Αγία Σωτήρα,η (Σβόλιανη) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Αγία Σωτήρα,η (Σβόλιανη) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

 

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022)

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 881 μ. σε περιοχή ορεινή, με πετρόχτιστα σπίτια,   στο δρόμο  Τσοτυλίου- Πενταλόφου (παλιά εθνική οδός Κοζάνης-Ιωαννίνων), πολύ κοντά στη Μόρφη, στα ανατολικά του όρους Βοΐου, πάνω από τον ποταμό Πραμόριτσα. Απέχει από το Τσοτύλι 20 χμ. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Πενταλόφου μαζί με τους οικισμούς Βυθού, Διλόφου, Πενταλόφου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 75 άρρενες  ψηφοφόροι εκ των οποίων οι 31 κτίστες.

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν μετά την απελευθέρωση και ενσωμάτωση στις 31 Μαΐου 1915 οι άρρενες ψηφοφόροι ψήφισαν στο ενδέκατο τμήμα Πενταλόφου (Βον) στο ναό του Αγίου Αχιλλείου.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου) η Αγία Σωτήρα ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 63^η θέση με 28 κατοίκους. Στην απογραφή αναφέρονται και τρεις (3) ακατοίκητοι οικισμοί: Παρόχθιον, Ρόκαστρο, Παναγία Χορηγού (πρώην παιδικές κατασκηνώσεις).

“Έχει 230 ψυχάς  Ελληνικάς, σχολή τετρατάξιον μικτήν στην οποία διδάσκονται 35 μαθητές, μαθήτριες 12 υπό 1 διδάσκαλον, ιερέα 1”  (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

         Γεφύρι: Είναι δίτοξο, πέτρινο, μνημείο αρχιτεκτονικής, γνωστό ως γεφύρι της Σβόλιανης. Χτίστηκε το 1851 επί του ποταμού Πραμόριτσα, με μήκος 26 μ. και ύψος 8,5 μ. Ένωνε την Αγία Σωτήρα με το Δίλοφο, Χρυσαυγή, Δασύλλιο.

 

Εκπαιδευτικά:  “Αγία Σωτήρα-Σβόλιανη 1/τάξιον, (γηγενής)

Μαθητές: 23, 60, 51, 44, 45, 54, 55, 41, 44, 38, 39 (Αντίστοιχες ημερομηνίες στα βιβλία επιθεωρήσεων:11/5/1925, 29/6/1930, 12/11/1930, 11/4/1932, 2/5/1933, 3/3/1934, 24/5/1937, 2/6/1938, 17/10/1938, 19/3/1940).

Διδακτήριο: Νέο, επί ανεπαρκούς χώρου, διαλείμματα γίνονται στο δρόμο (Σεπτ. 1919)  (Το διδακτήριο ανηγέρθη το 1912 με δαπάνη του συλλόγου με την επωνυμία: «ΑΓΑΘΟΕΡΓΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΣΒΟΛΙΑΝΙΤΩΝ ΕΝ ΑΜΕΡΙΚΗ Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ», Αδαμίδη, Α. (1984) Η Αγία Σωτήρα Βοΐου Κοζάνης, σ.41). 

Κείται στο κέντρο του χωρίου, διώροφο, νέου τύπου. Αποτελείται από μία ευρυχωροτάτη αίθουσα παραδόσεως και από άλλα 2 δωμάτια προς διαμονή του διδασκάλου. Κάτωθεν υπάρχει υπόγειο προς αερισμό του κτηρίου και εναποθήκευση της καυσίμου ύλης. Το όλο οικοσύστημα με τις πελεκητές πέτρες, τα ωραία παράθυρα, τη συμμετρία του προκαλεί έκπληξη στον επισκέπτη. Είναι το ωραιότερο κτήριο του χωριού (Σεπτέμβριος 1923),  Nεότευκτο. Αποτελείται από αίθουσα  ευρύχωρη. Είναι εστραμμένο προς ανατολάς. Το σχολείο δεν εχρίσθη με γάλα ασβέστου προ της ενάρξεως των μαθημάτων του σχ. έτους, αιτιολογία η έλλειψη ύδατος. Η αυλή δεν είναι περιορισμένη (9/10/1923). Διδακτήριο ανηγέρθη διτάξιο το 1911-12 με δαπάνη κατοίκων, χωρίς σχέδιο του υπουργείου (29/6/1930).

 

Υλικό: 7 θρανία, 1 έδρα, 1 πίνακα, άπαντα καινουργή (Σεπτ.1919). Βάθρα ακατάλληλα, μία θερμάστρα, χάρτης (9-10-1923). Έχει θρανία επαρκή (11/5/1925). Θρανία νέα αλλά όχι νέου συστήματος, χάρτες, εικόνες (2/6/1927). Θρανία 16 δίεδρα, 4 πολύεδρα, 2 πίνακες, αριθμητήριο, έδρα, 2 καθίσματα, γεωγραφικοί χάρτες, αρκετές εικόνες της επαναστάσεως του 1821, ωρολόγιο τοίχου (29/6/1930). Αρχειοθήκη, αριθμητήριο, 2 μαυροπίνακες, θερμάστρα, ωρολόγιο εκκρεμές, χάρτες 7 (Ελλάδος, Μακεδονίας, 5 ηπείρων), 38 εικόνες ελληνικής επαναστάσεως (22/11/1930). Προσετέθη εις χάρτης της Ελλάδος μεγάλος (11-4-1932). Έπιπλα επαρκή, ελλιπή εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (2/6/1938). Λείπουν εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (17-10-1938). Στερείται εποπτικών μέσων και οργάνων Φυσικής και Χημείας (19-3-1940).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Τα υπάρχοντα υπηρεσιακά βιβλία τηρούνται εν τάξει. Συνεστήθη και η αγορά των ελλειπόντων (9-10-1923). Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει (29/6/1930). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει (22/11/1930). Επλουτίσθη με 145 τόμους δωρηθέντες από Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο (11-4-1932). Ελλείψει εσόδων του σχολικού ταμείου δεν επλουτίσθη (2-5-1933). Επλουτίσθη μόνο με το περιοδικό "Εκπαιδευτικά Χρονικά" και "Βιβλιοθήκη Κοινωνικής Αγωγής" (3-3-1934). Η υπάρχουσα παιδαγωγική και μαθητική πενιχρά (2-6-1938). Πενιχρά σχολική και μαθητική πενιχροτέρα. Υπηρεσιακά βιβλία σχολείου, εφορείας παρουσιάζουν αταξία και αμελή τήρηση (17-10-1938).

Σχολικός κήπος: Καλλιεργήθηκε 1/2 στρέμμα ο οποίος εξηράνθη διότι δεν έχει ύδωρ ούτε και για πόσιν (29-6-1930). Δεν καλλιεργείται ελλείψει χώρου (11-4-1932). Εξ ανικανότητος και γήρατος του διδασκάλου δεν καλλιεργήθηκε (2-5-1933). Μικρά έκταση, ανεπαρκώς καλλιεργουμένη ελλείψει νερού (24/5/1937). Περιεφράχθη αρκετή έκταση δια δενδροκομία (2-6-1938). Δύναται να αποβεί καλύτερος και αποδοτικότερος αν περιφραχθεί και καλλιεργηθεί εντατικότερα (17-10-1938). Υπάρχει σε μικρά απόσταση από το σχολείο (19-3-1940).

Φοίτηση: Όχι τακτική, απόντες 11 (29/6/1930). Τα υπόλοιπα έτη τακτική.

Άλλες πληροφορίες: Τα τεχνικά μαθήματα, η γραμματική και οι εκθέσεις δεν διδάχθηκαν. Καλά αποτελέσματα στην Ανάγνωση της Α,Β. Στην Αριθμητική οι τάξεις υστερούν. Στα υπόλοιπα μαθήματα αποτελέσματα μέτρια (9-5-1931).

Διδάσκαλοι: Αστερίου Μιλτιάδης. Κρυσταλλίδης Πρόδρομος. Ζηκόπουλος Ιωάννης.”(Αποστόλου Τάνια).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίων Κων/νου και Ελένης. Εντυπωσιάζει η  παραδοσιακή λιθόστρωτη πλατεία. Ανηγέρθη το 1867.

Ιερός ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, κοιμητηριακός, στην είσοδο του χωριού,  όπου και πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου. Ο αγιογράφος Μιχαήλ του Μιχαήλ (1764-1805) από Χιονάδες Ιωαννίνων το 1783 αγιογράφησε το ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα. (http://odysseus.culture.gr).

Δια πρώτη φορά γιορτάσθηκε η εορτή του Προφήτου Ηλιού εις την ομώνυμο κορυφή «Αηλιάς» ένθα προσήλθον πλήθος προσκυνητών τόσον εκ του χωρίου όσον εκ των γειτονικών οικισμών. Στη θέση ταύτη προ πολλού ετών υπάρχει εικόνισμα του Μεγάλου Προφήτου.  Μετά τη θεία λειτουργία ο εφημέριος Παπαστέργιος Πουλιόπουλος συνέστησε στους κοινοτάρχες όπως εντός του έτους ιδρυθεί παρεκκλήσιον του προφήτη (Μ.Β 8-8-37).

 

Ο πρόεδρος της κοινότητας Παναγιώτης Κοντονικόλας με ενέργειές του εθεράπευσε τον ετοιμόρροπον ναόν του «Αγίου Κων/νου και Ελένης». Προ πολλού ενεπιστεύθησαν άλλοτε  οι εν Αμερική συμπατριώτες κατά τη διάλυση του εκεί Σωματείου των το εναπομείναν ποσό των 500 δολ. το οποίον το ηύξησε με τόκους ανελθών στις 90.000 δρχ. ειδική Επιτροπή συσταθείσα εκ των Παν. Κοντονικόλα, του εφημερίου Στεργίου Πουλιοπούλου, του Αποστ. Γκοτζαμάνη, του Δημ. Ζηκόπουλου, του Κων/νου Ξενιάδου, του Δημ. Τσιακμάκη, του Ευαγ. Σιμοπούλου άρχισε η επισκευή η οποία έφθασε στις 102 χιλιάδες. Το υπόλοιπο ποσό των 12.000 για να μη μείνει ημιτελής τις διέθεσε ο Παν. Κοντονικόλας. Το παράδειγμα του προέδρου μιμήθηκαν και άλλοι συγχωριανοί (Β.Ε 10-5-36).

 

 

Εικονοστάσια: Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Αγίου Ελευθερίου. Αρχάγγελου Μιχαήλ. Αγία Αικατερίνη, Προφήτη Ηλία. Αγίας Κυριακής. Αγίας Παρασκευής. Αγίου Γεωργίου (Αδαμίδη).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 24/9/1919 με την απόσπαση του οικισμού Σβόλιανη από την κοινότητα Μοιρασάνης. Ο οικισμός Σβόλιανη μετονομάζεται στις 30-8-1927 Αγία Σωτήρα. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στην κοινότητα Πενταλόφου. Από το 2010 ανήκει στο διευρυμένο Δήμο Βοΐου, με έδρα τη Σιάτιστα.

Το κ.σ στις 25-3-1928 αποφάσισε μετά από πρόταση των κατοίκων να απαγορευθεί δια άπαντας τους κατοίκους για μια δεκαπενταετία η διατροφή, η διατήρησις, η βόσκηση των αιγών σε ιδιωτικές και κοινοτικές γαίες. Χορηγήθηκε προθεσμία οκτώ μηνών, μέχρι τέλους Νοεμβρίου  1928 να πουλήσουν τις αίγες των που έχουν στην κατοχή των (60/1644).

Υπό του κοινοτικού συμβουλίου ανεδείχθη Πρόεδρος ο Μιχ. Σιμόπουλος και αντιπρόεδρος ο Αν. Τζημούλης (Το Βόιον 14-8-1932).

Απαγόρευση βοσκής στην τοποθεσία «Καστανιές». Η κατασκευή των δρόμων δια της προσωπικής εργασίας ανέλαβε ο εργολάβος ο Λουκάς Ζηκόπουλος. Την εκβάθυνσιν του πηγαδιού στην πλατεία του χωριού ανέλαβον οι Λεων. Μητσόπουλος και Δ. Ζηκόπουλος αντί 800 δρχ. το μέτρον (Το Βόιον 23/10/1932).

Στις 7-6-36 το κ.σ με πρόεδρο  το Δημ. Ζηκόπουλο συμφώνησε με το γιατρό Γεώργιο Πανταζόπουλο αντί δρχ. 500 να προχωρήσει σε εμβολιασμό τους κατοίκους της κοινότητας Αγ. Σωτήρας με δαμαλικό ορό (60/1735).

Ο πρόεδρος της κοινότητος Ζηκόπουλος υποβάλλοντας το Δελτίο Κοινοτικής Απογραφής στις 12-8-45  αναφέρει  ότι οι κατοικίες ανέρχονται στις 60, ο πληθυσμός σε 315 κατοίκους, η κυριότερη νόσος που εμφανίζεται είναι η ελονοσία. Τα θύματα της περιόδου 1940-44 ήταν έξι: τέσσερις άντρες και δύο παιδιά.

Οικονομία: Ο τρυγητός σύμφωνα με απόφαση της κοινότητος έγινε την 9^η Σεπτεμβρίου. Οι αμπελουργοί αναρωτιούνται τι είδος κρασί θα έχουμε από σταφύλια τα οποία τρυγήθηκαν μισοφαγωμένα (Β.Ε 22-9-35).

Στον οικισμό δραστηριοποιείται ο ξενώνας Τζαβέλλα σε έκταση δέκα στρεμμάτων.

Πεσόντες: Στο Μικρασιατικό πόλεμο έπεσαν οι: Φώτιος Θεοδ. Ζηκόπουλος, Αθανάσιος Αντ. Λότσιος και Αντώνιος Νικ. Ξενόπουλος. Στην περίοδο της κατοχής 1941-44 σκοτώθηκαν οι Κων. Καραγιάννης, Μιλτιάδης Λότσιος, Αναστάσιος Μαυρομάτης, ο δάσκαλος Ιωάννης Ζηκόπουλος, ο Χρίστος Αθαν.Μαυρομάτης και από νάρκες οι Χρίστος Γρηγορίου Κοντονικόλας και ο Βασίλειος Βασιλείου Κυριαζής. Στον εμφύλιο σπαραγμό δώδεκα συνολικά  (Αδαμίδης).

 

Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο ο Φώτιος Θεόδ.Ζηκόπουλος, γεννηθείς το 1918, 53 ΣΠ, Σέγουλα Μόροβας, στις 14-11-1940 (Δεληγιάννης).

Σημαντικό ρόλο στον ελληνοϊταλικό πόλεμο διαδραμάτισαν οι 52 γυναίκες του οικισμού. Μετέφεραν τρόφιμα, είδη ρουχισμού, πολεμοφόδια προς τον τόπο των επιχειρήσεων.

