Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

Κοκκινιά Γρεβενών






 



54. Κοκκινιά, η (Σούμπινον)

Γράφει ο Βασίλης Αποστόλου (Από το βιβλίο μου "ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ¨" σελ. 386 Κοζάνη 2018
 

Κοινοτικά: Στις 31-12-1918 ορίζεται έδρα κοινότητος Σουμπίνου. Μετονομάζεται το 1927 σε Κοκκινιά όταν η επιτροπή μετονομασίας αντίκρισε κόκκινα χώματα στην τοποθεσία Άνεμος. Στις 4-12-1997 προσαρτάται στο δήμο Ηρακλεωτών και το 2010 στο δήμο Γρεβενών. Υψόμετρο 657 μέτρα.
Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Γρεβενών του 1914 ήταν εγγεγραμμένοι 134 χριστιανοί και 65 μουσουλμάνοι οι οποίοι αναχώρησαν από την Κοκκινιά σύμφωνα με το  άρθρο 3 της σύμβασης της Λοζάνης που υπογράφτηκε στις 30-1-1923 περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών  στις 1--4-1924.
Στις κοινοτικές εκλογές του 1925 ψήφισαν 82 άρρενες εκλογείς. Εκλέχτηκαν: Γεώργιος Φασούλας 57, Δημήτριος Ν. Σιμόπουλος 41, Ανδρέας Κ. Βιτσιώτης 40, Ανδρέας Κ. Βαϊνάς 34, Αθανάσιος Δεληβός 32, Κωνσταντίνος Αθ. Φασούλας 28, Βασίλειος Παπαδημητρίου 22, Δημήτριος Μωυσιάδης 19, Αβραάμ Τερζόπουλος 17.
Έρανος υπέρ του Ερυθρού σταυρού στις 12-12-28 δρχ. 125 με πρόεδρο το Γεώργιο Φασούλα.
Έρανος κατοίκων υπέρ ανέγερσης τρούλου στον Πανάγιο Τάφο 37,50 (24-10-30).
Ο πρόεδρος της κοινότητας Κοκκινιάς Γεώργιος Φασούλας στις 2-4-31 με έγγραφο στο Νομάρχη αναφέρει, ότι με τηλεγράφημα της 19ης Ιανουαρίου 1931 ζήτησε εμβόλιο οστρακιάς. Μέχρι σήμερα δεν παρελήφθη και τα θανατηφόρα κρούσματα οστρακιάς στην κοινότητα εξακολουθούν να υπάρχουν. Ζητεί να σταλούν επειγόντως εμβόλια οστρακιάς (60/1666).
Οι ακτήμονες Κοκκινιάς Βασίλειος Κ. Κάρρας, Σαράντης Αθ. Μπουκουβάλας, Ζήσης Αθ. Μπουκουβάλας, Ευθύμιος Δ. Παπασίμος, Χρίστος Πετ. Φασούλας, Αχιλλεύς Παπαδόπουλος, Ευαγ. Σιμόπουλος, Βάιος Γρ. Φασούλας, Γεώργιος Α. Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Γούλκος ζητούν στις 25-2-37  από το Νομάρχη να ενεργήσει, προκειμένου να εκδοθεί απόφαση της εκδικάσεως των απαλλοτριωμένων αγρών Κοκκινιάς η οποία εκκρεμεί από 18 Νοεμβρίου 1934 (60/1588).
Οι κάτοικοι στις 29-5-38 αναφέρουν στο Νομάρχη Κοζάνης ότι επειδή εκτός του χωρίου δεν υπάρχει διαθέσιμο και κατάλληλο μέρος προς αλωνισμό, τον παρακαλούν όπως επιτρέψει τον αλωνισμό στα ιδιόκτητα αλώνια τα οποία βρίσκονται εντός και εκτός του χωριού.
Ο Έπαρχος στις 27-4-40 εγκρίνει δαπάνη 7000 δραχμών της κοινότητας Κοκκινιάς δια την κατασκευή 20 διέδρων θρανίων του Α΄ Δημοτικού σχολείου της κοινότητας (60/1464).
Στο εκλογικό τμήμα Κοκκινιάς οι υποψήφιοι  βουλευτές του εκλογικού Συναγερμού έλαβον Σαράντης 162 ψήφοι, Παπαναγιώτου164, Βαζάκας 162 και του ΕΠΕΚ-Φιλελευθέρων Ταλιαδούρης 129, Ηλίας 127, Γιαννόπουλος 119. (τηλεγράφημα 17-11-1952)
Ο πρόεδρος της κοινότητας Κοκκινιάς Βασίλειος Πορπόρης  στις 15-2-55 αναφέρει στο Νομάρχη Κοζάνης ότι η κοινότης  έχει άμεση ανάγκη των κατωτέρω έργων: α) Κατασκευή γεφύρας προς επικοινωνία μετά του Συνοικισμού Προσφύγων καθ’ ότι κατά τους χειμερινούς μήνες διακόπτεται η επικοινωνία διότι μεταξύ των δύο Συνοικισμών υπάρχει λάκκος. β) Αποξήρανση του υπάρχοντος έλους εντός της κοινότητος. Επειδή δε η Κοινότης δεν έχει τη δυνατότητα δια την κατασκευή των ανωτέρω έργων η δε δαπάνη αυτών προϋπολογίζεται εις δραχμές 30.000 παρακαλούμε να ενεργήσετε να μας χορηγηθεί δάνειο με το ανωτέρω ποσό (60/718).

