηκε για το Ταμείο Οδοποιίας το 1929  με τη δικαιολογία ότι η κοινότης έχει επειγούσας ανάγκας δια κατασκευήν οδών και γεφυρών.

Ο Νομάρχης Κοζάνης Ι.Αναγνωστόπουλος με επιστολή στον πρόεδρο της κοινότητος συγχαίρει τους κατοίκους δια την προσφορά τριών μόσχων, προβάτων και αρνίων 23, πουλερικών 210, εκατό ζευγών καλτσών, μιας φανέλας, δύο κασκόλ, 5 οκ. μαλλίων, 3900 οκάδων σιτηρών και η εκ 1330 συν 666 δρχ. εξόδων παραστάσεως προέδρου προς το μαχόμενο Στρατόν δια την τιμή και ανεξαρτησία της Ελληνικής Πατρίδος (Μ.Β 24-11-1940).

   Οικονομικά: Αίτησις κατοίκων κοινότητας Ασβεστόπετρας Εορδαίας στις 1-11-31  προς τον κ. Νομάρχη Κοζάνης.

   «Το κ. σ  δια παλαιάς αποφάσεως απαγόρευσε την εις το κοινοτικό δάσος βοσκή των αιγών μας, περιορίσαν ταύτην εις πολύ στενόν χώρον τούτου όλως ανεπαρκώς, στερουμένου φυτείας και πολύ δύσβατο. Δια προηγουμένου αιτήσεως παρακαλέσαμε τον κ. πρόεδρο μετά του κοιν. Συμβουλίου όπως ει δυνατόν επιτρέψωσι τη βοσκή των αιγών τούτων εις μεγαλυτέρα εκ της προηγουμένης, ίνα δυνηθεί οπωσδήποτε να επαρκέσει εις αυτάς προς βοσκή.

  

Επί της αιτήσεως ταύτης ουδεμία απόφασις εδόθη, ως φαίνεται όμως θα είναι αρνητική.

Επειδή κ. Νομάρχα προς βοσκήν αίγες είναι περίπου εβδομήκοντα (αρ.70). Επειδή αύται τυγχάνουσι τα μόνα γαλακτοφόρα των περισσοτέρων οικογενειών, επειδή πολλές οικογένειες έχουν ανά μία ή δύο και είναι απαραίτητες για τους απόρους οικογενείας παρακαλούν να συστήσετε εις το ανωτέρω κοιν. Συμβούλιο και καθορίσει μέρος του κοιν. δάσους προς βοσκή των αιγών μας από του σημείου Δερβέν μέχρι του Κακιντός».

Πεσόντες: Γεώρ. Α.Πετρόπουλος Ασβεστόπετρα κοιν. υπάλληλος από Γερμανούς (60/1054).

Πληθυσμός:1913=979, 1920=907, 1928=1061, 1940=1305, 1951=1148, 1961=1158, 1971=1032, 1981=896, 1991=828, 2001=740, 2011=739.

Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Ασβεστόπετρας "Ο Προφήτης Ηλίας" (1η Παραδοσιακή Μουσική χορευτική εκδήλωση2018).

 

 

 

 

 

Αμυγδαλέα (Μπιγιούκ Τεκελέρ) Δήμου Κοζάνης

 

Αμυγδαλέα  (Μπιγιούκ Τεκελέρ) Δήμου Κοζάνης

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμου Κοζάνης”

Σελίδες 226 Έτος έκδοσης 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 380 μ. στη διαδρομή Κοζάνη, Πετρανά, Βαθύλακκος, Αμυγδαλιά. Βρίσκεται δυτικά της λίμνης του Πολυφύτου και σε απόσταση 14 χλμ. από Κοζάνη. Πλησιέστεροι οικισμοί Βαθύλακκος, Ανατολή.

Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ελίμειας. Μαζί με τους οικισμούς Ανατολή, Σταυρωτή αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Αμυγδαλέας.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 71 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στο Δήμο Κοζάνης  η Αμυγδαλέα  ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 68η θέση.

