Δαφνερόν Κοζάνης (βιβλίο)

 

Βιβλίο 12ο

Δαφνερόν Κοζάνης

Του Βασίλη Αποστόλου

Μέγεθος 17Χ24

Σελίδες 118

 

Το Δαφνερό με την παλιά ονομασία Βαΐπεσι, χτισμένο σε υψόμετρο 698 μέτρων από τη θάλασσα, σε μια πεδινή, καρποφόρα έκταση είναι ένα όμορφο χωριό που κατοικείται από γηγενείς και Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες. Άνθρωποι φιλόξενοι, ομιλητικοί, εργατικοί, νοικοκυραίοι προκόβουν με ότι καταπιάνονται. Από το 1918 αποτέλεσε κοινότητα με το Παλαιόκαστρο. Άλλα γειτονικά χωριά είναι, ο Έξαρχος, η Μικροκλεισούρα, ο Ταξιάρχης, η Κνίδη.

Με το ΦΕΚ 260 Α με ημερομηνία 31-12-1918 ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Παλαιοκάστρου. Μετονομάζεται σε Δαφνερόν στις 1/2/1927. Στις 2-7-1974 αποσπάται από την επαρχία Γρεβενών του Νομού Γρεβενών και προσαρτάται στο Νομό Κοζάνης. Στις 4/12/1997 εντάσσεται στο Δήμο Σιατίστης. Στις 7/6/2010 αποσπάται από το Δήμο Σιατίστης και προσαρτάται στο Δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν 15 άρρενες μεταξύ αυτών κι ο Καπλάν Μπέης (εκλογικός κατάλογος της Υποδιοικήσεως Γρεβενών).

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λόγω της πεδινής του έκτασης αποτέλεσε τσιφλίκι Μπέη. Ο τελευταίος Μπέης ήταν ο Καπλάν γνωστός για τα φιλελληνικά του αισθήματα. Στο χωριό διατηρούσε μεγαλοπρεπή διώροφη οικία, την κούλια, όπου και διέμενε τη θερινή περίοδο.

Το 1880 με τη διάλυση του οικισμού του Μπούρινου εγκαταστάθηκαν στο χωριό οι οικογένειες Καλιαμπάκα και Κοκόγια.

Οικονομικά το χωριό στηρίχθηκε στην κοπαδιάρικη αιγοπροβατοτροφία και γεωργία. Στη δεκαετία του 60 οι νέοι ασχολήθηκαν με την επεξεργασία της γούνας. Σήμερα πολλοί νέοι διαπρέπουν ως επιχειρηματίες, επιστήμονες στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, οι περισσότεροι των οποίων είναι απόφοιτοι του Τραμπάντζειου Γυμνασίου Σιατίστης.

Πιστοί στις παραδόσεις διατηρούν και πορεύονται με την πλούσια εθιμική ζωή. Οι κάτοικοι διακατέχονται από έντονο θρησκευτικό συναίσθημα. Ανήγειραν και διατήρησαν σε καλή κατάσταση τέσσερις εκκλησίες και ισάριθμα εικονοστάσια, πολλά σε σχέση με το μέγεθος του χωριού.

Σημαντικές είναι οι αρχαιότητες, όστρακα, νομίσματα, που κατά τακτά διαστήματα ανευρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές του χωριού τα οποία και παραδίδονται στα καθ’ ύλην αρμόδια αρχαιολογικά μουσεία.

 