Αεροδρόμιο: Ο Ευθύμιος Παπασίμος με αναφορά στο Νομάρχη στις 15-10-39[1]  αναφέρει ότι προ ημερών αφίχθη εκ του ελληνοϊταλικού τομέως. Κατά τη διάρκεια της απουσίας του στο χωρίο έγινε βοηθητικό αεροδρόμιο. Συμπεριέλαβε πολλούς αγρούς μεταξύ  αυτών και το δικό του 3 στρεμμάτων,  του Ανδρέα Κατσανίκου 7 στρέμματα, του Γεωργίου Φασούλα 1/3 του στρέμματος, Δημήτριο Φασούλα μισό στρέμμα. Οι ιδιοκτήτες αποζημιώθηκαν με άλλα κτήματα σύμφωνα με τα καταληφθέντα. Ζητά και ο ίδιος να  αποζημιωθεί  με ανάλογο αριθμό στρεμμάτων (60/2021).

Αλώνια: Οι κάτοικοι της κοινότητας στις 29-5-38 αναφέρουν στο Νομάρχη ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο και κατάλληλο μέρος προς αλωνισμό. Ζητούν να τους επιτρέψει τον αλωνισμό σε ιδιόκτητα αλώνια τα οποία βρίσκονται εντός και εκτός χωριού.

Αρχαιότητες: Οικισμός στη θέση “Πλαστήρου” βρέθηκαν πολυάριθμα κομμάτια με κεραμίδες, νομίσματα Φιλίππου Β΄, Μ. Αλεξάνδρου (Σαμσάρης). 

Γεφύρι του Πασά: Σύμφωνα με τον ιστορικό Λαμπρίδη το γεφύρι ανηγέρθη το 1690 από το Μαχμούτ Πασά γι’ αυτό ονομάζεται γεφύρι του Πασά. Κατά τον Γάλλο πρόξενο Πουκεβίλ το γεφύρι κτίστηκε από κάποιο Ρουμελί Βαλεσί (Βαλής της Ρούμελης). Για να ευχαριστήσει το Θεό, γιατί μία από τις γυναίκες του σώθηκε από θαύμα από τα νερά του Αλιάκμονα. Το μήκος του γεφυριού είναι 100 μέτρα και έφερε 6 τόξα με διαφορετικό άνοιγμα, από τα οποία σώζεται μόνο ένα. Δίπλα στο γεφύρι υπήρχε υδρόμυλος και  χάνι το οποίο χωρούσε 100 άτομα και ισάριθμα ζώα (Κοινότητα Κοκκινιάς).
Η κοινότητα Κοκκινιάς στην κοινότητα της οποίας υπάγεται η γέφυρα επιθυμεί να μετονομαστεί σε γέφυρα Λαζάρου Καρακούτσιου που τις διατυπώνει σε αναφορά που υπέβαλε ο Σταθμάρχης Βατολάκκου. Την ονομασία αυτή δεν την εγκρίνει ο Νομάρχης. Η κοινότητα της Σιατίστης με έγγραφο προς το Νομάρχη Κοζάνης αναφέρει ότι δε γνωρίζει το ιστορικό της ονομασίας «Πασά Γεφύρι». Το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι απέναντι από τη γέφυρα υπήρχε μια πλάκα με πολλά τουρκικά γράμματα η οποία εξαφανίσθηκε με την έλευση του ελληνικού στρατού το έτος 1912. Προτείνουν για το ιστορικό του γεφυριού να ρωτηθούν οι κάτοικοι του Ταξιάρχη και της Κοκκινιάς. Υπογράφει ο πρόεδρος της κοινότητας Αθ. Σπύρου στις 24 Μαΐου 1928.
Ανατινάχθηκε από Άγγλους (Νεοζηλανδούς)  κατά την οπισθοχώρησή τους καταδιωκόμενοι από τους Γερμανούς στις 14 Απριλίου 1941 και ώρα 9.π.μ