Αρχαιότητες: «Αντιπροσωπευτικό δείγμα της ειδωλοπλαστικής των νεολιθικών χρόνων είναι το ανθρωπόμορφο ειδώλιο, που βρέθηκε στο χωριό Αμυγδαλιά του Νομού Κοζάνης. Είναι συγκολλημένο από τρία κομμάτια και σώζεται σε καλή κατάσταση. Ο πηλός που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του είναι πορτοκαλόχρωμος με λίγες προσμίξεις. Το ειδώλιο είναι χειροποίητο, παριστάνει γυναικεία μορφή καθιστή σε σκαμνί και φέρει γραπτή διακόσμηση κοκκινωπού χρώματος. Η μορφή είναι πληθωρική με τονισμένα τα γυναικεία χαρακτηριστικά. Η διακόσμηση καλύπτει όλη την επιφάνεια και τα θέματά της θυμίζουν σχηματοποιημένα κλαδιά, ενώ η διακόσμηση που υπάρχει κάτω από την κοιλιά ίσως αποδίδει κάποιο στοιχείο του ενδύματος, πιθανόν ζώνη»

(«Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Ιστορικό - Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Κοζάνης». odysseus.culture.gr). 

Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο  ενδέκατον με έδραν το χωρίον Κιτσιλέρ (Βαθύλακκος) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Κιουτσούκ Τεκελέρ (Ανατολή), Μπουγιούκ Τεκελέρ (Αμυγδαλέα), Γιανουσλού (Ν. Σιγή), Χατζήρανη (Μεσιανή), Μπιτσελή (Κουβούκλια), Χατζομουρλού (Ροδίτης), Ακσακλή (Λεύκαρα), συνοικίαι Ορτουλάρ,  Χατζηϊσελέρ, Μεντισλή, Κιρτζιλέρ Κοφουλάρ, Δαουτλή, τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν το Μουσουλμανικόν τέμενος.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 48 άρρενες εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι.

Εκπαίδευση: Το νέον διδακτήριον αποπερατώθη το 1926. Είναι εφοδιασμένο μόνο δι’ επαρκών νέων τριέδρων θρανίων, μαυροπίνακος, γεωγραφικού χάρτου της Ελλάδος και ουδέν άλλο. Διδάσκαλος ο Νικόλαος Ξανθίδης διορισμένος στο σχολείο από το Φεβρουάριο του 1927. Κάτοικοι 180 πρόσφυγες. Μαθητές 24 άρρενες και 40 θήλεις (Σχολικό έτος 1926-27  ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).

Διδακτήριο νεόδμητο τύπου μονοταξίου κατασκευασθέν υπό της Τ.Α.Π (Ταμείον Αποκαταστάσεως Προσφύγων).  Ως προς το υλικόν υπάρχουν 5 θρανία, 1 πίναξ μικρός, 1 μικρό τραπέζι, 5 πολιτικοί χάρτες, 1 αριθμητήριο, 2 καθίσματα. Σχολικός κήπος δεν υπάρχει ελλείψει ύδατος. Μαθητές  19. Η υγιεινή κατάσταση των μαθητών δεν είναι καλή λόγω της ελονοσίας, η οποία αναπτύσσεται εις την υπάρχουσα τεχνητή δεξαμενή προς ύδρευση ζώων και κατοίκων (29/1/38).

Διδακτήριο, μονοτάξιο, νεόδμητο, επαρκές, περιλαμβάνον γήπεδο 1.200 μέτρων, εκ του οποίου συνεστήθη η διάθεση αναλόγου τμήματος δια σχολικό κήπο. Τα διοικητικά και οικονομικά βιβλία απωλέσθησαν κατά την γενομένη λεηλασία του σχολείου, περισωθέντος μόνο του Μαθητολογίου. Μαθητές ανέρχονται στους 29 (8/10/1941).

Διδάσκαλος: Μπλάτζα Βασιλική εκ Καταφυγίου 1908, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Αμυγδαλιά 38).

Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Προφήτης Ηλίας.

         Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό  Μπιγούκ Τεκελέρ με συμμετοχή των οικισμών Κιουτσούκ Τεκελέρ και Χασιλάρ. Στις 8/8/1928 ο οικισμός Μπιγούκ Τεκελέρ μετονομάζεται σε Αμυγδαλιά (σε Αμυγδαλέα στις 16/10/1940) και ο οικισμός Χασιλάρ σε Σταυρωτή. Στις 16/10/1940 το όνομα του οικισμού Κιουτσούκ Τεκελέρ διορθώνεται σε Μικρόν Τεκελέρ και στις 10/10/1955 σε Ανατολή. Στις 13/3/1971 η έδρα της κοινότητας μεταφέρεται από τον οικισμό Αμυγδαλέα στον οικισμό Σταυρωτή. Στις 4/12/1997 οι οικισμοί Ανατολή, Σταυρωτή, Αμυγδαλέα προσαρτώνται στο δήμο Ελιμείας.

         Το κ.σ στις 7-9-1921 ψήφισε πίστωση 250 δραχμών δια έξοδα του Μουφτή Κοζάνης, ενοίκιον οικίας, μισθός γραμματέα και αγορά επίπλων γραφείου (60/1640).

         Στις κοινοτικές εκλογές, 25-10-25, ψήφισαν 61 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Κωνσταντίνος Αγγελόγλου 22, Εμμανουήλ Σαμανδαρής 22, Δημήτριος Χιώτης 20, Νικόλαος Ξανθίδης 12, Ανδρέας Τραχανάς 8.

Πληθυσμός: 1913=153. 1920=168. 1928=77. 1940=172. 1951=176. 1961=171. 1971=15. 1981=2. 1991=81. 2001=35. 2011=13

Προσφυγικά: Ο προϊστάμενος του Εποικισμού Κοζάνης αναφέρει ότι οι  εγκατεστημένοι πρόσφυγες  στην Αμυγδαλιά στις 2/10/1928 ήταν Μικρασιάτες 34, πόντιοι 1.

 

 

Αηδονοχώριον,το Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Αηδονοχώριον,το Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ  ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 731 μ., στη διαδρομή Νεάπολη, Αηδονοχώρι, Χορηβός, με πλείστες διάσπαρτες αρχαιότητες. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι του Χαϊδάραγα, ο οποίος γύρω το 1795 το πούλησε στους κατοίκους (Αδαμίδης..Μπέηδες…).

Βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιόμετρα από τη Νεάπολη επί της παλιάς αμαξιτής οδού Κοζάνης Ιωαννίνων. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Νεάπολης. Μαζί με τον οικισμό Καλλιστράτι αποτελούν την τοπική κοινότητα Αηδονοχωρίου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 64 άρρενες εκλογείς άπαντες Έλληνες χριστιανοί εκ των οποίων οι 24 ασκούσαν το επάγγελμα του κτίστη.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο έβδομο εκλογικό τμήμα Λειψίστης (Νεάπολη) με τόπο ψηφοφορίας το Ναό του Αγίου Πνεύματος.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους κατοικημένους 76 οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  το Αηδονοχώριον ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 46^η θέση με 45 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π. παιδικές κατασκηνώσεις).

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης  Γ.Χαρισίου στις 31 Αυγούστου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Κατά το Βαλκανικό πόλεμο εκάησαν οκτώ οικίες υπό των Τούρκων, οι οποίες επανακτίσθησαν. Σπίτια ωραία, καλοί και φιλοπρόοδοι οικοκυραίοι, λαμπρά εκκλησία η φροντίς να κτίσουν νεόδμητο σχολείο αξίζει να ονομάζεται Αηδονοχώριον (Αποστόλου:Οι οικισμοί…).

“Έχει 184 ψυχάς απάσας Ελληνικάς, σχολή τριτάξιο μικτή, μαθητές14, μαθητρίας 9, διδάσκαλον 1, ιερέα 1”  (Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Εκπαιδευτικά: “Αηδονοχώριον, 1/τάξιον, (γηγενής οικισμός)

Μαθητές: 28,25,45,40,38,31,38,31,33, 34,36,33 (Αντίστοιχα με ημερομηνίες επιθεωρήσεων: Οκτ.1919, 5/6/1923, 4/6/1924, 27/7/1924, 13/11/1924, 9/4/1930, 16/12/1930, 20/11/1931, 21/1/1933, 19/10/1933, 16/4/1937, 22/1/1938, 10/4/1940. Λειτούργησε ως μονοτάξιο).

