Στή φωταγραφία Στέργιος Χαντές, πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου, Αικατερίνη Πέτρου, Βάια Ντάγκα - Μπιρμπίλη αντινομάρχες Γρεβενών, παπα Βασίλης Λαζαρίδης, Βασίλης Αποστόλου πρόεδρος εκπολιτιστικού συλλόγου Εξάρχου, Μαίρη Παπαγεωργίου ειδική γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, ανταγωνιστικότητας, ναυτιλίας Μακεδονίας Θράκης, Δημήτριος Αγνάντος δήμαρχος Βεντζίου, η πρεσβυτέρα.
ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΣΤΟΝ ΕΞΑΡΧΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ
Ο Επιμορφωτικός, Εξωραϊστικός, Εκπολιτιστικός σύλλογος Εξάρχου Γρεβενών “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” σε συνεργασία με την εκκλησιαστική επιτροπή, το δήμο Βεντζίου και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών διοργάνωσε την Κυριακή 2 Μαΐου 2010 εκδήλωση στο εξωκλήσι του ιερού ναού Αγίου Αθανασίου Εξάρχου (έτος ανέγερσης 1840) τις παρακάτω εκδηλώσεις.
Πανηγυρική θεία λειτουργία για τον εορτασμό της ανακομιδής των λειψάνων του αγίου Αθανασίου. Ο Βασίλης Αποστόλου πρόεδρος του συλλόγου πραγματοποίησε ομιλία για το ιστορικό της ανέγερσης, την αγιογράφηση, για το πανηγύρι, την εθνική προσφορά, για την προσφορά του συλλόγου, του δήμου. Η ομιλία δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα: http://basileiosapostolou.blogspot.com
Με το πέρας της ομιλίας διανεμήθηκε κρέας με κριθαράκι, κρασί , στους πανηγυριώτες. Το πρόβατο ήταν προσφορά του κτηνοτρόφου Νικου Μαχτσίρα, το ψωμί του Γιάννη Χατζηπαρασίδη. Για το καλομαγειρεμένο φαγητό βοήθησαν οι γυναίκες του χωριού και ιδιαίτερα το εστιατόριο (catering) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του Λίτσιου Παναγιώτη Ιπποκράτους 14 Κοζάνη (αφιλοκερδώς) και ο ειδικός σε θέματα εστίασης Γιώργος Γκουτζιαμάνης.
Οι προσκυνητές είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τις δραστηριότητες του συλλόγου, την αγιογράφηση του ναού μέσα από ειδικούς πίνακες οι οποίοι ήταν αναρτημένοι στο χώρο της εκδήλωσης.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία του οι αντινομάρχες Γρεβενών κ.κ Κατερίνα Πέτρου, Βάια Ντάγκα Μπιρμπίλη, ο δήμαρχος Βεντζίου κ. Δημήτριος Αγνάντος, η ειδική γραμματέας του υπουργείου οικονομικών, ανταγωνιστικότητας και ναυτιλίας Μακεδονίας Θράκης κ. Μαίρη Παπαγεωργίου. Επίσης παραβρέθηκαν ο πρώην πρόεδρος του συλλόγου Γρεβενιωτών Κοζάνης Λαγιώτης Δημήτριος και η νυν αντιπρόεδρος κ. Κατερίνα Καραγιάννη. Ο βουλευτής Γρεβενών κ.Αθανάσιος Χαντάβας μας έστειλε για την εκδήλωση συγχαρητήριο μήνυμα.
ΟΜΙΛΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΕ ΣΤΙς 2 ΜΑΪΟΥ 2010 ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ
Ιστορικό Ανέγερσης
Σήμερα προσκυνητές, ήλθαμε εδώ στους πρόποδες του Μπούρινου να συνεορτάσουμε τη μνήμη του θαυματουργού και πολιούχου του χωριού μας Μέγα Αθανάσιο. Η εκκλησία χτισμένη στους πρόποδες του Μπούρινου, βόρεια του χωριού απέχει από τον οικισμό 1500 μέτρα.
Το μικρό, μοναδικό παραθύρι δίνει ελάχιστο φως στο εσωτερικό του ναού. Έτσι τα πάντα αναμμένα καντήλια δίδουν μια ιδιαίτερη υποβλητικότητα στον προσκυνητή. ΄Ολοι μας μεγαλώσαμε με τη χάρη του. Στις δύσκολες στιγμές της ζωής μας πάντα ζητούσαμε τη βοήθειά του.