Πληθυσμός: 1913=267.1920=12. 1928=236. 1940=249. 1951=192. 1961=148. 1971=92. 1981=77. 1991=81. 2001= 32. 2011=28.

   Σύλλογοι: Οι ξενιτεμένοι ίδρυσαν το 1910 σύλλογο με την επωνυμία: «Αγαθοεργός Αδελφότης Σβολιανιωτών εν Αμερική η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος» (Αδαμίδης).

Τα μέλη του Συλλόγου “Ένωσις Νεολαίας Αγίας Σωτήρας”  συνήλθαν σε Γενική Συνέλευση με σκοπό την ταχυτέρα έγκρισή του ως νομικού προσώπου παρά του Πρωτοδικείου Γρεβενών (Β.Ε 16-2-1928). Πέρυσι κατεσκεύασεν μίαν βρύσην έξω του χωρίου μας, τώρα κατασκευάζει και άλλην εντός του χωρίου μας (Το Βόιον 11-10-1931). Σήμερα δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Σωτήρας "Η Μεταμόρφωση" Αναβιώνει κατ’ έτος τη γιορτή τσιγαρίδας. Διοργανώνει παραδοσιακό πανηγύρι το διήμερο 5 και 6 Αυγούστου με τίτλο «Τρανό φεγγάρι στον κόσμο». Γιορτή νεολαίας

.

 

Σισάνιον Κοζάνης

Σισάνιον,το

 

(Από το βιβλίο  του Βασίλη Αποστόλου ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ σελ. 336 Κοζάνη 2022)

 

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 840 μ. στη διαδρομή Σιάτιστα, Καλονέρι, Εράτυρα, Πελεκάνος, Σισάνι. Έδρα Μητροπόλεως η οποία μετεφέρθη στη Σιάτιστα το 1699 (λόγω καταστροφής του Σισανίου υπό των Τούρκων)  η οποία έλαβε την ονομασία Ιερά Μητρόπολις Σισανίου και Σιατίστης. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ασκίου, αποτελεί ιδία κοινότητα.

Από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή  το 2011στο Δήμο Βοΐου ο οικισμός με πληθυσμό 254  κατοίκους κατέχει την 10^η θέση. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί το Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού.

Έχει 307 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν τετρατάξιον, μαθητάς 40, μαθητρίας 12, διδάσκαλον 1, ιερείς 2 (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

Εκλογικά: Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης  του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 139 άρρενες εκ των οποίων οι 15 κτίστες (Βαρσαμίδης).

Στις 31 Δεκεμβρίου 1914 με απόφαση του Νομάρχη Κοζάνης ορίστηκαν στην Υποδιοίκηση Ανασελίτσας δεκαπέντε (15) εκλογικά τμήματα. Οι ψηφοφόροι του Σισανίου ψήφισαν στο έκτον με έδραν το χωρίον Πέλκα.

Εκλογές της 25-9-32: ψηφοφορήσαντες 183, Φιλελεύθεροι 41, Λαϊκοί  116, Αγροτικοί -, Εργατικοί αγροτικοί 12, Προοδευτικοί 8, Εθνικό ριζοσπαστικό  6, Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών -, Δημ. Παπαδήμος -.(60/1519).

Εκπαιδευτικά:  “Σισάνιον-διτάξιο, μονοτάξιο (γηγενής)

Πληθυσμός:1913=454. 1920=387. 1928=463. 1940=569. 2011=254.

Μαθητές: 60, 72, 62, 87, 93, 99, 87, 85, 98 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως:26/9/1923, 18/12/1929, 13/2/1931, 23/11/1931, 25/10/1932, 6/6/1934, 17/6/1937, 7/6/1938, 27/10/1938).

Διδακτήριο: Πεπαλαιωμένο, σαθρό, άθλιο, χαμηλό, ελεεινό κτήριο. Ανέγερση διδακτηρίου επιβάλλεται. Υπάρχει χρηματικό ποσό ανεπαρκές για την αποπεράτωση του διδακτηρίου. Κατά την άνοιξη πιθανό να αρχίσει η ανέγερση για να λειτουργήσει το σχ. έτος 1924-25 (26/9/1923). Αφθονεί η ξυλεία, χρήματα δύνανται να εξοικονομηθούν υπό των βοσκών, δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος εντός του χωρίου, το παλιό βρίσκεται παρά το ναό στενόχωρο (5/9/1926). Διδακτήριο χρησιμοποιείται κοινοτική οικία, η οποία επισκευάσθηκε  με δαπάνη του Ταμείου Ε. Προνοίας. Οι κάτοικοι είναι διατεθειμένοι να ανεγείρουν νέο διδακτήριο, προσφέρουν οικόπεδο, 75 χιλ. δραχμές, μεταφορά υλικών (18/12/1929). Κατάσταση οικτροτάτη, στενό, χαμηλό, ετοιμόρροπο, έχει όψη σταύλου (13/2/1931). Ελεεινή κατάσταση. Οι μαθητές αυξήθηκαν στους 87. Ο επιθεωρητής διέταξε οι τέσσερις ανώτερες τάξεις να διδάσκοντα το πρωί και οι μικρές το απόγευμα (23/11/1931). Η αυτή οικτρά  κατάσταση.

Λειτουργεί στον πάνω όροφο 30 τ.μ για 90 μαθητές. Το ισόγειο χρησιμοποιείται για καφενείο. Οι κάτοικοι δε συμφωνούν για την τοποθεσία του καφενείου (25/10/1932). Κακή κατάσταση, δια την ανέγερση νέου καταβάλλονται ενέργειες, οι οποίες προσκόπτουν  στο ζήτημα εξευρέσεως γηπέδου, το οποίο ζήτημα ταχέως θα λυθεί (7/6/1938). Κακή κατάσταση του κοινοτικού οικήμaτος. Έγινε από αρμόδια επιτροπή η εκλογή του καταλλήλου γηπέδου για ανέγερση 2ταξίου διδακτηρίου (27/10/1938).

Υλικό: Πανάθλια βάθρα, κακότεχνη τράπεζα, 1 μικρός πίναξ, εποπτικά μέσα δεν υπάρχουν(26/9/1923).  Έχει 19 θρανία τρίεδρα καινούργια, τραπέζι, 3 καθίσματα, χάρτης της Μεγάλης Ελλάδας και θερμάστρα (18/12/1929). 18 τρίεδρα θρανία, 2 μαυροπίνακες, 2 τραπέζια, 2 θερμάστρες, 6 καθίσματα, 5 χάρτες ηπείρων και Μακεδονίας μικροί και ακατάλληλοι, κουρευτική μηχανή, μελανοδοχείο, πενοθήκη, σφραγίς, 39 εικόνες επαναστάσεως. Ουδέν εποπτικό μέσο (13/2/1931). Δεν προσετέθη νέο. Σε θρανίο δύο θέσεων κάθονται ανά έξι (23/11/1931). Προσετέθησαν 10 τρίεδρα θρανία και μία σάλπιγξ (6/6/1934). Θρανία ελλιπή, ανεπαρκή. Εποπτικά μέσα δεν υπάρχουν (17/6/1937). Θρανία σχεδόν επαρκή, τα περισσότερα χρήζουν αντικατάστασης (27/10/1938).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία δεν υπάρχουν. Ο Γενικός έλεγχος δεν τηρείται εν τάξει (26/9/1923). Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει περίπου (18/12/1929). Δε συνεστήθη βιβλιοθήκη. Βιβλία σχ. Εφορείας εν τάξει (25/10/1932). Προσετέθησαν 3 τόμοι εγκυκλοπαιδικής ύλης (6/6/1934). Βιβλιοθήκη πενιχρά, τα περισσότερα χρήζουν αντικατάστασης. Τηρούνται με επιμέλεια και τάξη τα υπηρεσιακά βιβλία Σχολείου και Εφορείας (27/10/1938).

Σχολικός κήπος:  Καλλιεργήθηκε (1/6/1932). Λήφθηκε πρόνοια στο νέο σχολικό γήπεδο με επαρκή ύδρευση (27/10/1938).

Φοίτηση: Όχι τακτική, απόντες 53, όλοι απασχολημένοι στη συγκομιδή φασουλιών και αραβοσίτου (26/9/1923), όχι τακτική (13/2/1931), τακτική, απόντες 15 λόγω  ελώδων  πυρετών (25/10/1932).

Διδάσκαλοι: Παπανικολάου Ιωάννης,  Παπαγεωργίου Ζήσης, Χιόνος Δημήτριος, Τζώνος Γεώργιος, Μπάτζιος Χρήστος”(Τάνια Αποστόλου).

Επιτροπή εκκαθαρίσεως περιουσίας: Η Επιτροπή εκκαθαρίσεως της επί Τουρκοκρατίας υφισταμένης μικτής περιουσίας της κοινότητος Σισανίου συγκειμένη εκ του ειρηνοδίκου Σιατίστης Βασιλείου Χατζή, του Επιθεωρητού Δημ. Εκπαίδευσης Κων/νου Λεοντάρη,  του οικ. Εφόρου Σιατίστης Δημητρίου Μητσούδη και των κατοίκων της κοινότητας Αναστασίου Τασίκα και Βασιλείου Μηλιάκη ως λαϊκών μελών συνεδρίασε στις 11 Ιουλίου 1926 και κατένειμε την περιουσίαν.

α) Δια το Σχολείο δώδεκα αγρούς 31,5 στρεμμάτων (Αμπέλια 3, Καραπούλια 3, Μεράν 4, Κατσογιάν –καρυά 1, Ζέμνικον 2, Πλάκες 1, Αϊνέρι 3. Τσιαπατόρ-γούρνες 2, Παλιομάντρ-Χασιώτη 2,  Άγιον Αθανάσιον 5,  Ζέμνικον 1,50, και άλλα 4).

β) Εκκλησιά επτά αγρούς 28,50 στρεμμάτων. (Τσιούκα-λάκκον 11. Στείρα-καρυά 4. Φτέρη 6. Άγ. Νικόλαος 3. Κεραμαργιό 1,5. Γκογκόλινα Γιτές 2. Κερασιά 1).

Ιστορικά: α) Ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει σχέση με τους διεξαχθέντες αγώνες του Έθνους β) Μονή Παναγίας Σισανίου: Ημίσεια ώρα δυτικά του Σισανίου επί της ανατολικής κλιτύος ενός αντερείσματος του όρους Μουρικίου (Βλάστης) κείται η ανωτέρω Μονή με τον ναόν της, μικρών διαστάσεων και τον ερειπωμένο ξενώνα-στάβλον και αχερώνα. Εδώ υπάρχουν δύο κίονες μαρμάριναι με ιστορικάς σημειώσεις και επιγράμματα (ιδέ δημ. Β. Ελλάδος 1937 Ναθαν).

Ιερά: Ενοριακός ναός Αγίου Δημητρίου. Άγιος Αθανάσιος. Άγιος Χριστόφορος. Άγιος Νικόλαος. Προφήτης Ηλίας.

Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ανηγέρθη και ιστορήθη  τον Ιανουάριο του έτους 1662 επί αρχιερατεύοντος Μητροπολίτου Σισανίου Νικηφόρου. Το 1915 η κτηματική περιουσία της Μονής απαρτιζόταν από 230 στρ. χωράφια, 12 στρ. αμπέλια, 8 στρ. λιβάδι, 300 στρ. δάσος, 1 μύλος (Βαρσαμίδης).

Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Σισάνιον. Ο οικισμός Σισάνιον  στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Ασκίου.

Ο χωροφύλαξ Κοκκινάκης του Αστυνομικού Σταθμού Σελίτσης 

 στις 16/11/1915 τοιχοκόλλησε στο Σισάνι στο δημοσιότερο 

μέρος του χωριού τους ελεκτέους βουλευτές της περιφέρειας 

ενώπιον των μαρτύρων Κ.Φίτσιου και Ζήση Παπαγεωργίου 

(Αποστόλου Οικισμοί Ανασελίτσης το 1922).

Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Μετσιωνίτιο και μέλη Δημήτριο Κ. Θεοχάρη, Χρίστο Παπανικολάου, Μάρκο Δ.Χασιώτη και Αναστάσιο Ι.Τασίκα ψήφισαν στις 25-10-21 φόρο δεκάτης δρχ.1250, επί των αιγοπροβάτων 1012, επί των βοών, αγελάδων, ίππων, ημιόνων, δρχ.200, επί των μελισσών 25  (Αποστόλου Οικισμοί Ανασελίτσης το 1922).

Το κ.σ της κοινότητας Σισανίου  στις 4-1-25 με πρόεδρο τον Αθανάσιο Μπύρο συνήλθε σε συνεδρίαση και αποφάσισε: Χαρίζει εν κοινοτικό μέρος εκτάσεως με μήκος 16 πήχεις, πλάτος 7 προς τον Δημήτριο Ι. Παπαθανασίου προς χρήσιν του δι’ αποθήκη αχύρου προς τιμήν αυτού δια τας προσφερθείσας υπηρεσίας υπέρ του Έθνους καταστάντος αναπήρου πολέμου και προς ανακούφιση της οικογενείας αυτού, μη δικαιουμένου μηδενός να ενοχλήσει αυτόν εκ των κατοίκων θεωρουμένης της δωρεάς ταύτης ως ιδιοκτησία αυτού. Η σφραγίς Ελληνική Πολιτεία  (60/1543).

Στις κοινοτικές εκλογές  που διεξήχθησαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 66 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Κων/νος Μπίτος 50, Δημήτριος Τασίκας 50, Βασίλειος Λουλιάκης 46,  Ιωάννης Βελωνάς 43, Θεοχάρης Πρόγιος 36, Αθανάσιος Παπαθανασίου 34, Στέργιος Καραστέργιος 16, Στέργιος Στάμπας 14, Χρίστος Μπύρρος 14, Ιωάννης Φίτσιος 14. Ο Κων/νος Μπίτος επειδή τυγχάνει οφειλέτης της κοινότητος 9.000 δραχμών το Ειρηνοδικείο Σιατίστης ακύρωσε την εκλογή του ως κοινοτικού συμβούλου.