Διδακτήριο: Καλή κατάσταση. Οι χωρικοί ουδεμία μεταρρύθμιση επέφεραν από το προηγούμενο έτος υποδειχθείσες κυρίως προς εύρυνση των παραθύρων. Ισχυρίζονται ότι δεν έχουν χρήματα και λείπουν τα απαραίτητα υλικά (Οκτ.1919). Πεπαλαιωμένο, κτήριο διώροφο βρίσκεται στη δυτική πλευρά της εκκλησίας (5/6/1923). Διευρύνθη η αίθουσα διδασκαλίας με κατάρριψη τοίχου (17/11/1923). Συνεχόμενο με το ναό, έτοιμοι οι κάτοικοι για την ανέγερση νέου (4/6/1924). Ανεγείρεται νέο διδακτήριο, προσωπική εργασία, υλικά από το παλιό σχολείο (27/7/1924). Την άνοιξη θα δοθεί σε χρήση (13/11/1924). Διδακτήριο μόλις αποπερατώθηκε μετά χώρου αυλείου (21/3/1927). Κατάσταση ικανοποιητική, μονοτάξιο, ανατολικό μεσημβρινό (16/12/1930).

Υλικό: 6 βάθρα, 1 πίνακας, 1 γεωγραφικός χάρτης (5/6/1923). Δεν προσετέθη τίποτε, οι μαθητές λόγω της έλλειψης θρανίων δυσκολεύονται να γράψουν (17/11/1923). 8 ελεεινά παλιά θρανία (4/6/1924). Θρανία νέα, χάρτες, εικόνες ηρώων μόνο (21/3/1927). Έχει 12 θρανία τρίεδρα νέου τύπου, πίνακα, έδρα, καθίσματα 3, χάρτες 9, σημαία, ωρολόγιον τοίχου (9/4/1930). 4 ιστορικές εικόνες, 2 τραπέζια, 1 λάμπα (16/12/1930). Σχεδόν επαρκές σε έπιπλα. Ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (11/11/1938).

 

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Τα υπάρχοντα υπηρεσιακά βιβλία τηρούνται εν τάξει (5/6/1923). Λείπουν το βιβλίο υλικού και πρακτικών (17/11/1923). Περιέχει λίγα βιβλία επαγγελματικά για χρήση του διδασκάλου (16/12/1930). Προσετέθησαν 5 τόμοι βοηθητικών διδασκάλου και μαθητών (21/1/1933). Πενιχροτάτη, μαθητική σχεδόν ανύπαρκτη (11/11/1938).

Σχολικός κήπος: Κήπος τριών στρεμμάτων περιφραγμένος (21/3/1927). Καλλιεργείται (9-4-1930). Καλλιεργήθηκε, απέκτησε έτερο κατάλληλο χώρο εκ 3 στρεμμάτων (9/6/1932). Αξιόλογος σε έκταση, θέση και ποιόν εδάφους. Καλλιεργούμενος θα αποδίδει ότι αναμένει η Πολιτεία και η Κοινωνία παρ’ αυτού (11/11/1938). Υπάρχει στον οποίο καλλιεργούνται δημητριακά και δασικά (10/4/1940).

Φοίτηση: Όχι τακτική (17/11/1923), τακτική (13/11/1924), τακτική απόντες 4 (16/12/1930), τακτική απόντες 0 (13/4/1931), τακτική απόντες 3 (9/6/1932), τακτική απόντες 3 (21/1/1933), τακτική απόντες 2 (19/10/1933), τακτική απόντες 1 (16/4/1937), τακτική απόντες  0 (10/4/1940).