Σύμφωνα με την παράδοση η εκκλησία χτιζόταν στο Αρμυρονέρι, κοντά στο γαιόφραγμα, εκεί που είναι εμφανή τα ίχνη παλιού οικισμού. Το βράδυ όμως η εικόνα του Αγίου Αθανασίου ερχόταν σε αυτό το μέρος που είμαστε σήμερα. Δε γνωρίζουμε πότε υπήρξε για πρώτη φορά εκκλησία του Αγίου Αθανασίου σε τούτο το μέρος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο παρών ναός ανηγέρθη το έτος 1840. Είναι βέβαιο ότι χτίσθηκε πάνω σε παλαιό ναό καθ΄ ότι το οικόπεδο που κτίσθηκε στην πλατεία το δημοτικό σχολείο και σήμερα κοινοτικό γραφείο, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, ήταν περιουσία του Αγίου Αθανασίου ως και ή άλλη εκκλησιαστική περιουσία και όχι του Αγίου Νικολάου που ανηγέρθη το 1830. Επομένως προηγήθηκε της κτίσης των άλλων δύο εκκλησιών. Πιθανόν να εξυπηρετούσε τις λατρευτικές ανάγκες των ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν τον αερόμυλο του Μπούρινου. Ανατολικότερα στην περιοχή Μπαλαμπζάνη υπήρχε και μοναστήρι. Σήμερα φαίνονται τα ερείπια του περιβόλου 70 μέτρων περίπου.
H χαμηλή ξύλινη πόρτα προστάτευε τηνν εκκλησία από τη βεβήλωση. Δεν μπορούσαν να περάσουν τ’ άλογα στο εσωτερικό του ναού από Τούρκους ή από ασεβείς.
Αγιογράφηση
Οι πρόγονοί μας με σεβασμό έστησαν τούτο το ξωκλήσι. Το αγιογράφησαν όπως έπρεπε. Στις τοιχογραφίες του κυρίως ναού, όλες σε μουσαμά, διακρίνουμε πλήθος μορφών αγίων όπως του οσίου Νικάνορα, Στυλιανού, Αλεξίου, του Παντελεήμονα, του Κοσμά, του Δαμιανού, του Μ. Βασιλείου, του Ιωάννη Χρυσοστόμου, του Γρηγορίου του Θεολόγου, του αγίου Ελευθερίου, του αγίου Σπυρίδωνος, του αγίου Ευθυμίου, του Άρχοντα Μιχαήλ, του Αγίου Παντελεήμονα του αγίου Θεοδώρου του Τύρωνα, του αγίου Τρύφωνα, της οσίας Μαρίας, του αγίου Πέτρου και Παύλου του μεγαλομάρτυρα., του αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου
Στο τέμπλο υπάρχουν οι εικόνες του Ιησού Χριστού του Σωτήρα του Κόσμου, των αποστόλων Λουκά, Πέτρου, Φίλιππο, του ευαγγελιστή Μάρκου, Παύλο, Ματθαίο, Ιάκωβο, Βαρθολομαίο, Ανδρέα, ο άγιος Λουκάς ο ευαγγελιστής, ο άγιος Ματθαίος ο ευαγγελιστής, ο άγιος Πέτρος, ο άγιος Ιωάννης ο θεολόγος, , ο απόστολος Σίμον, ο απόστολος Βαρθολομαίος, ο απόστολος Θωμάς, ο άγιος Αθανάσιος πατριάρχης Αλεξανδρείας. Φορητή εικόνα επί ξύλου ΜΡ ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΤΟΥ ΈΤΟΥΣ 1873 ΔΙΑ ΧΕΙΡΌΣ Σαμαριναίου. Επί του τέμπλου υπάρχει ακόμη η εικόνα του Ιωάννη του Προδρόμου.
Η εικόνα Ο ΑΓΙΟΣ Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΜΥΡΩΝ 1874 Ιουνίου 26 επιτροπεύων ο κύριος Χρίστος και Γεώργιος αιωνία η μνήμη.