Ορκωμοσία εκλεγέντων κοινοτικών συμβούλων κοινότητος Σισανίου στις 30-11-1925 Δημήτριος Ιωάν. Τασίκας, Βασίλειος Κ.Λιουλιάκης, Ιωάννης Μάρκου Βελονάς, Αθανάσιος Παπαθανασίου: «Ομνύω εις το όνομα της αγίας και ομοουοίου και αδιαιρέτου Τριάδας να φυλάττω πίστιν εις την Πατρίδα και εις το δημοκρατικόν πολίτευμα υπακοήν εις το Σύνταγμα και τους Νόμους του Κράτους και να εκπληρώ ευσυνειδήτως τα καθήκοντά μου, να δίδω πάντοτε την ψήφο μου κατά συνείδησιν εις όλας τας υποθέσεις της κοινότητας να εκπληρώ ευσυνειδήτως πάσαν οιανδήποτε κοινοτικήν εμπιστευθυησομένην μοι υπηρεσίαν ελευθέρας πάσης πλαγίας σκέψεως έχων προ οφθαλμών μόνον τους Νόμους της πατρίδος και το συμφέρον της κοινότητος και των καταστημάτων αυτής να μη αποβλέπω εις το ίδιον όφελος ή χαριζόμενος εις άλλους να επαγρυπνώ εις το να απομακρύνεται απ’ αυτής πάσα βλάβη και ζημία και να δίδηται εις αυτήν πάσα δυνατή ωφέλεια» (60/2009) (25 Μαρτίου 1924 κήρυξη αβασίλευτης δημοκρατίας η οποία επικυρώθηκε με δημοψήφισμα στις 13 Απριλίου 1924. «Ναι» στην αβασίλευτη δημοκρατία ψήφισε το 69,98% (758.472 ψήφοι) των εκλογέων. Στις 3 Νοεμβρίου 1935 διεξάγεται δημοψήφισμα, το ποσοστό υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας  ανήλθε σε 97,88%.).

Προϋπολογισμός Κοινότητας το  1927: ΄Εσοδα 53082. Έξοδα 53421. Για σχολείο 200, φθισιατρείο Τζουμά 300, οικοτροφείο θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού σταθμού Σελίτσης 250. Δια ανέγερση δημοτικού σχολείου 25.000. Πρόεδρος Β.Κ.Λιουλάκης.

Οι κοιν. σύμβουλοι. (4-9-27) Ιωάννης Μ. Βελωνάς, Δημήτριος Ιω. Τασίκας, Αθανάσιος Ιω. Παπαθανασίου, Στέργιος Ευθ. Καραστεργίου. Κοινοτικός κλητήρ Γεώργιος Διδασκάλου. Ψήφισαν δαπάνη υπέρ σχολικού ταμείου 200 δρχ., υπέρ Εκπαιδευτικής Προνοίας 200, υπέρ οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού σταθμού Σελίτσης 250. Από Νομάρχη, υπέρ οικοτροφείου Λειψίστης 300, λυσσιατρείου Τζουμά (Χαραυγή) 300.

Ορκωμοσία του αγροφύλακος Δημήτριου Λιουλάκη στις 10-3-1928 «Δηλώ ο υποφαινόμενος ότι σήμερον ώμοσα τον όρκον εις το Δημοκρατικόν πολίτευμα ως εξής. Ομνύω εις το όνομα της αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδας να φυλάξω πίστιν εις την Πατρίδα και εις το δημοκρατικόν πολίτευμα υπακοήν εις τους Νόμους και τα ψηφίσματα του κράτους και να εκπληρώσω ευσυνειδήτως τα καθήκοντά μου» (60/2009).

Από τον απολογισμό του 1928-29: Υποχρεωτικές εισφορές: για καταστροφή αρουραίων και ακρίδων δρχ. 500. ορφανοτροφείο Λειψίστης 500, τηλεφωνικές συγκοινωνίες 500, μνημόσυνο υπέρ των εν πολέμοις πεσόντων 100. Προαιρετικές εισφορές: Μακεδονική Εκπαιδευτική Εταιρεία 300 δρχ. οικοτροφείο θηλέων Κοζάνης 100, επισκευή αστυνομικού τμήματος Σιατίστης 500, υπέρ αεροπορικής αμύνης 750.

 

Εισφορά της κοινότητος το Μάρτιο του 1930 υπέρ του Εθνικού οικοτροφείου Θηλέων Κοζάνης  δρχ.100.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Σισανίου Στέργιος Τάττης εκπροσωπών την κοινότητα με αναφορά στο Νομάρχη στις 11 Μαρτίου 1932 επισημαίνει τα παρακάτω: Η δευτεροβάθμιος επιτροπή της περιφερείας του πρωτοδικείου Κοζάνης επί του καθορισμού των ορίων των κοινοτήτων Σισανίου και Βλάστης με απόφαση της 12^ης Ιουνίου 1931 αφήρεσε τη δασώδη και εν μέρει καλλιεργουμένη τοποθεσία υπό την επωνυμία «Βουσλιά» ήτοι έκταση 1000 στρεμμάτων καλλιεργουμένης αποκλειστικά από κατοίκους Σισανίου και δύο χιλιάδων στρεμμάτων δασώδους εκτάσεως, ήτις ανέκαθεν ενέμοντο οι κάτοικοι Σισανίου και προσέθεσαν ταύτην στην κοινότητα Βλάστης. Η απόφασις αυτή είναι επιζήμιος, δημιουργεί καθημερινάς έριδας και φιλονικείας και καθιστά το βίο των καλλιεργητών αφόρητον και αποσπά από την κοινότητα ένα μέρος το οποίο ουδέποτε υπήρξε φιλονικούμενον. Ο πρόεδρος υποστηρίζοντας την κυριότητα της περιοχής εκθέτει τους παρακάτω λόγους. Κατά τα προσωρινά μέτρα του 1922 το ειρηνοδικείο Σιατίστης απεφάνθη ότι η κοινότητα είχε ανέκαθεν ανεπίληπτο νομή της περιφέρειας «Βουζλιά».

Κατεδικάσθη ο εκ Βλάστης καταγόμενος Νικόλαος Ιωάν. Δεμβόλης διότι βόσκησε στη θέση Τσίκα λάκκου. Ο κτηνοτρόφος εκ Βλάστης Ιωάννης Κατσανίκος ενοίκιασε την εν λόγω τοποθεσία από το κ.σ Σισανίου. Ως επιχείρημα θέτει ακόμη ότι οι κάτοικοι Βλάστης το 1931 πλήρωσαν φόρο γεωργικής παραγωγής δια τους  αγρούς των που καλλιεργούσαν στη συγκεκριμένη περιοχή στην κοινότητα Σισανίου (60/1672).

Ο πρόεδρος της κοινότητος Σισανίου στις 10-6-34  προς το Νομάρχη Κοζάνης. Αναφέρει ότι επειδή η κοινότης τυγχάνει απομεμακρυσμένη από δημοσίας οδού μη συνδεομένης δι’ αμαξιτής τοιαύτης ούτε με τις γειτονικές κοινότητες, ως δε εκ της ασχολίας των κατοίκων τυγχάνοντες γεωργοί και μεταβαίνοντες καθ’ εκάστην εις διαφόρους αγοράς ιδίως Τσοτυλίου και Πτολεμαΐδος, ανάγκη μεγάλη παρίσταται όπως συνδεθούμε τουλάχιστον μετά της κοινότητος Βλάστης και της τοιαύτης Πελεκάνου και επειδή έχει χαραχθεί παρά της μηχανικής υπηρεσίας η κατασκευή της οδού Πτολεμαΐδος-Νεαπόλεως η οποία οδός θα εξυπηρετήσει αρκετές κοινότητες, σας παρακαλούμε προτιμηθεί η κατασκευή της οδού ταύτης εκ της οποίας πρόκειται να εξυπηρετηθούν ολόκληραι αι δύο επαρχίες Βοΐου, Εορδαίας.

Το κ.σ στις 25-2-39 ψήφισε πίστωση 100 δραχμών δια εισφορά υπέρ του Σανατορίου της Ιεράς Μονής Πέτρας Ολύμπου (60/1739).

Στις 8-9-40 ψηφίζει δαπάνη 480,50 δραχμές για πληρωμή των εξόδων που γίνανε για τις εθνικές εορτές της 23^ης Απριλίου και 4^ης Αυγούστου (60/1412).

Ο φορολογικός κατάλογος βοσκής που συντάχθηκε στις 30-7-1940 περιελάμβανε 3541 μικρά ζώα και 1285 μεγάλα (60/1412).

Το κ. σ στις 30 -7-1940  αποφασίζει την συντήρηση των δύο υδραυλάκων 1500 μέτρων έκαστος. Με το νερό του ποταμού Μυρίχου ποτίζονται περί τα 300 ποτιστικά χωράφια. Η άρδευση αρχίζει από την 15^η Ιουλίου περίπου (60/1412).

Το κ.σ ζητά να πληροφορηθεί από το Νομάρχη στις 7-12-40 αν μπορεί να προσλάβει κοινοτικό κλητήρα έως ότου επανέλθει ο στρατευθείς κλητήρας της κοινότητας (60/1412).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Σισανίου Ευθ. Καραστεργίου  στις 7-12-52 αποστέλλει στη νομαρχία αντίγραφο ψηφίσματος ευχαριστιών και εσαεί απείρου ευγνωμοσύνης προς την καναδική κυβέρνηση και καναδικό λαό δια τη δωρεά διανομή αλεύρων εις 100 άτομα άπορα της κοινότητος (60/1412).

Το κ.σ  με πρόεδρο το  Σιδέρη Ν. Θεοχάρη  στις 15-7-45 συνέταξαν το Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής με τα παρακάτω στοιχεία: Κατοικίες 120. Πληθυσμός 620. Νόσοι, ελονοσία, ψώρα, οφθαλμόπονος. Θύματα 3.

Κοινοτικά ή εκπαιδευτικά: Ο ιερέας Ιωάννης Παπανικολάου από Σαμαρίνα από το 1919 εκτελούσε καθήκοντα ιερέως και διδασκάλου στην Πιπιλίστα και κοινοτικός γραμματέας κατά δεκαπενθήμερο στο Σισάνι (60/581).

Το κ.σ στις 23-9-24 προς τον Αστυνομικό Σταθμάρχη Σέλιτσας απαντώντας σε έγγραφο του κ. Ανθυπομοιράρχου Σιατίστης με ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου 1924 αναφέρει ότι το υπό του ιερέως αμισθί κατεχόμενον κοινοτκόν κατάστημα, κατέχεται μεν πράγματι δωρεάν, αλλά με συμφωνίαν, ως εφημερίου αγιάζοντος συνεχώς την κοινότητά μας από του έτους 1919. Το κοινοτικόν κατάστημα δεν ιδρύθη δια διδακτήριον, αλλ’ ιδρύθη 1^ον το επάνω μέρος να χρησιμεύσει ως γραφείον του κοινοτικού συμβουλίου της Κοινότητος Σισανίου και 2^ον ) Το κάτω να χρησιμεύσει ως καφενείον. Αλλ’ επειδή το νυν διδακτήριον δεν είναι και τόσον ετοιμόρροπον ώστε να εξωθή ο οκταμελής οικογενειάρχης ιερεύς εν μέσω βαρυτάτου χειμώνος και να μην έχει που να στεγασθεί διότι δεν έχομε άλλην στέγην. Παρακαλούμεν όπως οι μεν μαθητές να παραμείνωσιν εις το ίδιον διδακτήριον εις το οποίον επί τόσα έτη παρέμειναν και οι προπάτορες ημών, ημείς δε να φροντίσωμεν να ιδρύσωμεν το νέον διδακτήριον εις το μέρος εις το οποίον εκανονίσθη, δηλαδή εις το υπό του Οθωμανού Τζιαμάλ Βέη εγκαταλειμμένου οικοπέδου όπερ παρεχωρήθη υπό του υπουργού της Γεωργίας εις την κοινότητά μας την 31^η Αυγούστου.  Ευπειθέστατος  Ο πρόεδρος της κοινότητας Αθανάσιος Μπύρου. Τα μέλη Βασίλειος Ζιώγου, Παναγιώτης Λάμπρος.

 

Οι κάτοικοι του Σισανίου με έγγραφο στο Νομάρχη στις 13-12-24 διαμαρτύρονται για τη μη εκτέλεση της διαταγής του αστυνομικού σταθμού Σελίτσης εις τον άνευ δικαιώματος κατέχοντα το κοινοτικόν κτίριον ιερέα Ιωάννην Παπανικολάου υμετέρα διαταγή περί αμέσου εκκενώσεως αυτού μένει εισέτι ανεκτέλεστος και τούτο διότι δια λόγους αγνώστους και ανεξηγήτους υποστηρίζεται υπό του προέδρου της κοινότητος ημών.

Το κ.σ με πρόεδρο το Β. Ζιώγο στις 23-6-1933 ψήφισε πίστωση 1000 δραχμών ως δωρεά υπέρ του κοινοτικού διδασκάλου Δ.Χιόνου, λαβών υπόψη τις υπηρεσίες τις οποίες που προσέφερε εργαζόμενος με αρκετό ζήλο δια την πρόοδο των μαθητών και τη μόρφωση την οποία έλαβα από τότε που τοποθετήθηκε στο σχολείο της κοινότητας. Ο Νομάρχης δεν εγκρίνει τη δωρεά καθ’ ότι τα οικονομικά της κοινότητας δεν επιτρέπουν τη χορήγηση δωρεών (60/2011).

Οικονομία: Απογραφική επιτροπή  γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929: Γεώργιος Κατσαντώνης πρόεδρος, Σίμων Νικολάου ιερεύς, Ζήσης Παπαγεωργίου δημοδ., Κων/νος Ν. Φίτσιου αγροφύλαξ.

Το 1932 οι καλλιεργηθείσες εκτάσεις σε στρέμματα στο Σισάνι ήταν αραβόσιτος ξηρός 200, φασόλια ξηρικά 20, κριθής 15, βρώμη 5, τριφύλλι 20, γεώμηλα ξηρικά 5 (Πρόεδρος Στέφ. Διάτης).

Για το έτος 1929 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για αιγοπρόβατα ως ακολούθως: Γαλατινή 5696, Σιάτιστα 5786, Εράτυρα 3706, Παλαιόκαστρον 3195, Πελεκάνος 2168, Σισάνιον 1972, Μικρόκαστρο 1847, Νάματα 1437, Καλονέριον 1043 δραχμές.

Για το έτος 1931 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για χοίρους ως ακολούθως: Σιάτιστα 540, Εράτυρα 456, Πελεκάνος 303, Γαλατινή 297, Παλαιόκαστρον 252, Μικρόκαστρο234, Σισάνιον 207, Καλονέριον 132, Νάματα 111 δραχμές (60/1412).

«Ο τόπος παράγει εκτός από σιτηρά  και άφθονα καλαμπόκια διότι τα χωράφια μας είναι ποτιστικά. Εκείνο όμως το προϊόν που φημίζεται είναι τα καλά και βραστερά φασόλια τα οποία είναι ξακουσμένα σε όλη την Ελλάδα δια τη νοστιμάδα τους και γι’ αυτό όλοι οι έμποροι τα προτιμούν και τ’ αγοράζουν με μεγαλύτερη τιμή. Εκτός από τα φασόλια έχουμε και αρκετά καρύδια κι αυτά πολύ καλά και πολύ καλά και σπάζουν εύκολα διότι έχουν φλούδα πολύ λεπτή» (Μ.Β 26-10-30).