Περιεχόμενα του βιβλίου

1	Δαφνερόν-Εισαγωγικά……………………………………………..	3
2	Πεσόντες……………………………………………………………	4
3	Αρχαιότητες………………………………………………………...	5
4	Τουρκοκρατία………………………………………………………	13
5	Πληθυσμός…………………………………………………………	13
6	Το Δαφνερό και η ευρύτερη περιοχή το 1886…………………….	14
7	Μακεδονικός αγώνας-Η Επανάσταση του 1878  στον Μπούρινο…	16
8	Απογραφή 1905…………………………………………………….	19
9	Καραπιπέρης οπλαρχηγός…………………………………………	20
10	Καπλάν Μπέης…………………………………………………….	22
11	Απελευθέρωση περιοχής το 1912…………………………………	24
12	Εκλογικός κατάλογος της Υποδιοικήσεως Γρεβενών 1914………	24
13	Εκλογικά τμήματα…………………………………………………	25
14	Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος………………………………………….	25
15	Μικρασιατική εκστρατεία………………………………………..	25
16	Βοήθεια σε πρόσφυγες……………………………………………	29
17	Σιδηροδρομική γραμμή Βέροιας-Καλαμπάκας…………………..	29
18	Αίτηση κατοίκων Δαφνερού για υποψηφιότητα βουλευτή………	30
19	Τσιποτούρα-Αγοραπωλησία……………………………………..	33
20	Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940…………………………….	33
21	Μάχη του Φαρδύκαμπου………………………………………….	35
22	Κατοχή-Unrra……………………………………………………..	35
23	Δηλώσεις Ζημιών Πολέμου………………………………………..	39
24	Ανταρτόπληκτοι διαμενόντων στη Σιάτιστα……………………….	41
25	Εμφύλιος πόλεμος…………………………………………………	43
26	Η κοινότητα Παλαιοκάστρου 1915-1948…………………………	43
27	Η κοινότητα Παλαιοκάστρου  1951-1999…………………………	50
28	Μεγάλο Μετέωρο…………………………………………………	61
29	Ιερά Μονή Ζάβορδας……………………………………………..	62
30	Ιερά Δαφνερού……………………………………………………	64
31	Καμπαναριό ………………………………………………………	68
32	Εικονοστάσια…………………………………………………….	69
33	Δαμιανός Mαυρίδης……………………………………………..	74
34	Δημοτικό Σχολείο…………………………………………………	75
35	Μαθητές-Διδάσκαλοι…………………………………………….	82
36	Σχολική Εφορεία………………………………………………….	84
37	Τοπωνύμια………………………………………………………..	85
38	Συνεταιρισμός ακτημόνων……………………………………….	86
39	Πίναξ διανομής αγροκτήματος………………………………….	89
40	Ιστορικό  Παλιοχέρωνας………………………………………..	91
41	Κτηνοτροφία-πηγή ζωής………………………………………..	95
42	Ποδοσφαιρική ομάδα……………………………………………	101
43	Καφενεία του χωριού…………………………………………….	102
44	Πολιτιστικός Σύλλογος Δαφνερού……………………………….	105
45	Εθιμική ζωή………………………………………………………	114
46	Πηγές……………………………………………………………..	117

 

 

Οικισμοί Δήμου Κοζάνης

του Βασίλη Αποστόλου

Μέγεθος 17Χ24

Σελίδες 226

Έτος έκδοσης 2022 (αυτοέκδοση)

 

Περιεχόμενο του βιβλίου: Οι οικισμοί  του διευρυμένου Δήμου Κοζάνης που καταγράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 αποτελούν το περιεχόμενο του βιβλίου. Πληροφορίες για την παρουσίαση του κάθε οικισμού βασίζονται πρωτίστως από αρχειακό υλικό που συνέλεξα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχεία Ν.Κοζάνης.

   Σημαντικές πληροφορίες έλαβα από την έκδοση «Γνωριμία με το Νομό Κοζάνης» του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών της Π.Ε Κοζάνης και βιβλία για τους οικισμούς που εκδόθηκαν από φιλίστορες και πολιτιστικούς συλλόγους.

Δήμος Κοζάνης: Ο Δήμος Κοζάνης με διοικητική έδρα την Κοζάνη και ιστορική έδρα την Αιανή ως διευρυμένος Δήμος συστάθηκε με το νόμο του Καλλικράτη στις 7/6/2010 και περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους: Κοζάνης, 27 οικισμοί,  Αιανής (7 οικισμοί), Δημητρίου Υψηλάντη (Μαυροδέντρι, 3 οικισμοί), Ελλησπόντου (Κοιλάδα, 19 οικισμοί), Ελίμειας (Κρόκος, 12 οικισμοί). Στην απογραφή του 2011 απογράφηκαν 80 σημεία εκ των οποίων οι ενεργοί οικισμοί ήταν 71 με συνολικό πληθυσμό Δήμου 71.388 κατοίκους και της πόλης της Κοζάνης 41.066 κατοίκους.

Διατελέσαντες δήμαρχοι του διευρυμένου Δήμου Κοζάνης: Λάζαρος Μαλούτας (2011-2014). Ελευθέριος Ιωαννίδης (2014-2019). Λάζαρος Μαλούτας (2019-…).

Η πρωτεύουσα του Δήμου, η Κοζάνη αποτελεί έδρα της Π.Ε Κοζάνης, της Περιφέρειας της Δ.Μακεδονίας, πανεπιστημίου και πολλών Διοικητικών υπηρεσιών.

Έδρα Επισκοπής Σερβίων και Κοζάνης από το 1745 και αντίστοιχα Μητροπόλεως Κοζάνης και Σερβίων  από το 1882.