Άλλες πληροφορίες: Το σχολείο αργεί λόγω αναρρωτικής αδείας του διδασκάλου Ζηκοπούλου Θωμά. Οι μαθητές φοιτούν στα σχολεία Καλλιστρατίου και Νεαπόλεως (22/1/1938). Οι κάτοικοι έχουν 15000 δραχμές, το δημόσιο οφείλει να συνεισφέρει για θρανία, καθίσματα, ερμάριο, χάρτες, εποπτικά μέσα συνολικής αξίας 3750 δραχμών (27/7/1924). Οι μαθητές κατέχουν αρκετές γνώσεις, σκέπτονται, κρίνουν. Τα αποτελέσματα κρίνονται αρκετά ικανοποιητικά οφειλόμενα στην επιμέλεια και στη διδακτική ικανότητα του διδασκάλου Αριστ. Δαραβίγκα (5/5/1931).

Διδάσκαλοι: Ζηκόπουλος Θωμάς, Καραμπέρης Ευάγγελος, Μιχαήλ Αβραάμ, Χριστοδούλου Μαρία, Λύκος Αναστάσιος, Τσέλκας Κων/νος” (Αποστόλου Τάνια: Μεταπτυχιακή εργασία Π.Δ.Μ 2015 «Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΒΟΪΟΥ (ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΗΣ) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ  ).

         Έκθεσις περί του Διδακτηρίου Αηδονοχωρίου: Το διδακτήριον του χωρίου Αηδονοχωρίου ευρίσκεται νοτίως της Εκκλησίας του Αγίου Πνεύματος και Δυτικώς του χωρίου. Διδακτήριο εν τω χωρίω τούτο έχει κτισθεί προ του 1850 και εν τω μεταξύ επυρπολήθη υπό των Τούρκων και ανηγέρθη και πάλιν το έτος 1907.

Κατά το έτος όμως 1944 επυρπολήθη υπό των Γερμανών και κατά το έτος 1950 εκτίσθη εκ του εράνου των Βασιλέων Παύλου και Φρειδερίκης.

Δ/ντής επί της ανοικοδομήσεως του Σχολείου ήτο ο Ρετζέπης Παν. με υπεύθυνον επί του εν λόγω διδακτηρίου ήτο ο μηχανικός Μιχαηλίδης Χρήστος και με εργολάβον τον Χρήστον Ζήσην εκ Πενταλόφου.

Η αίθουσα διδασκαλίας εις τ.μ είναι 5Χ9=45 του γραφείου περίπου 3Χ3 =9. Ύψος 4.30 μ.

       Ο Διευθυντής του Σχολείου:Γκαραβέλης Δημήτριος

Επισιτισμός: Επιτροπή εκ Νέας Ζηλανδίας στις 3-9-53  διένειμε βάσει καταλόγου των κατοίκων δέματα περιέχοντα ρουχισμό, γεωργικά εργαλεία και οικιακά σκεύη.

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Νικολάου ανηγέρθη στις 13 Μαΐου 1904, στη θέση παλιότερης. Άγιος Αθανάσιος, κοιμητηριακός ναός, χτίστηκε το 1966 στη θέση παλιότερης.

Εξωκλήσι Αγίας Παρασκευής χτίστηκε το 1958 στη θέση παλιότερης(Αδαμίδης…)

Ο οικισμός πανηγυρίζει στις 2 Μαΐου.

Στην πρόθεση 421 της Ιεράς Μονής Μετεώρων το έτος 1592-93 ως συνδρομητές της Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης ήταν 3 (Γαϊδουροχώρι).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 19/10/1929 με την απόσπαση του οικισμού Αηδονοχώριον από την κοινότητα Νεαπόλεως και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Ο οικισμός Καλλιστράτιον αποσπάται από την κοινότητα Νεαπόλεως και προσαρτάται στην κοινότητα. Στις 7/8/1986 η κοινότητα προσαρτάται στο δήμο Νεαπόλεως και το 2010 στο δήμο Βοΐου.

Ο Διοικητικός Επίτροπος Ανασελίτσης Νικόλαος Κουσίδης με επιστολή προς τους ιερείς, προκρίτους της κοινότητος Αηδονοχωρίου και ειδικά για τον πρόκριτο Στέργιο Ανδρέου (Ανδρεόπουλος) ζητά να συνταχθεί πίνακας όλου του ζώντος πληθυσμού άρρενος και θήλεως, ο οποίος θα χρησιμεύσει για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές (Αποστόλου:Δ.Μ 1912).