Στις 3 Δεκεμβρίου ο ποταμός Μύριχος πλημμύρισε και πήρε σπίτια, έπιπλα, αχυρώνες, σκεπάσματα, ζώα σε 6 οικογένειες (32 μέλη)  Στ.Βελονάς, Θωμάς Καραγώγος, Ανδρ. Μάλενας, Μίτσιος Καλαμπούκας, Τόλιος Καλαμπούκας, Δημ. Τσιόμπρος. Το κράτος τους βοήθησε με 150 δραχμές. Η κοινότης 25 οκάδες το άτομο (Β.Ε 1-1-36 και 9-2-36).

Την 28^η Φεβρουαρίου ετέθη ο θεμέλιος λίθος των πρώτων οικιών του νέου Συνοικισμού Σισανίου εις την θέσιν «Μπακιρένιο». Οι πρώτοι κτίζοντες ο Ιωάννης Βελονάς πρόεδρος της κοινότητας και οι αδελφοί Νικόλαος και Γεώργιος Τσιώγκας (Β.Ε 1-3-36).

Σημαντικό η δημιουργία φράγματος για άρδευση των καλλιεργειών με προοπτική τη λειτουργία υδροηλεκτρικού έργου.

Πληθυσμός: 1913=454. 1920=387. 1928=463. 1940=569. 1951=565. 1961=600. 1971=419. 1981=507. 1991=414. 2001=348. 2011=254

         Σύλλογοι: Ο Ν.Παπασίμου γράφει για τον εορτασμό του κλέίδωνα: «Την παραμονή του Αϊγιάννη όλα τα κορίτσια του χωριού μας με ζωηρότητα και ευθυμία αρχίζουν και προετοιμάζονται τα της εορτής. Πηγαίνουν και μαζεύουν από τα χωράφια διάφορα άνθη και ιδίως το γνωστόν με το όνομα Αηγιάννης και στολίζουν με αυτά την στάμνα εντός της οποίας ρίχνουν βραχιόλια και σκουλαρίκια και μετά το στόλισμα βγαίνουν όλα τα κορίτσια και πηγαίνουν τραγουδώντας στις κεντρικότερες βρύσες και ρίχνουν μέσα στη στάμνα από λίγο νερό και μετά γυρίζουν στην πλατεία του χωριού όπου και στήνουν το χορό. Και την άλλη μέρα τραγουδώντας, βγάζουν τα βραχιόλια και σκουλαρίκια και η κάθε μία παίρνοντας το δικό της ελπίζει για μια καλή κι ευτυχισμένη τύχη» (Μ.Β 17-7-32).

Εκπολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος. Από τις εκδηλώσεις η γιορτή φασολιού.

 

Γαλατινή (Κωντσικόν) Κοζάνης

Γαλατινή,η (Κωντσικόν)

 

(Από το βιβλίο  του Βασίλη Αποστόλου  ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ σελ. 336 Κοζάνη 2022)

 

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 992 μ. κοντά στη Σιάτιστα, Εράτυρα. Ανήκει στη Δημοτική  Ενότητα Ασκίου μαζί με τους οικισμούς Εράτυρα, Σισάνι, Πελεκάνος, Καλονέρι, Νάματα. Περιβάλλεται από το βουνό Άσκιο (Σινιάτσικο).

 

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 

 

1915 ήταν εγγεγραμμένοι 380 εκλογείς εκ των οποίων  οι 222 

 

κτίστες, 13 εργάτες, 58 γεωργοί (Βαρσαμίδης).

Από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή  το 2011στο Δήμο Βοΐου ο οικισμός με πληθυσμό 1795 κατοίκους κατέχει την 3^η θέση. (Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π.παιδικές κατασκηνώσεις).

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν μετά την απελευθέρωση και ενσωμάτωση στις 31 Μαΐου 1915 οι άρρενες ψηφοφόροι ψήφισαν στο τέταρτον Δον εκλογικό τμήμα 

με έδρα τη Σιάτιστα στο Παρθεναγωγείον της Χώρας μαζί με τους οικισμούς Μικρόκαστρον και Γιάγκοβη (Μεσοπόταμος) ακατοίκητος οικισμός.

Σύμφωνα με το Ν.Σχινά: το χωρίον, έχον 200 οικογενείας χριστιανικάς εις δύο συνοικίας διαχωριζομένας υπό μικράς λίμνης, 5 εκκλησίας, σχολείον αρρένων, 2 παντοπωλεία, σίτον, κριθήν και ύδατα εκ φρεάτων. Η θέσις του χωρίου τούτου είναι λίαν επίκαιρος, διότι επικρατεί της διόδου της μεταξύ Σελίτσης και των χωρίων Καραγιάννια.

 

Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης Γ. Χαρισίου στις 23 Μαρτίου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: 

 

Οι κάτοικοι είναι 1440, οι οικογένειες 285. Ασχολούνται πάντες με την οικοδομική. Υπάρχουν τρεις ιερείς αρκετά μορφωμένοι.

 

 Δεν υπάρχουν πηγές, υδρεύονται από φρεάτια. Απεφασίσθη με

 

 την προσωπική εργασία των 4 ημερών η διάνοιξις δύο οδών 

 

προς Δεδηλέρ (Σκήτη) και Σιάτιστα (Αποστόλου Βασίλη: Οι οικισμοί…).

Εκλογικά: Για το δημοψήφισμα της 3^ης Νοεμβρίου 1935  ψήφισαν Βασιλευόμενη δημοκρατία 395, αβασίλευτη 6, λευκά 2.

Εκλογές της 25-9-32: ψηφοφορήσαντες 188, Φιλελεύθεροι 85, Λαϊκοί 92, Αγροτικοί 1, Εργατικοί αγροτικοί 8, Προοδευτικοί --, Εθνικό ριζοσπαστικό -, Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών 1, Δημ. Παπαδήμος 1 (60/1519).

 

 Εκπαιδευτικά: “Έχει 980 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν εξατάξιον, στην οποία διδάσκονται 105 μαθητές, μαθήτριαι και νήπια 53 υπό τριών διδασκάλων, ιερείς 3” (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).

             Στις 19 Μαΐου 1915 το εποπτικό συμβούλιο της περιφέρειας Ανασελίτσης διορίζει τη Χαρίκλεια Βαβυροπούλου στην κενή θέση του δημοτικού σχολείου θηλέων Κωντσικού.

“Γαλατινή-Κωντσικό, 3τάξιο, 4τάξιο, 5τάξιο, (γηγενής)

Μαθητές: 267, 278, 305, 319, 335, 349, 380, 391, 372, 356 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 14/6/1929 5τάξιο και στη συνέχεια, προηγουμένως 4τάξιο και 3τάξιο, 23/1/1930, 26/2/1931, 7,8/4/1932, 3-5/4/1933, 1/6/1934, 19/6/1937, 9,10/11/1937, 10, 11/1/1939, 24,25/5/1940).

Διδακτήριο: Ο επιθεωρητής μετέβη για επιλογή γηπέδου για ανέγερση διδακτηρίου θηλέων το οποίο στεγάζεται σε ανθυγιεινό οίκημα. Επελέγη να ανεγερθεί κοντά στο σχολείο αρρένων το οποίο βρίσκεται στο κέντρο και εξυπηρετεί τις δύο συνοικίες καθ’ ότι ο χειμώνας είναι βαρύτατος. Βρίσκεται σε ψηλό σημείο, ώστε το έδαφος να διατηρείται ξηρό, θα αποφεύγεται η υγρασία. Να βρίσκεται μακρά των πέριξ οικιών, ώστε να αποφεύγονται οι αναθυμιάσεις των αφοδευτηρίων τα οποία λόγω του πετρώδους του εδάφους βρίσκονται επί της επιφανείας και εν καιρώ βροχής δεν καθίσταται δυνατό να διέλθει κάποιος από τους δρόμους ένεκα των παρασυρόμενων ακαθαρσιών (11, 26/9/1919). Νεότευκτο μονώροφο κτήριο ύψους από του δαπέδου μέχρι της οροφής 3,80 μ. Δεν είναι καλώς προσανατολισμένο. Φωτίζεται και αερίζεται καλώς σχετικώς (31/5/1923) (Ανηγέρθη δαπάνη της κοινότητας Γκαντώνας Ν.). Έγιναν τα αμμοκονιάματα, υδρορροές, η κοινότης στηρίζει οικονομικά (Δεκ.23). 4τάξιο στεγάζεται σε δύο διδακτήρια 4ταξιον αρρένων, 2τάξιον θηλέων (22-23/10/1926). Το εν διδακτήριο ανηγέρθη το 1919  με δαπάνη της κοινότητας και κρατικής αρωγής 2 χιλ. δραχμών, το έτερον το 1921 με δαπάνη της κοινότητας (14/6/1929). Στεγάζεται σε δύο παρακείμενα διδακτήρια κατάλληλα (23/1/1930). Δύο διδακτήρια εν τριτάξιο και εν διτάξιο, εξωτερικά παρουσιάζουν κατάσταση ικανοποιητική, έχουν μεσημβρινό πολιτισμό, ανεγέρθησαν  το 1920 άνευ σχεδίου και εκλογής τοποθεσίας (26/2/1931). Το σχολείο στεγάζεται σε δύο κτίρια απέχοντα περί τα 160 μέτρα. Αμφότερα βρίσκονται σε κατάσταση σχετικώς ικανοποιητική (1/6/1934). Στεγάζεται σε δύο κτήρια. Το ένα έχει μία μεγάλη αίθουσα, 2 μικρές και το γραφείο και το άλλο 2 μικρότερες αίθουσες. Η ήδη μετρία διδακτηριακή κατάσταση επιδεινώνεται. Οι μαθητές συνωθούνται σαρδελληδόν στις μικρές αίθουσες (19/6/1937). Σχεδόν μετρία αν όχι κακή κατάσταση. Εξευρέθη ιδιωτική έκτη αίθουσα δια την Β΄ τάξη, λόγω ανεπαρκείας των υπαρχουσών στενών σχολικών (10,11/1/1939). Χρησιμοποιούνται δύο οικήματα ανεπαρκή. Καταβάλλεται προσπάθεια δια την ανέγερση διδακτηρίου (24,25/5/1940).

Υλικόν: Πίνακες επαναστάσεως του 21, Παλαιάς και Καινής διαθήκης, φυσιογνωστικοί, ανατομικοί, γεωγραφικοί χάρτες. Η μία των αιθουσών στερείται έδρας και τραπέζης (31/5/1923). Δεν αγοράσθηκαν μέσα εποπτείας γιατί προείχε η ανάγκη της αποπερατώσεως του διδακτηρίου (Δεκ.1923). Έχουν ανάλογα θρανία, 8 πίνακες, 6 τραπέζια, 6 καθίσματα, 91 εικόνες του 1821, Φυσικής Ιστορίας 33, Π. Διαθήκης 18, Κ. Διαθήκης 16, γεωγραφικοί χάρτες 15, θερμάστρες 5, ελληνική σημαία (14/6/1929). 27 τρίεδρα και πολύεδρα θρανία, 8 μαυροπίνακες, 7 καθίσματα, μία έδρα, 9 τραπέζια, σημαία, εικών τριών ιεραρχών, εικών ευεργέτου, 33 εικόνες Φυσ. Ιστορίας, 18 εικόνες Π.Δ, 25 εικόνες επιφανών ανδρών της επαναστάσεως, 35 εικόνες ελληνικής επαναστάσεως, 4 ανατομικοί πίνακες, 16 εικόνες Κ.Δ, 4 γεωγραφικούς πίνακες, 1 χάρτης Παλαιστίνης, 8 μικροί χάρτες Ελλάδας και ηπείρων, κώδων, 7 θερμάστρες, υδρόγειος σφαίρα, 1 σειρά γεωμετρικών σχημάτων, λάμπα και 14 κηπουρικά εργαλεία αχρησιμοποίητα (26/2/1931). Προσετέθη μεγάλος χάρτης της Ελλάδας, οργανοθήκη, αρχειοθήκη, τέσσερα ταριχευμένα ζώα (7,8/4/1932). Προσετέθησαν δύο χάρτες μεγάλοι Ευρώπης, 10 θρανία τρίεδρα, εν αμμοδοχείο (3,5/4/1933). Προστέθηκαν 3 χάρτες μεγάλοι Ασίας, 1 μελανοδοχείο, μία συλλογή οργάνων Φυσ. Πειραματικής εκ 42. Επίσης πλουτίσθηκε η φυσιογνωστική συλλογή την οποία καταρτίζει το σχολείο δια των μαθητών του (1/6/1934). Ανάγκη να γίνουν 50 θρανία, εποπτικά μέσα υπάρχουν σχεδόν επαρκώς, μικρές φυσικοϊστορικές συλλογές, λίγα όργανα φυσικής (19/6/1937). Έπιπλα τα απαραίτητα, εποπτικά μέσα αρκετά (24,25/5/1940).

 

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Τα υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει, λείπουν το βιβλίο πιστοποιητικών, συνεδριάσεων, επιθεωρήσεων σχολείου (31/5/1923). Καταχωρίστηκαν τα ενδεικτικά και τα απολυτήρια του π. σχ. έτους (Δεκ. 1923). Υπηρεσιακά βιβλία εν τάξει. Βιβλιοθήκη με παιδαγωγικά βιβλία και τη μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια (14/6/1929). Μαθητική βιβλιοθήκη περιέχει 96 τόμους (26/2/1931). Επλουτίσθη με 10 τόμους παιδικής βιβλιοθήκης, 8 τόμους βοηθημάτων διδασκάλου, τόμους ελληνικής εγκυκλοπαίδειας μέχρι τον 16^ο (7,8/4/1932). Προσετέθησαν 4 τόμοι της μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας, 6 βοηθητικά διδασκάλων και μαθητών. (3,5/4/1933). Προστέθηκαν 32 τόμοι παιδικής βιβλιοθήκης και 2 τόμοι της Μ. Ελ. Εγκυκλοπαίδειας. (1/6/1934). Υπάρχει Παιδαγωγική και Μαθητική πλουτιζομένη (10,11/1/1939).

Σχολικός κήπος: Υπάρχει γήπεδο συνέχεια της αυλής της εκκλησίας (31/5/1923). Σχολικός κήπος 10 στρεμμάτων (14/6/1929). Σχολικός κήπος 14 στρεμμάτων (23/1/1930). Υπάρχει περιφραγμένος, δεν καλλιεργείται, είναι σπαρμένος με σιτάρι (26/2/1931). Φέτος καλλιεργείται (7,8/4/1932). Υπάρχει μη καλλιεργούμενος λόγω ξηρότητος (9,10/11/1937). Υπάρχει και καλλιεργείται ως δενδρόκηπος (10,11/1/1939).