Ωραία Πύλη
Στο βημόθυρο αγιογραφείται ο ΜΕΓΑΣ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ. Ο προφήτης Σολομών, ο προφήτης Δαβίδ και οι άγγελοι της Θεοτόκου. Δεξιά της Ωραίας Πύλης η εικόνα Ο ΣΩΤΗΡ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ δια συνδρομής εντιμοτάτου δούλου του θεού Κόστα Ταφόπουλου 1821 εν μηνί Οκτωβρίου 8
Ιερό Βήμα
Το ιερό βήμα είναι όλο αγιογραφημένο. Αγιογραφήθηκε επί αρχιερατεύοντος Κυρίλλου Μητροπολίτη Γρεβενών (1874-1888). Υπάρχουν τοιχογραφίες του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Νικολάου του θαυματουργού, του Στέφανου του πρωτομάρτυρα, του άγιου Ευθύμιου, των τριών Ιεραρχών, του αγίου Σπυρίδωνα του θαυματουργού, του αγίου Ευθύμιου επίσκοπου Σάρδεων, του άγιου Ιγνάτιου του θεοφόρου, του αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας, του αγίου Ελευθερίου, του αγίου Μόδεστου.
Πανηγύρι
Είναι πολιούχος του χωριού. Γιορτάζει στις 18 Ιανουαρίου ημέρα της κοίμησής του και 2 Μαΐου ανακομιδή των λειψάνων.
Οι δυο τους ως Πατριάρχες Αλεξανδρείας, υπέρμαχοι της ορθοδοξίας, καταπολέμησαν τις αιρέσεις. Ο Μ. Αθανάσιος (298-373 μ.Χ) τον Αρειανισμό κι ο Κύριλλος το Νεστοριανισμό.
Το πανηγύρι παλιότερα γιορταζόταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Από την παραμονή όλα τα σπίτια γέμιζαν με επισκέπτες, συγγενείς. Ερχόταν πανηγυριώτες από Βάρη, Πυλωρή, Σαρακίνα, Παλαιοχώρι, Κνίδη, Ταξιάρχη, Σιάτιστα, Παλιόκαστρο, Δαφνερό. Ερχόταν με τ’ άλογά τους. Τα στόλιζαν με κόκκινες φλοκάτες. Οι παλιότεροι θυμούνται τους Παλιοκαστρίτες που αψηφώντας τα χιόνια του Γενάρη ερχόταν από το Καραούλι φορώντας μπότες για προστασία τους. Οι σπιτονοικοκυρές ετοίμαζαν τα φαγητά. Τηγανιά το Γενάρη, αρνάκι το Μάη.
Ωστόσο πιστοί δε συρρέουν μόνο τις δύο αυτές μέρες για να προσκυνήσουν αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Έρχονται για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα. Εκείνο όπως που έκανε γνωστό το ξωκλήσι μας ήταν το θαυματουργό αγιονέρι για να θεραπευτούν, να απαλύνουν τον τόπο τους, το οποίο είχε την πηγή του στο ιερό βήμα. Όλοι οι άρρωστοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι το είχαν ως γιατρικό. Η πίστη τους ήταν βαθιά, προσδοκούσαν την ίαση κι έτσι γινότανε. Να πάρουν αγιονέρι που αναβλύζει από το ιερό Βήμα. Δυστυχώς το αγιονέρι χάθηκε με το σεισμό της 13ης Μαΐου 1995. Σήμερα το νερό αποκαταστάθηκε με βρύση που υπάρχει στον αύλειο χώρο του ναού.
Πέρα απ’ αυτό η τοποθεσία αποτελεί πόλο έλξης κατά την περίοδο του καλοκαιριού. Τα κρύα νερά, η αυτοφυής πρασινάδα, οι σκιερές βελανιδιές προδιαθέτουν τον κατασκηνωτή. Ανοίγουν την όρεξη για ένα πλούσιο φαγοπότι.
Τα νερά του Αγίου Αθανασίου κράτησαν ζωντανό το χωριό μας. Οι πρόγονοί μας καλλιέργησαν ποτιστικές καλλιέργειες, διατήρησαν πολυάριθμη κτηνοτροφία. Στο παρελθόν ήταν ευλογία να παντρευτεί κάποιος Εξαρχιώτη, Εξαρχιώτισσα και να εγκατασταθεί σε τούτο τον ευλογημένο τόπο.