Στις 26-2-1930 επιβάλει κοινοτικό φόρο 1% επί πάντων των γεωργικών προϊόντων, σιτηρών, οσπρίων, λαχανικών, γλεύκους (60/2011).

   Το κ.σ με πρόεδρο τον Γεώργιο Χασιώτη αποφάσισε προσωπική εργασία δύο κατά συνέχεια Κυριακών εις όλους τους άρρενες συμπεριλαμβανομένου και του συνοικισμού Καλιστρατίου από 18 ετών και άνω δια τον εμβολιασμό όσων το δυνατόν περισσότερων αγριοδέντρων από 1^ης Μαρτίου ως τέλος Απριλίου 1930.

Στις 27-7-1930 διορίζονται από την κοινότητα ως οριοδείκτες υποδειχθέντες από την ολομέλεια των κατοίκων οι Χρήστος Γουσιόπουλος δια το χωρίον Αηδονοχώρι και ο  Κων/νος Χατζόπουλος για το συνοικισμό Καλιστράτιο με ημερομίσθιο 80 δραχμών.

Ο πρόεδρος της κοινότητος Αθ. Μηταλίδης υποβάλλει το Δελτίο Απογραφής στο Νομάρχη στις 8-12-45 ως ακολούθως: οικίες 43. Πληθυσμός 204. Καταστραφείσες κατοικίες ολοσχερώς 36 και μερικώς 4 δια πυρπολήσεως υπό των Γερμανών στις 10 Ιουλίου 1944. Νόσος ελονοσία. Θύματα της περιόδου 1940-44 ήταν επτά (αρ.7).

Οικονομία: Σύμφωνα με τα φορολογικά κατάστιχα επί Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι φορολογήθηκαν ως ακολούθως: Χωριό Γαϊντοχώρ. Το 1568 ο οικισμός  επί Τουρκοκρατίας  πλήρωσε  6.000  άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ  Χρούπιστας (Άργος Ορεστικό). Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανική οικογένεια με ζευγάρι 22 άσπρα. Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανική οικογένεια με μπένακ ζευγαριού παντρεμένος μουσουλμάνος, ο οποίος έχει γη μικρότερη από τσιφλίκ (ζευγάρι). Έκταση του τσιφλίκ 70 στρέμματα περίπου καλής ποιότητας.

Φόρος καλλιέργειας για 27 χριστιανικές οικογένειες 675 άσπρα, για 25 ανύπαντρους 625 άσπρα. Φόρος καλλιέργειας 1 οικογένεια με μπάστινα (υπό όρους κληρονομιά κτηματικής περιουσίας, κρατικής γης)  25. Φορολογήθηκαν για σιτάρι 200 κοιλά (1 κοιλό=20 οκάδες) 1600 άσπρα, βρίζα 50 κοιλά 250, κριθάρι 100 κοιλά 500, κεχρί 50 κοιλά 250, βρώμη 50 κοιλά 200, φακή και λαθύρι 10 κοιλά 80, ρόβι 5 κοιλά 40, ρεβίθια 2 κοιλά 16. Μούστος 125 μέντρι (1 μέντρι=8 οκάδες) 10. Δεκάτη από κρεμμύδια 10, από χόρτο 20, από μελίσσια 18, από κάνναβη 10, από λινάρι 20, από κουκούλια 150. Φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 10. Φόρος για χοίρους 148 (Γκέκας).

Η απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929 είχε την παρακάτω σύνθεση: Δημήτριος Μετλίδης κτηματίας, Ευάγγελος Νέττας ιερεύς, Θωμάς Ζηκόπουλος διδάσκαλος.

   Πεσόντες: Εντυπωσιακό το μνημείο πεσόντων που έστησαν  οι Αηδονοχωρίτες που συμβολίζει τη συμφιλίωση, την ενότητα του χωριού με πρωτοβουλία του αείμνηστου Αλκιβιάδου Νέττα γύρω στο 2000.