Διαβατήρια: Κωνσταντίνος Βασιλείου Τσάτας  κάτοικος Κοκκινιάς επανήλθε εξ Αμερικής την 15ην Ιουνίου 1930 όστις μετέβη την 20ην Νοεμβρίου 1916. Διαβατήριο για Αμερική 1-10-31, έτος γεν.1898.

Εκπαίδευση: Έχει 74 κατοίκους (υπήρχαν και μουσουλμάνοι), κοινός δάσκαλος με μισθό 300 γρόσια από την εκκλησία και την κοινότητα, μαθητές 20 (1873-74. Πηγή Ηλίας Γάγαλης greveniotiς.gr βλέπε Βιβλιογραφία).
Κοκκινιά: Α΄ Δημοτικό σχολείο. Διδακτηριακή κατάσταση του σχολείου το έτος 1937: Οίκημα δημόσιο. Αποτελείται από δύο αίθουσες διδασκαλίας (28,93 τ.μ) στην μία ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται στους 44 και στην άλλη 35. Το σχολείο έχει ανάγκη επεκτάσεως εκάστου δωματίου κατά 24 τ.μ. (60/619).
Από έκθεση του επιθεωρητή στις 6-3-51 αναφέρει ότι το διδακτήριο ανηγέρθη κατά το έτος 1925. Επυρπολήθη κατά το έτος 1943 υπό των Ιταλών και ανηγέρθη εκ νέου το 1946. Έχει 15 δίεδρα θρανία και 8 παλαιού τύπου,  γεωργικό κλήρο 31 στρεμμάτων.  Μαθητές ανέρχονται  στους  66[2] εκ των οποίων σιτίζονται άπαντες. Δημοδιδάσκαλος ο Αθανάσιος Κατσανίκος του Ανδρέα εκ Κοκκινιάς. Ο διδάσκαλος έχει επίγνωση της αποστολής του, αγαπά το έργον του, είναι δραστήριος, παρουσιάζει το σχολείο του περιποιημένο καλαισθητικότατα με τον ωραίο σχολικό ανθόκηπο. Έκαμε αναδασώσεις και δενδροφυτεύσεις οπωροφόρων δέντρων. Είναι κοινωνικός παράγων πολιτισμού στο χωρίον του. Αγαπάται πολύ από τους συμπατριώτες του και έχει την απόλυτον εκτίμησή των. Έχει 17 τρίεδρα θρανία. Η βιβλιοθήκη έχει εν συνόλω 63 βιβλία, εκ των οποίων τα 35 είναι παιδαγωγικά και βοηθητικά δια τον διδάσκαλο και τα 28 προς χρήση των μαθητών. Μαθητές εγγεγραμμένοι 57. Η εξωτερική εμφάνιση των εντός και εκτός του σχολείου είναι ευπρεπής. Η κατάσταση των βιβλίων και τετραδίων είναι καλή. Ο βαθμός της προόδου και επιδόσεως αυτών εις τα μαθήματα ικανοποιητική. Ο διδάσκαλος  Κατσανίκος Αθανάσιος πρωτοστατεί εις δενδροφυτεύσεις, αναδασώσεις (3-12-52).
«Μαθητές:77[3].
Διδακτήριο: Ικανοποιητική κατάσταση 2ξίου τύπου (7/11/1939).
Υλικό: Ελλιπές, ανεπαρκές, έχει ιδίως επείγουσα ανάγκη θρανίων εποπτικών μέσων (7/11/1939).
Σχολική βιβλιοθήκη: Υπάρχει με ικανό αριθμό βιβλίων προς χρήση του διδασκάλου, μαθητικής στερείται.
Σχολικός κήπος: Μικρής εκτάσεως παρά του σχολείου, όχι αποδοτικός.
Διδάσκαλοι: Φαρμάκης Λουκάς»[4].