Φοίτηση: Όχι τακτική (31/5/1923), τακτική (Δεκ. 1923), παρόντες 99 λόγω καπνοφυτείας από τους 267 (14/6/1929), όχι τακτική, παρόντες 42 (26/2/1931), όχι τακτική, απόντες 93 (7,8/4/1932), άτακτη, απόντες 67 (3,5/4/1933), 134 απόντες λόγω γεωργικών και οικιακών (1/6/1934), άτακτη, απόντες 22 (19/6/1937), άτακτη απόντες 25 (9,10/11/1937), άτακτη, προσηρμόσθη η σχολική εργασία από του τρέχοντος έτους με έναρξη 15 Σεπτεμβρίου και λήξη 31 Μαΐου (10,11/1/1939), άτακτη απόντες 20 (24,25/5/1940).

Άλλες πληροφορίες: Το 3/τάξιον αρρένων και το 1/ξιον θηλέων λειτουργούν ως ηνωμένο σχολείο. Έκαστος μαθητής για τη θέρμανση φέρει ένα ξύλο (Δεκ. 1923). Το χωριό είναι γεωργικό και κτηνοτροφικό, οι μαθητές απασχολούνται στις εργασίες της οικογένειας. Μίλησε με τους κατοίκους για την υποχρεωτική φοίτηση των μαθητών (26/2/1931). Τόση είναι η αταξία περί τη φοίτηση ώστε να εκμηδενίζεται η από πέντε διδασκάλων προσφερομένη εργασία (3,5/4/1933). Μετά από σύσκεψη κοινοτικού συμβουλίου, εκκλ. επιτροπής, σχολ. εφορείας και διδακτικού προσωπικού αποφασίσθηκε η πρόσληψη έκ του κοινοτικού διδασκάλου, η στέγαση μιας πολυπληθεστέρας τάξεως σε οίκημα με ενοίκιο της κοινότητας, σχολ. εφορείας, εκκλησιαστικής επιτροπής, η ίδρυση Ταμ. Εκπ. Προνοίας δια τη σύναψη διδακτηριακού δανείου (10,11/1/1939).

Διδάσκαλοι: Παπαευθυμίου Κων/νος, Γκαντώνας Κωνσταντίνος, Χατζηζήσης Λάζαρος, Τσακμακίδης Κωνσταντίνος, Θεολόγου Φιλομήλα, Βλαχοδήμου Πολυτίμη, Παπαγεωργίου Δημ., Σαραϊλή Θεολογία, Μαμάτσιου Κατίνα, Κλόνταρη Φωτεινή, Μογγέλου Θεοδοσία”(Αποστόλου Τάνια…).

         Ο Επιθεωρητής Δημοτικών σχολείων Βοΐου με έγγραφο στη Νομαρχία Κοζάνης στις 5-6-1939 υποβάλει τα δικαιολογητικά για τη σύσταση Ταμείου Ανεγέρσεως Διδακτηρίων στην κοινότητα Γαλατινής.  Αναφέρει ότι η ανέγερσις νέου διδακτηρίου με 6 αίθουσες διδασκαλίας καθίσταται απαραίτητος λόγω του ανεπαρκούς χώρου των νυν χρησιμοποιουμένων δύο διδακτηρίων δια 400 μαθητές. Οι αίθουσες των δύο σχολείων είναι περιορισμένες και δεν δύναται οι πολυπληθείς πέντε τάξεις μαθητών να παραμείνουν εντός αυτών καθ’ όλην την ημέρα άνευ κινδύνου της υγείας των μικρών μαθητών αφ’ ενός και εις βάρος της αποδοτικότητας του έργου των διδασκάλων αφ’ ετέρου (60/1984).

Σε συνεδρίαση της 12^ης Μαΐου του 1940 η σχολική επιτροπή αποφάσισε τη διάθεση των  κάτωθι περιουσιακών στοιχείων του σχολικού ταμείου Γαλατινής υπέρ της συστάσεως των Ταμείων ανεγέρσεως διδακτηρίων: Ένα αγρό χέρσο περί τα 10 στρέμματα εις θέση «Πάδη» της αγροτικής περιφέρειας Γαλατινής. Ένα αγρό ενός στρέμματος στη θέση «Δεγκούτα» με την παρακείμενη στάνη. Πέντε ομολογίες διαρκών καταθέσεων παρά τη Εθνική τραπέζη. Συνολικές καταθέσεις 70.388, 60 δρχ.

Η εισήγηση του Διευθυντή του σχολείου Κων/νου Τσακμακίδη σε έκτακτη συνεδρίαση στις 12-5-40 ανέφερε (Πράξη 7^η ) «Κύριοι. Η ανάγκη ανεγέρσεως διδακτηρίου εν τη κοινότητι Γαλατινής κρίνεται από ετών επιτακτική, διότι τα υπάρχοντα σήμερον διδακτήρια, λόγω της μεγάλης πληθώρας των μαθητών, ανερχομένων εις 400 σήμερον περίπου και εν τη προόψει, ότι οσημέραι ο αριθμός ούτος επαυξάνεται, κατέστησαν ακατάλληλα. Μεγάλη και αστάθμητος είναι η προσγενομένη από ετών ζημία εις τα παιδιά από πνευματικής, ηθικής και σωματικής απόψεως και ιδία των κατωτέρω τάξεων, αίτινες ως βλέπετε, ένεκα της στενότητας του χώρου των αιθουσών διδασκαλίας στεγάζονται εκ περιτροπής και διδάσκονται συνεπώς ημιημερησίως». Προς αντιμετώπισιν και άρσιν λοιπόν της καταφανεστάτης ταύτης αδικίας, των παιδιών ο διευθυντής προτείνει την ανέγερση του 12/ταξίου δημοτικού σχολείου. Στο αυτό κτίριο πρέπει να στεγασθεί και το νηπιαγωγείο, το οποίο επιβάλλεται να ιδρυθεί και για κανένα λόγο δεν πρέπει να επιτρέπεται να περιπλανώνται στους δρόμους και να εκτίθενται σε παντοίους κινδύνους.

Επισιτισμός: Μέλη επιτροπών διανομών περιφέρειας Σιατίστης στις 28-12-1948 ήταν: Γαλατινή: Νικόλαος Γκούβας κτημ., Μάρκος Δεμίρης κοιν. γραμματέας, Κων/νος Τσαφής κτηνοτρ., Δημήτρ. Βύζας κτην.

         Ιερά: Αγία Παρασκευή, πολιούχος. Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Προφήτης Ηλίας (Μικρός ΑηΛιάς).  Ο “Μικρός Αηλιάς”  είναι συνδεδεμένος με την ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα όπου λημέριασε με το σώμα του ο Παύλος Μελάς στις 12 Μαρτίου του 1904. Το 1969 χάλασαν το παλιό εξωκκλήσι και έχτισαν καινούριο (http://www.prlogos.gr/).

Αφιερωτές στη Μονή Ζάπουρδας, Α΄ Γραφής 69.

Στην πρόθεση 421 της Ιεράς Μονής Μετεώρων το έτος 1592-93 ως συνδρομητές της Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης ήταν 66.

Ιστορικά: Ο Υποδιοικητής Ανασελίτσης συντάσσει στις 14-9-23 το παρακάτω πρόγραμμα τελετής:

 «Προς τιμήν των προ μηνός απολυθέντων και επανελθόντων εφέδρων αξιωματικών και οπλιτών θέλει διεξαχθεί  τελετή εν τω χωρίω Κωντσικώ και εν τη αιθούση της Αστικής αυτής Σχολής την προσεχή Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου και αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία.

Πρακαλούνται όθεν όπως παραστώσι κατά την τελετήν ταύτην

1) Οι ιερείς Κωντσικού.

2) Ο πρόεδρος της κοινότητας μετά των μελών του κοινοτικού συμβουλίου.

3) Οι διευθυνταί και διδάσκαλοι αμφοτέρων των φύλων (Διευθυντής Ο Κων. Παπαευθυμίου).

4) Άπαντες οι κάτοικοι Κωντσικού.

Τον κατάλληλον τη περιστάσει λόγον θέλει εκφωνήσει ο κ. υποδιοικητής.

Εις την δεξιάν πλευράν της αιθούσης θέλουσι τοποθετηθεί οι νυν επανελθόντες έφεδροι, ως και οι προαπολυθέντες τοιούτοι προς δε και οι τυχόν επανακάμψαντες αιχμάλωτοι, εις την αριστεράν οι κυρίες και δεσποινίδες και εις το κέντρον οι δημόσιοι υπάλληλοι μετά των πολιτών

Προ της ενάρξεως της τελετής και μετά το τέλος αυτής μαθηταί θα ψάλλουσι διάφορα πατριωτικά άσματα». Ίδια τελετή με το ίδιο πρόγραμμα τελέστηκε και στη Σιάτιστα στις 9 Σεπτεμβρίου.  Επίσης και στη Σέλιτσα στις 23 Σεπτεμβρίου 1923  (60/1516).

Ο Υποδιοικητής Ανασελίτσης στις 23 Μαΐου 1924 υποβάλλει στο Υπουργείο Γεωγίας αίτησιν του εκ του Κωντσικού Δημητρίου Βεντούλη και  παρακαλεί να διατάξει ότι δει συνηγορούντες υπέρ αυτού ότι όντως είναι πατήρ τεσσάρων τέκνων και μη έχων ούτε σπιθαμή γης και ότι είχε πλείστα άλλα πιστοποιητικά των εκάστοτε οπλαρχηγών αλλά ένεκα της Τουρκοκρατίας κατέστρεψε ταύτα ίνα μη προδίδονται τα σώματα. Ο υποδιοικητής φρονεί ότι πρέπει να του δοθεί ανάλογος γη στο πλησιέστερο χωρίο της κοινότητος ή στο χωρίο Βρογγίστα ένθα κατώκουν οθωμανοί (60/1516).

Η κοινότης αναφέρει τον Οκτώβριο του 1939  ότι η ανέγερση αναθηματικής στήλης ανετέθη στον εργολήπτη Αναστάσιο Χατζηστεργίου  εκ Φλωρίνης και εντός των ημερών έρχεται να την τοποθετήσει (60/957).

Κατοχή: Ο πρόεδρος των λαϊκών συσσιτίων Παπαγεωργίου με τηλεγράφημα στο Νομάρχη στις 16-3-42 αναφέρει ότι τα τρόφιμα τελείωσαν. Από την εξωτερική αγορά τα φασόλια πωλούνται 600 δρχ., τα γεώμηλα 200 και παρακαλεί αν πρέπει να προμηθευθεί. Ο Νομάρχης του απαντά να μεριμνήσει να προμηθευθεί με κανονικές τιμές (60/1013).

Αίτησις Κων/νου Ν. Γκαντώνα  στις 13-4-46, προς την κεντρική επιτροπή διανομών Σιατίστης. «Λαμβάνω την τιμήν να παρακαλέσω υμάς, όπως ευαρεστούμενοι, ανταλλάξετε την κατά την διανομήν ιματισμού εις τους δημοσίους υπαλλήλους χορηγηθείσα μοι περισκελίδα, διότι αύτη είναι τελείως ακατάλληλος, αν βεβαίως εν τη αποθήκη σας υπάρχει ιματισμός ή αν έλθει τοιούτος».

            Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας  στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Κωντζικόν (μετονομάζεται σε Γαλατινή στις 30/8/1927).

Ο οικισμός Γαλατινή στις 4/12/1997  αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Ασκίου. Από το 2010 με το νόμο Καλλικράτη στο διευρυμένο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

            Στις 7-5-1921 ο πρόεδρος της κοινότητας Θ.Καραμιχάλης και τα μέλη Κων.Γκούβας, Ζήσης Λαζόγκας, Θ.Τσότσιος και Κων/νος Τσότσιος ψήφισαν φόρο επί των προϊόντων της γης ως δεκάτης δρχ.1700, επί των αιγοπροβάτων 900, επί των χοίρων 20, επί του καπνού 500, επί των βοών, αγελάδων, ίππων, όνων, ημιόνων, συνολικά δρχ. 345. Ως προς τα έξοδα ψήφισαν πιστώσεις για έξοδα παραστάσεως προέδρου 420 δρχ, μισθό γραμματέα 480, κλητήρα 180, για κατασκευή οδών 1000, καθάρισμα λεκανών 1000, επισκευαί σχολείων 345 δρχ (Αποστόλου Βασίλη:Οι οικισμοί…).

Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 204 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι Χρίστος Κότσικας 143, Αντώνιος Τζιώρας 120, Κων/νος Κατσιάς 100, Γεώργιος Τσότσος 100 (Με αίτησή του στο ειρηνοδικείο Σιατίστης στις 2-11-25 υποβάλλει την παραίτησή του λόγω οικογενειακών βαρών μη δυνάμενος  να διατηρήσει τούτη την τιμητική θέση ), Μάρκος Κατσιάς 99, Θωμάς Καραμιχάλης 89, Γεώργιος Κόκοτας 86, Κων/νος Τσαφής 86, Κων/νος Ρότσκος 78 και Κων/νος Χατζηκώστας 69. Είχαν ανακηρυχτεί ως υποψήφιοι και οι Βασίλειος Κ Λαφαζάνης, Θεόδωρος Δ. Παπαθεοδώρου.

 

 

Προϋπολογισμός κοινότητας το 1927: Έσοδα 152.220. Έξοδα 78295. Πρόεδρος Χρ.Κώτσικας.

Με πρόεδρο το Θ. Καραμιχάλη στις 11-11-25  ψήφισε πίστωση 1500 δραχμών για την επιδιόρθωση του γραφείου  της κοινότητας καθ’ ότι τα παράθυρα, η θύρα και το γραφείο έχει καταστραφεί ολοτελώς. Κοινοτικοί σύμβουλοι ήταν οι Κ. Γκούβας, Ι. Αντρέας, Ζ. Λαζόγκας και Θ. Τσότσος.

Στις 11-11-25 σε συνεδρίαση ο πρόεδρος ανέφερε ότι η η κοινότης Σελίτσης ήγειρε πολιτική αγωγή με την οποία διεκδικεί το προ αμνημονεύτων χρόνων την τοποθεσία «Παλαιοχώρι». Προς υπεράσπιση των δικαίων της κοινότητας διορίζουν ως δικηγόρους τους Κων/νο Χατζημιχάλη και Θωμά Γκορτσούλη. Την απόφαση της κοινότητας τοιχοκόλλησε ο αγροφύλαξ Νικόλαος Χατζηκώστας.