ΟΙ ΑΗΔΟΝΟΧΩΡΙΤΕΣ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΩΝ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΤΗΣΑΝΤΕΣ ΤΙΣ  ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

1)Γεώργιος Στεργ. Ανδρεόπουλος Μπιζάνι 1912. 2)Κων/νος Ν.Βασιλόπουλος  Μ.Ασία 1922.  3)Νικολαος Χρ.Βασιλόπουλος  Μ.Ασία 1922. 4) Στέργιος Χαρ.Σισμάνης Μ.Ασία 1922.   5)Ιωάννης  Χρ. Δημάκος, έτος γεννήσεως 1913 53 Σ.Π Μόροβα Αλβανία 2-11-1940.  6) Φώτιος Κ.Παπαδημόπουλος  Άγ. Γεώργιος Γρεβ.  1948. 7) Χρήστος  Δημ.Μιχαλόπουλος   Βογατσικό 1949. 8)Αχιλεας Αναστ.Τάσιου  Τατόι Αθηνών 1952.

Εκτελεσθέντες από Ιταλούς κατακτητάς

9)Κων/νος Σταυρ.Βασιλόπουλος Αηδονοχώρι 1943   10)Ιωάννης Δημήτρ. Γουσιόπουλος  Αηδονοχώρι 1943  11) Σταύρος Ευαγ. Βασιλόπουλος  Καστοριά 1943  12) Θωμάς Δημήτ. Γουσιόπουλος Καστοριά 1943.

Υπηρετήσαντες στον ΕΛΑΣ

13) Γρηγόριος Θωμά Ζηκόπουλος Ήπειρο 1944

Θύματα εμφυλίου πολέμου 1946-1949

14)Ζαχαρίας  Β.Ανδρεόπουλος Νεάπολη 1947. 15)Αθανάσιος Μιχ. Αντωνίου Θεσ/νίκη 1948.   16) Μιχαήλ Χρ. Αντωνίου Τσοτύλι 1948. 17)Χρήστος Μιχ. Αντωνίου Άγνωστον που 1948-1949.   18) Οδυσσέας Ευαγ. Βασιλόπουλος  Άγνωστον που 1948-1949.  19) Θωμάς Αθαν. Νέττας Αηδονοχώρι 1948.  20) Αριστοτέλης Νεσ. Παπαδημόπουλος Ασπρούλα 1948. 21)Γκλάρος Χρίστος Αηδονοχώρι 1948. 22)Στερ.Σταυρόπουλος Αηδονοχώρι 1948.  23)Αντώνιος Χρ.Δημάκος Άγνωστον που.

 

“Πραγματοποιήθηκε σήμερα 24 Μαρτίου 2019 επιμνημόσυνος δέηση και τελετή κατάθεσης στεφάνων από τον Δήμαρχο Βοΐου Δημήτρη Λαμπρόπουλο και τον πρόεδρο του χωριού Αθανάσιο Βασιλόπουλο, υπέρ των πεσόντων ηρώων από τους Ιταλούς στην πλατεία του Αηδονοχώριου Βοΐου Κοζάνης. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υποψήφιος Δήμαρχος Βοίου Κοσμίδης Δημήτριος, o Ακαδημαϊκός Δάσκαλος – Ερευνητής Τοπαλίδης Γεώργιος από το Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας ο οποίος τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για την περιοχή του Βοΐου και πλήθος κατοίκων του χωριού. Ακολούθησε μικρή εκδήλωση στο σχολείο του χωριού με κεράσματα και καφέ” (kozan.gr).

Πληθυσμός: Στον οικισμό το Νοέμβριο του 1924 κατοικούσαν 210 γηγενείς με σύνολο οικογενειών σαράντα (40). 1913=213.1920=181. 1928=131. 1940=343. 1951=153. 1961=156. 1971=70. 1981=66. 1991=56. 2001= 70. 2011=45.

Σύλλογοι: Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αηδονοχωριτών με έδρα τη Θεσσαλονίκη με έτος ιδρύσεως το 1983.

 (τεκμήρια ανέγερσης δημοτικού σχολείου)