Σε οικονομικό επίπεδο για δεκαετίες αποτέλεσε παραγωγός ηλεκτρικού ρεύματος με τη λειτουργία θερμοηλεκτρικών εργοστασίων, υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Σήμερα αναπτύσσονται μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ηλιακά, αιολικά πάρκα). Σε οικισμούς με κέντρο τον οικισμό Κρόκο καλλιεργείται το ομώνυμο αρωματικό, φαρμακευτικό φυτό “κρόκος”. Στα Κοίλα κάθε Σεπτέμβριο, στο Εκθεσιακό Κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας, πραγματοποιείται εμπορική έκθεση με συμμετέχοντες εκθέτες από περιφέρεια και Βαλκάνια.

Αξιόλογος αρχαιολογικός τόπος, επισκέψιμος, αποτελεί η Αιανή με λειτουργία Μουσείου με πλούτο εκθεμάτων προχριστιανικής περιόδου.

Αξιοθέατα, επισκέψιμα αποτελούν το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα στο Χρώμιο. Η λίμνη Πολυφύτου με τη Μονή Ιλαρίωνος, με το πλατανόδασος στο Ρύμνιο. Το πάρκο ελαφιών στον οικισμό Άγιο Δημήτριο. Οι πολυάριθμες εκκλησίες στη Μεταμόρφωση. Αξιόλογη είναι και Αρχαιολογική συλλογή που λειτουργεί στην πόλη της Κοζάνης επί της οδού Δημοκρατίας. Πολλοί πολιτιστικοί, χορευτικοί σύλλογοι δραστηριοποιούνται σε όλους τους οικισμούς με ποικίλες δραστηριότητες (μωμόγεροι, Λαζαρίνες). Αξιόλογο το Μουσείο του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών με μεγάλη επισκεψιμότητα από όμορους Νομούς και όχι μόνο. Εντυπωσιάζει η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη με πλήθος βιβλίων και σπάνια χειρόγραφα και ο παρακείμενος δημοτικός κήπος. Σημείο αναφοράς το Καμπαναριό του Αγίου Νικολάου στην κεντρική πλατεία, το αρχοντικό του Λασσάνη.  Από τις σημαντικές δωρεές ξεχωρίζουν το Βαλταδώρειο γυμνάσιο, το Μαμάτσειο Νοσοκομείο.

 

 

Περιλαμβάνει τους οικισμούς κατά αλφαβητική σειρά: 1)Αγία Κυριακή,η 2) Αγία Παρασκευή,η 3) Άγιοι Θεόδωροι,οι 4) Άγιος Δημήτριος,ο 5) Άγιος Χαράλαμπος,ο 6) Αιανή,η 7) Ακρινή,η 8) Αλωνάκια,τα 9) Αμυγδαλέα,η  10) Ανατολή,η 11) Ανατολικόν,το 12) Ανθότοπος,ο 13) Άνω Κώμη,η 14) Άργιλος,ο 15) Αυγή,η 16) Βατερόν,το 17) Βοσκοχώρι,το 18) Γαλάνι,το 19) Δρέπανον,το 20) Εξοχή,η 21) Ζ.Ε.Π.,ο (Ζώνη Ενεργού Πολεοδομίας) 22) Θυμαριά,η 23) Ιερά Μονή Αναλήψεως,η 24) Καισαρεία,η 25) Καλαμιά,η  26) Καπνοχώριον,το 27) Καρυδίτσα,η 28) Κάτω Κώμη,η 29) Κερασέα,η 30) Κηπάριον,το  31) Κήπος,ο 32) Κοζάνη,η 33) Κοίλα,τα 34) Κοιλάδα,η 35) Κοκκιναράς,ο 36) Κοντοβούνι,το 37) Κρεμαστή,η 38) Κρόκος,ο 39) Κτένι,το 40) Λεβέντης,ο 41) Λευκόβρυση,η 42) Λευκοπηγή,η 43) Λιβερά,τα 44) Λυγερή,η 45) Μαυροδένδρι,το 46) Μελίσσια,τα 47) Μεταμόρφωσις,η  48) Μηλέα,η 49) Νέα Καρδιά,η 50) Νέα Νικόπολις,η 51) Νέα Χαραυγή,η 52) Νέος Κλείτος,ο 53) Ξηρολίμνη,η 54) Οινόη,η 55) Πετρανά,τα 56) Πολύμυλος,ο 57) Ποντοκώμη,η 58) Προφήτης Ηλίας,ο 59) Πρωτοχώρι,το 60) Πτελέα,η 61) Πύργος,ο 62) Ροδιανή,η  63) Ρυάκι,το 64) Ρύμνιον,το 65) Σιδεράς,ο 66) Σκάφη,η 67) Σκήτη,η 68) Σπάρτον,το 69) Σταυρωτή,η 70) Τετράλοφον,το 71) Χρώμιον,το