Το κοινοτικό συμβούλιο Κωντσικού με πρόεδρο τον Κων/νο Κατσιά (εκλογές 6-12-25, Νομάρχης Ιωάν. Κοζύρης) και κοινοτικούς συμβούλους Χρ. Κώτσικα, Αν. Τζιώρα, Μ. Κατσιά, Κων/νου Τσαφή και Γεωργ. Κόκοτα  σε συνεδρίαση στις 23 –1-1926 ανέφερε ότι η μία αίθουσα του σχολείου θηλέων δεν κατασκευάσθηκε ακόμη, ούτε το πάτωμα, ούτε η οροφή αποφασίσθηκε να αποσυρθούν από το κοινοτικό ταμείο 6000 δρχ. δια την κατασκευή απ’ ευθείας από τον πρόεδρο διά ημερομισθίων  και άνευ δημοπρασίας  επί αποδώσει λογαριασμού. Την 1^η Ιανουαρίου 1926 την απόφαση της κοινότητας την τοιχοκόλλησε ο αγροφύλαξ Ευθύμιος Λαζόγκας (60/1933).

         Στις 14 Απριλίου 1926 ο δικηγόρος Ιωάννης Μ. Νάτσινας ζητά αμοιβή για διεξαγωγή δίκης το ποσό των 5.375 δραχμών.

Ο Νομάρχης Κοζάνης με έγγραφο στον πρόεδρο της κοινότητας Κωντσικού στις 28-6-26 επικροτεί την απόφαση των κτηνοτρόφων της κοινότητας να πουλήσουν τις αίγες μέχρι 15 Σεπτεμβρίου και εύχεται το παράδειγμα να το μιμηθούν και κτηνοτρόφοι κι άλλων κοινοτήτων.

Ο αγροφύλακας Μάρκος Δ. Γκέσας τοιχοκόλλησε τη διακήρυξη της κοινότητας Κωντσικού στο δημοσιότερο μέρος στις 7-5-26.

Στις 9 Ιουλίου 1926 με πρόεδρο τον Κ. Κατσιά αποφασίστηκε η εκκαθάριση της λεκάνης «Κάτω Μπάρα» απ’ ευθείας από τον πρόεδρο με ημερομίσθιο εργατών και άνευ δημοπρασίας λόγω του επείγοντος του έργου.

Το κοινοτικό συμβούλιο στις 17-5-26 αποφάσισε την ενοικίαση του κτηρίου του άλλοτε κοινοτικού αλευρομύλου κατακυρωθέντος στον τελευταίο πλειοδότη Ιωάννη Κατσανίκο αντί δρχ. 1000 από 17^ης Μαΐου μέχρι 17^ης Ιουλίου 1926.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1926 ο δικηγόρος Χατζηκώστας αναφέρει  ότι εκπροσωπών την κοινότητα Κωντσικού του εδόθη η εντολή να μεταβεί στη Σέλιτσα να έλθει προς συμβιβασμό μεταξύ των δύο κοινοτήτων την οποία και εξεπλήρωσε.

Απολογισμός εσόδων και εξόδων δια το οικ. έτος 1926  δια την ως άνω κοινότητα στις 29-3-27. Έσοδα 51741,10 (Εκ φόρου αυτομάτου υπερτιμήματος ακινήτου 108, εκ του καπνού 17.471,25, γεωργ. παραγωγή 1481,25, αιγοπροβάτων 2229, υπ. πρ. χρήσης 210005,45  Έξοδα 25076, 20 (Παραστάσεως προέδρου 3540, Μισθός γραμματέως 4800, Γραφική ύλη 300, Βοηθός ταμίου 399,60. Σχολική επιτροπή 1000, Καταστροφή ακρίδων 500, Εργαστήριον φυλακισμένων 500, Αποπεράτωση σχολείου θηλέων 6000, αποθεματικό κεφάλαιο 6495,20  κλπ).

Το κοινοτικό συμβούλιο αποφάσισε τετραήμερο προσωπική εργασία. Δύο ημέρες  για την επισκευή των οδών και δύο για την εκκαθάριση της λεκάνης «Παλαιοχώρι». Χρόνος εκτέλεσης από 15-2-27 ως 15-3-27 οπότε άπαντες οι κάτοικοι της κοινότητας βρίσκονται στο χωριό και παραμένουν άνευ εργασίας.

Το κ.σ   στις 9-4-27 στις δαπάνες εγγράφηκε υπέρ του Εθνικού Οικοτροφείου Ανασελίτσης  500 δρχ., υπέρ του νοσοκομείου Κοζάνης 1000 δρχ. Ως προς τα έξοδα δια την επισκευή του μεγάλου ωρολογίου της κοινότητος εν τω κωδωνοστασίω.

Το κ. σ  Κωντσικού συγκείμενο εκ του προέδρου αυτού κ. Χρ. Κώτσικα και των κοινοτικών συμβούλων κ.κ Κ. Κατσιά, Αντ. Τζιώρα, Μ. Κατσιά, Κ.Τσαφή, Γεωρ. Κόκοτα συνήλθε σε συνεδρίαση στις 31-7-1927  στο κοινοτικό κατάστημα. Ο πρόεδρος εκθέτει ότι επειδή τα φρέατα «φαρδύ πηγάδι» και «Σπανού» εισίν πληρωμένα δια λίθων και λάσπης, δέον να γίνη η εκκαθάρισις αυτών ίνα διευκολυνθώσιν οι κάτοικοι της κοινότητος ημών, οίτινες υποφέρωσι λόγω της ελλείψεως ύδατος». Το κ.σ αποφάσισε την εκτέλεση του παραπάνω έργου, δαπάνης 5000 δραχμών, δι ημερομισθίων εργατών εντός είκοσι ημερών με επίβλεψη του προέδρου.

Σε συνεδρίαση του κοινοτικού συμβουλίου στις 21-8-27  ο πρόεδρος Χρ. Κώτσικας εκθέτει ότι επειδή η κοινότης Σελίτσης ήγειρε αγωγήν προσωρινών μέτρων εναντίον της κοινότητος ημών δια το προ αμνημονεύτων χρόνων ανήκουσα εις την κοινότητα ημών θέσιν «Σελώματα» και δια να αντεπεξέλθη η κοινότητα έχει ανάγκη πληρεξουσίων δικηγόρων και λοιπών εξόδων». Το κ. σ αποφάσισε την απόσυρση εκ του κοινοτικού ταμείου το ποσό των 8000 δραχμών για τον παραπάνω σκοπό.

Οι κάτοικοι Γαλατινής υποβάλουν  στις 24-2-28 στο Νομάρχη  αίτηση με την οποίαν ζητούν άδεια για καπνοκαλλιέργεια 2 στρεμμάτων, προκειμένου να ασχοληθούν οι γυναίκες και οι ίδιοι να αφοσιωθούν με άλλες εργασίες, των εργατών και με το συνδυασμό αυτών να ανταπεξέλθουν στις οικογενειακές υποχρεώσεις. Ακολουθούν 33 υπογραφές (60/1582).

Τον Απρίλιο του 1928  το κ.σ ψηφίζεται πίστωση 1000 δραχμών για την επισκευή του οικήματος Αστυνομικού Τμήματος Σιατίστης, μετά από έγγραφο του υποδιοικητή.

Ο έρανος των 200.000 δραχμών είχε αποφασισθεί στις 29 Απριλίου 1928 με πρόεδρο το Χρήστο Κότσικα και κοινοτικούς συμβούλους Κων. Κατσιά, Αντ. Τζιόρα, Μ.Κατσιά, Κων. Τσαφή και Γεωργ. Κόκοτα, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ανόρυξη φρέατος σε σημείο που υπέδειξαν υδραυλικοί μηχανικοί οι οποίοι δέχονται να το εξαγάγουν με εγγύηση.

Αποσύρεται στις 23-6-28 το ποσό των 5230 δρχ. προς πληρωμή του δικηγόρου Κων/νου Χατζηκώστα για παράσταση ενώπιον των προσωρινών μέτρων τα οποία ήγειρε η κοινότης Σελίτσης εναντίον της κοινότητας Γαλατινής. Το συνολικό ποσό της οφειλής της κοινότητας ήταν 34320 δρχ.

 

Στις 1-7-28 ψηφίζεται πίστωση 10.000 δραχμών δια την κατασκευή αμαξιτού δρόμου στη θέση Τσιτσιρίκι, επειδή μέχρι τώρα χρησιμοποιούνταν ως αμαξιτός δρόμος  αγροί οι οποίοι φέτος είναι φυτεμένοι με καπνά.

Ο πρόεδρος της κοινότητας  Γαλατινής Μ.Α. Κατσιάς με έγγραφο στο Νομάρχη στις 7-3-1929 αναφέρει ότι «ο ερανικός κατάλογος δε συνετάχθη δια το λόγο ότι άπαν το κ.σ είχε σκεφθεί να συνταχθεί κατά τις ημέρες του Δεκεμβρίου οπότε και η πώληση των καπνών συνήθως γίνεται και εύκαιροι είμεθα δια να γίνει κατά το ακριβέστερο και δικαιότερο τρόπο. Πλην όμως ο βαρύτατος χειμών όστις ενέσκηψε από του Δεκεμβρίου μέχρι σήμερον όχι μόνον δε μας άφησε να συνέλθομε δια τη σύνταξη του ρηθέντος καταλόγου αλλ’ ούτε και εις αυτάς τας οικίας μας να μείνομε διότι από 19^ης Δεκεμβρίου μέχρι σήμερον ευρισκόμεθα διαρκώς εις κίνηση αγοράζοντες τροφές (κριθή και χόρτο) εκ Κοζάνης και Σιατίστης δια να συντηρήσωμεν τα ζώα μας τα οποία ζήτημα είναι αν σωθούν λόγω της διάρκειας του χειμώνα». Τέλος αναφέρει ότι εντός δεκαημέρου θα συνταχθεί ο κατάλογος και θα σταλεί για έγκριση στον ειρηνοδίκη Σιατίστης (60/1746).

Ο πρόεδρος της κοινότητας Γαλατινής στις 30-1-1930 αναφέρει στο Νομάρχη  ότι ο ιερεύς Ιωάννης Χατζής  μετά τινων οργάνων στις 2 μ.μ ήρχισε να κτυπά τον κώδωνα της εκκλησίας εν είδη κινδύνω και να καλεί το λαό εις διαδήλωσιν. «Τη στιγμή εκείνη οι κάτοικοι μη γνωρίζοντες, προσέδραμον δια να πληροφορηθούν περί τίνος πρόκειται. Εισελθόντες στο σχολείο ο εν λόγω ιερέας δι’ αγορεύσεως παρότρυνε τους κατοίκους να μη λάβουν υπόψη ουδεμία διαταγή και ουδεμία συμβουλή παρ’ οιουδήποτε κι αν προέρχεται. Παρακαλώ υμάς κ. Νομάρχα όπως φέρητε εις τη θέση του τον εν λόγω ταραξίαν ιερέα και συστήσητε αυτόν να παύση να εκμεταλεύητε την ευπιστίαν πολλών απλοϊκών χωρικών και να παύση να διεγείρει αυτούς λέγων, ότι είναι δυνατόν και η απόφασις να ακυρωθή και η αναστολή της πληρωμής να δοθή αλλά δεν θέλη ο Νομάρχης και το κοινοτικό συμβούλιο καθ’ όσον  νομίζομεν ότι η θέσις του δεν είναι εκεί ούτε και του επιτρέπεται όχι μόνον να αποκρύπτει την αλήθεια, αλλά και να μη ψεύδεται αναισχύντως».

Στις 2-3-1930 το κ.σ ψηφίζει τον οργανισμό της εσωτερικής υπηρεσίας της κοινότητας καθ’ όσον τα πραγματοποιηθέντα έσοδα της κοινότητας υπερβαίνουν τις 100.000 ως ακολούθως. Μία θέση ειδικού γραμματέως επί μηνιαίω μισθώ δρχ. 1250. Μία θέση κοινοτικού ιατρού με μηνιαίο μισθό 1000 δρχ., μία θέση κοινοτικού κλητήρος με μηνιαίο μισθό 400 δρχ.

Ο Νομαρχών Διευθυντής με αναφορά στο Υπουργείο Εσωτερικών στις 4-3-1930 σχετικά με ερανική φορολογία κοινότητος Γαλατινής αναφέρει: «Η κοινότης Γαλατινής εξειλίχθη γιγαντιαίως βήμασιν επί τα πρόσω. Τα ετήσια έσοδα αυτής κατά τα πρώτα έτη της οργανώσεως των κοινοτήτων εκυμαίνοντο από 2-4 χιλιάδας δραχμών. Κατά το 1926-27 πραγματοποίησε 60 χιλιάδας και μετά ταύτα πραγματοποιεί υπέρ τας 100 χιλιάδας δραχμών. Δια προσωπικής εργασίας των κατοίκων κατασκευάζει αμαξιτή οδό, ίνα ενωθή με την επαρχιακήν οδόν Κοζάνης-Σιατίστης-Νεαπόλεως. Ατυχώς περιπλακείσα εις δικαστικόν αγώνα προς την κοινότητα Ερατύρας δια βοσκήσιμον τινα έκτασιν εδαπάνησε κατά το έτος 1927-28 υπέρ τας 70.000 δραχμάς. Κατά το έτος

εκείνο υπέφερε πολύ εκ λειψυδρίας. Οι κάτοικοι κατά το θέρος δια να σώσουν τα ζώα των ωδήγησαν αυτά εις άλλας παρά τον Αλιάκμονα κοινότητας, αίτινες είχον ύδωρ και τα εδέχθησαν άνευ ανταλλάγματος.

Η δε κοινότης συνελθούσα εις εαυτήν αλλά μη έχουσα ουδ’ οβολόν εις το ταμείον της, επέβαλε δια το 1928-29 άμεσον έρανον δια την ύδρευσίν της. Ο γογγυσμός κατά της ερανικής φορολογίας   ήρξατο μετά τον δριμύν χειμώνα του 1928-29, εκ του οποίου υπέστη σκληροτάτην δοκιμασίαν η κτηνοτροφία της κοινότητας και επετάθη έπειτα διότι εκ των βροχών η ποιότης των καπνών παραγωγής 1929 δεν ήτο καλή, δι ο  η τιμή αυτών ήτο εξευτελισμένη. Της κινήσεως κατά της εισπράξεως ηγείται ο πρωθιερεύς Ιω. Χατζηδημητρίου δια την επάνοδόν του  εις την ευθείαν οδόν προέβημεν εις την δέουσαν ενέργεια παρά τη ενταύθα ιερά Μητροπόλει.