Ιερά: Άγιος Δημήτριος με το καμπαναριό (1902), Άγιος Χριστόφορος, Άγιος Μηνάς στο ενδιάμεσο του δρόμου Κοκκινιάς-Κιβωτού. Άγιος Αχίλλειος όπου και το πανηγύρι, κοιμητηριακός. Στον Κώδικα της Ζάμπορντας αναφέρεται ως  Σούμπινω χωρίον  είναι γραμμένοι 10 αφιερωτές Α΄ Γραφής (1534-1692) και  δέκα αφιερωτές μετά το 1692.
Αίτησις κοινοτικού Συμβουλίου Κοκκινιάς στις 26-5-30 προς το Νομάρχη Κοζάνης. Ορίζουν πενταμελή επιτροπή συλλογής εράνου στο Νομό Κοζάνης προς επισκευή του ιερού Ναού αγίου Δημητρίου. Ο πρόεδρος Γεώργιος Φασούλας. Οι σύμβουλοι. Κ. Κων/νίδης, Ανδρέας Βαϊνάς, Δ. Παπασίμος. Ερανική επιτροπή αποτελούνταν από τους  Παπαμήλιον Τσικρικώνην, Αθαν. Μπουκουβάλα γεωργού,   Ιωάννου Λάμπρου γεωργού, Παναγιώτη Παπαδόπουλου γεωργού,  Δημ. Τσάτα γεωργού. Το Συμβούλιον εράνων του Νομού Κοζάνης γνωματεύει ότι δέον να χορηγηθεί  η αιτουμένη άδεια συλλογής εράνου έως τέλους Δεκεμβρίου 1930 (60/1741).
Η ερανική επιτροπή του Αγίου Δημητρίου Κοκκινιάς στις 5-4-31 με πρόεδρο το Δ.Τσάτα ενέκρινε το πρακτικό δημοπρασίας, σύμφωνα με το οποίο τελευταίος μειοδότης ανεδείχθη για τον ελαιοχρωματισμό του Ιερού Ναού ο Ναούμ Ζωγράφος εκ Καστοριάς με τιμή 6.500 δρχ. και για εικόνες 1.500 δρχ. (60/1996).

Κοινοτικό Δελτίο Απογραφής: Πρόεδρος Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Μέλη Χρίστος Βαϊνάς, Χαρ. Χατζησαβίδης. Συνεδρίαση 5-12-1945. Κατοικίες 120. Πληθυσμός 575. Καταστραφείσες οικίες 88, δια πυρπολήσεως υπό Ιταλών και Γερμανών στις 24-3-1943 και 7 Ιουλίου 1944. Θύματα 10 άντρες.

Οικονομία: Γεωργία, κτηνοτροφία. Οι κάτοικοι στις 3-11-37 αναφέρουν στο Νομάρχη ότι σύμφωνα με το νόμο προέβησαν στην εκποίηση των αιγών. Αδυνατούν να εκποιήσουν τις υπόλοιπες διότι είναι έγκυοι, δεν έχουν τιμή στην αγορά, έχουν απόλυτο ανάγκη καθοδηγήσεως των προβάτων (60/1051).
Ο Νομάρχης στις 12-8-39 επιβάλλει υποχρεωτικώς στους κατοίκους των κοινοτήτων Κοκκινιάς και Μερσίνας στα οποία συνεστήθησαν συνεχείς οπωρώνες 1) την εκτέλεση δύο σκαλισμάτων στους οπωρώνες ένα το φθινόπωρο και ένα την άνοιξη 2) την εκτέλεση ανά δύο ποτισμάτων κατά τους μήνες Ιούνιον, Ιούλιον και Αύγουστον απάντων των δενδρυλλίων των οπωρώνων (60/152).