θαύμα
Από θαύμα γλίτωσε ο Τάσος Σκορδάρης από τη Σιάτιστα την εκτέλεση κατά τα πέτρινα χρόνια της κατοχής. Ενώ είχε σκάψει τον τάφο του, στον περίβολο της εκκλησίας, οι εκτελεστές αντάρτες ήταν έτοιμοι να τον εκτελέσουν μία ομίχλη σκέπασε τον τόπο. Ο άγιος Αθανάσιος έκανε το θαύμα του. Ο ιερός τόπος απέτρεψε την εκτέλεση, οι πυροβολισμοί άστοχοι. Για τη διάσωσή του χάρισε στην εκκλησία την εικόνα του Αγίου Αθανασίου. Πάνω της έγραψε τούτα τα λόγια «Προς το ερημοκλήσιον του Αγίου Αθανασίου χωρίου Έξαρχος Γρεβενών του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΚΟΡΔΑΡΗ (ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ) εις την χάριν του αγίου επί τη διασώσει της ζωής του υπ’αυτού».
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι χωριανοί μας σεβάστηκαν τον περιβάλλοντα χώρο, αν και χωριό καθαρά κτηνοτροφικό, προστάτεψαν τις αυτοφυείς βελανιδιές οι οποίες σήμερα αριθμούν πάνω από χίλια χρόνια.
Εθνική προσφορά
Το ξωκλήσι έχει την ιδιαιτερότητα να μην είναι ορατό από τον Έξαρχο. Στις δύσκολες στιγμές του Ελληνισμού χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, ως τόπος συσκέψεων.
Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) χρησιμοποιήθηκε ως κρυψώνας οπλισμού. Όταν τα πράγματα δυσκόλευαν στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, του εμφυλίου, οι χωριανοί μας τον περιβάλλοντα χώρο του ναού χρησιμοποιούσαν για κρυψώνα, κατοικία.
Βιογραφία Αγίου Αθανασίου
Αλήθεια ποιος ήταν ο Μέγας Αθανάσιος για τον οποίο το χωριό μας πανηγυρίζει διπλά στις 18 Ιανουαρίου και 2 Μαΐου.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 298 μ.Χ. Το 328 εκλέγεται επίσκοπος Αλεξανδρείας. Κοιμήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 373 σε ηλικία 75 περίπου χρόνων. Σήμερα γιορτάζουμε την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου. Το σημερινό δεύτερο πανηγύρι οι χωριανοί μας ήθελαν να το καταργήσουν. Λόγω των θανατηφόρων επιδημιών στο ζωικό κεφάλαιο το επανέφεραν κι έτσι ο Έξαρχος πανηγύριζε διπλά στις 18 και 2 Μαΐου. Ποίμανε 46 χρόνια την Εκκλησία της Αλεξανδρείας, από τα οποία τα 18 χρόνια τα πέρασε στην εξορία (17 χρόνια, 6 μήνες και 20 ημέρες). Εξορίστηκε πέντε φορές. Έζησε σε μια εποχή που υπήρχαν πολλές αιρέσεις. Έγινε μισητός στους κρατούντες γιατί με τη διδασκαλία του, το συγγραφικό έργο, τα επιχειρήματα, εδραίωσε την εκκλησία, την ορθοδοξία. Ο μικρόσωμος άγιος αναδείχθηκε σε γιγαντιαία μορφή της Εκκλησίας και της Θεολογίας.
Προσφορά του συλλόγου-δήμου
Ο Επιμορφωτικός Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός σύλλογος Εξάρχου «Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ» σε συνεργασία με την εκκλησιαστική Επιτροπή, το Δήμο Βεντζίου και τον οργανισμό Πολιτιστικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών, θέλοντας να δώσει τη βαρύτητα που αρμόζει στο θαυματουργό Άγιο Αθανάσιο συμμετέχει ενεργά στη σημερινή πανήγυρη. Σήμερα για πρώτη φορά προσφέρουμε σε όλους τους προσκυνητές μερίδα φαγητού στη μνήμη του θαυματουργού μας Αγίου.
Ο Δήμος Βεντζίου με την παρέμβασή του να αναπλάσει το χώρο,να ασφαλτοστρώσει το δρόμο από Έξαρχο μέχρι το χώρο της ανάπλασης, τίμησε με το δικό του τρόπο τον Άγιό μας. Μένουν να γίνουν πολλά. η περίφραξη του χώρου της ανάπλασης, η δεντροφύτευση. Η περιποίηση και προστασία των αυτοφυών μικρών βελανιδιών πρέπει να είναι φροντίδα ολονών μας. Να μην τα περιμένουμε μόνο από τους οργανωμένους φορείς. Ο καθένας πρέπει να το κάνει προσωπική του υπόθεση. Με αυτές τις σκέψεις σας καλώ όλους να συμφάμε στον αύλειο χώρο της εκκλησίας.