         Το κοινοτικόν συμβούλιον απήντησε προσηκόντως εις αίτησιν περί ανακλήσεως του εράνου. Ο ισχυρισμός ότι υδρεύεται ανέτως η κοινότης από τα υπάρχοντα φρέατα είναι ανακριβής. Η ανάγκη της εκτελέσεως έργων υδρεύσεως είναι επιτακτική, άνευ δε της εισπράξεως του εράνου δε δύναται να εκτελεσθώσιν. Δύναται να παρασχεθή πάσα δυνατή ευκολία εις τους οφειλέτας παρά του

ταμίου. Συνήθως οι ταμίαι αγρυπνούν και παρακολουθούν την πώλησιν των προϊόντων των κτηνοτρόφων και γεωργών και αναλόγως προβαίνουν εις την είσπραξιν των καθυστερουμένων.

Συνυποβάλλομεν αίτησιν επιτροπής, ορισθείσης υπό Συνελεύσεως κατοίκων μετά των εν αυτή σχετικών και αναφοράν πολλών κατοίκων, δηλούντων ότι παραπλανηθέντες υπέγραψαν υπόμνημα κατά του κοινοτικού συμβουλίου».

Το κ.σ Γαλατινής στις 8-5-1930 με πρόεδρο το Δημήτριο Κοτρότσιο και κοινοτικούς συμβούλους Θωμά Καραμιχάλη, Δημ. Λαζόγκα, Μάρκο Μέτσιο, Γεώργ. Γκαντώνα και Κων/νο Ρότσκο σχετικά με τον έρανο των 200.000 δρχ. ο πρόεδρος ανέφερε ότι το ποσό θα καταβληθεί από τους κατοίκους σε 3 ετήσιες δόσεις εις τρόπον ώστε να καταστή και ανεπαίσθητος η καταβολή αυτού και ο σκοπός να πραγματοποιηθεί ίνα μετά τρία έτη  γίνη η ανώρυξις του αρτεσιανού φρέατος και ούτω θεραπευθή μία νόσος εκ της οποίας υποφέρωσι τα πάνδεινα οι κάτοικοι εν καιρώ ανομβρίας λόγω λειψυδρίας.

Αποφασίστηκε πλειοδοτική δημοπρασία για την 1^η Απριλίου 1934 των παρακάτω φόρων:

Επί των σταθμικών και μετρικών δικαιωμάτων. Στο φόρο τούτο υπόκεινται άπαντα τα εν τη κωμοπόλει πωλούμενα εμπορεύματα και υποβαλλόμενα για ζύγιση δια του κοινοτικού στατήρος και των κοινοτικών μετρικών σταθμών (κοιλού κλπ). Συγκεκριμένα για τη ζύγιση παντός είδους εμπορευμάτων στην αγορά 1 δραχμή στις οικίες και καταστήματα δύο δραχμές. Δια τη ζύγιση εκάστου δέματος καπνού λεπτά πεντήκοντα. Δια τη μέτρηση δημητριακών λεπτά πεντήκοντα.

            Σε φόρο υπόκεινται άπαντα τα εκτιθέμενα προς πώληση εμπορεύματα σε ασκεπή χώρο της κοινότητας ή σε δρόμους ως ακολούθως. Δια έκαστο φορτίο λαχανικών, οπωρικών, πεπονιών, υδροπεπόνων, σταφυλών, φρούτων δρχ. πέντε. Δια εκάστη οκά σίτου, αλεύρου, αραβοσίτου, κριθής, ρόβης και βίκου λεπτά πέντε. Δια έκαστο φορτίο ξυλανθράκων δρχ.5, καυσοξύλων 2, σανίδων καδρονίων 4, ασβέστου 3, αγγειοπλαστικής 5, ιχθύων 10, τσιρονίων 5, αχύρου 1, χόρτου σανού 2. Δια εκάστη οκά φασολίων λεπτά 10, φακής, λαθουρίου, ερεβίνθου λεπτά 5, τυρού αποβουτυρωμένου και μη λεπτά πεντήκοντα. Δια κάθε οκά οίνου λεπτά δέκα, δια ζεύγος κοφινίων δραχμές 3, δια έκαστο κάνιστρο καλάθιον σκούπα λεπτά πεντήκοντα, δια κάθε πωλούμενο χοίρο δραχμές 5.

Δια έκαστον πωλητή διαφόρων ειδών ήτοι υποδημάτων, δερμάτων ακετεργάστων και μη, ετοίμων ενδυμάτων, ειδών μαλιφατούρας και ψιλικών δρχ. 6. Δια έκαστον πωλητή αρότρων, εξαρτημάτων αυτών  δρχ. 5.

Δια έκαστον φορτίο κολοκυνθών δρχ. 2.

Δεν υπόκειται σε φόρο εκθέσεως τα δέρματα των κρεοπωλών και παν είδος εκ των ανωτέρω αναφερομένων πωλουμένων εις τας οικίας υπό των κατοίκων.

          Επί των σφαζομένων ζώων. Ο φόρος καθορίσθηκε για τα αιγοπρόβατα δρχ. 10, για χοίρους δρχ. 30, επί των βοών, βουβάλων, αγελάδων δρχ. 40. Εξαιρούνται του φόρου τούτου επί των οικοσίτων είς αμνός, εις χοίρος και τα ερίφια και αρνία τα χρησιμοποιούμενα προς βρώσιν των κατόχων αυτών (60/1925).

Στις 11-4-34 εγκρίνει τα πρακτικά της πλειοδοτικής δημοπρασίας δια την ενοικίαση των δημοτικών φόρων στον τελευταίο πλειοδότη Κωνσταντίνο Αθανασίου Βαξεβάνο αντί δρχ. 14.700.

Το κοινοτικό συμβούλιο Γαλατινής συγκείμενο από τον πρόεδρο Ευθ. Γκούβα και μέλη τους Αντ. Τζιώρα, Δ.Καραμιχάλη, Δ.Βότση, Μ. Γκάλφα και Γ.Τσαφή σε συνεδρίαση της 24^ης Ιουλίου 1934 αποφάσισε δικαίωμα βοσκής δια τα μεγάλα ζώα δραχμές 7, για τα μικρά τέσσερα. Ο κάθε δημότης κτηνοτρόφος της κοινότητας δύναται να βόσκει δωρεά πέντε μικρά και 2 μεγάλα ζώα. Η τοιχοκόλληση της απόφασης έγινε από το δικαστικό κλητήρα Δημήτριο Βαξεβάνο. Το ολικό ποσό φορολογίας μικρών και μεγάλων ζώων ανήλθε στις 60.888 δραχμές.

Το κ.σ Γαλατινής συγκείμενο εκ του προέδρου αυτού κ. Ευθ. Γκούβα και των κοινοτικών συμβούλων κ.κ Αντ. Τζιώρα, Θ.Καραμιχάλη, Δ.Βότση, Μ.Γκάλφα και Γεω. Τσαφή συνήλθε  στις 11-11-34 σε συνεδρίαση στην οποία ο πρόεδρος ανακοίνωσε αίτηση των κατοίκων  αιτούντων όπως το Συμβούλιον ενεργήσει ώστε εν τμήμα βοσκησίμου εκτάσεως να δενδροφυτευτεί  δι’ αμυγδαλεών των οποίων την φύτευση και περίφραξη να αναλάβει εκάστη οικογένεια και να έχει το δικαίωμα της νομής επ’αυτών. Εις την αίτησιν των κατοίκων δέον να δοθεί μεγάλη προσοχή δεδομένου ότι η πράξις αύτη είναι ωφελιμοτάτη και προοδευτικοτάτη και από απόψεως καλλωπισμού και από απόψεως αναδασώσεως των γυμνών λόφων και απόψεως οικονομικής ενισχύσεως των κατοίκων και δέον να ληφθεί η προς τούτο απόφαση ίνα ορισθεί μία έκταση προς αμυγδαλοφυτείαν.

Το κ.σ θεωρούν ορθή και δικαία τόσον την αίτησιν των κατοίκων όσον και την πρόταση του προέδρου

Έχον υπ’ όψιν ότι η πράξη αύτη όχι μόνο θα αναδασώσει και θα καλλωπίσει τας γυμνάς πετρώδεις εκτάσεις της κοινότητος, αλλά και οικονομικώς θα ενισχύσει τους πτωχούς κατοίκους της κοινότητος (το πλείστον όντων εργατών κτιστών) β) τους τόσον υποφέροντας από την ανεργία  και από την ακρίβεια της ζωής  και επειδή το δένδρο της αμυγδαλιάς είναι το μόνον όπερ αναπτύσσεται και προοδεύει εις τα εδάφη της ημετέρας κοινότητας και επειδή ουδεμία βλάβη τούτο επιφέρει εις την κτηνοτροφία

Αποφασίζει παμψηφεί

Όπως η δενδροφύτευση γίνει εις τη θέση «ισιάδια» κάτωθεν του δασυλλίου Αγίας Αναλήψεως και 100 μέτρα άνωθεν των αγρών «Αμπέλια» και εις την θέσιν «Σβέρνιτσα» από του εν τη θέσει «Αντρικάθικα» αγρού του Ιωάννου Τζάπους ευθείαν εις την κορυφογραμμή  Δυτικώς και εκείθεν την κορυφογραμμήν ευθείαν προς Νότον μέχρι της θέσεως «λεύκα» και εκείθεν κατακορύφως μέχρι του δρόμου Γαλατινής- Σιατίστης.

Επί των εκτάσεων τούτων των ανερχομένων εις 700 περίπου στρέμματα, αφού γίνει η φυτεία από ένα έκαστον, αρχηγό οικογενείας και το κληρωθησόμενο μερίδιο θα γίνει περίφραξη δια συρματοπλέγματος δι’ εξόδων των οποίων την πληρωμή θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν οι κληρούχοι (60/1155).

Το κ.σ  στις 14-2-37 με πρόεδρο το Γ. Τσαφή και κοινοτικούς συμβούλους τον Ευθ. Γκούβα, Αντ. Τζιώρα, Θ.Καραμιχάλη, Δημ. Βότση, Μ. Γκάλφα: Εν ομοφωνία επιβάλλει δικαίωμα δια τη χρήση του κοινοτικού στατήρος προς ζύγιση των διαφόρων ειδών και εμπορευμάτων και δικαίωμα δια την χρήση του κοινοτικού μετρικού συστήματος (κοιλού) δια την μέτρηση των πωλουμένων εν τη αγορά ως εξής: α)Δια την ζύγιση διαφόρων ειδών και εμπορευμάτων εν τη αγορά δραχμάς μίαν και κατ’ οίκον δρχ. 2. β) Δια την μέτρησιν των εν γένει δημητριακών λεπτά πεντήκοντα (50) κατά κοιλόν (60/562).

Την 25^η Μαρτίου 1937 διενεργήθη έρανος υπέρ των Εθνικών Οικοτροφείων και ορφανοτροφείων ο οποίος απέφερε 524 δρχ. (60/1632).

Η κοινότης Γαλατινής στις 3-4-37 υποβάλει στο υπουργείο Γεωργίας το παρακάτω υπόμνημα «Η κοινότης ημών ευρισκομένη επί οροπεδίω 1020-1200μ. υπέρ την επιφάνειαν της θαλάσσης αποτελείται από 450 οικογενείας.

            Τα τρία τέταρτα των κατοίκων αυτής προ του 1922 εξήσκουν το επάγγελμα του κτίστου, ξυλουργού κλπ. Και εργάζονταν στο εξωτερικό (Κωνσταντινούπολη, Προύσα, Σμύρνη, Αμερική και εις το εσωτερικόν προπαντός εις τα οθωμανικά χωριά).

            Μετά το 1922 οπότε λόγω των συνθηκών δεν ήτο δυνατόν να μεταβούν στο εξωτερικό αλλ’ ούτε και εις το εσωτερικό λόγω του ότι μεταξύ των αδελφών προσφύγων ήλθον παντού και πολλοί της αυτής τέχνης ηναγκάσθησαν να περιορισθώσι εις την κοινότητα, φροντίσαντες να εύρουν άλλον τρόπο ζωής.

Λαμβανομένου υπόψιν ότι οι υπάρχοντες ολίγοι αγροί εις την περιοχή της κοινότητος παράγουν καπνόν αρίστης ποιότητος, σίτον. Δημητριακά παράγουν τόσον ολίγα ώστε πολλάκις ούτε και αυτά τα έξοδα καλλιέργειας αποδίδουν, οι ρηθέντες κάτοικοι επεδόθησαν μετά ζήλου εις την καπνοκαλλιέργεια καλλιεργούντες μετά των οικογενειών των και μόνον τους ολίγους αγρούς των.

            Τόσον δε ολίγη είναι η καλλιεργήσιμος γη εις την κοινότητα ημών ώστε εκ των 350 καπνοπαραγωγικών οικογενειών, ελάχιστοι καλλιεργούν από δέκα στρέμματα, αι δε υπόλοιποι καλλιεργούν  μόνο από δύο μέχρι έξι τοιαύτα.

Ωσαύτως φέρομεν εις γνώσιν υμών ότι καθ’ έκαστον έτος δημιουργούνται νέαι οικογένειαι εκ των ιδίων καπνοκαπαραγωγικών οικογενειών, αίτινες δια να συντηρήσωσι τας οικογενείας των έχουν ανάγκη να φυτεύσωσι καπνά.

Επειδή δε δια του Αναγκαστκού Νόμου περί ρυθμίσεως της καλλιέργειας καπνού περιορίζεται η καπνοκαλλιέργεια γενικώς και επειδή εκ του περιορισμού τούτου θέλωσι στερηθή του κυριοτέρου πόρου ζωής πτωχοί και ακτήμονες βιοπαλαισταί παρακαλούμεν υμάς, όπως ευαρεστούμενοι λάβητε υπ’ όψιν τας ανάγκας και τας συνθήκας της ζωής των κατοίκων της ημετέρας κοινότητος και επιτρέψητε σε όλους την καπνοκαλλιέργεια, αφού μάλιστα πρόκειται να αυξηθεί η ποσότης των στρεμμάτων». Ο πρόεδρος της κοινότητας Τσαφής (60/1554).

            Η κοινότης Γαλατινής  στις 21-6-37 αναφέρουν προς το Νομάρχη: “ότι με πολλαπλές αιτήσεις προς το γεωργικόν γραφείον Κοζάνης ζήτησανε να της παραχωρηθούν οι ανταλλάξιμες εκτάσεις καλλιεργήσιμοι και βοσκήσιμοι του αγροκτήματος Γρατσάνης του γειτνιάζοντος μετά της περιφερείας της ημετέρας Κοινότητος.

            Του αγροκτήματος τούτου αι μεν καλλιεργήσιμαι εκτάσεις ανερχόμεναι εις 1500 περίπου στρέμματα ήσαν ανταλλάξιμοι διότι ανήκον εις τους Οθωμανούς του χωρίου Σκήτη (πρώην Δεδελέρ) και κατέχονται υπό των ακτημόνων της ημετέρας κοινότητος παραχωρηθείσαι εις αυτούς υπό της Διευθύνσεως Εποικισμού Δυτικής Μακεδονίας κατά το έτος 1924 και 1926, αι δε βοσκήσιμοι ανερχόμεναι εις 20.000 περίπου στρέμματα είναι κατά το ήμισυ εξ αδιαιρέτου ανταλλάξιμοι, διότι ήσαν ιδιοκτησία του ανταλλαγέντος οθωμανού Τζεμάλ Βέη και κατά το έτερον ήμισυ του εκ Βλάστης Χρ. Τσικρίκη και αι του Τζεμάλ Βέη κατέχονται και διαχειρίζονται υπό της Εθνικής Τραπέζης και αι του Τσικρίκη υπό οκτώ βλαχοποιμένων  εκ Ναμάτων ως αγοράσαντες το μερίδιον Τσικρίκη από του έτους 1926.

Οι αυτοί βλαχοποιμένες από της εποχής εκείνης έχουν ενοικιασμένον το μερίδιον της Τραπέζης αντί ευτελεστάτου ενοικίου 7500 δραχμών (δυνάμει του ενοικιοστασίου) οίτινες και υπενοικίαζαν τούτο εις κτηνοτρόφους της ημετέρας Κοινότητος και άλλους.

Καίτοι όμως ως ανωτέρω αναφέρω δια των τόσων αιτήσεων του Κοινοτικού Συμβουλίου και άλλων περισσοτέρων των ακτημόνων εζητήθη η παραχώρησις εις την κοινότητα ημών των ανωτέρω ανταλλαξίμων εκτάσεων, το Γεωργικόν Γραφείον δεν έλαβε υπόψιν ουδέν μολονότι εκάστη αίτησις υπεβάλλετο τη υποδείξει του εκάστοτε ποροϊσταμένου και εδίδετο υπόσχεσις, ότι θα λυθεί το ζήτημα ευνοϊκώς”.

Ζητούν την αποκατάσταση των ακτημόνων της κοινότητας, την συμπλήρωσιν των ανεπαρκών κοινοτικών βοσκών προς ανάπτυξη της κτηνοτροφίας καθότι είναι η μόνη κοινότης που προσέφερε πλείστας πολυτίμους υπηρεσίας εις την πατρίδα και συγκεκριμένως κατά τον Μακεδονικό αγώνα ήτο το κέντρο κίνησης των σωμάτων των οπλαρχηγών και των αποθηκών οπλισμού και πυρομαχικών, αψηφούσα τον κίνδυνο εκ των καθημερινών ερευνών υπό του Τουρκικού Στρατού. Κατά τον απελευθερωτικό πόλεμο του 1912 και την 4^ης Νοεμβρίου 1912 απέκρουσε μόνη της επίθεση τουρκικού στρατού βαδίζοντος εναντίον αυτής και της Σιατίστης ίνα διασπάσει και επιτεθεί κατά της υποχωρησάσης V Μεραρχίας ελληνικού Στρατού και τέλος κατά τους μετέπειτα πολέμους έδωσε όλους τους νέους, οίτινες υπηρετήσαντες την πατρίδα επί πολλά έτη και θυσιάσαντες το παν υπέρ αυτής παρέμεινεον μέχρι σήμερον εγκαταλειμμένοι.

Το 1938 ψήφισε εισφορά δια τη ΔΕΘ για τη συμμετοχή του Ν.Κοζάνης   1500 δρχ. (60/1976).

Στις 24 Ιανουαρίου 1940 επιβάλει καπνικό φόρο για πληρωμή αποζημίωσης για τον προσληφθέντα καπνοτεχνίτη ανερχομένη στο ποσό των 7500 δραχμών για την επεξεργασία των καπνών τα οποία ανέρχονται στο ποσό των 50.000 οκάδων.

Το Υπουργείο Υγιεινής και Κοινωνικής  Πρόνοιας ζήτησε από όλες τις κοινότητες και δήμους να συντάξουν Κοινοτικό Δελτίον Απογραφής σε τρία αντίτυπα τον Οκτώβριο του 1945. Το κ.σ στις 15-7-45 με πρόεδρο το Νικόλαο Κ.Γκούβα το συνέταξε ως ακολούθως: Κατοικίες 390. Πληθυσμός 2170. Νόσοι. Τύφος, φυματίωσις (λόγω του ακαθάρτου ποσίμου ύδατος των φρεάτων. Ο υποσιτισμός) Θύματα 20. Οκτώ εκ πολέμου, δώδεκα εκ Γερμανοανταρτών.

Επιτροπή εκκαθάρισης περιουσίας: Μέλη της κοινότητας ήταν οι κατά τη συνεδρίαση της 9^ης Ιουλίου 1926 ήταν οι Θεόδωρος Παπαθεοδώρου και Κωνσταντίνος Χατζηκώστας. Πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Κων/νος Κατσιάς.

Υπέρ του Σχολείου: Διακοσίας χρυσάς λίρας οθωμανικάς και 113 τοιαύτας κατατιθεμένες στην Εθνική Τράπεζα, αίτινες παρεδόθησαν εις Υπουργείο Παιδείας. Ένα γκαζόμυλον ηρειπωμένον ευρισκόμενον εντός του χωριού.

Υπέρ εκκλησίας: Δεκαεπτά τεμάχια αγρών συνολικής εκτάσεως 33,5 στρεμμάτων. Υπέρ κοινότητας: Ένα χάνι εντός του Κωντσικού μεμονωμένον.

Οικονομία: Ο Διοικητικός Επίτροπος Ανασελίτσης το 1913 αναφέρει ότι η κοινότης έχει έσοδα εκ των εκκλησιών 3450 δρχ. εκ των οποίων 500 δρχ. ξοδεύονται για τις ανάγκες τριών εκκλησιών και τα υπόλοιπα για τη μισθοδοσά των διδασκάλων (Αποστόλου Βασίλη: Δ.Μ 1912-15).

Αίτησις  του Κωνσταντίνου Γ.Χατζηκώστα με ημερομηνία 2-11-1916 παντοπώλου κατοίκου του χωρίου Κωντσικού της επαρχίας Ανασελίτσης. “Την παρελθούσαν Κυριακήν 30 λήξαντος μηνός Οκτωβρίου  είχον μεταβεί εις Καστορίαν, επιστρέφων δε εκείθεν εις το χωρίον μου Γκόριντς της επαρχίας Καστοριάς εις ο χωρίον και επρομηθεύθην 120 οκάδας φασόλια άτινα και ηγόρασα  παρά τινος Σπυρίδωνα, αγνώστου μοι επωνύμου κατοίκου Γκοριντς προς 1,20 την οκάν επί σκοπώ όπως μεταφέρω και μεταπωλήσω ταύτα εις το εν Κωτσικώ παντοπωλείον μου.

Ενώ όμως παρέλαβον και εφόρτωσα ταύτα εις τα ζώα μου ολίγον έξωθι του χωρίου Γκόριντς με συνήντησεν  εις χωροφύλαξ όστις και μοι κατέσχεν αυτά επί τω λόγω ότι δεν επετρέπετο η εξαγωγή φασολιών εκ της επαρχίας Καστοριάς.

Τον παρεκάλεσα όπως επιστρέψω ταύτα εις τον πωλητή μου και παραλάβω παρ’αυτού το αντίτιμο των φασολίων εκ δραχμών 150 αλλά και τη λύση ταύτη δεν εδέχθη και ούτω χωρίς λόγω εζημιώθην το ως άνω ποσόν το οποίον και νόμιμον και δίκαιον είναι όπως μοι αποδοθή

                                                     Δια ταύτα

Λαμβάνω την τιμήν να παρακαλέσω υμάς κ. Κυβερνητικέ επίτροπε όπως διατάξητε τον κ. Αστυνομικόν υποδιευθυντήν Καστορίας ίνα παραγγείλη τον Αστυνομικόν Σταθμάρχην Γκόριντς και μοι παραδώση τα όλως παρανόμως κατακρατηθέντα μοι εμπορεύματα ίνα μεταφέρω τούτα εις το χωρίον μου ή –τούτου αδνάτου όντος-το πωλήσω εντός της επαρχίας Καστορίας προς αποτρoπήν ενδεχομένης ζημία μου”. Ο Αστυνομικός υποδιευθυντής Καστοριάς στις 7-11 ζητά από το Σταθμάρχη Γκορίντσης, όπως παραδώση τις 120 οκάδες κατασχεθέντα φασόλια στον αιτούντα Χατζηκώστα κατόπιν διαταγής του Κυβερνητικού Επιτρόπου Κοζάνης-Φλωρίνης. Παρεδόθησαν αυθημερόν, στις 7-11 (60/ΣΑΕ 1603) (Αποστόλου Βασίλη: Δ.Μ 1916-17).

“Ο επιμελητής εποικισμού Κοζάνης στις 22-10-26  αναφέρει προς την επιτροπή ακτημόνων Γαλατινής ότι παραχωρούμεν την έκταση της κτηματικής περιοχής Καραγιανίων την γνωστήν με το όνομα  «Άνω Γρατσάνη» ως και το ήμισυ της τοιαύτης υπό το όνομα «Μεγιδάν Μπάρα» συνολικής εκτάσεως 500-700 περίπου στρεμμάτων ή όσης είναι. Η της δευτέρας τοποθεσίας έκτασις διαχωρίζεται της λοιπής τοιαύτης των Καραγιανίων δια μιάς συνοριακής γραμμής ήτις άρχεται από του τελευταίου προς την περιφέρεια Καραγιαννίων δένδρου «Καραγάτσι» και θα τελειώνει κατ’ ευθείαν γραμμή εις την κορυφήν του λοφίσκου ως επί τόπου καθορίσαμεν. Εις τον τραυματίαν Χρήστον Ηλίαν θα χορηγηθώσι και εκ της θέσεως άνω Γρατσάνη στρέμματα 12.Το αστυνομικό τμήμα Σιατίστης παρακαλείται όπως ενισχύσει την επιτροπή ακτημόνων Κωντσικού δια την πιστήν εκτέλεσιν ταύτης.

Σύμφωνα με το νόμο επεβλήθη  στις 26-7-27 προσωρινός φόρος επί της γεωργικής παραγωγής προς 6%. Επειδή το έν στρέμμα χωραφιού δύναται να αποδώσει 80 οκάδες σιτηρά το έτερο είκοσι και λιγότερο, το κ.σ αποφάσισε να καταμετράται η παραγωγή στα αλώνια για αυτό διόρισε οκτώ εισπράκτορες με ημερησία αποζημίωση 40 δραχμές με συνολικό ποσό 4800 δραχμών δεδομένου ότι τα αλώνια κρατάνε άνω των 15 ημερών.

Για το έτος 1929 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για αιγοπρόβατα ως ακολούθως: Γαλατινή 5696, Σιάτιστα 5786, Εράτυρα 3706, Παλαιόκαστρον 3195, Πελεκάνος 2168, Σισάνιον 1972, Μικρόκαστρο 1847, Νάματα 1437,  Καλονέριον 1043 δραχμές.

Για το έτος 1931 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για χοίρους ως ακολούθως: Σιάτιστα 540, Εράτυρα 456, Πελεκάνος 303, Γαλατινή 297, Παλαιόκαστρον 252, Μικρόκαστρο234, Σισάνιον 207, Καλονέριον 132, Νάματα 111 δραχμές.

Το γάλα συμφωνήθηκε στην τιμή των 9,75 δρχ. κατ’ οκάν. Πλειοδότης υπήρξε ο Ιωάν. Αντωνιάδης εκ Δρυοβούνου (Β.Ε 8-5-38).

Πεσόντες: Στρατιώτης Βουζιανάς Δημήτριος του Ιωάννη, γεννηθείς το 1910, 53 ΣΠ, έπεσε στο ύψωμα Μόροβα 1878, στις 17-11-1940.

Δεκανεύς Γιαννής Λουκάς του Νικολάου, 53 ΣΠ, έπεσε στο ύψωμα Καζάνι στις 13-11-40.

Δεκανέας Γκαντώνας Δημήτριος του Γεωργίου, γεννηθείς το 1916, έπεσε στο ύψωμα Μόροβα 1878 στις 18-11-40.

Στρατιώτης Δολόπικος Φώτιος του Χρήστου,γεννηθείς 1914, 53 ΣΠ, έπεσε στο ύψωμα 1878 (Μόροβα) στις 17-11-40.

Στρατιώτης Δουλόπικος Αθανάσιος του Νικολάου,γεννηθείς το 1905, 53 ΣΠ, έπεσε στο Γκούρι Τοπίτ Κάμιας στις 6-4-41.

Λοχίας Λαζόγκας (Παπαγεωργίου) Κων/νος του Γεωργίου, γεννηθείς το 1907, 53 ΣΠ, ‘Υψ. 1878 Μόροβα 17-11-40.

Δεκαν. Τζιώρας Ζήσης του Δημητρίου, γεννηθείς το 1916, 53 ΣΠ, Ορεινό Χειρουργείο Χ Μεραρχίας 18-11-40.

Στρατ. Χατζής Κων/νος του Παπαχρήστου, γεννηθείς το 1919, 19^ης Ομάδας Αναγνωρίσεως  Ακρίτα Δοϊράνης 8-4-41 (Δεληγιάννης…).

Πληθυσμός: 1913=1522. 1920=1359. 1928=1473. 1940=1810. 1951=1798. 1961=1819. 1971=1789. 1981=2043. 1991=2097. 2001=2092. 2011=1795.

            Σύλλογοι: Την 2αν τρέχοντος μηνός Ιανουαρίου ο Σύλλογος ρογκατσιών Γαλατινής “Άγιος Βασίλειος”  διοργανώσας εκδρομή, μετέβη εις Εράτυραν, ένθα εγένετο ενθουσιωδώς δεκτός υπό των κατοίκων αυτής (B.E 7-3-37).

Ιππικός Όμιλος Γαλατινής “ Ο ΗΝΙΟΧΟΣ”. Στην πανήγυρη της Μεταμορφώσεως ανεβαίνουν με τα άλογα  στο εξωκλήσι για να προσκυνήσουν την εικόνα.

Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλατινής. Καρναβάλια την Πρωτοχρονιά, κλαδαριές την Αποκριά, ο χορός της ρόκας την Τρίτη μέρα του Πάσχα από τις γυναίκες με ανοιξιάτι-

κα τραγούδια, αποχαιρετισμός των ανδρών από τις γυναίκες που φεύγανε ως κτίστες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, Πρωτομαγιά, κόλιαντα το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων.

Σύλλογος Γαλατινέων Θεσσαλονίκης “Η Αγία Παρασκευή”.

Ποδοσφαιρική ομάς «ΓΑΛΑΤΙΝΗ».