Πεσόντες: Μικρά Ασία: Β.Ζ.Μπουκουβάλας λοχίας, Β.Α. Παπασίμου δεκανέας, Ν.Α.Τσάτας, Γ. Γενειάδης, Ιορ. Τσολακίδης, Παν.Τσολακίδης, Παύλ. Τσολακίδης, Γ.Σεραμετίδης, Κ.Κορυφίδης. Ελληνοϊταλικός πόλεμος: Α.Mπουκουβάλας Ζήσης του Αθανασίου, 1914, 53ΣΠ, Σέγουλα Μόραβας, 14-11-40. Κατοχή 1941-44: Γιάννης Κ. Τριβένης, Δημήτριος Παπαδόπουλος, Νικόλαος Φασούλας, Μπαντέμας Ι.Κων/νος, Νικόλαος Β.Παπαδόπουλο, Χριστόφορος Δ.Φασούλας, Πολύμυρος Μακρής. Εμφύλιος: Αναστάσιος Ι.Τσάτας Δ.Σ, Ευθύμιος Ι.Τσάτας Δ.Σ, Αθανάσιος Χ.Τσάτας Ε.Σ. Ευθύμιος Α.Μπουκουβάλας[5].

Πληθυσμός: 1913=518.1920= 459 (200 μουσουλμάνοι και 259 Έλληνες). 1928=573. 1940=551. 1951=517. 1961=409. 1971=301. 1981=299. 1991=273. 2001=229. 2011=223. (24ος κατά σειρά από τους 112 απογραφέντες οικισμούς της Π.Ε Γρεβενών με την απογραφή του 2011). Στο κατάστιχο του έτους 1564 (ΤΤ 350) των Οθωμανικών αρχείων της Κων/πολης ο οικισμός είχε 95 κατοικίες και το ποσό φόρου που πλήρωνε ήταν 37.000 άσπρα ενώ το 1579 ήταν 158 κατοικίες και ο φόρος ήταν 36.000 άσπρα.

Σύλλογοι: Στις 29 Ιανουαρίου 1953 εγκρίθηκε  το καταστατικό του συλλόγου με την επωνυμία  «Μορφωτικός σύλλογος αγροτοπαίδων Κοκκινιάς». Με αίτησή τους προς την κοινότητα ζητούν κοινοτικό οικόπεδο για ανέγερση κτηρίου. Στις 18 Σεπτεμβρίου η κοινότητα παραχωρεί οικόπεδο 250 τ.μ στη θέση Μπάρα με τους εξής όρους: Σε περίπτωση μη ανέγερσης κτηρίου εντός τριετίας το οικόπεδο παραχωρείται στην κοινότητα, σε περίπτωση διαλύσεως του συλλόγου το οικόπεδο και το κτίσμα περιέρχονται στην κοινότητα. Πρόεδρος της κοινότητας ήταν o Ιωάννης Τσάτας και σύμβουλοι οι Ανδρ. Κατσιανίκος, Παύλος Τσεμεκίδης, Αχιλ. Παπαδόπουλος, Αθαν. Φασούλας. Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Κοκκινιάς-Πολυδέντρου.




[1] ήταν επιστρατευμένος δεδομένου ότι ήταν της κλάσης του 1933.
[2] Το επόμενο σχολικό έτος αριθμός μαθητών 58 (επιθεώρηση 28-11-51).
[3]Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως:7/11/1939.
[4] Τάνια Αποστόλου. Η εκπαίδευση στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσης) στην περίοδο του μεσοπολέμου. Μεταπτυχιακή εργασία ΠΔΜ 2015.
[5] Τριβένη  Κ. Γιάννη: ΚΟΚΚΙΝΙΑ (ΣΟΥΜΠΙΝΟ) ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  Κοκκινιά 2013 σελ. 262.























Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου